-
Title:
ئەرێ ژیان یا بێ ڕامانە؟ و هندەك پرسیارێت دی یێت بێ بایەخ- نینا مێدڤینسکا
-
Description:
ئەلبێرت کامو) دناڤ زورداریێ دا مەزنبوو. وەلاتێ وی جەزائیر د شەروپێکدادانا بوو. ئەوی بابێ خۆ ژدەست دا ل شەرێ جیهانی یێ ئێکێ. کامو ب بێ هیڤی مەزنبوو. چ ڕامان ل پشت ئەوان هەمی خوین ڕێشتن و دەردەسەریا هەیە؟ . و ئەگەر جیهان یا بێ رامان بیت، ئەرێ دێ ژیانا مە یا تاکەکەسی هێشتا بهایێ خۆ هەبیت؟
.نینا مێدڤینسکا لێگەریانەکێ د فەلسەفا کاموی یا بێ ڕامانیێ دا دکەت
-
Speaker:
نینا مێدڤینسکا
-
ئەلبێرت کامو) دناڤ زورداریێ دا مەزنبوو)
-
وەلاتێ وی جەزائیر د شەروپێکدادانا بوو
دناڤبەرا خەلکێ جەزائیر
-
و ب سەرداگرتیێن فرەنسی یێت ئەوڕوپی
-
ئەوی بابێ خۆ ژدەست دا
ل شەرێ جیهانی یێ ئێکێ
-
و ئەو نەیێ گونجای بوو
بۆ شەرێ جیهانی یێ دووێ
-
ئەوی شەر دژی نەخوشییا "سلێ' کر ل فرەنسا
و ڕویبروی تێکدانێت شەری بوو
-
وەك روژنامەڤانەکێ بەرگریکەر،
کامو ب بێ هیڤی مەزن بوو
-
ئەو نە شییا چ ڕامانا ببینیت
-
ل پشت ئەوان هەمی خوین ڕێشتن
و دەردەسەریێت بێ دوماهیك
-
ئەوی پرسیارکر: ئەگەر جیهان یا بێ رامان بیت
-
ئەرێ دێ ژیانا مە یا تاکەکەسی
هێشتا بهایێ خۆ هەبیت؟
-
گەلەك ژ کەسێن هەڤدەم دگەل کاموی
ل هەمان پرسیار دگەریان
¶
-
ل ژێر ئالایێ فەلسەفەکا نوی دا
دگوتنێ هەبوونخوازی
-
فەلسەفا هەبوونخوازیێ باوەری هەبوو
کو مروڤ وەکو لاپەرێن ڤالا یێن ژ دایکبووین
-
هەر ئێك یێ بەرپرسە ژ دروستکرنا ژیانا خۆ
د ئەڤێ جیهانا بێسەروبەر دا
-
بەلێ پا کاموی هزرا قوتابخانا وان ڕەتکر
-
ئەوی دگوت کو مروڤ هەمی یێت ژدایکبووین
ب ساخلەتەکا مروڤی یا پارڤەکری
-
کو ئەوان پێکڤە گرێددەت بەرەڤ
هەمان ئارمانج
-
ئێك ژ وان ئارمانجا ئەوە
ل دویڤ ڕامانا ژیانێ بگەرین
-
سەرەرای سەختییا هەمەرەکی یا جیهانێ
-
کاموی ددیت کو ڕامان د حەزێن مروڤایەتییێ دا
و جوداهی د بێدەنگیا گەردونی دا
-
وەکی دوو پارچێت مەتەڵێت
نە گونجای دگەل ئێك
-
و هوسا دانا کو پێکول ژ بۆ گونجاندنا
وان دگەل ئێك، کارەکێ بێ ڕامانە
-
ئەڤ گڕژیە بوونە دلێ فەلسەفا
کاموی یا بێ ڕامانیێ
-
كو دگوت ژیان ب سروشتێ خۆ
یا بێ مفا یە
-
لێگەریان ل کا دێ چەوا ژین
بێ هیچ مەبەستەك
-
بوو ئەو پرسیارا ڕێبەر د پشت
کارێ کاموی یێ دەستپێکێ
-
کو بناڤکر ب
“زڤروکا بێ ڕامانیێ”
-
دەستپێکا ڤێ زڤروکێ
و ئێکەمین ڕومانا کاموی بەلاڤکری
¶
-
بەرسڤەکا تاڕیتر پێشکێش کر
-
کەسێ بیانی” بەحسێ مورسوی دکەت”
زەلامەکێ گەنجێ هەست ڤەکری
-
یێ کو گەلەك ڕامانا نا دەتە
چ تشتا
-
ئەوی نەکرە گری ل تازیا دەیکا خۆ
-
ئەوی پلان دگەل جیرانێ خو دانا
دا شەرما ئافرەتەکێ ببەن
-
هەتاکو ئەوی تاوانەکا مەزن ئەنجامدا
بەلێ پا مورسو هەست ب پەشێمانیێ ناکەت
-
ل دەڤ وی ژیان یا بێ مفایە
و بریارێت رەوشتی چ جهێ خو تێدا نینە
-
ئەڤی هەلویستی دوژمناهی دناڤبەرا مورسوی و
کومەلگەها وی یا ڕێکوپێك دا پەیداکر
-
جوداهیا وی هێدی هێدی مەزندبیت
هەتا ل دوماهیا ڕومانێ د پەقیت
-
بەروڤاژی قارەمانێ چیروکێ يێ بێ ڕێز
¶
-
کامو هاتە پیروزباهیکرن
ژبۆ فەلسەفا وی یا دلسوز
-
کەسێ بیانی” ئەو ب ناڤو دەنگ کر”
و کامو ژی بەردەوام بۆ دبەرهەمئینانێ دا
-
یا کو ڕامانا ژیانێ بۆ دیارکری
دناڤا بێ ڕامانیێ دا
-
گەلەك ژ وان زڤرینە ڤە بۆ هەمان پرسیار
-
ئەگەر ژیان ژ راستا یا بێ ڕامان بیت،
-
ئەرێ خۆ کوشتن ئێکانە بەرسڤا
ژیرمەندانە یە؟
-
بەرسڤا کاموی یا دوپاتکری “نەخێر" بوو
¶
-
چێدبیت چ شڕوڤەکرن بۆ ژیانا مە یا
نە دادپەروەر نەبن
-
بەلێ پا هەلبژارتنا ژیانێ
سەرەرای وان هەمی تشتا
-
کویرترین دەربرینە بۆ ئازادیا مە یا ڕەسەن
-
کامو ئەڤێ چەندێ د ئێك ژ
ب ناڤودەنگترین گوتارا خو دا دبێژیت
-
یا کو بەحسێ
ئەفسانەیا گریکی یا سیزیفس دکەت
-
سیزیفس ئەو پاشا بوو
یێ خودا خاپاندی
-
و هاتە سزادان ب خشاندنا
کەڤرەکی بۆ سەر گرەکێ بێ دوماهیك
-
زورداریا سزادانا وی
یا د بێکێریا وی یا ئێکانە دا
-
بەس کامو دبێژیت کو
مروڤایەتی هەمی د هەمان ڕەوش دایە
-
و بتنێ دەمێ ئەم رازیدبین ل سەر
بێ ڕامانیا ژیانا مە
-
ئەم دشێین ب سەربلندی
بەرامبەر بێ ڕامانیێ ب راوەستین
-
وەکی کامو دبێژیت، دەمێ پاشا هەلدبژێریت
کو کارێ خو یێ بزەحمەت دەستپێبکەتە ڤە
-
دڤێت مروڤ هزرکەت سیزیفس یێ بەختەوەرە
-
هەڤدەمێت کاموی
ب بێکێریێ ڕازینە دبوون
¶
-
گەلەك هەبوونخوازا داخازا
شورەشەکا توند و تیژ کر
-
ژبوو ژناڤبرنا وی سیستەمێ کو ب هزرا وان
خەلکی بێبار دکەت ژ هێز و ئارمانجا
-
کاموی ب کارێ خو یێ دووێ بەرسڤ دا
زڤروکا ڕاپەرینی
-
د پەرتوکا “یاخیدەر” دا دیارکر
کو یاخیبوون کارەکێ ئاڤاکەرە
-
نەکو یێ وێرانکەرە
-
کامو هزردکەت کو گوهورینا
داینامیکێن هێزێ
-
بتنێ دبیتە ئەگەرێ
زڤروکەکا بێ دوماهیك یا زورداریێ
-
شوینا وێ، ڕێکا کو ڕێگریێ ل
ئەوان خوین رێشتنێت نە پێدڤی دگریت
-
ئەوە ب ئاڤاکرنا تێگەهشتنەکا گشتی
بو سروشتێ مە یێ مروڤی یێ پارڤەکری
-
ئەڤ زڤروکێت هزرا
یێت ب شێوەکێ ڕێژەیی ئاشتیخواز بوون
-
کو دەنگێ وی ڤەدای دگەل گەلەك ژ
هەڤالێت وی یێت نڤیسەر و فەیلەسوف
-
سەرەرای ئەوێ پێك نەهاتنێ
¶
-
کاموی دەست ب درێژترین
ڕومانا خو یا تایبەت کر
-
کارەك دەربارەی ژیانا وی
“یا کەسی بناڤێ “زەڵامێ یەکەم
-
مەرەما ڕومانێ ببیتە ئێکەمین
:پارچە ل ڕێکەکا ب هیڤیبوونێ یا نوی
-
د زڤروکا ڤیانێ دا
-
بەلێ ل ساڵا ١٩٦٠ کاموی ژ نیشکەکێ ڤە
گیانێ خۆ ژدەستدا د ڕویدانەکا ترومبێلێ دا
¶
-
بتنێ دهێتە نیاسین وەك
بێ ڕامان و بێ بایەخ
-
د دەمەکی دا کو جیهانێ چ جارا
زڤروکا وی یا ڤیانێ نەدیت
-
زڤروکا وی یا یاخیبوون و بێ ڕامانیێ
هەتا نوکە دناڤ خەلکی دا دەنگڤەدەت
-
بیروکا وی یا بێ ڕامانیێ
،بۆ بەشەك ژ ئەدەبێ جیهانی
-
،فەلسەفا چەرخێ ٢٠ێ
.و هەروەسا کەلتورەکێ بەرنیاس
-
ئەڤرو، کامو دبیتە ڕێبەرەکێ باوەرپێکری
بۆ دەمێت گومانلێکری
-
هزرێت وی ب توندی کاریگەریێ ل
جیهانەکا بێ هەست دکەن ب ئیلهاما
-
ل شوینا شکەستنان