Özgür bir dünyanın mizaha ihtiyacı var
-
0:01 - 0:05Son 20 yıldır küresel boyutta
siyasi bir karikatüristim. -
0:08 - 0:11Bu 20 yıl içinde
o kadar çok şey gördük ki. -
0:12 - 0:15Üç farklı Katolik papa görmekle kalmadık,
-
0:15 - 0:19bir de eşsiz bir ana tanık olduk:
-
0:19 - 0:22Bir papanın
St. Peter's Square'de seçilmesi -- -
0:22 - 0:24o beyaz duman
-
0:26 - 0:28ve resmi duyuru.
-
0:28 - 0:29[Bebeğiniz erkek!]
-
0:29 - 0:31(Kahkahalar)
-
0:31 - 0:35(Alkışlar)
-
0:37 - 0:41Dört ABD başkanı gördük.
-
0:41 - 0:42Biri Obama tabii.
-
0:42 - 0:45Ah, Avrupalılar onu çok sevdi.
-
0:45 - 0:47Multilateralistti.
-
0:47 - 0:48Diplomasiden yanaydı.
-
0:48 - 0:51İran'la arkadaş olmak istedi.
-
0:51 - 0:56(Kahkahalar)
-
0:58 - 0:59Sonra da...
-
1:00 - 1:02gerçeklik, karikatürü
taklit etmeye başladı, -
1:02 - 1:07tam da Donald Trump
ABD başkanı olduğu zaman. -
1:07 - 1:10(Kahkahalar)
-
1:10 - 1:14(Alkışlar)
-
1:16 - 1:18İnsanlar bize diyorlar ki
-
1:18 - 1:23''Siz karikatüristler için bu çok kolay.
Trump gibi insanlarla...'' -
1:24 - 1:26Aslında hayır, kolay değil;
-
1:26 - 1:30kendisi karikatür olan bir adamın
karikatürünü yapmak kolay değil. -
1:30 - 1:31(Kahkahalar)
-
1:31 - 1:32Değil.
-
1:32 - 1:36(Alkışlar)
-
1:37 - 1:40Popülistler hiciv için
kolay hedefler değil -
1:40 - 1:42çünkü bir gün onları
hedeflemeye çalışıyorsunuz -
1:42 - 1:44ve sonraki gün onlar sizi yeniyor.
-
1:44 - 1:47Mesela seçilir seçilmez
-
1:47 - 1:51Trump'ın Noel arifesinde attığı tweet'i
hayal etmeye çalıştım. -
1:52 - 1:54Sonra da bunu yaptım.
-
1:54 - 1:57[Herkese mutlu noeller!
Zavallı ezikler hariç. Ne üzücü.] -
1:57 - 1:59(Kahkahalar)
-
1:59 - 2:01Sonraki gün Trump bunu tvitledi:
-
2:01 - 2:04[Herkese mutlu yıllar,
çoğu düşmanım da dahil -
2:04 - 2:06ve benim için savaşan
ve feci kaybedenler de -
2:06 - 2:08Sadece ne yapacaklarını bilmiyorlar.
Sevgiler!] -
2:08 - 2:09(Kahkahalar)
-
2:09 - 2:10Aynısı geçerli!
-
2:10 - 2:13(Alkışlar)
-
2:13 - 2:16Güçlü insanların zamanı.
-
2:16 - 2:21Kısa süre önce Donald Trump
kişisel kahramanı Putin'le tanıştı -
2:21 - 2:24ve ilk toplantı şöyleydi:
-
2:24 - 2:26[Hacker'ları bulmana yardım edeceğim.
Bana şifreni ver.] -
2:26 - 2:29(Kahkahalar)
-
2:29 - 2:32Ben bir şey icat etmiyorum.
-
2:32 - 2:34O ilk toplantıdan çıktığında söylediği
-
2:34 - 2:39siber güvenlik için ortak bir uygulama
yürütecekleri yönünde anlaştıklarıydı. -
2:39 - 2:41Eğer hatırlıyorsanız, bu aslında doğru.
-
2:41 - 2:46Bu 20 yıl içinde tanık olduğumuz şeyleri
kim hayal edebilirdi ki. -
2:46 - 2:50Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden
çıkmak için yarışını gördük. -
2:50 - 2:51[Zorlu Brexit?]
-
2:51 - 2:54(Kahkahalar)
-
2:56 - 2:59Orta Doğu'da bir süre boyunca
-
2:59 - 3:02Arap Baharı'nın demokratik
mucizesine inanıyorduk. -
3:02 - 3:06Diktatörlerin düşüşünü
ve kimilerinin dayanmasını gördük. -
3:06 - 3:09(Kahkahalar)
-
3:09 - 3:13Bir de Kuzey Kore'nin
zamansız Kim hanedanı var. -
3:13 - 3:16Bu insanlar adeta
Cartoon Network'ten çıkmış gibiler. -
3:16 - 3:19İkisini çizebildiğim için şanslıydım.
-
3:20 - 3:21Kim Jong-il, baba,
-
3:21 - 3:25birkaç yıl önce vefat etti,
çok tehlikeli bir andı. -
3:25 - 3:26[Çok yaklaşmıştı!]
-
3:26 - 3:28(Kahkahalar)
-
3:30 - 3:33(Alkışlar)
-
3:35 - 3:40Ve de oğlu, Kim Jong,
tahta layık bir halef olduğunu kanıtladı. -
3:40 - 3:43Şimdi ABD başkanıyla arkadaşlar.
-
3:43 - 3:48Birbirleriyle her zaman görüşüyorlar
ve arkadaş gibi konuşuyorlar. -
3:48 - 3:49[Saç jölen ne marka?]
-
3:49 - 3:52(Kahkahalar)
-
3:54 - 3:58Egomanyaklar tarafından
yönetilen bir dünyada yaşamak -
3:58 - 4:00bizi şaşırtmalı mı?
-
4:01 - 4:04Ya onlar sadece bizim bir yansımamızsa?
-
4:04 - 4:06Bize bir bakın, her birimize.
-
4:07 - 4:09(Kahkahalar)
-
4:10 - 4:13Evet, akıllı telefonlarımızı
çok seviyoruz. -
4:13 - 4:15Selfie'lerimizi de öyle;
-
4:15 - 4:17kendimizi de.
-
4:17 - 4:23Facebook sayesinde de
artık tüm dünyada çok arkadaşımız var. -
4:23 - 4:25Mark Zuckerberg arkadaşımız.
-
4:26 - 4:28(Kahkahalar)
-
4:31 - 4:34Kendi ve Silikon Vadisi'ndeki arkadaşları
-
4:34 - 4:38zamanımızın kral ve imparatorları.
-
4:39 - 4:44Kral çıplak diyebilmek...
-
4:44 - 4:46hicvin amacı bu değil mi?
-
4:46 - 4:47Güce karşı gerçekleri konuşmak.
-
4:47 - 4:52Siyasi karikatürün
tarihi yönü hep bu oldu. -
4:52 - 4:561830'larda Kral Louis Philippe'in olduğu
ihtilal sonrası Fransa'da -
4:57 - 5:01gazeteciler ve karikatüristler
basının özgürlüğü için çok savaştı. -
5:02 - 5:05Hapsedildiler, para cezası aldılar
ama hep öne çıktılar. -
5:05 - 5:09Sonra Daumier tarafından çizilen
kralın bu karikatürü -
5:09 - 5:11monarşiyi tanımladı.
-
5:11 - 5:13Tarih yazdı.
-
5:13 - 5:19Hicvin otokrasi karşısındaki zaferinin
zaman üstü bir sembolü oldu. -
5:19 - 5:22Bugün, Daumier'den 200 yıl sonra,
-
5:22 - 5:26siyasi karikatürler
kaybolma tehlikesi altında mı? -
5:28 - 5:34Türk muhalif gazetesi ''Cumhuriyet''in
ilk sayfasındaki bu boş alan mesela. -
5:34 - 5:37Musa Kart'ın karikatürü bu kısımda olurdu.
-
5:37 - 5:422018'de Musa Kart
üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. -
5:42 - 5:44Peki ne için?
-
5:44 - 5:48Erdoğan'ın Türkiye'sinde
siyasi karikatürler yaptığı için. -
5:48 - 5:54Venezüela, Rusya, Suriye'den
karikatüristler sürgüne zorlandı. -
5:55 - 5:56Bu görsele bir bakın.
-
5:58 - 6:00Çok masum görünüyor değil mi?
-
6:01 - 6:03Ama bir o kadar provoke edici.
-
6:03 - 6:05Bu görseli paylaştığında
-
6:05 - 6:08Hani Abbas bunun
hayatını değiştireceğini biliyordu. -
6:09 - 6:132012 yılındaydı ve Suriyeliler
sokaklara akın ediyordu. -
6:13 - 6:18Tabii bu küçük kırmızı çiçek
Suriye devriminin sembolü. -
6:19 - 6:22Kısa zaman içinde rejim onun peşindeydi
-
6:22 - 6:23ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
-
6:24 - 6:27Yakın bir arkadaşı,
karikatürist Akram Raslan -
6:27 - 6:29Suriye'den çıkamadı.
-
6:29 - 6:32İşkence altında öldü.
-
6:35 - 6:39Son zamanlarda ABD'de
-
6:39 - 6:44önde gelen karükatüristler,
mesela Nick Anderson ve Rob Rogers -- -
6:45 - 6:46bu karikatür Rob'dan --
-
6:46 - 6:49[Anma Günü 2018.
(mezar taşı yazısı) Gerçek. Onur. Yasa.] -
6:49 - 6:50mevkilerini kaybettiler
-
6:50 - 6:53çünkü yayımcıları eserlerini
Trump için aşırı eleştirel buldu. -
6:54 - 6:57Aynısı Kanadalı karikatürist
Michael de Adder'in de başına geldi. -
6:58 - 7:00Hey, belki de endişelenmeleri gerek.
-
7:01 - 7:04Siyasi karikatürler demokrasiyle doğdu
-
7:04 - 7:06ve özgürlüğe meydan okunduğunda
onlara da okunuyor. -
7:07 - 7:09Yıllar içinde
-
7:09 - 7:14Cartooning for Peace Vakfı
ve diğer girişimler -
7:14 - 7:16Bu pek bilinmiyor ama...
-
7:16 - 7:18Kofi Annan vakfımızın fahri başkanıydı.
-
7:18 - 7:21Nobel Ödüllü merhum Kofi Annan.
-
7:21 - 7:23Karikatürlerin çok iyi bir savunucusuydu.
-
7:23 - 7:28Amerikan Editoryal Karikatüristler
Derneği genel kurulunda, -
7:28 - 7:34hapsedilmiş, tehdit ve sürgün edilmiş
veya kovulmuş karikatüristleri savunduk. -
7:35 - 7:41Ancak yapmadığı bir karikatürden ötürü
işini kaybeden birine hiç rastlamadım. -
7:42 - 7:43Ama bu benim başıma geldi.
-
7:45 - 7:48Son 20 yıldır,
"International Herald Tribune" -
7:48 - 7:50ve "New York Times"la çalışıyorum.
-
7:51 - 7:52Bir şey oldu.
-
7:53 - 7:56Nisan 2019'da
-
7:56 - 7:59Portekizli ünlü bir karikatüristin
yaptığı bir karikatür, -
7:59 - 8:03ki ilk olarak Lizbon'da ''El Expresso''
diye bir gazetede yayımlanmıştı -- -
8:03 - 8:05New York Times'ta
bir editör tarafından seçildi -
8:05 - 8:08ve uluslararası baskılar için
yeniden basıldı. -
8:10 - 8:11Bu olay büyüdü.
-
8:11 - 8:14Karikatür, yahudi karşıtı ilan edildi,
-
8:14 - 8:18geniş çapta öfke ve özre neden oldu
-
8:18 - 8:21ve Times'ın sıkı bir hasar yönetimi
yapması gerekti. -
8:21 - 8:24Bir ay sonra editörüm bana,
-
8:24 - 8:28siyasi karikatürlere tamamen
son verdiklerini söyledi. -
8:29 - 8:33Bu karikatür hakkında tartışabiliriz
ve tartışmalıyız da. -
8:34 - 8:38Kimileri en kötü Yahudi karşıtı
propagandayı hatırlattığını söylüyor. -
8:38 - 8:40İsrail'deki insanlar ve diğerleri
-
8:40 - 8:43sadece Trump'a yönelik
sert bir eleştiri diyor, -
8:43 - 8:46karikatürde Trump, İsrail başbakanını
görmeden takip ediyor. -
8:47 - 8:49Bu karikatürle benim de sorunlarım var
-
8:49 - 8:52ama bu tartışma
New York Times'ta yapılmadı. -
8:52 - 8:55Saldırı altında kolay yolu seçtiler:
-
8:55 - 8:59Gelecekte siyasi karikatürlerle ilgili
hiçbir sorun yaşamamak için -
8:59 - 9:01hepsini tümden kaldıralım.
-
9:02 - 9:04Bu da nereden çıktı.
-
9:04 - 9:08Önleyici self sansür
uygulaması mı geliştirdik? -
9:09 - 9:12Bu olay karikatürlerden daha büyük.
-
9:12 - 9:14Bu fikir özgürlüğü
ve gazetecilikle ilgili. -
9:14 - 9:17Bu, nihayetinde, demokrasiyle ilgili.
-
9:19 - 9:21Şu an yaşadığımız dünyada
-
9:21 - 9:26ahlak çeteleri, sosyal medyada
toplanıyor ve çığ gibi büyüyorlar. -
9:27 - 9:30Bu durumdan rahatsız insanlar
konuşmaya anlam katmaya çalışırken -
9:30 - 9:32öfke dolu grup konuya dahil oluyor.
-
9:33 - 9:35Bu sosyal medya çeteleri,
-
9:35 - 9:38bazen çıkar gruplarının desteğiyle
-
9:38 - 9:41basın merkezlerine hücum ediyorlar.
-
9:42 - 9:46Yayımcıları ve editörleri
karşı önlem için çabalamaya zorluyorlar. -
9:46 - 9:51Bu da anlamlı bir tartışmaya
yer bırakmıyor. -
9:51 - 9:55Twitter öfke için,
karşılıklı tartışma için değil. -
9:57 - 9:58Ama bakın ne diyeceğim.
-
9:58 - 10:03Biri, tüm bu karmaşık çağdaki
insani yanımızı çok güzel tanımladı. -
10:03 - 10:04Kim dersiniz?
-
10:05 - 10:07Shakespeare, 400 yıl önce.
-
10:07 - 10:11["(Hayat) aptalın anlattığı bir hikâye,
ses ve öfke dolu ama bir anlamı yok."] -
10:11 - 10:14Bana hitap ediyor.
Shakespeare hâlâ çok ilgili değil mi? -
10:14 - 10:15Ama dünya biraz değişti.
-
10:15 - 10:17[Çok uzun!]
-
10:17 - 10:18(Kahkahalar)
-
10:18 - 10:19Bu doğru.
-
10:19 - 10:24(Alkışlar)
-
10:25 - 10:29Sosyal medya, karikatürler için
hem bir şans hem de bir lanet. -
10:30 - 10:34Bu görselin çağındayız,
paylaşılıyor, viral oluyor -
10:34 - 10:37ama aynı zamanda bir hedef hâline geliyor.
-
10:38 - 10:41Genellikle karikatürün
arkasındaki gerçek hedef -
10:41 - 10:43onu yayımlayan medya organı.
-
10:43 - 10:45[Konu Irak mı?
Hayır, Trump!] -
10:45 - 10:50Geleneksel medya ve sosyal medya
arasındaki ilişki komik bir ilişki. -
10:50 - 10:55Bir yandan bilgi, onay, düzenleme
uzun süreciyle uğraşıyorsunuz. -
10:55 - 10:58Diğer taraftan,
doğrusu açık büfe gibi, -
10:58 - 11:03algoritmaların belirlediği
söylentiler, fikirler, duygular... -
11:05 - 11:11Kaliteli gazeteler bile web sitelerindeki
sosyal ağlarının kodlarını taklit ediyor. -
11:11 - 11:14En çok okunan ve paylaşılan
ilk 10 haberi öne çıkarıyorlar. -
11:15 - 11:19Ama en önemli 10 haberi
öne çıkarmaları gerek. -
11:19 - 11:26(Alkışlar)
-
11:28 - 11:33Sosyal medyanın
klasik medyayı etkilememesi lazım, -
11:33 - 11:38editörlerin de öfkeli çeteden
korkmayı bırakması lazım. -
11:38 - 11:44(Alkışlar)
-
11:45 - 11:49Sigara paketlerine koyduğumuz gibi
uyarılar koymayacağız değil mi? -
11:49 - 11:50[Hiciv, hislerinizi incitebilir]
-
11:50 - 11:51(Kahkahalar)
-
11:51 - 11:53Hadi ama.
-
11:53 - 11:55[Bikininizin altında
bir seks bombası saklıyor olabilirsiniz] -
11:55 - 11:59Siyasi karikatülerin de amacı
fikirler gibi provoke etmek. -
11:59 - 12:03Ama öncesinde düşünmeye itmesi gerekiyor.
-
12:03 - 12:04Duygularınız mı incindi?
-
12:04 - 12:06Boş verin.
-
12:06 - 12:07Hoşunuza gitmedi mi?
-
12:07 - 12:09Başka tarafa bakın.
-
12:10 - 12:16İfade özgürlüğü diyalogla
ve birbirinizi dinlemekle uyumlu. -
12:16 - 12:19Ama tahammülsüzlükle uyumsuz.
-
12:20 - 12:25(Alkışlar)
-
12:26 - 12:33Siyasi doğruluk adına
kendi sansürlerimiz olmayalım. -
12:33 - 12:35Güçlü durmamız lazım,
itiraz etmemiz lazım -
12:35 - 12:39çünkü aksi hâlde öylesine temizlenmiş
bir dünyada göz açacağız ki -
12:40 - 12:44hiciv ve siyasi karikatürün her türü
imkânsız olacak. -
12:44 - 12:50Çünkü siyasi baskının
siyasi doğrulukla buluştuğu yerde -
12:50 - 12:52ifade özgürlüğü yok olur.
-
12:53 - 12:57(Alkışlar)
-
12:57 - 13:01Ocak 2015'i hatırlıyor musunuz?
-
13:02 - 13:09Paris'teki "Charlie Hebdo"da
gazeteci ve karikatürist katliamını? -
13:09 - 13:14Sansürün en aşırı boyutunu gördük:
-
13:15 - 13:16Cinayet.
-
13:16 - 13:18Nasıl bir histi hatırlayın.
-
13:18 - 13:19[Hiciv olmadan hepimiz ölüyüz]
-
13:19 - 13:22Hicve yer veren o dergi hakkında
kim ne düşündüyse, -
13:22 - 13:26söz konusu o karikatürler
hakkında kim ne hissettiyse -
13:26 - 13:31hepimiz temel bir şeyin
tehlikede olduğunu hissettik; -
13:31 - 13:35özgür toplumların vatandaşları --
her toplumun vatandaşı -- -
13:35 - 13:39soluduğumuz hava kadar
mizaha ihtiyaç duyar. -
13:40 - 13:42Bu yüzden de ekstremistler,
-
13:42 - 13:48diktatörler, otokratlar ve açıkçası
dünyadaki tüm ideologlar -
13:48 - 13:50bu yüzden mizaha dayanamıyor.
-
13:52 - 13:55Yaşadığımız bu çılgın dünyada
-
13:55 - 13:58siyasi karikatürlere
her şeyden çok ihtiyacımız var. -
13:59 - 14:01Mizaha da öyle.
-
14:02 - 14:04Teşekkürler.
-
14:04 - 14:11(Alkışlar)
- Title:
- Özgür bir dünyanın mizaha ihtiyacı var
- Speaker:
- Patrick Chappette
- Description:
-
Editoryal karikatürist Patrick Chappette'e göre soluduğumuz hava gibi mizaha ihtiyacımız var. Diktatör ve ideologlardan selfie'lere ve sosyal medya çetelere uzanan her şey üzerinde çalıştığı kariyerinden öne çıkanlarla görsellediği bu konuşmasında Chappette, hicvin gerekliliği hakkında güldüren bir gerçeklik ortaya koyuyor: ''Siyasi karikatürler demokrasiyle doğdu ve özgürlüğe meydan okunduğunda onlara da okunuyor.''
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 14:29
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Cihan Ekmekçi approved Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Figen Ergürbüz accepted Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Figen Ergürbüz edited Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A free world needs satire | ||
Cihan Ekmekçi edited Turkish subtitles for A free world needs satire |