Return to Video

Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinde güçler nasıl bölünmüştür? - Belinda Stutzman

  • 0:14 - 0:18
    Yasa çıkarma veya yasalara uymayan
    insanları cezalandırma yetkilerinin
  • 0:18 - 0:20
    kimde olduğunu hiç merak ettiniz mi?
  • 0:20 - 0:23
    ABD'deki iktidarı düşündüğümüzde,
    aklımıza genellikle Başkan gelir
  • 0:23 - 0:25
    ama Başkan tek başına hareket etmez.
  • 0:25 - 0:28
    Aslında Başkan iktidar yapbozunun
    tek bir parçasını oluşturur
  • 0:28 - 0:30
    ve bunun iyi bir sebebi var.
  • 0:30 - 0:33
    Amerikan Devrimi 1783'te sona erdiğinde,
  • 0:33 - 0:35
    ABD hükûmeti değişim aşamasındaydı.
  • 0:35 - 0:38
    Kurucu babalar,
    bir kral tarafından yönetilen
  • 0:38 - 0:41
    başka bir ülke kurmak
    istemediklerini biliyorlardı,
  • 0:41 - 0:43
    dolayısıyla tartışmalar,
  • 0:43 - 0:46
    bireysel özgürlüğü koruyan
    ve yetkileri kötüye kullanmayan
  • 0:46 - 0:49
    güçlü ve adil
    bir devlet kurmak yönündeydi.
  • 0:49 - 0:53
    Yeni anayasa 1787'de kabul edildiğinde,
  • 0:53 - 0:56
    Amerika Birleşik Devletleri'nin bebeklik
    aşamasındaki hükûmetinin yapısı
  • 0:56 - 0:58
    üç ayrı organ gerektirdi,
  • 0:58 - 0:59
    her birinin kendi yetkileri vardı
  • 0:59 - 1:02
    ve bir kuvvetler ayrılığı sistemiydi.
  • 1:02 - 1:05
    Bu, hiçbir organın çok güçlü
    bir hale gelememesini sağladı
  • 1:05 - 1:09
    çünkü diğer organlar, her zaman diğer
    ikisinin yetkilerini denetleyebilirdi.
  • 1:09 - 1:12
    Bu organlar, ülkeyi yönetmek için
    birlikte çalışıyor
  • 1:12 - 1:14
    ve hepimizin yaşaması için
    kurallar koyuyorlar.
  • 1:14 - 1:18
    Yasama organı, ABD Anayasası'nın
    ilk maddesinde açıklanıyor.
  • 1:18 - 1:19
    Birçok kişi, kurucu babaların
  • 1:19 - 1:22
    yasama organını en önemli
    olarak düşündükleri için
  • 1:22 - 1:24
    onu ilk sıraya koyduklarını söylüyor.
  • 1:24 - 1:28
    Yasama organı, 100 ABD senatöründen
  • 1:28 - 1:32
    ve ABD Temsilciler Meclisi'nin
    435 üyesinden oluşuyor.
  • 1:32 - 1:34
    Bu, daha çok ABD Kongresi olarak bilinir.
  • 1:34 - 1:38
    Yasa çıkarmak,
    yasama organının ana görevidir
  • 1:38 - 1:42
    ancak aynı zamanda federal
    hakim ve yargıçları onaylamaktan,
  • 1:42 - 1:44
    devlet bütçesini onaylamaktan
  • 1:44 - 1:46
    ve savaş ilan etmekten de sorumludur.
  • 1:46 - 1:48
    Her eyaletin iki senatörü olur
  • 1:48 - 1:52
    ve temsilcilerin sayıları o eyalette
    kaç insanın yaşadığına bağlıdır.
  • 1:52 - 1:56
    Yürütme organı, anayasanın
    ikinci maddesinde açıklanır.
  • 1:56 - 2:00
    Hükûmetin bu organının liderlerini
    Başkan ve Başkan Yardımcısı oluşturur,
  • 2:00 - 2:03
    Kongrenin ileri sürdüğü yasaları
    uygulamaktan sorumludurlar.
  • 2:03 - 2:07
    Başkan, Bakanlar Kurulu olarak bilinen
    bir grup danışmanla yakından çalışır.
  • 2:07 - 2:09
    Bu atanmış yardımcılar,
    kendi uzmanlık alanları kapsamında
  • 2:09 - 2:12
    önemli kararlar vermede
    Başkana yardım ederler,
  • 2:12 - 2:13
    örneğin savunmada,
  • 2:13 - 2:16
    hazinede ve ulusal güvenlikte.
  • 2:16 - 2:19
    Yürütme organı aynı zamanda
    devlet memurlarını atar,
  • 2:19 - 2:21
    silahlı kuvvetleri komuta eder
  • 2:21 - 2:23
    ve diğer ulusların liderleriyle görüşür.
  • 2:23 - 2:26
    Tüm bunlar, birçok insan için
    çok fazla iş demektir.
  • 2:26 - 2:29
    Öyle ki yürütme organı,
    her şeyin yapılması için
  • 2:29 - 2:32
    4 milyondan fazla insanı işe alır.
  • 2:32 - 2:35
    ABD hükûmetinin
    üçüncü organı yargı organıdır
  • 2:35 - 2:37
    ve üçüncü maddede açıklanır.
  • 2:37 - 2:40
    Bu organ, federal bölge mahkemelerinden
    ABD Yüce Mahkemesine kadar
  • 2:40 - 2:42
    ülkedeki tüm mahkemelerden oluşur.
  • 2:42 - 2:45
    Bu mahkemeler, ulusumuzun
    yasalarını değerlendirir
  • 2:45 - 2:47
    ve kurallara uymayanları cezalandırır.
  • 2:47 - 2:48
    En yüksek mahkeme, yani Yüce Mahkeme,
  • 2:48 - 2:50
    eyaletler arasındaki
    anlaşmazlıkları çözer,
  • 2:50 - 2:53
    eyaletler ve mahkemelerden
    gelen itirazları değerlendirir
  • 2:53 - 2:55
    ve yasaların anayasaya
    uygunluğunu kararlaştırır.
  • 2:55 - 2:58
    Yüce Mahkemede dokuz yargıç olur
  • 2:58 - 3:00
    ve hükûmetteki diğer işlerin aksine,
  • 3:00 - 3:02
    Yüksek Mahkeme yargıçları
    hayatları boyunca
  • 3:02 - 3:05
    veya devam etmek istedikleri süre
    boyunca göreve devam ederler.
  • 3:05 - 3:07
    Demokrasimiz bilinçli
    vatandaşlığa dayanmaktadır,
  • 3:07 - 3:10
    dolayısıyla bizim görevimiz
    demokrasinin nasıl işlediğini
  • 3:10 - 3:14
    ve hükûmetin her kolunun vatandaş üzerinde
    ne gibi yetkileri olduğunu bilmektir.
  • 3:14 - 3:15
    Oy vermenin dışında,
  • 3:15 - 3:19
    hayatınız bir döneminde hükûmette
    yer almanızın istenmesi olasıdır,
  • 3:19 - 3:21
    ister jüride görev almak olsun,
  • 3:21 - 3:23
    ister mahkemede ifade vermek
  • 3:23 - 3:25
    ya da Kongre üyenize bir yasayı onaylatmak
  • 3:25 - 3:27
    ya da engellemek için
    dilekçe yazmak olsun.
  • 3:27 - 3:30
    Bu organları kimin yürüttüğünü
    ve nasıl birlikte çalıştıklarını bilerek
  • 3:30 - 3:31
    içinde yer alabilir,
  • 3:31 - 3:34
    bilinçli ve zeki olabilirsiniz.
Title:
Amerika Birleşik Devletleri hükûmetinde güçler nasıl bölünmüştür? - Belinda Stutzman
Speaker:
Belinda Stutzman
Description:

Tüm dersi görüntüleyin: http://ed.ted.com/lessons/how-is-power-divided-in-the-united-states-government-belinda-stutzman

Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın ikinci maddesi, herhangi bir organ çok güçlü olursa diye kuvvetler ayrılığı sistemi ile birlikte hükûmette üç ayrı organa (yasama, yürütme ve yargı) yer veriyor. Belinda Stutzman, her organı ve yasal olan yetkilerini ayrıntılı olarak açıklıyor.

Ders: Belinda Stutzman, animasyon: Johnny Chew.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:50

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.