Όταν η απόδοση εμποδίζει τη βελτίωση | Εδουάρδο Μπρισένιο | TEDxManhattanBeach

Δουλεύετε σκληρά αλλά δεν βελτιώνεστε; Ψάχνετε τις πιο καινοτόμες λύσεις και ιδέες; Ο Εδουάρδο εξηγεί πώς στη ζωή κινούμαστε μεταξύ της ζώνης της απόδοσης και της ζώνης της μάθησης, κι αν δεν καταφέρουμε να περνάμε αρκετό χρόνο και στις δύο ζώνες, υποβιβάζουμε τη βελτίωση και την καινοτομία.

Αυτή η ομιλία έγινε σε μια εκδήλωση TEDx, η οποία χρησιμοποιεί τη μορφή των συνεδρίων TED αλλά διοργανώνεται ανεξάρτητα, από μια τοπική κοινότητα/ομάδα. Διαβάστε περισσότερα στο http://ted.com/tedx

Οι περισσότεροι από εμάς προσπαθούμε
να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε στη ζωή,

είτε αφορά την εργασία,
την οικογένεια, το σχολείο,

ή οτιδήποτε άλλο.

Έτσι το βλέπω. Κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ.

Αλλά πριν λίγο καιρό συνειδητοποίησα

ότι δεν βελτιωνόμουν πολύ
σε όσα με ένοιαζαν περισσότερο,

-να είμαι καλύτερος σύζυγος ή φίλος,

καλύτερος επαγγελματίας ή συνάδελφος-

και δεν βελτιωνόμουν πολύ
σε αυτά τα πράγματα

παρότι αφιέρωνα πολύ χρόνο

δουλεύοντας σκληρά γι' αυτά.

Έκτοτε κατάλαβα συζητώντας και ψάχνοντας

ότι παρ' όλη τη σκληρή δουλειά,

αυτή στασιμότητα είναι πολύ συνηθισμένη.

Έτσι θέλω να μοιραστώ κάποιες σκέψεις

γιατί συμβαίνει αυτό
και τι μπορούμε όλοι μας να κάνουμε.

Έμαθα ότι οι πιο αποτελεσματικοί
άνθρωποι και ομάδες

σε οποιονδήποτε κλάδο

κάνουν κάτι που μπορούμε να υιοθετήσουμε.

Περνούν εκούσια την πορεία της ζωής τους
εναλλάξ από δύο ζώνες:

τη ζώνη της μάθησης
και τη ζώνη της απόδοσης.

Στη ζώνη της μάθησης
ο σκοπός μας είναι η βελτίωση.

Έτσι κάνουμε δραστηριότητες
σχεδιασμένες για βελτίωση,

εστιάζοντας σε όσα
δεν έχουμε κατακτήσει ακόμα,

άρα είναι αναμενόμενο να κάνουμε λάθη,

και ξέρουμε ότι από αυτά θα μάθουμε.

Είναι τελείως διαφορετικά
από ό,τι κάνουμε στη ζώνη απόδοσης,

όπου στόχος μας είναι να κάνουμε κάτι
όσο καλύτερα μπορούμε, να εκτελέσουμε.

Τότε επικεντρωνόμαστε σε όσα
ήδη γνωρίζουμε πολύ καλά

και προσπαθούμε
να ελαχιστοποιήσουμε τα λάθη.

Και οι δύο ζώνες πρέπει
να υπάρχουν στη ζωή μας

αλλά όταν ξέρουμε σαφώς
πότε θέλουμε να είμαστε σε καθεμία,

με ποιους σκοπούς, στόχους και προσδοκίες,

τότε αποδίδουμε καλύτερα
και βελτιωνόμαστε περισσότερο.

Η ζώνη απόδοσης μεγιστοποιεί
την άμεση απόδοσή μας,

ενώ η ζώνη μάθησης
μεγιστοποιεί την ανάπτυξη

και τη μελλοντική μας απόδοση.

Ο λόγος που οι περισσότεροι
δεν βελτιωνόμαστε αρκετά

παρόλη τη σκληρή δουλειά

είναι επειδή τείνουμε να περνάμε σχεδόν
όλο τον χρόνο μας στη ζώνη απόδοσης.

Αυτό επιβραδύνει την ανάπτυξή μας

και μακροπρόθεσμα -είναι ειρωνικό-
και την απόδοσή μας.

Πώς μοιάζει λοιπόν η ζώνη μάθησης;

Ας πάρουμε τον Δημοσθένη,
τον πολιτικό ηγέτη

και μεγαλύτερο ρήτορα και δικηγόρο
στην Αρχαία Ελλάδα.

Για φτάσει να να γίνει τόσο σπουδαίος,

δεν περνούσε όλο τον χρόνο του
μόνο ως ρήτορας και δικηγόρος,

όπως θα έκανε στη ζώνη απόδοσής του.

Αντ' αυτού, έκανε δραστηριότητες
που στόχευαν στη βελτίωση.

Φυσικά, μελετούσε πολύ.

Με καθοδήγηση από μέντορες,
σπούδασε δίκαιο και φιλοσοφία,

αλλά επίσης κατάλαβε ότι ως δικηγόρος
έπρεπε να πείθει τους άλλους,

έτσι μελέτησε σπουδαίους λόγους

και υποκριτική.

Για να αποβάλει ένα τικ που είχε,
που τιναζόταν ο ώμος του,

έκανε πρόβα τους λόγους του
μπροστά σε καθρέφτη,

και από το ταβάνι είχε κρεμάσει ένα σπαθί

έτσι ώστε, όταν σηκωνόταν ο ώμος του,

αυτό τον τρυπούσε.

(Γέλια)

Για να εξομαλύνει ένα τραύλισμα που είχε,

προετοίμαζε τους λόγους του
με βότσαλα στο στόμα του.

Έφτιαξε ένα υπόγειο δωμάτιο,

όπου μπορούσε να εξασκείται
χωρίς να τον διακόπτουν

ή να ενοχλεί τους άλλους.

Κι εφόσον τα δικαστήρια της εποχής
είχαν πολύ θόρυβο,

έκανε εξάσκηση δίπλα στη θάλασσα,

πιέζοντας τη φωνή του να ξεπεράσει
τον παφλασμό των κυμάτων.

Οι δραστηριότητές του στη ζώνη της μάθησης

διέφεραν τελείως από αυτές στο δικαστήριο,

τη δική του ζώνη απόδοσης.

Στη ζώνη μάθησης,

έκανε αυτό που ο Δρ. Άντερς Έρικσον
έλεγε «ενσυνείδητη πρακτική».

Αυτό σημαίνει ότι αναλύουμε τις ικανότητες
στις δεξιότητες που τις αποτελούν,

διευκρινίζοντας ποια δεξιότητα
θέλουμε να βελτιώσουμε,

-όπως το να συγκρατούμε τον ώμο-

εστιάζοντας ολοκληρωτικά
σε ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα

έξω από τη ζώνη άνεσής μας,

που δεν είναι από αυτά
που μπορούμε να κάνουμε,

με τη χρήση συχνής ανατροφοδότησης
με επαναλήψεις και προσαρμογές,

και σε ιδανική περίπτωση
με τη βοήθεια έμπειρου καθοδηγητή,

καθώς οι δραστηριότητες
που στοχεύουν στη βελτίωση

είναι πολύ εξειδικευμένες,

και οι μεγάλοι δάσκαλοι
και προπονητές τις γνωρίζουν

κι μπορούν επίσης να μας δώσουν
άριστη ανατροφοδότηση.

Αυτού του είδους η εξάσκηση
μέσα στη ζώνη μάθησης

μας οδηγεί σε ουσιαστική βελτίωση,

κι όχι μόνο ο χρόνος που αφιερώνουμε
στην παραγωγή έργου.

Για παράδειγμα, οι έρευνες δείχνουν

ότι μετά τα πρώτα χρόνια
εργασίας σε έναν τομέα,

η απόδοση συνήθως μένει στάσιμη.

Αυτό έχει επαληθευθεί
στη διδασκαλία, τη γενική ιατρική,

τη νοσηλευτική και άλλους τομείς,

και συμβαίνει καθώς, άπαξ και σκεφτούμε
ότι έχουμε γίνει αρκετά καλοί,

επαρκείς,

σταματάμε να περνάμε χρόνο
στη ζώνη μάθησης.

Όλος ο χρόνος μας πάει
απλώς να κάνουμε τη δουλειά μας,

να αποδίδουμε,

που μάλλον δεν είναι
καλός δρόμος προς τη βελτίωση.

Αλλά οι άνθρωποι που συνεχίζουν
να περνούν χρόνο στη ζώνη μάθησης

πραγματικά συνεχίζουν να βελτιώνονται.

Οι καλύτεροι πωλητές,
τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα,

κάνουν δραστηριότητες
με στόχο τη βελτίωση.

Διαβάζουν για να διευρύνουν
τις γνώσεις τους,

συμβουλεύονται συναδέλφους
ή ειδήμονες του τομέα,

δοκιμάζουν νέες στρατηγικές,
ζητούν ανατροφοδότηση και σχολιασμό.

Οι καλύτεροι σκακιστές

περνούν πολύ χρόνο
όχι παίζοντας κάποιες παρτίδες,

όπως θα έκαναν στη ζώνη απόδοσης,

αλλά προβλέποντας και αναλύοντας
κινήσεις μεγάλων παικτών.

Καθένας μας μάλλον έχει περάσει
πάρα πολλές ώρες,

πληκτρολογώντας στον υπολογιστή,

χωρίς να γινόμαστε ταχύτεροι,

αλλά αν περνούσαμε
10 με 20 λεπτά κάθε μέρα

εστιάζοντας πλήρως στο να πληκτρολογούμε

10 με 20% ταχύτερα
από την τωρινή μας ταχύτητα,

θα γινόμαστε πιο γρήγοροι,

ειδικά αν επίσης εντοπίζαμε τι λάθη κάναμε

και κάναμε εξάσκηση σε αυτές τις λέξεις.

Αυτό είναι η ενσυνείδητη εξάσκηση.

Σε ποια άλλα μέρη της ζωής μας,

που ίσως μας νοιάζουν περισσότερο,

προσπαθούμε σκληρά
αλλά δεν βελτιωνόμαστε πολύ

επειδή είμαστε πάντα στη ζώνη απόδοσης;

Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει
ότι η ζώνη απόδοσης είναι άνευ αξίας.

Έχει πολύ μεγάλη σημασία.

Όταν χρειάστηκα εγχείριση στο γόνατο,
δεν είπα στο γιατρό,

«Ψάξε εκεί μέσα και εστίασε
σε όσα δεν γνωρίζεις».

(Γέλια)

«Θα μάθουμε από τα λάθη μας!»

Έψαξα έναν χειρουργό που πίστευα
ότι θα κάνει καλή δουλειά,

και ήθελα να κάνει καλή δουλειά.

Όταν είμαστε στη ζώνη απόδοσης

μπορούμε να κάνουμε πράγματα
όσο καλύτερα μπορούμε.

Μπορεί επίσης να μας δώσει κίνητρα,

και μας βοηθά να εντοπίσουμε
σε ποια πράγματα πρέπει να εστιάσουμε

όταν κατόπιν θα επιστρέψουμε
στη ζώνη μάθησης.

Έτσι ο δρόμος προς την υψηλή απόδοση

είναι μέσα από την εναλλαγή μεταξύ
ζώνης μάθησης και ζώνης απόδοσης,

προσπαθώντας να χτίζουμε
δεξιότητες στη ζώνη μάθησης,

και κατόπιν να τις εφαρμόζουμε
στη ζώνη απόδοσης.

Όταν η Μπιγιονσέ είναι σε περιοδεία,

κατά τη συναυλία
βρίσκεται στην ζώνη απόδοσης,

αλλά κάθε βράδυ
που επιστρέφει στο ξενοδοχείο,

επιστρέφει αμέσως στη ζώνη μάθησης.

Βλέπει το βίντεο της παράστασης
που μόλις έδωσε.

Εντοπίζει τις ευκαιρίες για βελτίωση,

για την ίδια, τους χορευτές,
και της ομάδας των κάμεραμεν.

Και το επόμενο πρωί,

όλοι παίρνουν σημειώσεις
με όσα πρέπει να τροποποιήσουν,

και πάνω στα οποία δουλεύουν
το υπόλοιπο της ημέρας πριν την παράσταση.

Είναι συνεχής διαδικασία

διαρκούς βελτίωσης ικανοτήτων,

αλλά πρέπει να ξέρουμε πότε θέλουμε
να μάθουμε και πότε να αποδώσουμε,

και αν και θέλουμε
να έχουμε χρόνο και για τα δύο,

όσο περισσότερο χρόνο
περνάμε στη ζώνη μάθησης,

τόσο περισσότερο βελτιωνόμαστε.

Πώς λοιπόν θα περάσουμε
περισσότερο χρόνο στη ζώνη μάθησης;

Πρώτα πρέπει να πιστέψουμε
και να καταλάβουμε

ότι μπορούμε να βελτιωθούμε,

να προσανατολιστούμε προς την ανάπτυξη.

Κατόπιν πρέπει να θέλουμε να βελτιώσουμε
τη συγκεκριμένη δεξιότητα.

Πρέπει να υπάρχει κάποιος ποθητός σκοπός

γιατί χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια.

Τρίτον, πρέπει να έχουμε μια ιδέα
πώς μπορούμε να βελτιωθούμε,

τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτό,

-όχι όπως ως νέος
έκανα εξάσκηση στην κιθάρα,

παίζοντας ξανά και ξανά το τραγούδι-

αλλά με ενσυνείδητη εξάσκηση.

Και τέταρτον, πρέπει
να έχουμε χαμηλά ρίσκα,

διότι αν περιμένουμε να γίνουν λάθη,

οι συνέπειες που θα επέλθουν
δεν πρέπει να είναι καταστροφικές,

ούτε καν πολύ σημαντικές.

Ο σχοινοβάτης δεν εξασκείται
σε κάτι νέο χωρίς δίχτυ ασφαλείας,

και ο αθλητής δεν
θα επιχειρήσει μια νέα κίνηση

σε αγώνα πρωταθλήματος.

Ένας λόγος που στη ζωή μας

περνάμε τόσο πολύ χρόνο στη ζώνη απόδοσης

είναι ότι συχνά το περιβάλλον μας
έχει υψηλό ρίσκο χωρίς να υπάρχει ανάγκη.

Δημιουργούμε κοινωνικά ρίσκα μεταξύ μας,

ακόμη και στα σχολεία όπου υποτίθεται
ότι προάγεται η μάθηση

και δεν εννοώ μόνο
τις προαγωγικές εξετάσεις.

Εννοώ ότι κάθε λεπτό και κάθε μέρα

πολλοί μαθητές από το δημοτικό
ως το πανεπιστήμιο

νιώθουν ότι αν κάνουν λάθος
οι άλλοι θα τους υποτιμήσουν.

Γι' αυτό φυσικά νιώθουν πίεση

και δεν παίρνουν τα ρίσκα
που χρειάζονται για τη μάθηση.

Αλλά μαθαίνουν
ότι τα λάθη είναι απαράδεκτα

αδιακρίτως

όταν δάσκαλοι και γονείς
επικροτούν μόνο τις σωστές απαντήσεις

και απορρίπτουν τα λάθη
αντί να τα αποδέχονται και να τα εξετάζουν

ώστε να μάθουν από αυτά,

ή όταν ψάχνουμε γενικές απαντήσεις

αντί να ενθαρρύνουμε
μια πιο διερευνητική σκέψη

από την οποία όλοι μαθαίνουμε.

Όταν κάθε εργασία του μαθητή
σε σπίτι και σχολείο

φέρει έναν βαθμό που μετράει
στην τελική βαθμολογία,

αντί να χρησιμοποιούνται για εξάσκηση,
λάθη, ανατροφοδότηση και κριτική,

στέλνουμε το μήνυμα
ότι το σχολείο είναι μια ζώνη απόδοσης.

Το ίδιο ισχύει και στον χώρο εργασίας μας.

Στις εταιρείες όπου είμαι σύμβουλος,
συχνά βλέπω κουλτούρες άψογης εκτέλεσης

που τροφοδοτούν οι ηγέτες
για να ενθαρρύνουν την καλή εργασία.

Αλλά αυτό κάνει τον εργαζόμενο
να μένει σε όσα γνωρίζει

και να μη δοκιμάζει νέα πράγματα,

έτσι οι εταιρείες αγωνίζονται
για καινοτομία και βελτίωση,

και μένουν πίσω.

Μπορούμε να κάνουμε χώρο για ανάπτυξη

αρχίζοντας συζητήσεις

για το πότε θέλουμε
να είμαστε σε κάθε ζώνη.

Σε τι θέλουμε να βελτιωθούμε και πώς;

Και πότε θέλουμε να δράσουμε
με ελαχιστοποιημένα λάθη;

Με αυτόν τον τρόπο βλέπουμε
ξεκάθαρα τι είναι η επιτυχία,

πότε και πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε
καλύτερα ο ένας τον άλλον.

Αλλά αν βρεθούμε σε μια χρόνια
κατάσταση υψηλού ρίσκου

και νιώθουμε ότι δεν μπορούμε ακόμη
να ξεκινήσουμε αυτές τις συζητήσεις;

Τότε, ορίστε τρία πράγματα
που ακόμη μπορούμε να κάνουμε ως άτομα.

Πρώτον, μπορούμε να φτιάξουμε νησιά
χαμηλού ρίσκου σε πέλαγος υψηλού ρίσκου.

Αυτά είναι χώροι όπου τα λάθη
επιφέρουν μικρές συνέπειες.

Για παράδειγμα, μπορεί να βρούμε
έναν μέντορα ή έμπιστο συνάδελφο

ώστε να ανταλλάξουμε ιδέες
ή να κάνουμε ευαίσθητες συζητήσεις

ή και υποθετικά σενάρια.

Ή να ζητήσουμε συναντήσεις ανατροφοδότησης
κατά την πρόοδο των έργων.

Ή να εξοικονομήσουμε χρόνο για διάβασμα,
βίντεο ή διαδικτυακά μαθήματα.

Αυτά είναι μόνο κάποια παραδείγματα.

Δεύτερον, μπορούμε να εκτελέσουμε
και να αποδώσουμε όπως αναμένεται,

αλλά μετά να επανεξετάσουμε
τι να κάνουμε καλύτερα την άλλη φορά,

όπως κάνει η Μπιγιονσέ,

και να παραδειγματιζόμαστε
από τους κορυφαίους.

Παρατήρηση, επανεξέταση και διόρθωση
ανήκουν στη ζώνη μάθησης.

Τέλος, μπορούμε να ανοίξουμε δρόμους

και να διευκολύνουμε τους άλλους
μοιραζόμενοι τι θέλουμε να βελτιώσουμε,

κάνοντας ερωτήσεις για όσα δεν γνωρίζουμε,

αναζητώντας ανατροφοδότηση
και κοινοποιώντας τα λάθη μας

και όσα μάθαμε από αυτά,

έτσι ώστε ο άλλοι να νιώσουν
πιο σίγουροι να κάνουν το ίδιο.

Η πραγματική αυτοπεποίθηση βρίσκεται
στο σχεδιασμό της διαρκούς μάθησης.

Τι θα γινόταν αν αντί να περνάμε
τη ζωή μας κάνοντας, κάνοντας, κάνοντας,

εκτελώντας, εκτελώντας, εκτελώντας,

περνούσαμε περισσότερο χρόνο εξερευνώντας,

ρωτώντας,

ακούγοντας,

πειραματιζόμενοι,

και προχωρούσαμε
με συλλογισμό και προσπάθεια;

Και αν πάντα όλοι μας είχαμε κάτι

που εργαζόμαστε για να το βελτιώσουμε;

Κι αν φτιάχναμε περισσότερες
νησίδες χαμηλού ρίσκου

και νερά;

Και αν είμαστε σαφείς,

με τον εαυτό μας και τους συνεργάτες μας,

για το πότε θέλουμε να μάθουμε
και πότε θέλουμε να αποδώσουμε,

ώστε οι προσπάθειές μας
να έχουν μεγαλύτερο αποτέλεσμα,

η βελτίωσή μας διαρκής,

και το καλύτερό μας ακόμα καλύτερο;

Σας ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)