Loài người sẽ tiến hóa như thế nào để sinh tồn trong vũ trụ
-
0:02 - 0:05Có vài vùng đất
xa xôi hẻo lánh trên trái đất -
0:05 - 0:09không thân thiện với con người,
theo bất kỳ cách nào -
0:09 - 0:12nhưng chúng ta đã tồn tại.
-
0:12 - 0:15Tổ tiên nguyên thủy của chúng ta,
khi họ nhận ra nơi ở đang gặp nguy, -
0:16 - 0:19họ đã dám mở đường
đến những vùng xa lạ -
0:19 - 0:21tìm kiếm những cơ hội tốt hơn.
-
0:22 - 0:24Là hậu duệ
của những nhà thám hiểm đó, -
0:24 - 0:27chúng ta mang dòng máu phiêu lưu
chảy trong huyết quản. -
0:28 - 0:29Nhưng cùng lúc,
-
0:30 - 0:32bị sao nhãng
bởi cái ăn và mấy trò tiêu khiển -
0:32 - 0:35và bị kéo vào những cuộc chiến
chúng ta gây cho nhau, -
0:36 - 0:39có vẻ như chúng ta đã quên đi
khát khao khám phá này. -
0:40 - 0:44Chúng ta, một loài sinh vật,
đã tiến hóa một cách độc nhất vô nhị -
0:45 - 0:49cho Trái Đất,
trên Trái Đất, và bởi Trái Đất, -
0:50 - 0:53và chúng ta đã quá hài lòng
với điều kiện sống của chúng ta -
0:53 - 0:56đến nỗi ta bắt đầu thỏa mãn
-
0:56 - 0:59và quá bận rộn để nhận ra rằng
tài nguyên là hạn chế, -
0:59 - 1:02và tuổi thọ của mặt trời cũng có giới hạn.
-
1:02 - 1:05Trong khi sao Hỏa
và tất cả những bộ phim về nó -
1:05 - 1:08đã lại tiếp thêm năng lượng
cho du hành không gian, -
1:08 - 1:14rất ít người có vẻ thực sự nhận thức ra
cơ thể mong manh của loài người chúng ta, -
1:14 - 1:18đáng thương thay, chưa được chuẩn bị
cho những hành trình dài hạn trong không gian. -
1:18 - 1:20Hãy làm một chuyến
vào khu rừng quốc gia ở địa phương bạn -
1:20 - 1:22để kiểm tra nhanh tính thực tế.
-
1:22 - 1:24Nên hãy giơ tay biểu quyết nhanh:
-
1:24 - 1:28Bao nhiêu người nghĩ mình có thể sinh tồn
trong vùng hoang vu rậm rạp này -
1:28 - 1:29trong vài ngày?
-
1:30 - 1:31À, có rất nhiều người.
-
1:31 - 1:33Còn vài tuần thì sao?
-
1:34 - 1:35Cũng kha khá đấy.
-
1:35 - 1:36Còn vài tháng?
-
1:38 - 1:39Cũng khá tốt.
-
1:39 - 1:42Bây giờ, chúng ta hãy tưởng tượng
khu rừng quốc gia này -
1:42 - 1:45đang trải qua một mùa đông bất tận.
-
1:45 - 1:49Câu hỏi ban nãy: Bao nhiêu người nghĩ
mình có thể sống trong vài ngày? -
1:50 - 1:52Cũng khá nhiều.
-
1:52 - 1:53Còn vài tuần?
-
1:54 - 1:59Cho vui thôi nhé, thử tưởng tượng
nguồn nước duy nhất -
1:59 - 2:03bị đóng lại thành từng tảng băng
nhiều dặm dưới lòng đất. -
2:03 - 2:07Dinh dưỡng của đất ít ỏi tới mức
không thể tìm thấy bất kì thực vật nào, -
2:07 - 2:11và tất nhiên không có chút không khí
nào để đề cập đến. -
2:13 - 2:17Những ví dụ đó chỉ là số ít
trong vô vàn thách thức ta sẽ đối mặt -
2:17 - 2:19trên một hành tinh như sao Hỏa .
-
2:20 - 2:24Vậy làm sao chúng ta tôi luyện bản thân
cho những chuyến du hành đến -
2:25 - 2:28những nơi khác xa so với
một kỳ nghỉ vùng nhiệt đới? -
2:28 - 2:30Liệu chúng ta sẽ tiếp tục vận chuyển
tiếp tế từ Trái Đất? -
2:31 - 2:34Xây dựng thang máy không gian,
hay xây mấy cái băng chuyền dài không tưởng -
2:34 - 2:37nối hành tinh được chọn với Trái Đất?
-
2:38 - 2:45Rồi làm sao ta trồng trọt lương thực,
loại chỉ sinh trưởng trên Trái Đất giống ta? -
2:45 - 2:47Mà tôi lo xa quá rồi.
-
2:48 - 2:52Trong hành trình tìm kiếm ngôi nhà mới
dưới một mặt trời mới của loài người -
2:52 - 2:56chúng ta thường sẽ không kéo dài
nhiều thời gian -
2:56 - 2:57trong chính chuyến hành trình,
-
2:58 - 2:59trong không gian,
-
2:59 - 3:02trong một con tàu, một cái hộp bay kín,
-
3:03 - 3:05có khả năng qua nhiều thế hệ tới.
-
3:05 - 3:09Thời gian dài nhất
con người đã ở trong không gian -
3:09 - 3:12là khoảng 12 đến 14 tháng.
-
3:13 - 3:15Từ kinh nghiệm trong vũ trụ
của các phi hành gia -
3:15 - 3:19chúng ta biết trải qua thời gian
trong môi trường vi trọng lực -
3:19 - 3:23sẽ gây suy giảm xương, teo cơ,
các vấn đề tim mạch, -
3:23 - 3:25cùng với nhiều hàng loạt biến chứng khác
-
3:25 - 3:28từ sinh lý đến tâm lý.
-
3:29 - 3:31Còn môi trường cao trọng lực,
-
3:31 - 3:33hay bất kỳ dao động khác của
lực kéo trọng lực -
3:33 - 3:35trên hành tinh mà chúng ta tìm cho mình
-
3:37 - 3:40Tóm lại, chuyến du hành vũ trụ của ta
sẽ đầy hiểm nguy -
3:40 - 3:42đã biết và chưa biết.
-
3:43 - 3:47Từ trước đến nay, chúng ta đã lưu tâm đến
mảng mới của công nghệ cơ học này -
3:47 - 3:49hay thế hệ robot tuyệt vời tiếp theo kia
-
3:49 - 3:54như một phần của đội ngũ đảm bảo an toàn
cho chuyến du hành không gian của chúng ta. -
3:54 - 3:57Tuyệt vời như vậy,
tôi tin rằng đã đến lúc -
3:57 - 4:01chúng ta nên hoàn thiện
những gã khổng lồ điện tử đồ sộ này -
4:01 - 4:03bằng thứ mà tự nhiên đã phát minh:
-
4:04 - 4:06vi sinh,
-
4:06 - 4:11sinh vật đơn bào mà chính nó
tự sinh sản, tự sửa chữa. -
4:11 - 4:12một cỗ máy sống.
-
4:13 - 4:15Không tốn kém để nuôi,
-
4:15 - 4:17cho phép nhiều tính linh hoạt trong thiết kế
-
4:17 - 4:20và chỉ cần đựng
trong một ống nhựa nhỏ. -
4:21 - 4:25Ngành nghiên cứu cho phép chúng ta
sử dụng khả năng của vi sinh -
4:25 - 4:27chính là sinh học tổng hợp
-
4:28 - 4:32Nó xuất phát từ sinh học phân tử,
ngành làm ra kháng sinh, vắc xin -
4:32 - 4:35và những cách tốt hơn để
quan sát các sắc thái sinh lý -
4:35 - 4:36của cơ thể con người.
-
4:37 - 4:38Sử dụng công cụ sinh học tổng hợp,
-
4:39 - 4:41chúng ta có thể chỉnh sửa gene
của hầu như bất kỳ sinh vật nào -
4:41 - 4:43dù vi sinh hay không,
-
4:43 - 4:46với tốc độ và tính chính xác cao.
-
4:47 - 4:50Với những hạn chế
của các cỗ máy nhân tạo, -
4:50 - 4:54sinh học tổng hợp sẽ là giải pháp
để tạo ra không chỉ thức ăn, -
4:54 - 4:56năng lượng và môi trường,
-
4:56 - 4:59mà ngay cả chính chúng ta
-
4:59 - 5:01để bù đắp những thiếu hụt
về mặt sinh lý của chúng ta -
5:01 - 5:04và đảm bảo
chúng ta tồn tại trong không gian -
5:05 - 5:06Thử lấy một ví dụ
-
5:06 - 5:09cách chúng ta có thể dùng sinh học tổng hợp
cho việc thám hiểm không gian, -
5:09 - 5:11hãy quay về môi trường trên sao Hỏa.
-
5:12 - 5:17Đất sao Hỏa có cấu tạo
tương tự tro núi lửa ở Hawaii, -
5:17 - 5:19với nhiều dấu vết của vật chất hữu cơ.
-
5:19 - 5:22Cho rằng, giả sử như,
-
5:22 - 5:24sẽ như thế nào nếu đất sao Hỏa
có thể hỗ trợ trồng cây -
5:24 - 5:26mà không dùng
dinh dưỡng từ Trái Đất? -
5:27 - 5:29Câu hỏi đầu tiên
chúng ta nên đặt ra là, -
5:29 - 5:32làm sao chúng ta
làm cho thực vật chịu lạnh được? -
5:32 - 5:34Bởi vì, nhiệt độ trung bình trên sao Hỏa
-
5:34 - 5:37là âm 60 độ C.
-
5:38 - 5:40Câu hỏi tiếp theo
chúng ta nên hỏi là, -
5:40 - 5:42làm sao tạo ra thực vật chịu hạn?
-
5:42 - 5:45khi hầu hết nước ở dạng sương giá
-
5:45 - 5:48bay hơi nhanh hơn
cả khi tôi nói chữ "bay hơi". -
5:49 - 5:52Hóa ra
chúng ta đã làm được những thứ như vậy -
5:52 - 5:56Bằng cách mượn gene
protein chống đông từ cá -
5:56 - 5:59và gen chịu hạn từ
các loài thực vật khác như lúa -
5:59 - 6:02rồi cấy chúng vào
những loài cây đang cần, -
6:02 - 6:05chúng ta đã có thực vật
chịu được hầu hết hạn và lạnh. -
6:05 - 6:08Trên Trái Đất, chúng là GMOs
-
6:08 - 6:10hay những sinh vật biến đổi gen,
-
6:11 - 6:15và chúng ta dựa vào chúng
để nuôi sống cả nhân loại. -
6:16 - 6:20Tự nhiên đã làm những thứ như thế rồi,
-
6:20 - 6:21mà không hề cần chúng ta giúp.
-
6:21 - 6:24Chúng ta chỉ đơn giản
tìm ra cách chính xác hơn để làm. -
6:25 - 6:29Vậy tại sao chúng ta muốn thay đổi
bộ gene của thực vật cho không gian? -
6:30 - 6:34À, không làm vậy
có nghĩa là cần thiết kế lại -
6:34 - 6:37diện tích đất vô tận
trên hành tinh mới -
6:37 - 6:41bằng cách thải ra
hàng tỉ tỉ lít không khí -
6:41 - 6:44rồi xây dựng vòm kính khổng lồ
để chứa hết những thứ đó. -
6:44 - 6:47Một thiết kế rất không thực tế
-
6:47 - 6:50sẽ nhanh chóng trở thành
phi vụ vận chuyển hàng đắt đỏ. -
6:51 - 6:53Cách tốt nhất để đảm bảo
-
6:53 - 6:56chúng ta sẽ có nguồn thức ăn
và không khí ta cần -
6:56 - 6:59là mang theo
những sinh vật đã được biến đổi -
6:59 - 7:02để thích nghi với
những môi trường mới và khắc nghiệt. -
7:03 - 7:07Về cơ bản, sử dụng sinh vật biến đổi
để giúp ta khai hóa một hành tinh -
7:07 - 7:09về cả ngắn và dài hạn.
-
7:10 - 7:14Những sinh vật này sau đó có thể được
biến đổi để làm dược liệu hay nhiên liệu. -
7:16 - 7:20Vậy ta có thể dùng sinh học tổng hợp
để mang theo thực vật biến đổi cấp cao, -
7:20 - 7:21nhưng còn gì nữa?
-
7:22 - 7:25À, tôi đã nhắc đến trước đó
chúng ta là một loài sinh vật -
7:25 - 7:27được tiến hóa độc nhất cho Trái Đất.
-
7:28 - 7:30Thực tế đó không thay đổi nhiều
trong 5 phút vừa rồi -
7:30 - 7:33khi các bạn còn dưới đó
và tôi thì ở trên này. -
7:33 - 7:37Vậy, nếu chúng ta đưa ai đó
lên sao Hỏa ngay lúc này, -
7:37 - 7:41dù được cung cấp
dư dã thứ ăn, nước, không khí -
7:41 - 7:42và một bộ áo du hành,
-
7:42 - 7:45chúng ta cũng sẽ trải qua các
vấn đề sức khỏe không hề dễ chịu -
7:45 - 7:49từ lượng phóng xạ ion hóa
bắn dồn dập vào bề mặt hành tinh như sao Hỏa, -
7:49 - 7:53Nơi có rất ít hoặc không có không khí.
-
7:53 - 7:56Trừ khi chúng ta dự định
cư trú dưới lòng đất -
7:56 - 7:58trong suốt thời gian
chúng ta ở trên hành tinh mới, -
7:58 - 8:01chúng ta phải tìm cách tốt hơn
để bảo vệ bản thân -
8:01 - 8:04mà không cần nhờ vào
một bộ áo giáp -
8:04 - 8:06nặng bằng chính
trọng lượng cơ thể chúng ta, -
8:06 - 8:09hay cần trú phía sau
một bức tường bằng chì. -
8:10 - 8:14Hãy thử tìm kiếm
nguồn cảm hừng từ thiên nhiên. -
8:14 - 8:16Trong số rất nhiều
dạng sống trên Trái Đất, -
8:16 - 8:19có một nhóm sinh vật
gọi là extremophiles -
8:19 - 8:21nghĩa là sinh vật ưa
điều kiện sống khắc nghiệt, -
8:21 - 8:24nếu bạn nhớ môn sinh
từ hồi phổ thông. -
8:24 - 8:29Trong số những sinh vật này,
khuẩn Deinococcus radiodurans -
8:29 - 8:34được biết đến với khả năng chịu lạnh,
mất nước, chân không, acid -
8:34 - 8:37và, đáng chú ý nhất, phòng xạ.
-
8:37 - 8:40Trong khi cơ cấu
chịu phóng xạ của nó được biết đến -
8:40 - 8:44chúng ta chưa cấy được những gene
liên quan vào các loài thú có vú -
8:44 - 8:46Để làm được thật không dễ dàng gì
-
8:46 - 8:49Có rất nhiều mặt
liên quan đến khả năng chịu phóng xạ -
8:49 - 8:52nó không đơn giản như việc chuyển 1 gene.
-
8:52 - 8:55Nhưng chỉ cần một chút
sự sáng tạo của con người -
8:55 - 8:57và một chút thời gian,
-
8:57 - 9:00tôi nghĩ cũng không khó để
thực hiện được điều này. -
9:00 - 9:06Giả như chúng ta chỉ mượn
một phần của khả năng chịu phóng xạ, -
9:06 - 9:09điều đó sẽ vô cùng tốt hơn
so với những gì chúng ta có, -
9:09 - 9:13kiểu như chỉ là melanin trong da chúng ta thôi.
-
9:13 - 9:15Bằng việc sử dụng
công cụ sinh học tổng hợp -
9:15 - 9:18chúng ta có thể khai thác khả năng
của khuẩn Deinococcus radioduran -
9:18 - 9:22để sinh trưởng trong lượng phóng xạ
lẽ ra có thể gây chết người. -
9:24 - 9:26Trông có vẻ khó khăn,
-
9:26 - 9:29Người tinh khôn homo sapiens,
chính là loài người chúng ta, -
9:29 - 9:32tiến hóa từng ngày
-
9:32 - 9:34và vẫn tiếp tục tiến hóa
-
9:34 - 9:36Hàng ngàn năm tiến hóa của loài người
-
9:36 - 9:39không những cho chúng ta loài người
như người Tây Tạng, -
9:39 - 9:42với khả năng sinh trưởng
trong điều kiện oxy thấp -
9:42 - 9:47mà còn như người Argentina, có khả năng
tiêu thụ và chuyển hóa thạch tín, -
9:47 - 9:50một loại hóa chất có thể
giết chết người bình thường. -
9:50 - 9:54Mỗi ngày, cơ thể con người tiến hóa
bởi những sự đột biến ngẫu nhiên -
9:54 - 9:57cho phép đồng đều
những loài người nhất định -
9:57 - 10:00chịu đựng được trong
các điều kiện khắc nghiệt. -
10:00 - 10:02Nhưng, điều này quan trọng đây,
-
10:03 - 10:07loại tiến hóa này đòi hỏi hai điều
mà không phải lúc nào ta cũng có -
10:08 - 10:10hay có khả năng để đáp ứng được.
-
10:10 - 10:13Đó chính là cái chết và thời gian
-
10:14 - 10:17Trong cuộc tranh đấu để tìm ra
nơi chốn của chúng ta trong vũ trụ, -
10:17 - 10:19chúng ta không phải
lúc nào cũng có đủ thời gian -
10:19 - 10:22cho việc tiến hóa tự nhiên
các chức năng phụ thêm -
10:22 - 10:24để tồn tại trên hành tinh khác.
-
10:24 - 10:29E.O. Wilson gọi thời đại chúng ta
đang sống là thời đại phá vỡ gen. -
10:29 - 10:34Là thời đại cải thiện những thiếu sót
về di truyền như bệnh xơ nang, hay bệnh loạn dưỡng cơ. -
10:34 - 10:38bằng cách sử dụng chất bổ sung tạm thời.
-
10:38 - 10:40Nhưng ngày qua ngày,
-
10:40 - 10:43chúng ta tiếp cận
thời kỳ tiến hóa ý chí -
10:43 - 10:45là lúc chúng ta với tư cách là một loài
-
10:45 - 10:50có năng lực tự quyết định
vận mệnh di truyền của chính mình. -
10:51 - 10:53Việc tăng thêm các năng lực mới
cho cơ thể loài người -
10:53 - 10:56không còn là câu hỏi làm thế nào,
-
10:56 - 10:58mà là khi nào.
-
10:58 - 10:59Sử dụng sinh học tổng hợp
-
11:00 - 11:03để biến đổi
cấu trúc gen của bất kỳ loài sinh vật nào, -
11:03 - 11:04đặc biệt là của chính chúng ta,
-
11:04 - 11:07không thể không nói đến
các vấn đề về đạo đức. -
11:07 - 11:11Liệu việc biến đổi có khiến chúng ta
giảm đi tính người không? -
11:11 - 11:13Nhưng mà, bản chất loài người là gì
-
11:13 - 11:17ngoài những tinh tú tình cờ có nhận thức.
-
11:17 - 11:20Trí thông minh loài người
nên tự hướng đi đâu? -
11:21 - 11:24Hẳn là hơi phí nếu chỉ ngồi không
và ngạc nhiên về nó. -
11:26 - 11:27Chúng ta sử dụng trí thông minh
của mình như thế nào -
11:27 - 11:30để bảo vệ ta khỏi những
mối nguy hiểm ngoài kia? -
11:30 - 11:33và bảo vệ chúng ta khỏi chúng ta nữa?
-
11:34 - 11:36Tôi đặt ra những câu hỏi này
-
11:36 - 11:38không phải để gây ra nỗi sợ khoa học
-
11:38 - 11:40mà để mang ra ánh sáng những khả năng
-
11:40 - 11:45mà khoa học đã và đang cung cấp cho chúng ta
-
11:45 - 11:48Loài người chúng ta phải liên kết lại
để bàn luận và ấp ủ những biện pháp -
11:49 - 11:50không chỉ bằng sự cẩn trọng,
-
11:51 - 11:53mà cũng bằng lòng dũng cảm.
-
11:54 - 11:58Sao hỏa là một điểm đến
-
11:58 - 12:00nhưng nó không phải là cuối cùng.
-
12:01 - 12:04Biên giới cuối cùng thực sự
chúng ta phải vượt qua -
12:04 - 12:07là con đường trong việc quyết định
điều chúng ta có thể -
12:07 - 12:10và nên làm ra cho trí thông minh
không tưởng cho loài người. -
12:10 - 12:14Vũ trụ thì lạnh lẽo và tàn nhẫn
-
12:15 - 12:18Con đường đến các vì sao
sẽ đầy thử thách -
12:18 - 12:21sẽ mang đến cho ta những câu hỏi
không chỉ về chúng ta là ai, -
12:21 - 12:23mà chúng ta sẽ đi đâu.
-
12:23 - 12:27Câu trả lời nằm ở sự lựa chọn
giữa việc sử dụng hay từ bỏ công nghệ -
12:27 - 12:29mà chúng ta lượm lặt
trong chính cuộc sống. -
12:29 - 12:33và nó sẽ khẳng định chúng ta bởi những gì
chúng ta để lại trong vũ trụ này. -
12:33 - 12:34Cám ơn.
-
12:34 - 12:36(Vỗ tay)
- Title:
- Loài người sẽ tiến hóa như thế nào để sinh tồn trong vũ trụ
- Speaker:
- Lisa Nip
- Description:
-
Nếu chúng ta mong một ngày rời khỏi Trái Đất và thám hiểm vũ trụ, cơ thể chúng ta sẽ phải cải thiện nhiều để sinh tồn trong điều kiện khắc nghiệt ngoài kia. Bằng việc sử dụng sinh học tổng hợp, Lisa Nip hi vọng khai thác những năng lực đặc biệt từ vi sinh trên Trái Đất - ví dụ như năng lực chịu được phóng xạ - để giúp loài người sẵn sàng cho cuộc thám hiểm không gian. " chúng ta đang tiếp cận thời kỳ tiến hóa ý chí, là lúc chúng ta có năng lực tự quyết định vận mệnh di truyền của chính mình." - Nip nói - "Tăng thêm các năng lực mới cho cơ thể loài người không còn là câu hỏi làm thế nào, mà là khi nào."
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:51
TED Translators admin approved Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Leiah Nguyen accepted Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Leiah Nguyen edited Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Thu Hương Lâm edited Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Thu Hương Lâm edited Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Thu Hương Lâm edited Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Thu Hương Lâm edited Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space | ||
Thu Hương Lâm edited Vietnamese subtitles for How humans will evolve to survive in space |