Return to Video

တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ဘာသာစကား ရှိသလား။ Michele Bishop

  • 0:07 - 0:09
    တိရစ္ဆာန်အားလုံး ဆက်သွယ်ကြတယ်။
  • 0:09 - 0:13
    ကဏန်းတွေက ကျန်းမာပြီး မိတ်လိုက်ဖို့
    အသင့်ရှိတာ အချက်ပြဖို့ အချင်းချင်း
  • 0:13 - 0:14
    လက်မတွေကို ဝှေးယမ်းပြတယ်။
  • 0:14 - 0:17
    ကင်းမွန်တွေက ရုပ်ဖျက်တာလို လုပ်ဆောင်တဲ့
    အရေပြေားပေါ်မှာအဆင်တွေ ဖန်တီးဖို့
  • 0:17 - 0:22
    (သို့) ရန်ဘက်တွေကို သတိပေးဖို့
    chromatophores ခေါ်တဲ့ နဂိုရောင်ပါတဲ့
  • 0:22 - 0:23
    အရေပြား ဆဲလ်တွေကို အသုံးပြုကြတယ်။
  • 0:23 - 0:26
    ပျားတွေက အခြားပျားတွေကို
    တည်နေရာနဲ့ အစာ
  • 0:26 - 0:31
    ရင်းမြစ်တစ်ခုရဲ့ အရည်အသွေးကို အသိပေးဖို့
    ရှုပ်ထွေးတဲ့ အကတွေကို လုပ်ဆောင်ကြတယ်။
  • 0:31 - 0:35
    ဒီတိရစ္ဆာန်အားလုံးမှာ အထင်ကြီးလောက်စရာ
    ဆက်သွယ်ရေး စနစ်တွေရှိကြပေမဲ့
  • 0:35 - 0:37
    သူတို့မှာ ဘာသာစကားရှိလား။
  • 0:37 - 0:39
    ဒီမေးခွန်းကို ဖြေဆိုဖို့
  • 0:39 - 0:43
    ဘာသာစကားနဲ့ မကြာခဏ ဆက်နွယ်နေတဲ့
    လက္ခဏာ လေးရပ်ကို ကြည့်နိုင်ပါတယ်။
  • 0:43 - 0:44
    ကွဲပြားထင်ရှားမှု၊
  • 0:44 - 0:46
    သဒ္ဒါ၊
  • 0:46 - 0:48
    ထုတ်လုပ်နိုင်မှုနဲ့
  • 0:48 - 0:50
    ရွှေ့ပြောင်းမှုပါ။
  • 0:50 - 0:53
    ကွဲပြားထင်ရှားမှုက အတွေးအခေါ်သစ်တွေကို
  • 0:53 - 0:55
    ဆက်သွယ်ဖို့ ပေါင်းစပ်ပေးနိုင်တဲ့
  • 0:55 - 0:59
    အသံတွေ (သို့) စကားလုံးတွေလို သီးခြား
    ယူနစ်တွေရဲ့ အစုတစ်ခုရှိတာပါ။
  • 0:59 - 1:02
    ဥပမာ မတူတဲ့ပုဒ်စုတွေ ဖန်တီးဖို့
    ပြောင်းလဲစီစဉ်နိုင်တဲ့ ရေခဲသေတ္တာ
  • 1:02 - 1:05
    ကဗျာ သံလိုက် တစ်ခုပါ။
  • 1:05 - 1:06
    သဒ္ဒါက ဒီသီးခြား ယူနစ်တွေ
  • 1:06 - 1:10
    ပေါင်းစပ်ပုံကိုပြောပြတဲ့ စည်းမျဉ်း
    စနစ် တစ်ခုကို ပံ့ပိုးပေးတယ်။
  • 1:10 - 1:13
    ထုတ်လုပ်နိုင်မှုဆိုတာက အဆုံးမဲ့
    သတင်းစကား အရေအတွက်တစ်ခု
  • 1:13 - 1:17
    ဖန်တီးဖို့ ဘာသာစကားကို အသုံးပြုနိုင်မှုပါ။
  • 1:17 - 1:20
    ရွှေ့ပြောင်းမှုဆိုတာကတော့
    သင့်ရှေ့ တည့်တည့်မှာ ရှိမနေတဲ့
  • 1:20 - 1:22
    အရာတွေ အကြောင်းကို ပြောနိုင်စွမ်းပါ။
  • 1:22 - 1:26
    ဥပမာ အတိတ်၊ အနာဂတ်နဲ့
    စိတ်ကူးယဉ် အဖြစ်အပျက်တွေပါ။
  • 1:26 - 1:30
    ဒီတော့ တိရစ္ဆာန် ဆက်သွယ်ရေးမှာ
    ဒီလက္ခဏာတွေ ပြသလား။
  • 1:30 - 1:33
    ကဏန်းတွေနဲ့ ကင်းမွန်တွေအတွက်
    အဖြေကတော့ နိုးပါ။
  • 1:33 - 1:36
    ၎င်းတို့ဟာ ဒီအချက်ပြမှုတွေကို
    ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းတွေနဲ့ မပေါင်းစပ်ဘူး။
  • 1:36 - 1:40
    ဒီအချက်ပြမှုတွေဟာလည်း သဒ္ဒါဆိုင်ရာ
    အစီအစဉ်တစ်ခု ရှိဖို့မလိုဘဲ
  • 1:40 - 1:43
    လက်ရှိ အခြေအနေတွေကို
    ဆက်သွယ်ပေးရုံပါ။
  • 1:43 - 1:46
    ဥပမာ "ငါ ကျန်းမာတယ်။"
    (သို့) "ငါက အဆိပ်ရှိတယ်။"
  • 1:46 - 1:50
    ဒါပေမဲ့ အခြား တိရစ္ဆာန်တွေကတော့
    ဒီဂုဏ်သတ္တိတွေကို တကယ် ပြသပါတယ်။
  • 1:50 - 1:56
    ပျားတွေဟာ နိမ့်တုံ၊မြင့်တုံ အကတွေရဲ့ လှုပ်
    ရှားမှု၊ ထောင့်၊ ကြာချိန်နဲ့ ပြင်းပြမှုကို
  • 1:56 - 2:00
    အစာ ရင်းမြစ်တစ်ခုရဲ့ တည်နေရာနဲ့
    ပေါများမှုကို သရုပ်ဖော်ဖို့ အသုံးပြုတယ်။
  • 2:00 - 2:02
    ဒီရင်းမြစ်က ပျားအုံ အပြင်ဘက်မှာဆိုတော့
  • 2:02 - 2:05
    ရွေ့ပြောင်းမှုရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိကို ပြကြတာပါ။
  • 2:05 - 2:08
    သူတို့ဟာ ပရေရီ ခွေးတွေနဲ့
    ဒီဘာသာစကား လက္ခဏာ ဆင်တူတယ်။
  • 2:08 - 2:10
    ဒီကောင်တွေက ထောင်ချီတဲ့
    မြို့တွေမှာ နေပြီး
  • 2:10 - 2:16
    ဝံပုလွေငယ်တွေ၊ သိမ်းငှက်တွေ၊ ခွေးတူဝက်တူ
    တွေ၊ မြွေတွေနဲ့ လူတွေရဲ့ တောလိုက်တာခံရတယ်။
  • 2:16 - 2:21
    သူတို့ရဲ့ သတိပေးချက် ခေါ်သံတွေက
    သားရဲရဲ့ အရွယ်၊ ပုံစံ၊အမြန်နှုန်းနဲ့
  • 2:21 - 2:25
    လူသား တောလိုက်သူတွေအတွက်တောင်
    ဒီလူ ဝတ်ထားတာနဲ့
  • 2:25 - 2:28
    သေနတ်ကိုင်ထား၊မထားကို ညွှန်ပြတယ်။
  • 2:28 - 2:32
    ချင်ပင်ဇီတွေ၊ လူဝံတွေလို မျောက်ကြီးတွေဟာ
    လည်း တကယ့် ဆက်သွယ်ရေးသမားကြီးတွေပါ။
  • 2:32 - 2:35
    တချို့ဆို မွမ်းမံထားတဲ့ လက်ဟန်ဘာသာ
    စကားကိုတောင် တတ်ကြတယ်။
  • 2:35 - 2:39
    Washoe လို့ခေါ်တဲ့ ချင်ပင်ဇီဟာ
    သင်္ကေတမျိုးစုံကို
  • 2:39 - 2:42
    မူရင်းပုဒ်စုတွေထဲမှာ ပေါင်းစပ်ရင်း
    ကွဲပြားထင်ရှားမှုကို သရုပ်ပြခဲ့တယ်။
  • 2:42 - 2:44
    ဥပမာ ကျေးဇူးပြုပြီး ဖွင့်ပေးပါ။အမြန်လုပ်။"
  • 2:44 - 2:49
    လူဝံမ Coco ဟာ သင်္ကေတ ၁၀၀၀ ကျော်နဲ့
    သေသွားတဲ့
  • 2:49 - 2:52
    သူချစ်ရတဲ့ ကြောင်လေးကို
    ရည်ညွန်းတဲ့
  • 2:52 - 2:55
    အပြောအင်္ဂလိပ် စကားလုံး
    ၂၀၀၀ ခန့်ကို နားလည်သူပါ။
  • 2:55 - 2:58
    ဒီလိုနားလည်ခြင်းကနေ ရွေ့ပြောင်းမှုကို
    သူ ပြသခဲ့တယ်။
  • 2:58 - 3:01
    ဒီသာဓက နှစ်ခုစလုံးထဲက မျောက်ကြီတွေဟာ
    လူသား ဆက်သွယ်ရေး စနစ်ကို
  • 3:01 - 3:04
    သုံးနေခဲ့တယ် ဆိုတာကို မှတ်သားထိုက်ပေမယ့်
  • 3:04 - 3:07
    တောရိုင်းထဲမှာ သဘာဝအားဖြင့်
    တစ်ကောင်မှ မပေါ်ခဲ့တာပါ။
  • 3:07 - 3:10
    ဆန်းပြားရှုပ်ထွေးတဲ့ တိရစ္ဆာန် ဆက်သွယ်ရေး
    ရဲ့ အခြား သာဓကများစွာရှိပါတယ်။
  • 3:10 - 3:12
    ဥပမာ လင်ပိုင်းတွေဟာ
  • 3:12 - 3:17
    အသက်၊တည်နေရာ၊ အမည်တွေနဲ့လိင်ကို ခွဲခြား
    သိရှိဖို့ လေချွန်သံတွေကို အသုံးပြုတယ်။
  • 3:17 - 3:19
    သူတို့နဲ့ ဆက်သွယ်ဖို့ သုတေသီတွေ သုံးတဲ့
  • 3:19 - 3:23
    အမူအရာ ဘာသာစကားတစ်ခုထဲက
    သဒ္ဒါတချို့ကို သူတို့ နားလည်ကြတယ်။
  • 3:23 - 3:28
    ဒါပေမဲ့ လင်းပိုင်ရဲ့ သဘာဝ ဆက်သွယ်ရေးထဲ
    မှာတော့ သဒ္ဒါကို မသိမြင်ရဘူး။
  • 3:28 - 3:30
    ဒီဆက်သွယ်မှုစနစ်တွေမှာ
  • 3:30 - 3:33
    ကျွန်ုပ်တို့ ခွဲခြားသိရှိတဲ့ ဘာသာစကား
    လက္ခဏာတချို့ ရှိလောက်ပေမဲ့
  • 3:33 - 3:36
    လေးခုစလုံးတော့ မပြသဘူး။
  • 3:36 - 3:40
    Washoe နဲ့ Coco တို့ရဲ့ အထင်ကြီးလောက်စရာ
    အစွမ်းတွေဟာ သုံးနှစ်အရွယ် လူသားအများစုရဲ့
  • 3:40 - 3:44
    ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်မှုတွေထက်
    ကျော်လွန်နေတာတောင်ပါ။
  • 3:44 - 3:47
    တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ပြောဆိုမှု အကြောင်းအရာတွေက
    အမြဲလို ကန့်သတ်ချက်ရှိတယ်။
  • 3:47 - 3:49
    ပျားတွေက အစာအကြောင်း ပြောတယ်။
  • 3:49 - 3:51
    ပရေရီ ခွေးတွေက သားရဲတွေအကြောင်း ပြောပြီး
  • 3:51 - 3:54
    ကဏန်းတွေက သူတို့အကြောင်း သူတို့ပြောတယ်။
  • 3:54 - 3:56
    လူသား ဘာသာစကားဟာ သဒ္ဒါနဲ့
  • 3:56 - 4:00
    ထုတ်လုပ်နိုင်မှုရဲ့ အားကောင်းတဲ့
    ပေါင်းစပ်မှုကြောင့် ကွဲပြားထင်ရှားမှုနဲ့
  • 4:00 - 4:03
    ရွေ့နိုင်မှုရဲ့ ထိပ်မှာ
    ထီးတည်း ရပ်တည်နေတယ်။
  • 4:03 - 4:06
    လူ့ဦးနှောက်ဟာ အရိပ်အယောင်တွေရဲ့
    အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ ပမာဏကို
  • 4:06 - 4:09
    ယူကာ အကန့်အသတ်မဲ့ သတင်းစကား
    ပမာဏတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်တယ်။
  • 4:09 - 4:12
    ကျွန်ပ်တို့ဟာ အရင် တစ်ခါမှ
    မပြောဖူးတဲ့ စကားလုံးတွေလိုပဲ
  • 4:12 - 4:15
    ဝါကျရောတွေကို ဖန်တီး၊ နားလည်နိုင်တယ်။
  • 4:15 - 4:19
    အဆုံးမဲ့ အကြောင်းအရာမျိုးစုံ အကြောင်းကို
    ဆက်သွယ်ဖို့နဲ့ စိတ်ကူးယဉ် အရာတွေကို
  • 4:19 - 4:21
    ပြောဆိုဖို့ ဘာသာစကားကို အသုံးပြုနိုင်တယ်။
  • 4:21 - 4:23
    မုသားတောင်မှပါ။
  • 4:23 - 4:27
    တိရစ္ဆာန် ဆက်သွယ်မှုအကြောင်းကို ပိုပိုပြီး
    ဖော်ပြဖို့ သုတေသန ဆက်လုပ်နေပါတယ်။
  • 4:27 - 4:31
    လူသား ဘာသာစကားနဲ့ တိရစ္ဆာန် ဆက်သွယ်
    မှုဟာ လုံးဝကို ခြားနားမှု မရှိပေမဲ့
  • 4:31 - 4:34
    ဖြစ်စဉ်ကြီး တစ်ခုပေါ်မှာ တည်ရှိတယ်
    ဆိုတာ ဖြစ်သွားလောက်တယ်။
  • 4:34 - 4:37
    နောက်ဆုံးတော့ ကျွန်ပ်တို့အားလုံးဟာ
    သတ္တဝါတွေပဲလေ။
Title:
တိရစ္ဆာန်တွေမှာ ဘာသာစကား ရှိသလား။ Michele Bishop
Description:

သင်ခန်းစာ အပြည့်အစုံကို http://ed.ted.com/lessons/do-animals-have-language-michele-bishop တွင် ကြည့်ရှုပါ။

တိရစ္ဆာန်အားလုံးဟာ ဆက်သွယ်ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့မှာ ဘာသာစကားရှိကြသလား။ Michele Bishop ကနေပြီး ဘာသာစကားနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ ဆက်နွယ်နေတဲ့ တိကျတဲ့ လက္ခဏာ လေးရပ်ကို အသေးစိတ် ဖော်ပြထားပြီး တချို့သော တိရစ္ဆာန်တွေဟာ ဆက်သွယ်ဖို့ ဒီလက္ခဏာတွေထဲက တချို့ သို့မဟုတ် အကုန်လုံးကို အကျိုးရှိရှိ အသုံးချ၊မချကို စူးစမ်းလေ့လာထားပါတယ်။

သင်ခန်းစာကို Michele Bishop က ပြုစုပြီး လှုပ်ရှားမှုရုပ်ပုံများကိုတော့ Avi Ofer က ဖန်တီးထားပါတယ်။
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:55

Burmese subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.