Return to Video

Fai s'impossibili, nci bogai sa timoria | Dan Meyer | TEDxMaastricht

  • 0:08 - 0:10
    Gratzias.
  • 0:16 - 0:21
    In su tempus antigu in India ddui biviat
    unu Marajà chi po su compleannu suu
  • 0:21 - 0:24
    iat fatu una lei chi totus is capus
    ddi depiant portai un arregalu de rei.
  • 0:24 - 0:28
    Cancunu ddi portàt sedas finas,
    aterus ddi portànt ispadas pretziosas,
  • 0:28 - 0:29
    cancun portàt oru.
  • 0:29 - 0:33
    S'urtimu de sa fila fuet
    unu beciteddu frunziu
  • 0:33 - 0:37
    lompiu de bidda sua acant'e mari
    in d'unu biaji de medas dis.
  • 0:37 - 0:41
    E su fillu de su rei ddi prenguntat
    "Ita regalu ses portendi a su rei?"
  • 0:41 - 0:45
    E su beciteddu abellu abellu
    operrit sa manu po amostai
  • 0:45 - 0:50
    una cociula bellissima, totu amurada,
    groga, arrubia e asula.
  • 0:50 - 0:51
    E su fill'e su rei narat:
  • 0:51 - 0:55
    "Non est arregalu de rei!
    It'arratz'e arregalu est custu?"
  • 0:55 - 0:58
    Su beciteddu pesat is ogus abellu
    e ddi narat:
  • 0:58 - 1:01
    "Istrada longa, parti de s'arregalu".
  • 1:01 - 1:03
    (Arrisu)
  • 1:03 - 1:06
    Fra pagu si dongu un arregalu,
  • 1:06 - 1:08
    un arregalu chi creu siat
    un arregalu de spainai.
  • 1:08 - 1:10
    Ma prima de si dd'onai, si bollu portai
  • 1:10 - 1:12
    in s'istrada longa cosa mia.
  • 1:12 - 1:14
    Cument'a medas de bosatrus
  • 1:14 - 1:15
    apu cumentzau a bivi a pipieddu.
  • 1:15 - 1:18
    Cantus de bosatrus
    esi cumentzau a bivi a pipius?
  • 1:18 - 1:19
    Nascius giovunus?
  • 1:19 - 1:21
    Sa metadi... andat beni.
  • 1:21 - 1:22
    (Arrisu)
  • 1:22 - 1:25
    E is atrus? Seis nascius becius?
  • 1:25 - 1:28
    Ih, emu a bolli connosci
    a mama de bosatrus!
  • 1:28 - 1:29
    Po nai de s'impossibili!
  • 1:31 - 1:35
    A pipieddu fuemu incantau
    de su fai s'impossibili.
  • 1:36 - 1:39
    Oi est una di' chi fuemu apetendi
    de annus medas,
  • 1:39 - 1:41
    poita oi est sa diri chi apu a provai
  • 1:41 - 1:44
    a fai s'impossibili anant'e bosatrus,
  • 1:44 - 1:45
    innoi in TEDxMaastricht.
  • 1:46 - 1:48
    Bollu cumentzai
  • 1:49 - 1:51
    narendisiri cumenti dd'acabat:
  • 1:51 - 1:53
    s'apu a amostai
  • 1:53 - 1:55
    ca s'impossibili non est impossibili.
  • 1:55 - 1:58
    E apu a acabai donendisiri
    un arregalu chi depeis spainai:
  • 1:58 - 2:01
    s'apu a amostai ca podeis
    fai s'impossibili in sa vida de bosatrus.
  • 2:03 - 2:05
    In s'istrada po fai s'impossibili
    apu iscobertu ca ddu-i at
  • 2:05 - 2:08
    duas cosas universalis
    in sa genti de totu su mundu.
  • 2:08 - 2:10
    Totus timint
  • 2:10 - 2:12
    e totus tenint bisus.
  • 2:13 - 2:18
    In s'istrada po fai s'impossibili
    apu iscobertu ca ddu-i at tres cosas
  • 2:18 - 2:20
    chi apu fatu me-is annus
  • 2:20 - 2:23
    chi m'ant fatu fai s'impossibili:
  • 2:24 - 2:27
    Dodgeball, o cumenti si narat
    sa bocia a brincu,
  • 2:27 - 2:28
    Superman
  • 2:28 - 2:29
    e su sintzulu.
  • 2:29 - 2:31
    Labai is fueddus mius principalis.
  • 2:31 - 2:34
    Imoi scireis poita fatzu
    s'impossibili in sa vida mia.
  • 2:34 - 2:36
    E aici si portu in su biaxi cosa mia,
    s'istrada longa,
  • 2:36 - 2:39
    de sa timoria a is bisus,
  • 2:39 - 2:41
    de is fueddus a is ispadas,
  • 2:41 - 2:43
    de sa bocia a brincu
  • 2:43 - 2:44
    a Superman
  • 2:44 - 2:45
    e a su sintzulu.
  • 2:46 - 2:47
    E speru de s'amostai
  • 2:47 - 2:50
    cumenti podeis
    fai s'impossibili in sa vida.
  • 2:52 - 2:55
    Su 4 de su mes'e ladamini, in su 2007.
  • 2:56 - 2:58
    Tenemu su coru in buca
    e is cambas tremi tremi
  • 2:58 - 2:59
    artziendi a su palcu
  • 2:59 - 3:01
    de su Teatru Sanders
  • 3:01 - 3:03
    in s'universidadi de Harvard
    po nd'arretirai
  • 3:03 - 3:06
    su premiu Ig Nobel de sa Mexina de su 2007
  • 3:06 - 3:09
    po una publicatzioni de ricerca
    c'apu iscritu cun aterus
  • 3:09 - 3:10
    intitulada "Ingurti ispadas...
  • 3:10 - 3:12
    ...e is efetus colateralis".
  • 3:12 - 3:13
    (Arrisu)
  • 3:14 - 3:18
    Dd'iat publicau unu giornaleddu
    chi no emu mai ligiu prima,
  • 3:18 - 3:20
    su British Medical Journal.
  • 3:21 - 3:25
    E po mei fuet unu bisu impossibili
    chi si cumpriat,
  • 3:25 - 3:28
    una sorpresa inabetada
    po unu cument'a mei,
  • 3:28 - 3:31
    un onori chi non m'apu a scaresci mai.
  • 3:31 - 3:35
    Ma non fuet sa parti
    prus memorabili de sa vida mia.
  • 3:36 - 3:38
    Su 4 de su mes'e ladamini, in su 1967,
  • 3:38 - 3:41
    custu pipiu spantau, bregungiosu,
    marrìu e bonu a nudda
  • 3:41 - 3:43
    timiat tropus cosas.
  • 3:43 - 3:46
    Prontu a artziai a su palcu,
  • 3:46 - 3:47
    su coru currendi,
  • 3:48 - 3:49
    is cambas tremendi.
  • 3:50 - 3:52
    Candu at obertu sa buca po chistionai
  • 3:56 - 3:58
    is fueddus non ndi funt bessius.
  • 3:58 - 4:00
    Est abarrau strantaxiu, prangendi.
  • 4:01 - 4:02
    Sa sprama dd'at cancarau,
  • 4:02 - 4:04
    cirdinu de timoria.
  • 4:04 - 4:07
    Custu pipiu spantau, bregungiosu,
    marrìu e bonu a nudda
  • 4:07 - 4:08
    timiat a tropus cosas.
  • 4:09 - 4:10
    Timiat a su scuriu,
  • 4:10 - 4:11
    a is logus artus,
  • 4:11 - 4:13
    a is mariafarrancas e is serpentis.
  • 4:13 - 4:15
    Mariafarrancas e serpentis ndi timeis?
  • 4:15 - 4:17
    Eja, cancunu ddus timit...
  • 4:17 - 4:19
    Timiat a s'acua e a is piscicanis...
  • 4:19 - 4:22
    Timiat a is dotoris,
    is infermieras e is dentistas,
  • 4:22 - 4:25
    a is aguglias e a is trapanus
    e a is cosas acutzas.
  • 4:25 - 4:27
    Ma prus de totu, timiat
  • 4:27 - 4:28
    a sa genti.
  • 4:29 - 4:32
    Su pipiu spantau, bregungiosu,
    marrìu e bonu a nudda
  • 4:32 - 4:33
    fuemu deu.
  • 4:33 - 4:36
    Timemu a sbagliai e a essi arrefudau,
  • 4:37 - 4:40
    s'autostima bascia,
    su cumplessu de inferioridadi,
  • 4:40 - 4:43
    e una cosa chi mancu connoscemus intzas,
  • 4:43 - 4:45
    sa fobia sotziali.
  • 4:45 - 4:49
    Po tanti chi femu timorosu, is bagheris
    mi piganta in giru e m'arropanta.
  • 4:49 - 4:52
    Arriianta e mi ponianta allomingius,
    non mi lassanta mai giogai
  • 4:52 - 4:54
    a is gioghixeddus insoru.
  • 4:55 - 4:58
    Ci fuet sceti unu giogu
    chi mi fadianta fai...
  • 4:58 - 5:00
    sa bocia a brincu.
  • 5:00 - 5:01
    E non sciremu mancu giogai.
  • 5:02 - 5:04
    Mi ponianta allomingius,
  • 5:04 - 5:06
    e castiamu cussas bocias arrubias
  • 5:06 - 5:08
    chi mi bollanta a razu in faci,
  • 5:08 - 5:10
    bou, bou, bou.
  • 5:11 - 5:13
    M'arregodu meda dis
    torrendi a domu de iscola,
  • 5:13 - 5:18
    sa faci arubia mi incresciat,
    is origas arrubias inzrumiànt.
  • 5:18 - 5:21
    Is ogus abruxànt de lagrimas
  • 5:21 - 5:24
    e is fueddus insoru
    m'abruxànt me-is origas.
  • 5:24 - 5:25
    Su chi at nau
  • 5:25 - 5:29
    "Bastoni e perdas m'ant a segai is ossus,
    ma is fueddus non m'ant mai ingolli".
  • 5:29 - 5:30
    Est una faula.
  • 5:30 - 5:32
    Is fueddus segant che guarteddu.
  • 5:32 - 5:34
    Is fueddus pungint che arrasoja.
  • 5:34 - 5:36
    Is fueddus podint ferri aici a fundu
  • 5:36 - 5:38
    ca is feridas non si bint.
  • 5:38 - 5:41
    E duncas timemu.
    E is fueddus fuent is nemigus peus.
  • 5:41 - 5:42
    E est ancora diaici.
  • 5:43 - 5:45
    Ma tengu bisus puru.
  • 5:45 - 5:48
    Torramu a domu e mi cuamu
    a intru de is giornaleddus de Superman
  • 5:48 - 5:50
    e me-is librus de Superman
  • 5:50 - 5:53
    e mi bisamu de essi unu supereroi
    cument'a Superman.
  • 5:53 - 5:56
    Bolemu lutai po sa beridadi
    e sa giustitzia,
  • 5:56 - 5:59
    contras a is prepotentis
    e a sa criptonite,
  • 5:59 - 6:03
    bolemu bollai in totu su mundu
    fendi cosas chi sarvant is vidas.
  • 6:03 - 6:06
    Ma mi praxiant puru cosas realis.
  • 6:06 - 6:09
    Tenemu unu libru de is record
    e su libru "No dd'eis a crei".
  • 6:09 - 6:13
    Cancunu at ligiu custus librus?
  • 6:13 - 6:14
    Mi praxìant meda!
  • 6:14 - 6:16
    Ddu-i fuet genti fendi cosas realis.
  • 6:16 - 6:18
    E apu nau, dd'ollu fai deu puru.
  • 6:18 - 6:19
    Chi is bagheris non mi lassant
  • 6:19 - 6:21
    a giogai a is giogus insoru,
  • 6:21 - 6:23
    bollu fai magias realis, cosas realis.
  • 6:23 - 6:27
    Bollu fai cancuna cosa importanti
    chi is bagheris non podint fai.
  • 6:27 - 6:29
    Bollu agatai sa vocatzioni mia,
  • 6:29 - 6:31
    bollu sciri ca sa vida mia tenit sensu,
  • 6:31 - 6:33
    bollu fai cosas incredibilis
    chi càmbiant su mundu.
  • 6:33 - 6:37
    Bollu amostai ca s'impossibili
    non est impossibili.
  • 6:38 - 6:40
    Baxei a innantis de 10 annus -
  • 6:40 - 6:43
    una cida prima de fai 21 anus.
  • 6:43 - 6:47
    Duas cosas in-d'una diri
    m'ant cambiau sa vida po sempri.
  • 6:47 - 6:50
    Bivemu in Tamil Nadu, in India,
  • 6:50 - 6:51
    fuemu unu missionariu,
  • 6:51 - 6:53
    e su maistu, s'amigu miu m'at preguntau,
  • 6:53 - 6:55
    "Thromes ndi tenis, Daniel?"
  • 6:55 - 6:57
    E deu, "Thormes?
    E ita funt custus thromes?"
  • 6:57 - 7:00
    E issu, "Is thromes funt
    is iscopus principalis de sa vida".
  • 7:00 - 7:05
    Funt sa cumbinatzioni de bisus e iscopus.
    Ita chi podiast
  • 7:05 - 7:07
    fai totu su chi bolis o andai
    innui totu bolis andai
  • 7:07 - 7:09
    o essi totu su chi bolis essi,
  • 7:09 - 7:10
    innui iast'a andai?
  • 7:10 - 7:11
    Chini iast'a essi?
  • 7:11 - 7:14
    E deu, "Non ddu potzu fai, timu!
    Timu cosas medas!"
  • 7:14 - 7:17
    A su noti apu portau su letu de arrosu
    in crobertura,
  • 7:17 - 7:19
    mi seu crocau a-suta de is istellas
  • 7:19 - 7:22
    e apu castiau is tzurrundeddus
    chi cassànt is sintzulus.
  • 7:22 - 7:26
    Arrennescemu a pentzai sceti
    a is thromes, bisus e iscopus,
  • 7:26 - 7:28
    e a is bagheris cun sa bocia a brincu.
  • 7:29 - 7:31
    A pustis de pagu oras mi ndi seu scidau.
  • 7:31 - 7:34
    Su coru curriat e is cambas tremiant.
  • 7:34 - 7:36
    Cust'orta non fuet timoria.
  • 7:36 - 7:39
    Su corpus interu fuet agitau.
  • 7:39 - 7:40
    E me-is cincu dis a pustis
  • 7:40 - 7:44
    seu abarrau svenniu in su letu
    circhendi de non morri.
  • 7:44 - 7:48
    Sa conca abruxiàt de calentura
    a prus de 40° po sa malaria.
  • 7:48 - 7:52
    E candu mi ndi scidamu,
    totu su chi pentzamu fuent is thromes.
  • 7:52 - 7:54
    Pentzamu: "Ita ndi bollu fai
    de sa vida mia?"
  • 7:54 - 7:56
    A s'acabada, sa noti a innantis
    de fai 21 annus,
  • 7:56 - 7:58
    a iscidu,
  • 7:58 - 8:00
    apu cumprendiu:
  • 8:00 - 8:02
    cussu sintzuleddu,
  • 8:03 - 8:05
    Anopheles stephensi,
  • 8:05 - 8:07
    cussu sintzuleddu
  • 8:07 - 8:08
    chi pesat prus pagu de 5 microgramus,
  • 8:08 - 8:10
    mancu una perdixedd'e sali,
  • 8:10 - 8:13
    chi cussu sintzuleddu podiat acapotai
    un omini de 80 chilus,
  • 8:13 - 8:15
    cussa fuet sa criptonite mia.
  • 8:15 - 8:17
    Ma poi apu pentzau ca no,
    non est su sintzulu,
  • 8:17 - 8:19
    est su parassiteddu a intru de su sintzulu
  • 8:19 - 8:23
    Plasmodium falciparum, chi bocit
    a prus de 1 milioni de personas a s'annu.
  • 8:24 - 8:26
    Ma poi apu pentzau ca no,
    est fintzas prus piticu,
  • 8:26 - 8:29
    ma a mei mi pariat aici prus mannu.
  • 8:29 - 8:30
    Apu cumprendiu
  • 8:30 - 8:31
    ca sa timoria fuet sa criptonite mia,
  • 8:31 - 8:32
    su parassita
  • 8:32 - 8:35
    chi m'iat cancarau po totu sa vida.
  • 8:35 - 8:38
    Labai, ddu at diferentzia
    tra perigulu e timoria.
  • 8:38 - 8:40
    Su perigulu est reali.
  • 8:40 - 8:42
    Sa timoria est unu scioberu.
  • 8:42 - 8:44
    E apu cumprendiu ca podemu scioberai:
  • 8:44 - 8:48
    podemu bivi timendi
    e morri sballau sa diri e totu,
  • 8:49 - 8:52
    o podemu bociri is timorias
  • 8:52 - 8:56
    po cumpriri is bisus mius,
    podemu azardai a bivi sa vida.
  • 8:57 - 9:00
    E labai, ddu at cancuna cosa
    in su essi in punt'e morti
  • 9:00 - 9:04
    e essi diaderus acant'e morri
    chi ti fai bolli bivi sa vida.
  • 9:04 - 9:07
    Apu cumprendiu ca totus moreus,
    ma non totus biveus.
  • 9:08 - 9:10
    Est morendi chi biveus.
  • 9:10 - 9:12
    Labai, candu s'imparat a morri,
  • 9:12 - 9:13
    s'imparat diaderus a bivi.
  • 9:13 - 9:15
    Duncas apu detzidiu de cambiai
  • 9:15 - 9:17
    sa storia mia sa not'e totu.
  • 9:17 - 9:18
    Non bolemu morri.
  • 9:18 - 9:20
    E apu nau una preghieredda,
  • 9:20 - 9:22
    "Deus, chi mi lassas bivi
    fintzas a fai 21 annus,
  • 9:22 - 9:25
    non lassu prus a sa timoria
    a mi nai cument'e bivi.
  • 9:25 - 9:27
    Apu a bociri a is timorias mias,
  • 9:27 - 9:30
    apu a cumpriri is bisus mius,
  • 9:30 - 9:31
    bollu cambiai ategiamentu,
  • 9:31 - 9:34
    bollu fai una cosa incredibili
    de sa vida mia,
  • 9:34 - 9:36
    bollu agatai sa vocatzioni mia,
  • 9:36 - 9:39
    bollu sciri ca s'impossibili
    non est impossibili".
  • 9:39 - 9:43
    Non si nau ca seu biviu in cussa noti,
    ca ddu bireis a solus.
  • 9:43 - 9:44
    (Arrisu)
  • 9:44 - 9:47
    Ma in cussa noti apu fatu sa lista
    de is primus 10 thromes:
  • 9:47 - 9:50
    apu detzidiu ca bolemu biri
    is continentis principalis,
  • 9:50 - 9:52
    biri is Seti Maraviglias de su mundu,
  • 9:52 - 9:53
    imparai unas cantu linguas,
  • 9:53 - 9:55
    bivi in-d'un'isola deserta,
  • 9:55 - 9:56
    bivi in-d'una navi in s'oceanu,
  • 9:56 - 9:59
    bivi cun is indianus in Amazonia,
  • 9:59 - 10:01
    lompi a pitzus de su monti
    prus artu de sa Svetzia,
  • 10:01 - 10:03
    biri su monti Everest a mengianeddu,
  • 10:03 - 10:05
    traballai in sa musica in Nashville,
  • 10:05 - 10:07
    bolemu traballai in-d'unu circu
  • 10:07 - 10:09
    e ndi bolemu sartai de un aparechiu.
  • 10:09 - 10:12
    Me-is 20 annus sighentis
    apu fatu sa prus parti de cussus thormes.
  • 10:12 - 10:15
    Dognia borta chi ndi scancellamu
    unu de sa lista
  • 10:15 - 10:18
    nd'aciungemu aterus 5 o 10
    e sa lista cresciat.
  • 10:19 - 10:23
    Po is set'annus sighentis apu biviu
    in-d'un'isola de is Bahamas,
  • 10:23 - 10:25
    po casi set'annus,
  • 10:25 - 10:27
    in-d'una domita de palla,
  • 10:29 - 10:34
    pischendi piscicanis e papendi pistinaga,
    a solu in s'isola,
  • 10:34 - 10:36
    a mudandas,
  • 10:37 - 10:39
    e apu imparau a nadai cun is piscicanis.
  • 10:39 - 10:41
    E de ingunis seu andau a Messicu,
  • 10:41 - 10:45
    e poi a su flumini Amazonas in Equador,
  • 10:45 - 10:48
    Pujo Pongo Ecuador,
    apu biviu cun-d'una tribù innias
  • 10:48 - 10:52
    e a pagu a pagu mi seu fatu prus forti
    cun in thromes cosa mia.
  • 10:52 - 10:55
    Seu andau a Nashville po sa musica,
    e a pustis in Svezia,
  • 10:55 - 10:58
    in Stocolma, ingunis puru po sa musica,
  • 10:58 - 11:02
    e seu lompiu a pitzus de monti Kebnekaise
    in su Circulu Articu.
  • 11:03 - 11:05
    Apu imparau a fai su palliaciu,
  • 11:05 - 11:06
    giugus de prestigiu
  • 11:06 - 11:07
    e a caminai cun is trampulus,
  • 11:07 - 11:10
    a imperai su monociclu,
    a papai fogu e a papai imbirdi.
  • 11:10 - 11:14
    In su 1997 apu scipiu ca ci fuenta sceti
    una dexina de ingurtidoris de ispadas
  • 11:14 - 11:15
    e apu nau: "Ddu depu fai!"
  • 11:15 - 11:18
    Apu connotu unu ingurtidori de ispadas
    e apu domandau cuntzillu.
  • 11:18 - 11:20
    M'at nau "Ti dongu duus cuntzillus.
  • 11:20 - 11:22
    Unu: est perigulosu meda,
  • 11:22 - 11:24
    cancunu est mortu fendiddu.
  • 11:24 - 11:25
    Duus:
  • 11:25 - 11:26
    Lassa perdi!"
  • 11:26 - 11:28
    (Arrisu)
  • 11:28 - 11:30
    E aici dd'at acabàt
    in sa lista mia dei is thromes.
  • 11:30 - 11:33
    Mi seu allenau, 10-12 bortas a sa diri,
    dognia diri,
  • 11:34 - 11:35
    po cuatr'annus.
  • 11:35 - 11:37
    Contaìddas...
  • 11:37 - 11:40
    4 x 365 (x 12)
  • 11:40 - 11:42
    Lompeus a giai 13 mila scumprobus fallius
  • 11:42 - 11:46
    fintzas a chi tanti sa primu ispada
    m'est intrada in su guturu in su 2001.
  • 11:46 - 11:48
    Intzas mi seu donau un throme:
  • 11:48 - 11:51
    de essi su prus spertu de su mundu
    de ingurti ispadas.
  • 11:51 - 11:54
    Apu circau dognia libru,
    o articulu de giornali,
  • 11:54 - 11:58
    dogna relatzioni medica,
    apu studiau fisiologia e anatomia,
  • 11:58 - 12:00
    apu chistionau cun dotoris e inferimieras,
  • 12:00 - 12:01
    atobiau totus is ingurtidoris a pari
  • 12:01 - 12:04
    in s'assotziu internatzionali
    de is ingurtidoris de ispadas
  • 12:04 - 12:06
    e traballau po duus annus
    a sa ricerca medica
  • 12:06 - 12:09
    a pitzus de ingurti ispadas
    e is efetus collateralis
  • 12:09 - 12:11
    chi ant publicau
    in su British Medical Journal.
  • 12:11 - 12:12
    (Arrisu)
  • 12:12 - 12:13
    Gratzias.
  • 12:13 - 12:18
    (Tzarracamanus)
  • 12:18 - 12:22
    E apu imparau cosas spantosas
    a pitzus de ingurti ispadas.
  • 12:22 - 12:25
    Cosas chi non eis mai pentzau, scumitu,
    ma nc'eis a pentzai de oi innantis.
  • 12:25 - 12:29
    Sa prossima borta chi seis seghendi
    sa petza cun su guarteddu,
  • 12:29 - 12:32
    o un'ispada, in sa bisteca,
    eis a pentzai a-i custu...
  • 12:34 - 12:37
    Apu scipiu c'a ingurti ispadas
    ant cumentzau in India,
  • 12:37 - 12:40
    propiu in su logu a ca dd'emu biu
    primu borta a piciocheddu,
  • 12:40 - 12:42
    casi 4 mila annus fait, in su 2000 AC.
  • 12:42 - 12:46
    Is ingurtidoris de ispadas
    ddus ant imperaus me-is urtimus 150 annus,
  • 12:46 - 12:47
    in sa scientza e in sa mexina
  • 12:47 - 12:51
    po agiudai a fai
    s'endoscopiu cirdinu in 1868
  • 12:51 - 12:54
    de Adolf Kussmaul in Freiburg, Germania.
  • 12:54 - 12:57
    In su 1906, s'eletrocardiograma in Galles,
  • 12:57 - 13:00
    po studiai is problemas de ingurtimentu
    e digestioni,
  • 13:00 - 13:02
    broncoscopias, cosas aici.
  • 13:02 - 13:04
    Ma me-is urtimus 150 annus
  • 13:04 - 13:08
    scireus de centenas de feridaus
    e dexinas de mortus...
  • 13:08 - 13:15
    Custu est s'endoscopiu cirdinu
    inventau de Adolf Kussmaul.
  • 13:15 - 13:19
    Ma esu iscobertu ca ci funti istetius
    29 mortus me-is urtimus 150 annus
  • 13:19 - 13:22
    contenti s'ingurtidori chi a Londra
    s'est puntu su coru cun s'ispada.
  • 13:23 - 13:26
    Eus puru imparau
    ca ci funti de 3 a 8 feridas gravis
  • 13:26 - 13:28
    dognia annu.
  • 13:28 - 13:30
    Ddu sciu poita mi tzerriant.
  • 13:30 - 13:31
    De pagu m'ant tzerriau duus,
  • 13:31 - 13:34
    unu de Svezia e unu de Orlando,
    me-is urtimas cidas,
  • 13:34 - 13:37
    ingurtidori de ispadas
    chi dd'ant acabada in su spidali.
  • 13:37 - 13:39
    Duncas est perigulosu meda.
  • 13:39 - 13:42
    S'atera cosa chi apu scipiu
    est ca a imparai a ingurti ispadas
  • 13:42 - 13:44
    ci bolint de 2 a 10 annus
  • 13:44 - 13:46
    po genti meda.
  • 13:46 - 13:48
    Ma sa cosa prus spantosa chi apu imparau
  • 13:48 - 13:51
    est ca is ingurtidoris de ispadas
    imparant a fai s'impossibili.
  • 13:51 - 13:54
    E si nau unu segretu:
  • 13:54 - 13:58
    no si punteis a su 99,9%
    chi est s'impossibili.
  • 13:58 - 14:02
    Puntaisiri a su 0.1% chi est su possibili
    e pentzai a cumenti ddu fai possibili.
  • 14:03 - 14:06
    Fadeisiri portai in sa conca
    de unu ingurtidori de ispadas.
  • 14:06 - 14:10
    Po ingurti un'ispada serbit meditatzioni
    de sa menti a pitzus de sa materia,
  • 14:10 - 14:12
    concentraztioni acutza, precisioni esata
  • 14:12 - 14:16
    po assolai is organus de a intru
    e binci is riflessus otomaticus,
  • 14:16 - 14:20
    cun su rinfortzu de is sinapsis cerebralis
    e sa memoria arrepitia de is musculus
  • 14:20 - 14:24
    provendinci cun atentzioni
    prus de 10 mila bortas.
  • 14:24 - 14:28
    Fadeisiri portai in su corpus
    de unu ingurtidori de ispadas.
  • 14:28 - 14:30
    Po ingurti un'ispada
  • 14:30 - 14:32
    dda depu fai liscinai in sa lingua,
  • 14:32 - 14:35
    firmai su riflessu de su guturu
    in s'ingurtidroxu de susu,
  • 14:35 - 14:38
    girai a 90 gradus
    a basciu de s'epiglotidi,
  • 14:38 - 14:41
    passai in sa valvula
    in s'ingurtidroxu de susu,
  • 14:41 - 14:43
    firmai su riflessu peristalticu,
  • 14:43 - 14:45
    fai liscinai sa lama
    in su stampu de is piturras,
  • 14:45 - 14:46
    in mesu a is prumonis.
  • 14:46 - 14:48
    A custu puntu
  • 14:48 - 14:50
    depu stesiai unu pagu su coru.
  • 14:50 - 14:52
    Chi castiais beni,
  • 14:52 - 14:54
    podeis biri su coru batendi cun s'ispada
  • 14:54 - 14:56
    poita est acotzada a su coru,
  • 14:56 - 14:59
    cun pagu prus de 1 millimetru
    de esofagu in mesu.
  • 14:59 - 15:01
    Non est cosa chi podis sceti fai biri.
  • 15:01 - 15:03
    Poi depis passai s'ossu de sa piturra,
  • 15:03 - 15:06
    intrai de sa valvula de su stogumu
    firmendi su riflessu otomaticu
  • 15:06 - 15:09
    e intrai fintzas a s'intestinu.
  • 15:09 - 15:10
    Una passillada.
  • 15:10 - 15:11
    (Arrisu)
  • 15:11 - 15:13
    Chi lompu prus a basciu
  • 15:13 - 15:18
    dd'acabbu a is tubas de Fallopiu
    (olandesu) tubas de Fallopiu.
  • 15:18 - 15:21
    Ominis, ddu podeis preguntai
    a is pobiddas prus a tardi...
  • 15:22 - 15:24
    Sa genti mi preguntat, mi narat
  • 15:24 - 15:27
    "Ddu-i serbit alientu meda
    po atriviri sa vida tua,
  • 15:27 - 15:29
    po stesiai su coru e ingurti un'ispada".
  • 15:29 - 15:31
    No. Su chi serbit alientu diaderus est
  • 15:31 - 15:33
    chi su pipiu spantau, bregungiosu,
    marrìu e bonu a nudda
  • 15:33 - 15:36
    atrivit su fallimentu e s'arrefudu,
  • 15:36 - 15:37
    oberrat su coru,
  • 15:37 - 15:38
    alloghit s'orgogliu
  • 15:38 - 15:41
    e abarrit innoi anant'e genti strangia
  • 15:41 - 15:44
    po si nai sa storia
    de sa timoria e is bisus cosa mia
  • 15:44 - 15:48
    e atriviri de ndi caciai is frisciuras,
    simbolicamenti e po diaderus.
  • 15:48 - 15:49
    Labai... Gratzias.
  • 15:49 - 15:54
    (Tzarracamanus)
  • 15:54 - 15:56
    Labai, sa cosa prus spantosa
  • 15:56 - 15:59
    est ca apu sempri bofiu bivi
    una vida significativa
  • 15:59 - 16:00
    e imoi seu fendiddu.
  • 16:00 - 16:03
    Ma sa cosa prus significativa
    non est ca potzu ingurti
  • 16:03 - 16:05
    21 ispadas totu a un'orta,
  • 16:08 - 16:11
    o a sut'e acqua in-d'una piscina
    cun 88 piscicanis e mantas farenosas,
  • 16:11 - 16:12
    po su libru "No dd'eis a crei",
  • 16:14 - 16:18
    o calentadas a 800 gradus
    po is "Superominis" de Stan Lee
  • 16:18 - 16:20
    po essi "s'Omini de Aciargiu",
  • 16:20 - 16:22
    arrori, gei fuet calenti!
  • 16:22 - 16:25
    O a tirai una machina cun s'ispada
    po "No dd'eis a crei"
  • 16:25 - 16:26
    o su Guinness de is record,
  • 16:26 - 16:29
    o arribai a sa finali
    de America's Got Talent,
  • 16:29 - 16:32
    o binci su premiu Ig Nobel
    po sa Mexina in su 2007.
  • 16:32 - 16:34
    No, non funti custas
    is cosas significativas.
  • 16:34 - 16:36
    Custu est su chi pentzat sa genti.
    No, non est custu.
  • 16:36 - 16:38
    Sa cosa prus significativa
  • 16:38 - 16:41
    est ca Deus hat pigau cussu pipiu
    spantau, bregungiosu e marrìu
  • 16:41 - 16:42
    chi timiat a is logus artus,
  • 16:42 - 16:44
    chi timiat a s'acua e is piscicanis,
  • 16:44 - 16:46
    dotoris e infermieras,
    aguglias e cosas acutzas,
  • 16:46 - 16:48
    a chistionai a sa genti,
  • 16:48 - 16:50
    e imoi m'at postu a girai su mundu
  • 16:50 - 16:51
    bolendi a 10.000 metrus de terra,
  • 16:51 - 16:54
    ingurtendi cosas acutzas
    a sut'e acua cun is piscicanis
  • 16:54 - 16:58
    e chistionendi cun dotoris e infermieras
    e publicus cumen'ta bosatrus.
  • 16:58 - 17:00
    Custa est sa cosa prus spantosa po mei.
  • 17:00 - 17:01
    Apu sempri bofiu fai s'impossibili...
  • 17:01 - 17:02
    Graztias.
  • 17:02 - 17:04
    (Tzarracamanus)
  • 17:04 - 17:05
    Graztias.
  • 17:06 - 17:09
    (Tzarracamanus)
  • 17:10 - 17:13
    Apu sempri bofiu fai s'impossibili
    e imoi seu fendiddu.
  • 17:13 - 17:16
    Apu sempri bofiu fai cosas significativas
    e cambiai su mundu
  • 17:16 - 17:17
    e imoi seu fendiddu.
  • 17:17 - 17:20
    Apu sempri bofiu bolai in su mundu
    po fai cosas de superomini
  • 17:20 - 17:21
    po salvai vidas e seu fendiddu.
  • 17:21 - 17:23
    Dda scireis una cosa?
  • 17:23 - 17:26
    Ddu-i est ancora un arrogheddu
    de su bisu de cussu pipieddu
  • 17:26 - 17:27
    in fundu in fundu.
  • 17:30 - 17:36
    (Arrisu) (Tzarracamanus)
  • 17:37 - 17:40
    Labai, apu sempri bofiu agatai
    sa vocatzioni e s'iscopu cosa mia
  • 17:40 - 17:42
    e imoi ddus apu agataus.
  • 17:42 - 17:43
    Ma intzetai una cosa?
  • 17:43 - 17:46
    Non est me-is ispadas, cussu chi pentzais,
    me-is fortzas cosa mia.
  • 17:46 - 17:49
    Est propiu in sa debilesa, me-is fueddus.
  • 17:49 - 17:51
    Sa vocatzioni e s'iscopu cosa mia
    funt a cambiai su mundu,
  • 17:51 - 17:52
    scorriendi sa timoria,
  • 17:52 - 17:55
    a ispada a ispada, a fueddu a fueddu,
  • 17:55 - 17:58
    a guarteddu a guarteddu, a vida a vida,
  • 17:58 - 18:00
    po ispirai sa genti a essi supererois
  • 18:00 - 18:02
    e a fai s'impossibili in sa vida insoru.
  • 18:02 - 18:05
    S'iscopu miu est a agiudai is aterus
    a agatai s'insoru.
  • 18:05 - 18:06
    Cali est su de tui?
  • 18:06 - 18:07
    Ita iscopu tenis?
  • 18:07 - 18:09
    Poita t'ant postu innoi?
  • 18:09 - 18:12
    Pentzu ca teneus totus sa vocatzioni
    a essi supererois.
  • 18:12 - 18:14
    Ita superpoderi tenis?
  • 18:15 - 18:18
    In-d'una popolatzioni de prus
    de 7 miliardus de personas
  • 18:18 - 18:20
    non ddu-i at nimancu
    30 ingurtidoris de ispadas
  • 18:20 - 18:22
    in su mundu in di' de oi,
  • 18:22 - 18:23
    ma ddu at scetu unu de tui.
  • 18:23 - 18:24
    Ses unicu.
  • 18:24 - 18:26
    Ita storia tenis?
  • 18:26 - 18:28
    Ita ti fai diversu de is aterus?
  • 18:28 - 18:29
    Conta sa storia cosa tua,
  • 18:29 - 18:32
    mancai a boxi bascia e tremi tremi.
  • 18:32 - 18:33
    Ita thromes tenis?
  • 18:33 - 18:36
    Chi podiast fai dognia cosa,
    essi chini bolis, andai a ca bolis,
  • 18:36 - 18:38
    ita iast a fai? Innui iast a andai?
  • 18:38 - 18:38
    Ita iast a fai?
  • 18:38 - 18:40
    Ita bolis fai de sa vida tua?
  • 18:40 - 18:42
    Cali funt is bisus prus mannus?
  • 18:42 - 18:44
    Cali fuent is bisus tuus a piciocheddu?
    Pentzanci.
  • 18:44 - 18:46
    Non fuet custu, a no?
  • 18:46 - 18:48
    Cali fuent is bisus prus macus
  • 18:48 - 18:50
    chi ti pariant istranus o misteriosus?
  • 18:50 - 18:54
    Scumitu ca imoi su de tui non ti parit
    aici istranu, a no?
  • 18:55 - 18:57
    Ita est s'ispada cosa tua?
  • 18:57 - 18:59
    Dogni unu de bosatrus tenit un'ispada,
  • 18:59 - 19:01
    una lama dopia de timorias e bisus.
  • 19:01 - 19:04
    Ingurti s'ispada tua, calisisiat.
  • 19:04 - 19:06
    Sighei is bisus, sinnioras e sinnioris,
  • 19:06 - 19:09
    est sempri tempus de essi
    su chi bolestis essi.
  • 19:10 - 19:13
    Po cussus bagheris cun sa bocia,
    cussus pipius chi pentzànt
  • 19:13 - 19:15
    ca non iam'a essi fatu mai s'impossibili,
  • 19:15 - 19:18
    tengu una cosa de ddis si nai:
  • 19:18 - 19:19
    gratzias.
  • 19:19 - 19:22
    Poita chi no fuessit po is prepontentis
    no emus a tenni supererois.
  • 19:23 - 19:27
    Seu innoi po s'amostai
    ca s'impossibili non est impossibili.
  • 19:28 - 19:32
    Labai chi est meda generosu,
    m'emu a podi morri.
  • 19:32 - 19:34
    Speru chi si praxat.
  • 19:34 - 19:35
    (Arrisu)
  • 19:36 - 19:39
    M'at a serbiri agiudu cun custa.
  • 19:47 - 19:48
    Publicu: Duus, tres.
  • 19:48 - 19:52
    (Dan Meyer) No, no, no. Mi serbit agiudu
    cun su contu, de totus, bandat beni?
  • 19:52 - 19:53
    (Arrisu)
  • 19:53 - 19:56
    Ddus iscireis is fueddus?
    Contai cun mei. Prontus?
  • 19:56 - 19:57
    Unu.
  • 19:57 - 19:58
    Duus.
  • 19:58 - 19:59
    Tres.
  • 19:59 - 20:01
    No, custu est duus, ma ge eis cumprendiu.
  • 20:07 - 20:08
    (Publicu) Unu.
  • 20:08 - 20:09
    Duus.
  • 20:09 - 20:10
    Tres.
  • 20:11 - 20:13
    (Asubentendi)
  • 20:14 - 20:16
    (Tzarracamanus)
  • 20:16 - 20:17
    (Dan Meyer) Eja!
  • 20:17 - 20:23
    (Tzarracamanus) (Aclamu)
  • 20:23 - 20:25
    Medas gratzias.
  • 20:25 - 20:29
    Gratzias, gratzias, gratzias.
    Gratzias de coru.
  • 20:29 - 20:31
    Bollu nai, gratzias de stogumu.
  • 20:32 - 20:35
    S'emu nau ca seu beniu a fai s'impossibili
    e dd'apu fatu.
  • 20:35 - 20:38
    Ma custu non fuet s'impossibili.
    Ddu fatzu dognia diri.
  • 20:38 - 20:43
    S'impossibili fuet po cussu pipiu spantau,
    bregungiosu, marrìu a binci sa timoria,
  • 20:43 - 20:45
    a essi innoi in su palcu de su TEDx
  • 20:45 - 20:47
    a cambiai su mundu, a fueddu a fueddu,
  • 20:47 - 20:49
    a ispada a ispada, a vida a vida.
  • 20:49 - 20:52
    Chi s'apu fatu pentzai un-d'una manera noa
    o s'apu fatu crei
  • 20:52 - 20:54
    ca s'impossibili non est impossibili,
  • 20:54 - 20:58
    chi s'apu fatu cumprendi
    ca podeis fai s'impossibili in sa vida,
  • 20:58 - 21:01
    intzas apu fatu su traballu miu
    e su de bosatrus cumentzat imoi.
  • 21:01 - 21:04
    Sighei a bisai. Sighei a crei.
  • 21:05 - 21:06
    Gratzias po m'essi cretiu
  • 21:06 - 21:08
    e gratzias po essi agiudau a su bisu miu.
  • 21:08 - 21:10
    Un arregalu po bosatrus:
  • 21:10 - 21:11
    S'impossibili non est...
  • 21:11 - 21:13
    (Publicu) Impossibili.
  • 21:13 - 21:15
    Istrada longa, parti de s'arregalu.
  • 21:15 - 21:20
    (Tzarracamanus)
  • 21:20 - 21:21
    Gratzias.
  • 21:21 - 21:25
    (Tzarracamanus)
  • 21:26 - 21:28
    (Aclamu)
  • 21:28 - 21:30
    (presentadori) Gratzias, Dan Meyer!
Title:
Fai s'impossibili, nci bogai sa timoria | Dan Meyer | TEDxMaastricht
Description:

As mai bofiu essi unu supereroi e fai s'impossibili? Dan Mayer creit chi po cantu siant estremas is timorias o arestis is bisus cosa nosta, teneus totus su potentziali de essi supererois, de fai s'impossibili e de cambiai su mundu. Diretori de un'agentzia umanitariachi agiudat is orfanus in Kazakistan, Dan si narat cumenti at superau un'infantzia de timorias estremas, sa fobia sotziali e su bullismu po fai impresas superumanas, arribai a sa finali de America's Got Talent, binci su premiu Ig Nobel po sa Mexina a Harvard e at fatu 39 bortas su record de un'arti meda antiga e perigulosa - ingurti ispadas - e essi entusiasta de ispirai a sa genti a fai s'impossibili in sa vida INSORU.

Sa primu borta a unu TED, Dan s'acumpangiat in su caminu longu de is timorias estremas a is impresas, de timorosu a bincidori de record, de perdi su premiu IgNobel a arribai e lassai sa finali de America's Got Talent. Dan s'iscoviat sa scientzia a suba de s'arti de ingurti ispadas e si contat sa ricerca po fai impresas superumanas, sobrai is fallimentus e is limitis de su corpus umanu po fai s'impossibili e cambiai su mundu. E si donat cuntzillus po nci bogai sa timoria e fai s'impossibili in sa vida cosa TUA!

Custu interventu est istetiu fatu a un TEDx locali, produssiu in modu indipendenti de is Conferentzias TED.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
21:38

Sardinian subtitles

Revisions Compare revisions