Antarktika'nın buzu altında saklı görünmez yaşam
-
0:01 - 0:03Bunun ne olduğunu tahmin edebilir misiniz?
-
0:04 - 0:08Ya size camdan yaratıkların
olduğu bir yer var desem? -
0:08 - 0:11Ya da bizim göremediğimiz
yaşam formları olduğunu -
0:11 - 0:14ama astronotların onları hep gördüğünü?
-
0:14 - 0:19Bu görünmez cam yaratıklar
uzak gezegenlerdeki uzaylılar değiller. -
0:19 - 0:20Onlar su yosunları:
-
0:20 - 0:24fotosentetik, tek hücreli yosun
oksijen üretiminden sorumlu, -
0:24 - 0:27gezegensel ölçekte
bulut tohumlarına yardım eden -
0:27 - 0:31ve karmaşık olarak şekillenmiş geometrik
dış kabuk, hammaddesi -- -
0:31 - 0:32cam, elbette.
-
0:33 - 0:37Uzaydan, okyanus yüzeyinde renkli
girdaplar yaptıklarını görebilirsiniz. -
0:37 - 0:38Öldüklerinde ise
-
0:38 - 0:40onların cam girdapları
okyanusların dibine batar, -
0:40 - 0:42havadaki karbonu alarak
-
0:42 - 0:43onlarla birlikte dibe gömülür.
-
0:43 - 0:48Okyanuslarda meydana gelen önemli miktarda
karbonun ayrışmasından sorumludur. -
0:48 - 0:50Yabancı bir gezegende yaşıyoruz.
-
0:50 - 0:53Dünya'da araştırmak için
çok fazla tuhaf hayat var -
0:53 - 0:56ve bunların çoğu dünyamızın,
-
0:56 - 0:59görüşümüzün ve
anlayışımızın uçlarında yaşıyorlar. -
0:59 - 1:01Bu uç kısımlardan birisi Antartika'dır.
-
1:02 - 1:04Ne zaman Antartika'yı düşünsek çoğunlukla
-
1:04 - 1:07verimsiz, birkaç penguen haricinde
-
1:07 - 1:09yaşam olmayan bir yer sanarız.
-
1:09 - 1:11Ama Antarktika sayısız canlıya
ev sahipliği yapan -
1:11 - 1:15son derece büyüleyici bir
kutupsal yaşam vahası olarak bilinmeli. -
1:16 - 1:19Öyleyse neden güncel
doğa belgesellerinde onları görmedik? -
1:19 - 1:22Pekala, kar ve buzun altında
-
1:22 - 1:24adeta bize görünmemek için saklanıyorlar.
-
1:24 - 1:26Onlar mikroplar:
-
1:26 - 1:29buzulların içine gömülü,
deniz buzulunun altında -
1:29 - 1:31ve buzul üstündeki göletlerde yaşayan
-
1:31 - 1:33küçük hayvanlar ve bitkiler.
-
1:33 - 1:36Ve de doğa belgesellerinde
görmeye alışkın olduğunuz -
1:36 - 1:38büyük faunadakilerden
daha az çekici değiller. -
1:39 - 1:44Peki insanları göremedikleri şeyleri
keşfetmeye nasıl zorlarsınız? -
1:44 - 1:47Kısa zaman önce Antarktika'da
özünde mikrobiyal ölçekte -
1:47 - 1:51bir yaban filmi yapımcısı olmak amacıyla
5 haftalık keşif gezisine liderlik ettim. -
1:51 - 1:5385 kiloluk teçhizat ile birlikte
-
1:53 - 1:55askeri uçağa atladım
-
1:55 - 1:58ve mikroskobik ekstremofilleri
kaydetmek ve araştırmak için -
1:58 - 2:00mikroskoplar ile birlikte alana indim,
-
2:00 - 2:02böylece Dünya'da birlikte yaşadığımız
-
2:02 - 2:05yeterince anlaşılmamış ekosistemle
daha içli dışlı olabiliriz. -
2:06 - 2:09Bu görünmez canlıları
hareket halinde çekebilmek için -
2:09 - 2:11onların nereye ev dediklerini görmem --
-
2:11 - 2:13buzun altına girmem gerekiyordu.
-
2:14 - 2:18Her yıl, deniz buzu Antarktika'nın
tüm büyüklüğünü iki katına çıkarır. -
2:18 - 2:21Üç metrelik buzun altına göz atmak
-
2:21 - 2:25ve gizli ekosistemin tüm hayatına
tanık olmak için -
2:25 - 2:28deniz tabanı ile buzun aydınlık
tavanı arasında asılı kalırken -
2:28 - 2:33deniz buzuna yerleştirilmiş,
uzun bir metal tüpten aşağı indim. -
2:34 - 2:36İşte dışardan nasıl göründüğü.
-
2:36 - 2:38Kesinlikle büyüleyiciydi.
-
2:40 - 2:43Bulduğum bazı varlıklar ostrakodlar
-
2:43 - 2:46ve çok daha güzel olan
geometrik su yosunları gibi hoş şeylerdi. -
2:46 - 2:49Daha sonra, birkaç haftalığına
kuru vadilerde kamp yapmak için -
2:49 - 2:51daha da uzaklara gittim.
-
2:51 - 2:54Antarktika'nın yüzde 98'i
buz ile kaplanmış -
2:54 - 2:58ve Kuru Vadiler,
kıtanın aslında tüm buzun altında -
2:58 - 3:02nasıl göründüğünü görebileceğiniz
en büyük alandır. -
3:02 - 3:04Kan Şelaleleri'nden,
10 yıldan biraz fazladır -
3:04 - 3:08tamamıyla cansız olduğu düşünülen
demir oksit fışkırtan -
3:08 - 3:12bir su altı göleti olan doğa harikasından
bakteri örneği aldım. -
3:12 - 3:15Bir buzulun içine inmek,
-
3:15 - 3:19buz katmanlarının arasında gömülü şekilde
yaşayan pek çok ekstrem varlıkları -
3:19 - 3:21ortaya çıkarmak için yukarı tırmandım.
-
3:22 - 3:24Kriyokonit delikleri olarak bilinen
-
3:24 - 3:26küçük koyu renkli
toprak parçalarından oluşan -
3:26 - 3:28buzulun üstüne püsküren
-
3:28 - 3:31ve sonra donup kalacağı sulu deliklerde
eriyerek akmaya başlayan -
3:31 - 3:34buzulun içinde toprak disklerinin
yüzlercesini bulunduran -
3:34 - 3:36küçük ada evrenleri gibi
-
3:36 - 3:39her biri kendi eşsiz
ekosistemiyle birlikte. -
3:39 - 3:42Bulduğum bazı yaratıkları
belki tanıyabilirsiniz, -
3:42 - 3:43tıpkı bu şirin tardigrade gibi --
-
3:43 - 3:45ben kesinlikle ona bayılıyorum,
-
3:45 - 3:47pençeli küçük jelibon ayılar gibiler.
-
3:47 - 3:49Su ayısı olarak da bilinirler,
-
3:49 - 3:51süper güçlere
sahip oldukları için ünlüdürler, -
3:51 - 3:54bu onların ekstrem şartlarda
hayatta kalmalarını sağlar, -
3:54 - 3:56uzay boşluğu da buna dahil.
-
3:56 - 4:00Fakat bunlar bulmak için ne uzaya
ne de Antarktika'ya gitmenize gerek var. -
4:00 - 4:02Kaldırım çatlaklarından parklara kadar,
-
4:02 - 4:04gezegenin her yerinde
yosun içinde yaşarlar. -
4:04 - 4:08Her gün muhtemelen tonlarca
görünmez hayvanın yanından yürüyorsunuz. -
4:08 - 4:10Diğerleri tanıdık görünebilir,
-
4:10 - 4:13lakin yuvarlak solucanlar gibi
hala yabanclı olanlar da var. -
4:13 - 4:14Ne yılan ne de toprak solucanı,
-
4:14 - 4:17yuvarlak solucanlar
kendi başlarına birer yaratık. -
4:17 - 4:20Toprak solucanları gibi kendilerini
yenileyemez veya yılan gibi sürünemezler, -
4:20 - 4:23ama bazılarının ağızlarının içinde,
avlarını zıpkınla avlamak -
4:23 - 4:27ve iç kısımlarını emmek için kullandıkları
ince ve hançer gibi iğneleri vardır. -
4:28 - 4:30Bu gezegendeki her insan başına
-
4:30 - 4:3357 milyar adet yuvarlak solucan bulunur.
-
4:34 - 4:36Ve bazı yaratıkları
hiç tanıyamayabilirsiniz -
4:36 - 4:39yine de aynı derecede
büyüleyici hayatlar yaşarlar, -
4:39 - 4:43süpürge gibi bir ağıza dönüşen şaşırtıcı
taca sahip olan tekerlekli hayvanlar gibi -
4:43 - 4:47sindirim sistemli silliler gibi o kadar
transparan ki sizi rahatsız edecek -
4:47 - 4:52ve parti konfetisi petri kabında patlamış
gibi görünen siyanobakteri. -
4:53 - 4:55Birçok kez popüler medyada gördüklerimiz
-
4:55 - 4:59elektron mikroskobu tarafından taranmış
korkunç canavarlar gibi görünen -
4:59 - 5:01mikro organizma fotoğrafları.
-
5:01 - 5:05Dışarıda ayak attığımız her yerin dibinde
yaşamalarına rağmen -
5:05 - 5:08hareket ettiklerini görmeden
hayatları bizim için anlaşılmaz kalıyor. -
5:08 - 5:10Günlük hayatları nasıl?
-
5:10 - 5:12Kendi çevreleri ile
nasıl etkileşimde bulunuyorlar? -
5:12 - 5:16Eğer sadece hayvanat bahçesinde
bir penguen fotoğrafı görüp -
5:16 - 5:20paytak paytak yürüken
ve buzun üzerinde süzülürken görmeseydiniz -
5:20 - 5:22penguenleri tam olarak anlamayacaktınız.
-
5:22 - 5:24Mikro yaratıkları hareket halinde görerek
-
5:24 - 5:28başka türlü bize görünmez olacak
yaşamlarının iç yüzünü daha iyi anlıyoruz. -
5:28 - 5:32Antarktika'daki görünmez yaşamı
ve kendi arka bahçelerimizi belgelemeden -
5:32 - 5:36dünyamızı kaç yaratıkla
paylaştığımızı anlamıyoruz. -
5:36 - 5:38Bu da demek oluyor ki
garip ve tuhaf dünyamızın -
5:38 - 5:42tam görüntüsüne henüz sahip değiliz.
-
5:42 - 5:43Teşekkür ederim.
- Title:
- Antarktika'nın buzu altında saklı görünmez yaşam
- Speaker:
- Ariel Waldman
- Description:
-
Mikroskobik dünyadaki bu turda kaşif ve sanatçı Ariel Waldman, dünyanın en büyüğü olan Antarktika'nın devasa buz tabakasının altında gizlenen büyüleyici yaratıkları tanıtıyor. Waldman, "sevimli" su ayılarından camdan yapılmış geometrik alglere kadar, çorak kara kütlesi sanılan yerin aslında bir kutup yaşam vahası olduğunu gösteriyor -- tabii ki nereye baktığımızdan emin olmalıyız.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 05:56
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Cihan Ekmekçi accepted Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Burak Güler edited Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Cihan Ekmekçi declined Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Cihan Ekmekçi rejected Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Eda Hacısağır accepted Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice | ||
Burak Güler edited Turkish subtitles for The invisible life hidden beneath Antarctica's ice |