De genezende kracht van lezen
-
0:01 - 0:06Ik wil vandaag praten over hoe lezen
onze levens kan veranderen -
0:06 - 0:09en over de limieten van die verandering.
-
0:10 - 0:14Ik wil vertellen over hoe lezen
ons een deelbare wereld kan geven -
0:14 - 0:17van krachtige menselijke verbinding.
-
0:18 - 0:21Maar ook over hoe die verbinding
altijd maar deels bestaat, -
0:21 - 0:26en lezen uiteindelijk een eenzame,
idiosyncratische onderneming is. -
0:28 - 0:30De schrijver die mijn leven veranderde,
-
0:30 - 0:34was de grote Afro-Amerikaanse
romanschrijver James Baldwin. -
0:35 - 0:38Toen ik opgroeide
in West-Michigan in de jaren 80 -
0:38 - 0:42waren niet veel Aziatisch-Amerikaanse
auteurs bezig met sociale verandering. -
0:43 - 0:47Ik denk dat ik me richtte op James Baldwin
-
0:47 - 0:51om die leegte te vullen,
om me raciaal bewust te voelen. -
0:52 - 0:56Maar misschien omdat ik wist
dat ik zelf niet Afro-Amerikaans was, -
0:56 - 1:00voelde ik me ook getart
en aangeklaagd door zijn woorden. -
1:00 - 1:03Zeker door de volgende woorden:
-
1:03 - 1:07"Liberalen ... lopen over
van de juiste principes, -
1:07 - 1:09maar missen echte overtuigingen.
-
1:10 - 1:14Als het menens wordt
en je van hen verwacht dat ze handelen, -
1:14 - 1:16zijn ze er plots niet."
-
1:17 - 1:19Ze zijn er plots niet.
-
1:19 - 1:22Ik nam die woorden heel letterlijk.
-
1:22 - 1:23Waar moest ik mezelf positioneren?
-
1:24 - 1:27Ik ging naar de Mississipi Delta,
-
1:27 - 1:30een van de armste gebieden
in de Verenigde Staten. -
1:30 - 1:33Deze plek is gevormd
door een krachtige geschiedenis. -
1:33 - 1:38In de jaren 60 riskeerden Afro-Amerikanen
hun levens in de strijd voor educatie, -
1:38 - 1:40voor het recht om te stemmen.
-
1:41 - 1:43Ik wou bijdragen aan die evolutie
-
1:43 - 1:47en jongeren helpen om af te studeren
en naar de universiteit te gaan. -
1:48 - 1:51Toen ik aan de Mississipi Delta aankwam,
-
1:51 - 1:53was het nog steeds een plek van armoede,
-
1:53 - 1:55van segregatie,
-
1:55 - 1:58die nog steeds echt nood had
aan verandering. -
1:59 - 2:02De school waar ik geplaatst werd,
-
2:02 - 2:07had geen bibliotheek,
geen studiebegeleider, -
2:07 - 2:09maar wel een politieagent.
-
2:10 - 2:12De helft van de leerkrachten
waren invalleraren -
2:12 - 2:14en als studenten slaags raakten,
-
2:14 - 2:18stuurde de school hen
naar de lokale gevangenis. -
2:20 - 2:23Op deze school leerde ik Patrick kennen.
-
2:23 - 2:28Hij was 15 en twee keer blijven zitten,
hij zat in de tweede klas. -
2:28 - 2:31Hij was stil en in zichzelf gekeerd,
-
2:31 - 2:33alsof hij altijd diep nadacht.
-
2:34 - 2:36Hij haatte het om anderen te zien vechten.
-
2:38 - 2:41Ik zag hem ooit eens tussen twee meisjes
in gaan staan toen ze vochten, -
2:41 - 2:44waardoor hij op de grond geworpen werd.
-
2:45 - 2:48Patrick had slechts één probleem.
-
2:48 - 2:50Hij kwam niet naar school.
-
2:51 - 2:54Hij zei dat school soms
te deprimerend was, -
2:54 - 2:57omdat men altijd vocht
en de leerkrachten vertrokken. -
2:58 - 3:04Bovendien had zijn moeder twee banen
en was ze te moe om hem te doen gaan. -
3:04 - 3:07Dus maakte ik het mijn taak
hem naar school te doen komen. -
3:07 - 3:11Omdat ik gek was en 22
en vurig optimistisch, -
3:11 - 3:16was mijn strategie opdagen voor zijn huis
met de vraag: "Hey, kom je naar school?" -
3:17 - 3:18Die strategie werkte gek genoeg.
-
3:18 - 3:21Hij begon elke dag naar school te komen.
-
3:21 - 3:23Hij bloeide open in mijn les.
-
3:23 - 3:26Hij schreef poëzie, hij las boeken.
-
3:27 - 3:29Hij kwam elke dag naar school.
-
3:31 - 3:33In dezelfde periode
-
3:33 - 3:35waarin ik begrepen had
hoe tot Patrick door te dringen, -
3:35 - 3:37mocht ik rechten gaan studeren
aan Harvard. -
3:40 - 3:43Opnieuw moest ik me de vraag stellen:
waar positioneer ik mezelf? -
3:43 - 3:45Waar plaats ik mijn lichaam?
-
3:45 - 3:48Ik kwam tot de conclusie
-
3:48 - 3:52dat de Mississipi Delta een plek is
waar mensen die geld hebben, -
3:52 - 3:54mensen die kansen hebben --
-
3:54 - 3:55die mensen vertrekken.
-
3:56 - 4:00De mensen die achterblijven,
hebben de kans niet om te vertrekken. -
4:01 - 4:03Ik wou niet iemand zijn die vertrok.
-
4:03 - 4:05Ik wou iemand zijn die bleef.
-
4:06 - 4:09Tegelijkertijd was ik eenzaam en moe.
-
4:09 - 4:13Ik overtuigde mezelf ervan
dat ik meer zou kunnen veranderen, -
4:14 - 4:18op een grotere schaal,
met een prestigieus rechtendiploma. -
4:20 - 4:21Dus vertrok ik.
-
4:23 - 4:24Drie jaar later,
-
4:24 - 4:27toen ik op het punt stond
om af te studeren, -
4:27 - 4:29belde een vriend me op
-
4:29 - 4:33om me te vertellen dat Patrick
iemand gedood had in een gevecht. -
4:35 - 4:37Ik was er kapot van.
-
4:37 - 4:40Een deel van me geloofde het niet,
-
4:40 - 4:43maar een ander deel wist dat het waar was.
-
4:44 - 4:46Ik nam het vliegtuig om Patrick te zien.
-
4:47 - 4:49Ik bezocht hem in de gevangenis.
-
4:51 - 4:54Hij vertelde me dat het waar was,
-
4:54 - 4:57dat hij iemand gedood had.
-
4:57 - 4:59Meer wou hij er niet over zeggen.
-
5:00 - 5:02Ik vroeg hem wat er gebeurd was op school
-
5:02 - 5:06en hij zei dat hij gestopt was
in het jaar nadat ik vertrokken was. -
5:06 - 5:09Toen wou hij me iets anders vertellen.
-
5:09 - 5:12Hij keek naar beneden en zei
dat hij vader was van een meisje, -
5:12 - 5:14dat nog maar pas geboren was.
-
5:14 - 5:16Hij had het gevoel
dat hij haar gefaald had. -
5:19 - 5:22Dat was het; ons gesprek
was haastig en stuntelig. -
5:23 - 5:28Toen ik de gevangenis verliet,
zei een stem binnenin mij: -
5:28 - 5:30"Kom terug.
-
5:30 - 5:33Als je nu niet terugkomt,
dan kom je nooit meer terug." -
5:36 - 5:40Dus studeerde ik af en ging ik terug.
-
5:41 - 5:43Ik ging terug om Patrick te zien,
-
5:43 - 5:46om te kijken of ik hem
kon helpen met zijn rechtszaak. -
5:47 - 5:53Toen ik hem die tweede keer zag,
dacht ik dat ik een geweldig idee had. -
5:53 - 5:56Ik zei: "Patrick, waarom schrijf je
geen brief naar je dochter, -
5:56 - 6:00zodat je aan haar kunt blijven denken?"
-
6:00 - 6:04Ik gaf hem een pen en een blad papier
-
6:04 - 6:05en hij begon te schrijven.
-
6:07 - 6:09Maar toen ik het blad papier zag
dat hij me teruggaf, -
6:09 - 6:11was ik geschokt.
-
6:13 - 6:18Ik herkende zijn handschrift niet
en hij had domme spelfouten gemaakt. -
6:19 - 6:22Als leerkracht wist ik
-
6:22 - 6:25dat een student enorm kon verbeteren
-
6:25 - 6:28in een heel korte periode,
-
6:28 - 6:32maar ik had nooit gedacht dat een student
enorm achteruit kon gaan. -
6:34 - 6:36Nog meer pijn deed het me,
-
6:36 - 6:39om te lezen wat hij
aan zijn dochter geschreven had. -
6:40 - 6:41Hij had geschreven:
-
6:41 - 6:45"Sorry voor mijn fouten.
Het spijt me dat ik er niet voor je ben." -
6:46 - 6:49Dit was alles wat hij haar
meende te kunnen zeggen. -
6:50 - 6:55Ik vroeg mezelf af hoe ik hem ervan
kon overtuigen dat hij meer te zeggen had, -
6:55 - 6:58dat hij kanten heeft waarvoor
hij zich niet hoeft te excuseren. -
6:59 - 7:00Ik wou dat hij voelde
-
7:00 - 7:04dat hij heel wat meer
met zijn dochter te delen had. -
7:06 - 7:09Elke dag gedurende de zeven maanden daarop
-
7:09 - 7:12bezocht ik hem en nam ik boeken mee.
-
7:12 - 7:16Mijn draagtas werd een kleine bibliotheek.
-
7:16 - 7:18Ik bracht boeken van James Baldwin mee,
-
7:18 - 7:23van Walt Whitman en C.S. Lewis.
-
7:23 - 7:28Ik bracht gidsen mee over bomen en vogels
-
7:28 - 7:31en het boek dat zijn favoriet zou worden:
het woordenboek. -
7:32 - 7:33Op sommige dagen
-
7:33 - 7:37zaten we uren in stilte,
terwijl we allebei lazen. -
7:38 - 7:40Op andere dagen
-
7:40 - 7:43lazen we samen poëzie.
-
7:44 - 7:47We begonnen met het lezen
van haiku's, honderden haiku's, -
7:47 - 7:50bedrieglijk eenvoudige meesterwerken.
-
7:50 - 7:53Dan vroeg ik hem om me
zijn favoriete haiku's te tonen. -
7:53 - 7:56Sommige daarvan zijn best grappig.
-
7:56 - 7:58Deze, bijvoorbeeld, van Issa:
-
7:58 - 8:02"Geen zorgen, spinnen.
Ik houd het huis slordig schoon." -
8:03 - 8:07Of deze: "De halve dag geslapen,
niemand heeft me gestraft!" -
8:09 - 8:13Deze prachtige haiku gaat dan weer
over de eerste dag van sneeuwval: -
8:13 - 8:18"Herten die de eerste vorst
van elkanders vacht likken." -
8:19 - 8:22Er is iets mysterieus en prachtigs,
-
8:22 - 8:25alleen al aan hoe een gedicht eruitziet.
-
8:25 - 8:30De spaties zijn even belangrijk
als de woorden zelf. -
8:31 - 8:34We lazen een gedicht van W.S. Merwin,
-
8:34 - 8:38dat hij geschreven had toen hij
zijn vrouw in de tuin had zien werken -
8:38 - 8:42en besefte dat ze de rest van hun leven
samen zouden doorbrengen. -
8:43 - 8:46"Laat me me inbeelden dat we terugkomen
-
8:46 - 8:49wanneer we dat willen
en dat het lente zal zijn. -
8:49 - 8:52We zullen niet ouder zijn
dan we ooit waren. -
8:52 - 8:56Het versleten verdriet zal verlicht zijn
zoals de vroege wolk -
8:56 - 8:59waarin de ochtend
langzaam tot zichzelf komt." -
9:00 - 9:03Ik vroeg Patrick naar zijn favoriete regel
en hij reciteerde deze: -
9:03 - 9:07"We zullen niet ouder zijn
dan we ooit waren." -
9:08 - 9:13Hij zei dat het hem deed denken
aan een plek waar de tijd stilstaat, -
9:13 - 9:16waar de tijd geen belang meer heeft.
-
9:16 - 9:20Ik vroeg hem of hij zo'n plek had,
waar de tijd eeuwig duurt. -
9:20 - 9:22Hij zei: "Bij mijn moeder."
-
9:24 - 9:28Wanneer je een gedicht leest
in het gezelschap van iemand anders, -
9:28 - 9:30verandert de betekenis van dat gedicht.
-
9:31 - 9:36Het wordt iets persoonlijks,
voor die persoon en voor jou. -
9:38 - 9:40Daarna lazen we boeken, zo veel boeken.
-
9:40 - 9:43We lazen de autobiografie
van Frederick Douglass, -
9:43 - 9:47een Amerikaanse slaaf die zichzelf
heeft leren lezen en schrijven -
9:47 - 9:51en die uit zijn ketenen ontsnapte
dankzij zijn geletterdheid. -
9:52 - 9:55Toen ik opgroeide, zag ik hem als een held
-
9:55 - 9:58en voor mij was dit verhaal
er een van aanmoediging en hoop, -
9:59 - 10:02maar Patrick kreeg er
een paniekerig gevoel door. -
10:03 - 10:08Hij fixeerde zich op een verhaal waarin
Douglass vertelde hoe, met Kerstmis, -
10:08 - 10:11bazen hun slaven gin gaven
-
10:11 - 10:14om hen te bewijzen
dat ze geen vrijheid aankonden, -
10:14 - 10:18omdat de slaven dan
over de velden heen strompelden. -
10:20 - 10:22Patrick betrok dit op zichzelf.
-
10:22 - 10:26Hij zei dat sommige mensen
in de gevangenis, net zoals slaven, -
10:26 - 10:28niet over hun toestand willen nadenken,
-
10:28 - 10:30omdat het te pijnlijk is.
-
10:30 - 10:32Te pijnlijk om aan het verleden te denken,
-
10:32 - 10:35te pijnlijk om te denken
aan hoe ver we te gaan hebben. -
10:37 - 10:40Zijn favoriete regel was de volgende:
-
10:40 - 10:43"Eender wat, maakte niet uit wat,
om te stoppen met denken! -
10:44 - 10:49Het was het eeuwige denken
aan mijn toestand dat me kwelde." -
10:50 - 10:54Patrick vond Douglass moedig
omdat hij schreef en bleef nadenken. -
10:55 - 11:01Hij wist echter niet hoeveel hij
voor mij op Douglass leek, -
11:01 - 11:04zoals hij bleef lezen,
ook al deed het hem panikeren. -
11:05 - 11:08Hij had het boek eerder uit dan ik,
-
11:08 - 11:12lezend op een betonnen trap zonder licht.
-
11:14 - 11:16Daarna lazen we
een van mijn favoriete boeken: -
11:16 - 11:19Gilead van Marilynne Robinson,
-
11:19 - 11:23dat geschreven is als een lange brief
van een vader aan zijn zoon. -
11:23 - 11:25Hij hield van deze regel:
-
11:25 - 11:27"Ik schrijf dit deels om je te zeggen
-
11:27 - 11:31dat als je je ooit afvraagt
wat je in je leven bereikt hebt ... -
11:31 - 11:33je een godsgeschenk voor me geweest bent,
-
11:33 - 11:36een mirakel, nog meer dan een mirakel."
-
11:37 - 11:43Iets in die woorden, de liefde,
het verlangen, de stem erin, -
11:43 - 11:46maakte dat Patrick weer wou schrijven.
-
11:46 - 11:49Hij vulde schrift na schrift
-
11:49 - 11:53met brieven aan zijn dochter.
-
11:53 - 11:56In die mooie, gedetailleerde brieven
-
11:56 - 12:02beeldde hij zichzelf en zijn dochter in,
al kanoënd op de Mississipi. -
12:02 - 12:05Hij beeldde zich in
hoe ze een bergrivier vonden -
12:05 - 12:07met prachtig helder water.
-
12:08 - 12:10Wanneer ik Patrick zag schrijven,
-
12:11 - 12:13vroeg ik aan mezelf
-
12:13 - 12:15en nu ook aan jullie allen:
-
12:16 - 12:21wie van jullie heeft een brief geschreven
aan iemand die je hebt teleurgesteld? -
12:22 - 12:27Het is nu eenmaal veel gemakkelijker
om niet aan die mensen te denken. -
12:28 - 12:33Maar Patrick confronteerde zichzelf
elke dag met zijn dochter -
12:33 - 12:36en hield zichzelf verantwoordelijk
ten opzichte van haar, -
12:36 - 12:39met elk woord dat hij schreef
met intense concentratie. -
12:42 - 12:45In mijn eigen leven
-
12:46 - 12:49wou ik me ook zo blootstellen.
-
12:49 - 12:53Je zo blootstellen,
onthult de kracht van je hart. -
12:56 - 13:00Laat me even een stap terugzetten
en een onaangename vraag stellen. -
13:00 - 13:04Wie ben ik om het verhaal
van Patrick te vertellen? -
13:06 - 13:09Patrick is degene
die geleefd heeft met deze pijn. -
13:09 - 13:13Ik heb geen dag in mijn leven
honger geleden. -
13:15 - 13:17Ik heb hier veel over nagedacht,
-
13:17 - 13:21maar dit verhaal
gaat niet alleen over Patrick. -
13:21 - 13:25Het gaat over ons,
over de ongelijkheid tussen ons. -
13:26 - 13:27De wereld van overvloed
-
13:28 - 13:32waarvan Patrick en zijn ouders
en zijn grootouders -
13:32 - 13:34afgesloten zijn.
-
13:34 - 13:37In dit verhaal vertegenwoordig ik
die wereld van overvloed. -
13:38 - 13:42In het vertellen van dit verhaal
wou ik mezelf niet verbergen, -
13:42 - 13:44noch de macht die ik wel degelijk bezit.
-
13:45 - 13:49Met het vertellen van dit verhaal
wou ik die macht blootleggen, -
13:49 - 13:51om vervolgens te vragen:
-
13:51 - 13:54hoe verminderen we de afstand tussen ons?
-
13:56 - 14:00Lezen is één manier
om die afstand te overbruggen. -
14:00 - 14:04Het geeft ons een stil universum
dat we samen kunnen delen, -
14:04 - 14:07dat we allen in gelijke mate kunnen delen.
-
14:08 - 14:12Je vraagt je nu waarschijnlijk af
wat er met Patrick gebeurd is. -
14:12 - 14:14Heeft lezen zijn leven gered?
-
14:15 - 14:17Ja en neen.
-
14:18 - 14:23Toen Patrick de gevangenis verliet,
was zijn dagelijks leven ondraaglijk. -
14:24 - 14:28Werkgevers wezen hem af
omwille van zijn strafblad. -
14:28 - 14:31Zijn beste vriendin, zijn moeder,
stierf op 43-jarige leeftijd -
14:31 - 14:33door een hartziekte en diabetes.
-
14:33 - 14:36Hij is dakloos geweest
en heeft honger geleden. -
14:38 - 14:43Mensen zeggen vele dingen over lezen
die mij overdreven lijken. -
14:44 - 14:48Geletterd zijn weerhield hem er niet van
om gediscrimineerd te worden. -
14:48 - 14:50Het heeft niet voorkomen
dat zijn moeder stierf. -
14:52 - 14:54Dus hoe kan lezen helpen?
-
14:55 - 14:59Ik heb een aantal antwoorden
om vandaag mee te eindigen. -
15:01 - 15:03Lezen verrijkte zijn innerlijke leven
-
15:05 - 15:08met mysterie, met verbeeldingskracht,
-
15:08 - 15:09met schoonheid.
-
15:10 - 15:15Lezen gaf hem beelden
die hem vreugde boden: -
15:15 - 15:21berg, oceaan, hert, vorst.
-
15:21 - 15:25Woorden die smaken naar
een vrije, natuurlijke wereld. -
15:28 - 15:31Lezen gaf hem een taal
om uit te drukken wat hij verloren had. -
15:31 - 15:36Hoe prachtig zijn deze regels
van de dichter Derek Walcott? -
15:36 - 15:38Patrick leerde dit gedicht van buiten:
-
15:38 - 15:40"Dagen die ik vasthield,
-
15:40 - 15:42dagen die ik verloren ben,
-
15:42 - 15:46dagen die ontgroeien, zoals dochters,
-
15:46 - 15:48aan mijn herbergende armen."
-
15:49 - 15:52Lezen leerde hem zijn eigen moed kennen.
-
15:52 - 15:55Herinner je dat hij de boeken
van Frederick Douglass bleef lezen, -
15:55 - 15:57ook al was het pijnlijk.
-
15:57 - 16:01Hij bleef bewust, ook al deed het pijn.
-
16:02 - 16:05Lezen is een vorm van denken.
-
16:05 - 16:09Daarom is het moeilijk om te lezen,
omdat we moeten denken. -
16:09 - 16:13Patrick koos ervoor om te denken,
eerder dan om niet te denken. -
16:16 - 16:20Tot slot gaf lezen hem een taal
om tegen zijn dochter te spreken. -
16:21 - 16:24Lezen inspireerde hem om te schrijven.
-
16:25 - 16:29De link tussen lezen
en schrijven is zo krachtig. -
16:29 - 16:33Wanneer we beginnen met lezen,
beginnen we woorden te vinden. -
16:34 - 16:39Hij vond de woorden om zich
hen beiden samen in te beelden. -
16:39 - 16:40Hij vond de woorden
-
16:42 - 16:44om haar te zeggen
hoeveel hij van haar hield. -
16:46 - 16:50Lezen veranderde ook de relatie
die we met elkaar hadden. -
16:50 - 16:52Het gaf ons de gelegenheid tot intimiteit,
-
16:52 - 16:55om verder te kijken
dan onze eigen gezichtspunten. -
16:55 - 16:58Bovendien veranderde lezen
onze ongelijke relatie -
16:58 - 17:00in een van tijdelijke gelijkheid.
-
17:02 - 17:05Als je iemand leert kennen als lezer,
-
17:05 - 17:07leer je hem voor de eerste keer kennen,
-
17:07 - 17:09opnieuw.
-
17:10 - 17:13Je kan niet weten
wat zijn favoriete regel zal zijn, -
17:14 - 17:18wat voor herinneringen
en persoonlijk verdriet hij heeft. -
17:19 - 17:23Je wordt geconfronteerd met de ultieme
privacy van zijn innerlijke leven. -
17:24 - 17:27Vervolgens vraag je je af:
waaruit bestaat mijn innerlijke leven? -
17:27 - 17:31Wat daarvan is de moeite waard
om te delen met iemand anders? -
17:33 - 17:34Ik wil afsluiten ...
-
17:36 - 17:40met enkele van mijn favoriete zinnen uit
de brieven van Patrick aan zijn dochter. -
17:41 - 17:44"De rivier is obscuur op sommige plekken,
-
17:44 - 17:47maar licht schijnt
doorheen de spleten van de bomen ... -
17:47 - 17:51Aan sommige takken
hangen volop moerbeien. -
17:51 - 17:54Je strekt je arm uit
om enkele te plukken." -
17:56 - 17:58Of deze schattige brief,
waarin hij schrijft: -
17:58 - 18:03"Sluit je ogen en luister
naar de klanken van de woorden. -
18:03 - 18:05Ik ken dit gedicht van buiten
-
18:05 - 18:08en ik zou het fijn vinden
als jij het ook kent." -
18:09 - 18:11Enorm bedankt, iedereen.
-
18:11 - 18:14(Applaus)
- Title:
- De genezende kracht van lezen
- Speaker:
- Michelle Kuo
- Description:
-
Lezen en schrijven kunnen daden van moed vormen die ons dichter bij anderen en onszelf brengen. Schrijfster Michelle Kuo vertelt hoe het aanleren van leesvaardigheid aan haar studenten in de Mississippi Delta de overbruggende kracht van het geschreven woord onthulde... evenals de beperkingen van die kracht.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 18:27
Axel Saffran approved Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Axel Saffran accepted Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Axel Saffran declined Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Axel Saffran edited Dutch subtitles for The healing power of reading | ||
Kim De Groot edited Dutch subtitles for The healing power of reading |