Eirca Frenkel: Evrensel anestezi makinesi

Bir ameliyatta iken elektrikler giderse ne yaparsınız? Işık yok, oksijen yok - ve anestezi gazınız duruyor. Dünya çapında sürekli gerçekleşiyor bu, rutin işlemleri trajediye çeviriyor. Erica Frenkel bir çözüm sunuyor: evrensel anestezi makinesi.

Sizinle bugün düşük bütçeli medikal

teknoloji tasarımlarıyla ilgili konuşacağım.

Bu ülkelerde sağlık sistemlerini araştırıyorum.

Ve buradaki en büyük eksiklerden birisi

neredeyse herkese etki eden

güvenli operasyon imkânı.

Bulduğumuz büyük engellerden birisi

hem bu ameliyatlara imkân vermeyen

hem de imkân olduğunda da güvenliğini

engelleyen anestezi.

Aslında, sorun bu ortamlarda

anestezi yapmasını beklediğimiz

makine modeli.

Burada Amerika'da ya da gelişmiş herhangi bir

ülkede göreceğiniz bir operasyon odası görüntüsü var.

Arka tarafta da çok

karmaşık bir anestezi makinesi var.

Ve bu makine ameliyatları

mümkün kılıp hayat kurtarabiliyor

çünkü kafamızdaki bu ortamda

çalışmak için tasarlandı.

Çalışması için, bu makine resimdeki hastanenin

sağladığı bir takım şeylere ihtiyaç duyuyor.

Ameliyat boyunca gaz akışını

kontrol etmek ve hastaları anestezi halinde

tutmak için karmaşık makineler ile uzun yıllar

boyunca çalışmış ve çok iyi eğitim görmüş

bir anestezisyene ihtiyaç duruyor.

Bilgisayar algoritması ile çalışan hassas bir makine

çalışması için özel ilgi ve itinaya ihtiyaç duyuyor

ve çok kolay bozulabiliyor.

Bozulduğunda da düzelmesi için makinenin karmaşasını

anlayabilen, düzeltebilen ve parçalarını bir araya

getirip hayat kurtarmaya devam etmesini

sağlayabilen bir biyomedikal mühendis takımı gerekiyor.

Oldukça pahalı bir makine.

Bütçesi 50 ya da 100,000

dolara mal olan bir makineyi

kaldıracak bir hastane olması gerekiyor.

Belki de en bariz olanı

ve de en önemli olanı

ki hakkında duyduğumuz konseptlerin

gidişatı da bunu gösteriyor,

kesintisiz elektrik ve

sıkıştırılmış oksijen kaynağı

ve bu makinenin işlevi

için önemli olan diğer medikal

ihtiyaçları sağlayabilecek

bir altyapı gerektiriyor.

Başka bir deyişle, bu makine bu hastanenin

veremeyeceği bir sürü şey istiyor.

Bu Malavi kırsalındaki bir

hastanenin elektrik şebekesi.

Bu hastanede,

anestezi için vasıflı bir tek kişi var

ve bu bayan da 12 ya da 18

aylık anestezi eğitimi

olduğu için vasıflı.

Bu hastane ve bütün bölgede

tek bir biyomedikal mühendis yok.

Yani makine bozulduğunda

çalıştırmaları gereken bu makine bozulduğunda

denemek ve çözüm bulmak zorundalar ama çoğu zaman bu son nokta oluyor.

Bu makineler meşhur hurda deposuna gidiyor.

Ve bahsettiğim makinenin

fiyatı bu hastanenin yıllık

faaliyet bütçesinin üçte biri

ya da çeyreği kadar.

Son olarak, görebileceğiniz üzere alt yapı çok güçlü değil.

Hastane çok zayıf bir elektrik şebekesine bağlı

ve bu da sıklıkla kesiliyor.

Yani ara sıra çalışıyor, bütün hastane

bir jeneratör ile çalışıyor.

Ve jeneratörün bozulacağı ya da

yakıtının biteceği aklınıza gelebilir.

Ve Dünya Bankası da bunu biliyor

ve düşük gelirli bir ülkede bu koşullardaki

bir hastanenin ay başı 18 defaya kadar

elektrik kesintisi yaşayacağını tahmin ediyor.

Benzer şekilde sıkıştırılmış oksijen ve

diğer medikal gereçler gerçekten lüks

ve sıklıkla aylarca hatta bir yıl boyunca

stoklarda bulunamayabiliyor.

Çılgınca görünebilir ama şu andaki

sistem ilk göstermiş olduğum koşullar

için tasarlanan bu makineleri alıyor

ve bu koşullara sahip hastanelere

satıyor veya bağışlıyor.

Sadece yakışıksız değil

güvensiz bir hale geliyor.

Johns Hopkins'teki ortaklarımızdan birisi

yaklaşık bir yıl önce Sierra Leone'daki

ameliyatları gözlemliyordu.

Ve günün ilk ameliyatı bir doğum vakasıydı.

Bir kadın geldi, kendisinin ve çocuğunun

hayatını kurtarmak için acilen sezaryen olması gerekiyordu.

Her şey gayet elverişli başladı.

Cerrah göreve hazırdı ve müdahale başladı.

Hemşire oradaydı.

Hastayı çabucak anestezi edebildi

ve durumun aciliyeti gereği bu önemliydi.

Ve her şey iyi başlamıştı

ta ki elektrik gidene kadar.

Şimdi ameliyatının tam ortasında

cerrah ameliyatı bitirmek için saatle yarışıyor

ki bunu yapabilir de - bir pupa feneri var.

Ama hemşire tam anlamıyla

karanlık ameliyat odasında dört dolanıyor

hastasını uykuda tutmak, anestezi etmek için

kullanabileceği bir şey arıyor.

Çünkü makinesi elektrik olmadığı zaman çalışmıyor.

Birçoğunuzun yaşamış olduğu, muhtemelen

diğerlerinin de ürünü olduğu rutin bir ameliyat

bir trajediye dönüştü.

Asıl moral bozucu olan şey bunun tek bir vaka olmaması

bu gelişen ülkelerin hepsinde meydana geliyor.

Her yıl, güvenli anestezi olmadan

35 milyon ameliyata teşebbüs ediliyor.

Meslektaşım Dr. Paul Fenton

bu durumu yaşıyordu.

Malavi'de bir eğitim hastanesinde

anesteziyoloji başkanıydı.

Her gün bunun gibi bir

ameliyat odasında çalışıyor,

hastanesinde güvenilemez

ve açıkçası sağlıksız bir hale

gelen aynı ekipman ile anestezi yapmaya

ve diğerlerine nasıl yapılacağını öğretmeye çalışıyordu.

Ve sayısız ameliyattan sonra

hayal edebileceğiniz gibi, anlatılamaz bir trajedi gerçekten

"Tamam. Benden bu kadar. Bu kadarı yeter.

Daha iyi bir yolu olmalı." dedi.

Böylece bütün mortu çeken makinelerin

olduğu odaya indi,

sanırım bilimsel terim bu,

ve etrafı kurcalamaya başladı.

Buradan bir parça oradan bir parça aldı

ve içinde yaşadığı şartlarda

çalışacak bir makine yapmaya çalıştı.

Ve ortaya çıkardığı şey bu

Evrensel Anestezi Makinesinin prototipi

hastanesinin sunabileceği imkânlar

ne olursa olsun çalışacak ve

hastaları anestezi edecek bir makine.

Burada, yeniden evinde

aynı hastanede, 12 yıl sonra biraz daha gelişmiş olarak

çocuklardan yaşlılara bütün hastalarda kullanılıyor.

Şimdi bu makinenin nasıl çalıştığını göstereyim size biraz.

Tadâa!

İşte kızımız.

Elektrik olduğu zaman

makinedeki her şey alt kısımda başlıyor.

Yerleşik bir oksijen yoğunlaştırıcı var burada.

Benim birkaç kez oksijenden bahsettiğimi duydunuz.

Temelde, anestezi yapmak için

olabildiğince saf oksijene ihtiyacınız var

çünkü nihayetinde oksijeni

gaz ile seyreltmeniz gerekecek.

Ve hastanın soluyacağı karışımın

en azından belli bir miktarda oksijen olması gerekiyor

aksi halde tehlikeli olabilir.

Elektrik olmadığı zaman işte burada

oksijen yoğunlaştırıcı oda havasını çekiyor.

Şimdi odadaki havanın tamamen bedava olduğunu

biliyoruz, çokça bulunuyor

ve halihazırda yüzde 21 oksijen.

Yani yoğunlaştırıcının tek yaptığı oda havasını

çekmek, filtre etmek

ve yüzde 95 saf oksijeni buraya

yukarıya, anestetik etken ile karıştığı yere göndermek.

Şimdi bu karışım

hastanın ciğerlerine gitmeden önce

buradan geçerek gidiyor

siz göremiyorsunuz ama burada bir oksijen filtresi var

bu ekranda verilen oksijenin

oranı görüntüleniyor.

Şimdi, eğer elektriğiniz yoksa

ya da Allah göstermesin ameliyatın yarısında kesilirse

makine dokunmaya bile gerek kalmadan

otomatik olarak oda havasını

bu girişten çekmeye başlıyor.

Başka her şey aynı.

Tek fark artık sadece

yüzde 21 oksijen ile çalışıyorsunuz.

Şimdi bu eskiden tehlikeli görülen bir şeydi

çünkü sadece bir sefer az oksijen verseniz kötü bir şey olurdu.

Ama biz buraya uzun ömürlü bir destek bataryası koyduk.

Burası bataryayla desteklenen tek kısım.

Ama bu tedarikçiye idare sağlıyor,

güç olsun ya da olmasın,

çünkü hastaya verdikleri oksijen oranına

bakarak gaz akışını düzenleyebilirler.

İki durumda da,

güç olsun ya da olmasın,

bazen hasta nefes almak için yardıma ihtiyaç duyar.

Anestezinin bir gerçeği. Akciğerler felç olabilir.

Bu yüzden bu manüel körüğü ekledik.

Hastalara bununla oksijen verdiğimiz

üç-dört saatlik ameliyatlar yaptık.

Dolambaçsız bir makine.

Basit deyince irkiliyorum

dolambaçsız.

Ve tasarımı öyle.

Ve bu makineyi kullanmak için

iyi eğitimli, uzman bir anestezist olmanıza gerek yok

ki bu iyi bir şey çünkü bu kırsal kesim hastanelerinde

bu eğitim seviyesine ulaşamayacaksınız.

Ayrıca kullanılacağı koşullar için tasarlandı.

Gerçekten dayanıklı bir makine bu.

Makine, bu kırsal bölgelerde

oluşan sıcaklık, aşınma ve

hırpalanmaya dayanmalı.

Yani kolayca bozulmayacak

ama bozulursa da bu makinedeki adeta her parça

bir anahtar ve tornavida ile

çıkarılıp değiştirilebilir.

Son olarak da, düşük maliyetli.

Bu makine daha önce

size gösterdiğim geleneksel

makinenin sekizde biri fiyatına geliyor.

Başka bir deyişle, buradaki

çalışma koşullarına göre tasarlandığı için

ameliyatlara imkân verip hayat kurtarabilen bir makine,

aynen size gösterdiğim ilk makine gibi.

Ama burada durmakla yetinmiyoruz.

Çalışıyor mu?

Bu dışarıda çalışacak tasarım mı?

Şimdiye kadar iyi sonuçlar aldık.

Bu dört ülkede 13 hastanede

ve 2010'dan beri

hiç bir klinik yan etki olmadan

2,000 üzerinde ameliyat gerçekleştirdik.

Yani çok heyecanlıyız.

Bu gerçekten de çok yaygın olan bir sorun için

uygun maliyetli ve ölçeklenebilir bir çözüm gibi görünüyor.

Ama biz yine de bu makinenin

hastanelere koyabileceğimiz en etkili ve güvenli

makine olduğundan emin olmak istiyoruz.

Bunu yapmak için de üniversiteler

ve sivil toplum örgütleriyle kullanıcı arayüzü,

kullanımın uygun olduğu ameliyat türleri

ve makinenin kendisini geliştirebileceğimiz yollar

üzerinde bilgi toplamak için ortaklıklar kurduk.

Ortaklıklarımızdan birisi de

burada Baltimore'da Johns Hopkins ile.

Baltimore'da gerçekten mükemmel bir anestezi simülasyon laboratuvarları var.

Biz de bu makineyi götürecek

ve makinenin kullanılması planlanan hastanelerde

karşılaşabileceği bazı ameliyat

sorunlarını yeniden yaratacağız

ve kapalı, güvenli bir ortamda

etkinliğini geliştireceğiz.

Böylece bu çalışmanın sonuçlarını

saha deneyimleriyle karşılaştırabileceğiz

çünkü bu makinelerden iki tanesini Johns Hopkins'in

Sierra Leone'da beraber çalıştığı hastanelere koyacağız

buna acil sezaryenin gerçekleştiği o hastane de dahil.

Anestezi hakkında çok konuştum ve buna devam etme niyetindeyim.

Sağlık sisteminin inanılmaz büyüleyici

ve önemli bir parçası olduğunu düşünüyorum.

Ve gerçekten periferal görünüyor, ona ulaşamadığımız

zamana kadar bunu asla düşünmüyoruz

ama sonra çok önem kazanıyor.

Kim ameliyat olacak kim olmayacak?

Kim güvenli ameliyat olacak kim olmayacak?

Ama bilirsiniz, tasarımın, uygun tasarımın

sağlık sektöründe sonuç vermesi

birçok yönden sadece bir tanesi.

Bu düşük gelirli ülkelerde mücadele veren

daha fazla sağlık çalışanı

kendi tasarım süreçlerini başlatabilse

kendi çözüm arayışlarını

meşhur kutunun dışında

ve hastanenin içinde

diğer bir deyişle, olmasını ümit ettiğimiz

koşullar yerine dünyanın birçok bölgesinde

bulunan koşullar için tasarımlar üretebilsek

birçok hayat kurtarabiliriz.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)