Return to Video

Derin uykunun beyne faydası -- ve nasıl daha fazlasını elde ederiz

  • 0:01 - 0:05
    Uykunuzu daha verimli
    yapabilseydiniz nasıl olurdu?
  • 0:05 - 0:07
    Bir uyku bilimci olarak
  • 0:07 - 0:10
    son 10 yıldır beni esir alan
  • 0:10 - 0:12
    işte bu soru.
  • 0:12 - 0:17
    Çünkü ampul ve teknoloji
    24 saat çalışan ve üreten
  • 0:17 - 0:20
    bir dünyayı beraberinde getirmişken,
  • 0:20 - 0:22
    doğal olarak oluşan
  • 0:22 - 0:25
    günlük ritmimize ve vücudumuzun
  • 0:25 - 0:28
    uyku ihtiyacına mâl oldu.
  • 0:29 - 0:32
    Günlük ritim gün boyunca
    enerji seviyemizi belirler
  • 0:32 - 0:37
    ve çok yakın zamanda
    uyku sağlığımızı ve sonuç olarak
  • 0:37 - 0:40
    yaşam kalitemizi tehlikeye atan
    bu ritim üzerine
  • 0:41 - 0:43
    dünya çapında bir deney düzenledik.
  • 0:44 - 0:45
    Bu nedenle,
  • 0:46 - 0:48
    istediğimiz uykuyu alamıyoruz
  • 0:48 - 0:51
    ve ortalama Amerikalı
    1940'lı yıllara kıyasla
  • 0:51 - 0:54
    bir saat daha az uyuyor.
  • 0:54 - 0:55
    Bazı nedenlerden dolayı,
  • 0:55 - 0:57
    yetersiz uyku ile idare edebileceğimizi
  • 0:58 - 1:00
    bir onur nişanı olarak
    taşımaya karar verdik.
  • 1:00 - 1:04
    Bunların hepsi birlikte
    gerçek bir sağlık krizine yol açıyor.
  • 1:05 - 1:07
    Çoğumuz biliyoruz ki kötü uyku
  • 1:07 - 1:11
    Alzheimer, kalp-damar hastalığı, inme
  • 1:11 - 1:13
    ve diyabet gibi hastalıklarla bağlantılı.
  • 1:14 - 1:18
    Hatta uyku apnesi gibi
    bir uyku bozukluğunu tedavi ettirmezseniz,
  • 1:18 - 1:20
    bu hastalığın bir çoğuna
    sahip olmanız daha muhtemel.
  • 1:21 - 1:25
    Peki uykunun ruh haliniz üzerindeki
    etkisini biliyor musunuz?
  • 1:26 - 1:31
    Kötü uyku bize riskli,
    aceleci kararlar aldırır
  • 1:31 - 1:34
    ve empati yeteneğimizi köreltir.
  • 1:35 - 1:40
    Uyku yoksunluğu kendi ağrılarımıza karşı
    bizi daha hassas hale getirdiğinde
  • 1:40 - 1:44
    başkalarıyla ilişki kurmakta
    ve uykumuzu alamadığımızda
  • 1:44 - 1:47
    genel olarak iyi ve sağlıklı biri
    olmakta zorluk yaşamamız
  • 1:47 - 1:49
    şaşırtıcı değil.
  • 1:50 - 1:52
    Bilim insanları sadece miktarının değil
  • 1:52 - 1:54
    ayrıca uykunun kalitesinin de
  • 1:55 - 1:59
    sağlığımız ve iyiliğimiz üzerinde etkisi
    olduğunu şimdi anlamaya başlıyor.
  • 2:00 - 2:03
    Araştırmalarım birçok bilim insanının
  • 2:03 - 2:07
    uykunun en yenileyici olduğuna
    inandıkları evresine odaklanıyor:
  • 2:07 - 2:08
    derin uyku.
  • 2:09 - 2:11
    Genel anlamda artık biliyoruz ki
  • 2:11 - 2:14
    uykunun üç evresi var:
  • 2:14 - 2:15
    hafif uyku,
  • 2:15 - 2:17
    hızlı göz hareketli uyku veya REM
  • 2:17 - 2:19
    ve derin uyku.
  • 2:19 - 2:25
    Bu evreleri kafa tasına, çeneye ve göğüse
    elektrotlar bağlayarak ölçüyoruz.
  • 2:26 - 2:27
    Hafif uyku ve REM'de
  • 2:27 - 2:31
    beyin dalgalarımız uyanık halimizdeki
    beyin dalgalarıyla çok benzerdir.
  • 2:32 - 2:36
    Ancak derin uykudaki beynimiz
    uyanık halimizdeki beyin dalgalarından
  • 2:36 - 2:39
    çok farklı olan yoğun
    beyin dalgalarına sahip.
  • 2:39 - 2:43
    Bu yoğun beyin dalgalarına
    delta dalgaları denir.
  • 2:45 - 2:47
    İhtiyacımız olan derin uykuya
    geçmediğimizde
  • 2:47 - 2:49
    öğrenme yeteneğimizi,
  • 2:49 - 2:52
    hücrelerin ve vücudumuzun
    iyileşmesini kısıtlar.
  • 2:53 - 2:56
    Derin uyku gün boyunca
    yaşadığımız etkileşimleri
  • 2:56 - 2:58
    uzun süreli hafıza ve kişiliğe
  • 2:58 - 3:01
    dönüştürdüğümüz zamandır.
  • 3:01 - 3:02
    Yaşlandıkça,
  • 3:02 - 3:06
    bu iyileştirici delta dalgalarını
    kaybederiz.
  • 3:06 - 3:09
    Yani bir bakıma,
    derin uyku ve delta dalgaları
  • 3:09 - 3:12
    aslında biyolojik gençliğin bir nişanıdır.
  • 3:14 - 3:17
    Yani doğal olarak, kendim için
    daha fazla derin uyku çekmek istedim
  • 3:17 - 3:23
    ve gerçekten neredeyse
    her makineyi, aleti, zımbırtıyı denedim --
  • 3:23 - 3:25
    tüketiciye yönelik, tıbbi aletler,
  • 3:25 - 3:26
    daha neler neler.
  • 3:27 - 3:31
    Çok şey öğrendim ve gerçekten
    çoğu insan gibi sekiz saat derin uykuya
  • 3:31 - 3:32
    ihtiyacım olduğunu öğrendim.
  • 3:32 - 3:35
    Yemeklerimi, egzersizimi
  • 3:35 - 3:39
    ve ışıkta kalma süremi değiştirerek
    günlük ritmimi bile değiştirdim
  • 3:39 - 3:43
    ama yine de daha derin bir
    gece uykusu için bir yol bulamadım.
  • 3:43 - 3:46
    Ta ki Harvard Tıp Fakültesi'nden
  • 3:46 - 3:49
    Dr. Dmitry Gerashchenko ile
    tanışana kadar.
  • 3:49 - 3:52
    Dmitry literatürdeki
    yeni bir buluştan bahsetti.
  • 3:52 - 3:54
    Almanya merkezli bir laboratuvar,
  • 3:54 - 3:59
    uykunun doğru anında
    belirli sesleri çalarak
  • 3:59 - 4:02
    uykunun daha derin ve daha verimli
    yapılabildiğini gösterdi.
  • 4:03 - 4:06
    Ve dahası, bu araştırma
  • 4:06 - 4:09
    bu sesle ertesi günün hafıza
    performansını geliştirebileceğinizi
  • 4:09 - 4:10
    gösterdi.
  • 4:11 - 4:12
    Dmitry ile birlik olduk
  • 4:12 - 4:16
    ve bu teknolojiyi inşa etme yolunda
    çalışmaya başladık.
  • 4:16 - 4:19
    Penn State'teki araştırma
    laboratuvarımızdaki arkadaşlarla
  • 4:20 - 4:24
    sistemimizi değerlendirmek için
    deneyler tasarladık.
  • 4:24 - 4:27
    O zamandan beri derin uyku
    tetikleyici teknoloji geliştirmek için
  • 4:28 - 4:30
    Ulusal Bilim Vakfı'ndan
  • 4:30 - 4:32
    ve Ulusal Sağlık Enstitüsü'nden
    büyük ödenekler aldık.
  • 4:33 - 4:35
    Şöyle çalışıyor.
  • 4:35 - 4:36
    İnsanlar laboratuvara geliyorlar
  • 4:36 - 4:39
    ve biz de onlara birkaç cihaz bağlıyoruz.
  • 4:39 - 4:41
    İkisi şurada --
  • 4:41 - 4:42
    farklı olmak için takmadım.
  • 4:42 - 4:43
    (Gülüşmeler)
  • 4:44 - 4:47
    İnsanların derin uykuda
    olduklarını tespit edince
  • 4:47 - 4:50
    daha derin uyku almalarını sağlamak için
  • 4:50 - 4:52
    derin uyku tetikleyen sesler çaldık.
  • 4:52 - 4:55
    Şimdi sizin için bu sesi oynatacağım.
  • 4:56 - 5:00
    (Tekrarlayan ses dalgaları)
  • 5:05 - 5:06
    Oldukça garip, değil mi?
  • 5:06 - 5:08
    (Gülüşmeler)
  • 5:08 - 5:13
    Bu ses beyninizin derin uykuda gönderdiği
  • 5:13 - 5:15
    beyin dalgalarınızla aynı frekansta.
  • 5:15 - 5:19
    Bu ses kalıbı aslında zihninizi
    bu iyileştirici delta dalgalarından
  • 5:19 - 5:21
    daha çok üretmesi için hazırlar.
  • 5:22 - 5:25
    Katılımcılara ertesi gün sesler hakkında
    soru sorduğumuzda,
  • 5:25 - 5:28
    ses çaldığımızdan tamamen habersizlerdi,
  • 5:28 - 5:32
    fakat beyinleri daha fazla
    delta dalgası ile yanıt vermişti.
  • 5:32 - 5:36
    İşte düzenlediğimiz çalışmaya
    katılanlardan birinin beyin dalgaları.
  • 5:36 - 5:38
    Alt kısmı görüyor musunuz?
  • 5:38 - 5:41
    Bu, yoğun frekansta çalan sesi gösteriyor.
  • 5:41 - 5:45
    Şimdi grafiğin üst kısmındaki
    beyin dalgalarına bakın.
  • 5:45 - 5:46
    Grafikten görebileceğiniz gibi,
  • 5:47 - 5:51
    bu ses gerçekten daha fazla yenileyici
    delta dalgalarından üretiyor.
  • 5:52 - 5:55
    İnsanları elektrotlara bağlamadan
  • 5:55 - 5:58
    uykuyu doğru bir şekilde
    izleyebildiğimizi ve insanların
  • 5:58 - 6:01
    daha derin uyumasını
    sağlayabileceğimizi öğrendik.
  • 6:01 - 6:04
    İnsanların uyku sağlığını artırmak için
  • 6:04 - 6:06
    doğru ses ve uyku ortamını
  • 6:06 - 6:08
    geliştirmeye devam ediyoruz.
  • 6:09 - 6:12
    Uykumuz olması gerektiği kadar
    iyileştirici değil
  • 6:12 - 6:14
    fakat belki yakında bir zamanda,
  • 6:14 - 6:17
    küçük bir alet giyerek
  • 6:17 - 6:19
    uykumuzdan daha çok yararlanabileceğiz.
  • 6:19 - 6:20
    Teşekkür ederim.
  • 6:20 - 6:24
    (Alkışlar)
Title:
Derin uykunun beyne faydası -- ve nasıl daha fazlasını elde ederiz
Speaker:
Dan Gartenberg
Description:

İyi bir gece uykusu gibisi yoktur. Peki teknolojinin daha iyi bir uyku çekmemizde bize yardım etmesini ister misiniz? Dan Gartenberg, (diğer muhteşem şeylerin yanı sıra) anılarımızı pekiştirmemize ve kişiliklerimizi şekillendirmemize yardımcı olabilecek en yenileyici ortam olan derin uykuyu tetikleyen teknoloji üzerinde çalışıyor. Bu evrede sesler çalarak beyin dalgalarını yansıtmanın nasıl daha derin bir uykuya neden olabileceği ve sağlık, hafıza ve öğrenme becerimiz üzerindeki potansiyel faydaları hakkında daha fazla bilgi edinin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:37

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.