Return to Video

İnsanları Ay'a gönderen yazılım - Matt Porter ve Margaret Hamilton

  • 0:07 - 0:11
    20 Temmuz 1969'da tahminen saat 16.00'da
  • 0:11 - 0:16
    insanlık ayın yüzeyine inişten
    sadece birkaç dakika uzaktı.
  • 0:16 - 0:19
    Ancak astronotlar son inişlerine
    başlamadan önce
  • 0:19 - 0:21
    bir acil durum alarmı çaldı.
  • 0:21 - 0:23
    Bir şey bilgisayara aşırı yüklendi
  • 0:23 - 0:25
    ve inişi iptal etmekle tehdit etti.
  • 0:26 - 0:29
    Dünya'da Margaret Hamilton nefesini tuttu.
  • 0:29 - 0:32
    Ekibin öncü uçuş yazılımını
    geliştirmesine liderlik etmişti,
  • 0:32 - 0:35
    bu yüzden bu görevde
    hataya yer olmadığını biliyordu.
  • 0:35 - 0:38
    Ancak bu sondan ikinci
    acil durumun doğası
  • 0:38 - 0:42
    yazılımının tam olarak planlandığı
    gibi çalıştığını ispatlayacaktır.
  • 0:43 - 0:48
    33 yıl önce Indiana Paoli'de doğan
    Hamilton her zaman meraklıydı.
  • 0:48 - 0:51
    Yüksek lisansını ödeyebilmek için
  • 0:51 - 0:55
    Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde
    araştırma pozisyonu almadan önce
  • 0:55 - 0:57
    üniversitede matematik ve felsefe okudu.
  • 0:57 - 1:01
    Burada yeni kaos teorisi alanındaki
    araştırmaları desteklemek için
  • 1:01 - 1:04
    yazılım geliştirirken
    ilk bilgisayarıyla karşılaştı.
  • 1:05 - 1:08
    Ardından Hamilton
    MIT Lincoln Laboratuvarı'nda,
  • 1:08 - 1:10
    düşman uçaklarını aramak amacıyla
  • 1:10 - 1:13
    Amerika'nın ilk hava savunma
    sistemi için yazılım geliştirdi.
  • 1:13 - 1:16
    Ancak ünlü mühendis Charles Draper'ın
  • 1:16 - 1:20
    insanlığın Ay'a gönderilmesinde
    yardım aradığını duyduğunda
  • 1:20 - 1:22
    hemen ekibine katıldı.
  • 1:22 - 1:25
    NASA ilk küçültülmüş
    dijital uçuş bilgisayarı olan
  • 1:25 - 1:28
    Apollo Rehberlik Bilgisayar'ını
    icat etmek için
  • 1:28 - 1:31
    Draper ve 400'den fazla
    mühendis grubuna güvendi.
  • 1:31 - 1:34
    Bu cihaz astronotlardan
    gelen girdileri kullanarak
  • 1:34 - 1:36
    uzay aracını yönlendirmek, gezinmek
  • 1:36 - 1:38
    ve kontrol etmekten sorumlu olacaktı.
  • 1:38 - 1:42
    Güvenilmez bilgisayarların
    tüm odaları doldurduğu bir zamanda,
  • 1:42 - 1:45
    ARB'nin hatasız çalışması
  • 1:45 - 1:49
    ve bir metreküp alana sığması gerekiyordu.
  • 1:49 - 1:52
    Draper laboratuvarı
    biri donanım tasarlamak,
  • 1:52 - 1:55
    diğeri yazılım geliştirmek için
    olmak üzere iki takıma ayırdı.
  • 1:55 - 1:59
    Hamilton hem Komuta
    hem de Ay Modülleri için
  • 1:59 - 2:01
    yerleşik uçuş yazılımını
    yapan takıma liderlik etti.
  • 2:01 - 2:05
    “Yazılım mühendisliği” terimini
    icat ettiği bu çalışma
  • 2:05 - 2:07
    inanılmaz derecede büyüktü.
  • 2:07 - 2:12
    İnsan hayatları tehlikede olduğundan,
    her programın mükemmel olması gerekiyordu.
  • 2:12 - 2:16
    Margaret’in yazılımı beklenmedik
    hataları hızlı bir şekilde algılamalı
  • 2:16 - 2:18
    ve onlardan gerçek
    zamanlı olarak kurtarılmalıydı.
  • 2:18 - 2:22
    Ancak bu tür uyarlanabilir
    bir programın oluşturulması zordu
  • 2:22 - 2:26
    çünkü erken yazılım işleri yalnızca
    belirlenmiş bir sırayla işleyebilirdi.
  • 2:26 - 2:27
    Margaret bu sorunu çözmek için
  • 2:27 - 2:31
    programını “eşzamansız” olarak tasarladı,
    yani yazılımın önemli işleri
  • 2:31 - 2:35
    daha az önemli olanları
    kesintiye uğratacaktır.
  • 2:36 - 2:39
    Ekibi her işin herhangi
    bir sürprizden bağımsız olarak,
  • 2:39 - 2:42
    doğru sırayla ve doğru zamanda
    gerçekleşmesini sağlamak için
  • 2:42 - 2:45
    her göreve benzersiz bir öncelik verdi.
  • 2:46 - 2:47
    Bu atılımdan sonra Margaret
  • 2:47 - 2:51
    yazılımının astronotların da
    eşzamansız bir ortamda
  • 2:51 - 2:53
    çalışmasına yardımcı
    olabileceğini fark etti.
  • 2:53 - 2:55
    Astronotları acil durumlarda uyarmak için
  • 2:55 - 2:58
    düzenli olarak planlanan
    görevlerini kesintiye uğratacak
  • 2:58 - 2:59
    Öncelik Göstergeleri tasarladı.
  • 2:59 - 3:02
    Astronot daha sonra
    en iyi yolu belirlemek için
  • 3:02 - 3:05
    Görev Kontrolü ile iletişim kurabilir.
  • 3:05 - 3:09
    Bu, uçuş yazılımının ilk kez
    -ve eşzamansız olarak-
  • 3:09 - 3:12
    bir pilotla iletişim kurduğu
    anlamına geliyordu.
  • 3:12 - 3:16
    Ay inişinden hemen önce alarmları
    tetikleyen bu tehlike güvenceleriydi.
  • 3:16 - 3:19
    Buzz Aldrin hatasını hemen fark etti,
  • 3:19 - 3:23
    yanlışlıkla buluşma
    radar anahtarını çevirmişti.
  • 3:23 - 3:25
    Bu radar eve yolculukları
    için gerekli olacaktı
  • 3:25 - 3:29
    ama burada hayati hesaplama
    kaynaklarını kullanıyordu.
  • 3:29 - 3:34
    Neyse ki, Apollo Rehberlik Bilgisayarı
    bunu yönetmek için iyi donanımlıydı.
  • 3:34 - 3:38
    Aşırı yükleme sırasında
    yazılım yeniden başlatma programları
  • 3:38 - 3:40
    iniş için gerekli programlar da
    dahil olmak üzere yalnızca
  • 3:40 - 3:43
    en yüksek öncelikli işlerin
    işlenmesine izin verdi.
  • 3:43 - 3:46
    Öncelikli Göstergeler
    astronotlara iniş yapmak
  • 3:46 - 3:49
    ya da yapmamak için bir seçenek sundu.
  • 3:49 - 3:53
    Dakikalar dolduğunda
    Görev Kontrolü emri verdi.
  • 3:53 - 3:57
    Apollo 11'in inişi astronotlar, Görev
    Kontrolü, yazılım ve donanımın hepsinin
  • 3:57 - 4:02
    entegre bir sistem olarak
    birlikte çalışmalarıyla alakalıydı.
  • 4:02 - 4:07
    Hamilton’un katkıları Başkan John
    F.Kennedy’nin Ay'a ulaşma hedefinden
  • 4:07 - 4:11
    esinlenen mühendis ve bilim
    adamlarının çalışması için çok önemliydi.
  • 4:11 - 4:14
    Hayat kurtarıcı çalışması
    Apollo 11'in çok ötesine geçti,
  • 4:14 - 4:20
    uçuş yazılımında mürettebatlı Apollo
    görevleri için hiçbir hata bulunamadı.
  • 4:20 - 4:23
    Hamilton Apollo'daki
    çalışmalarından sonra
  • 4:23 - 4:26
    sistemler ve yazılımlar için
    atılımlar yaratmak amacıyla
  • 4:26 - 4:29
    benzersiz evrensel sistem dilini
    kullanan bir şirket kurdu.
  • 4:29 - 4:34
    2003 yılında NASA bir kişiye verdikleri
    en büyük finansal ödülle
  • 4:34 - 4:37
    başarılarını onurlandırdı.
  • 4:37 - 4:42
    Yazılımı astronotları aya
    ilk kez yönlendirdikten 47 yıl sonra
  • 4:42 - 4:45
    teknoloji hakkında düşünme
    şeklimizi değiştirdiği için
  • 4:45 - 4:48
    Başkanlık Özgürlük
    Madalyası ile ödüllendirildi.
Title:
İnsanları Ay'a gönderen yazılım - Matt Porter ve Margaret Hamilton
Speaker:
Matt Porter ve Margaret Hamilton
Description:

Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/the-software-that-sent-humans-to-the-moon-matt-porter-and-margaret-hamilton

Apollo 11'in inişi tümüyle sorunsuz bir entegre sistem olarak çalışan astronotlar, görev kontrolü, yazılım ve donanımlarla ilgiliydi. Bunların hiçbiri bir mühendisin katkıları olmadan mümkün olamazdı: Margaret Hamilton. Bu öncü kimdi? Matt Porter ve Margaret Hamilton bir kadının ve ekibinin insanlığı Ay'a götüren yazılımı nasıl yaptıklarını detaylandırıyor.

Ders Matt Porter ve Margaret Hamilton, animasyon TOTEM Studio tarafından yapılmıştır.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:49

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.