Miłość - robisz to źle

W tej uroczej prelekcji filozof Yann Dall'Aglio przygląda się powszechnemu poszukiwaniu czułości i związków w świecie coraz bardziej skupionym na jednostce. Jak się okazuje, jest to łatwiejsze niż myślisz. Mądra i dowcipna refleksja na temat stanu miłości w dzisiejszych czasach. (Sfilmowano podczas TEDxParis).

Czym jest miłość?

Jest trudna do zdefiniowana,

bo ma bardzo szerokie zastosowanie.

Mogę kochać jogging.

Mogę kochać książkę, film.

Mogę kochać kotlety.

Mogę kochać żonę.

(Śmiech)

Jednak jest wielka różnica

między kotletem a moją żoną.

Jeżeli doceniam kotleta,

to kotlet tego nie odwzajemni.

Natomiast żona nazywa mnie

gwiazdą swojego życia.

(Śmiech)

Tylko inna spragniona świadomość

widzi we mnie kogoś pożądanego.

Wiem to i dlatego miłość

można określić w celniejszy sposób,

jako pragnienie bycia pożądanym.

Stąd odwieczny problem miłości:

jak stać się i pozostać pożądanym?

Jednostki znajdowały
rozwiązanie tego problemu

w stosowaniu się do zasad społecznych.

Każdy miał określoną rolę do odegrania

w zależności do płci, wieku,

statusu społecznego.

Trzeba było tylko grać swoją rolę,

by być cenionym i kochanym
przez społeczeństwo.

Pomyślcie o młodej kobiecie,
która musi pozostać dziewicą do ślubu.

Pomyślcie o najmłodszym synu,
który musi słuchać najstarszego,

który z kolei musi słuchać ojca.

Jednak fenomen

rozpoczęty w XIII wieku

głównie w renesansie, na Zachodzie,

spowodował największy kryzys tożsamości

w historii ludzkości.

Tym fenomenem jest nowoczesność.

Możemy go podsumować 3 procesami:

Pierwszy to racjonalizacja
badań naukowych,

która przyspieszyła postęp techniczny.

Następnie, proces demokratyzacji,

który sprzyjał rozwojowi praw człowieka.

W końcu proces racjonalizacji produkcji

i wolnego handlu.

Te trzy splecione procesy

całkowicie zniszczyły

wszystkie tradycyjne postawy
zachodnich społeczeństw,

niosąc radykalne konsekwencje.

Obecnie można swobodnie oceniać

na plus czy na minus

każdą postawę, wybór, cel.

Jednak w rezultacie muszą zmierzyć się

z taką samą wolnością innych

do swobodnej oceny tych wartości.

Innymi słowy, dawniej
moją wartość zapewniało

poddanie się tradycyjnym autorytetom.

Obecnie jest notowana na giełdzie.

Na wolnym rynku indywidualnych potrzeb

codziennie negocjuję swoją wartość.

Stąd niepokój współczesnego człowieka.

Dręczy go: "Czy jestem pożądany? Na ile?

Ilu ludzi mnie pokocha?".

Jak odpowiada na ten niepokój?

Histerycznie zbierając symbole pożądania.

(Śmiech)

Nazywam to aktem zbierania,

między innymi, kapitału uwodzenia.

Rzeczywiście, konsumenckie społeczeństwo

w dużej mierze opiera się
na kapitale uwodzenia.

Podobno ta konsumpcja dowodzi,
że nasza epoka jest materialistyczna.

To nieprawda!

My tylko gromadzimy przedmioty,
aby komunikować się z innymi umysłami.

Robimy to, żeby nas kochali,
żeby ich uwodzić.

Nie ma nic mniej materialistycznego
lub bardziej sentymentalnego

niż nastolatek kupujący nowe dżinsy

i rozdzierający je na kolanach,

bo chce ucieszyć Jennifer.

(Śmiech)

Konsumpcjonizm to nie materializm.

To raczej to, co zostało wchłonięte

i poświęcone w imię boga miłości,

a raczej w imię kapitału uwodzenia.

W świetle obserwacji dzisiejszej miłości,

czego się można po niej spodziewać
w perspektywie 10 lat?

Można przewidzieć dwie hipotezy:

Pierwsza to rodzaj zakładu,

że proces narcystycznej
kapitalizacji się pogłębi.

Trudno powiedzieć, jaki kształt
przyjmie to pogłębienie,

bo w dużej mierze polega

na społecznych i technicznych innowacjach,

które z definicji trudno przewidzieć.

Ale można, na przykład,

wyobrazić sobie stronę randkową,

która, na podobieństwo
programów lojalnościowych,

używa punktów kapitału uwodzenia,

zmienianych z wiekiem, tuszą,

wykształceniem, dochodami

lub liczbą kliknięć na moim profilu.

Możemy sobie również wyobrazić

chemiczne leczenie rozstań,

które osłabi uczucie przywiązania.

Na marginesie na MTV leci właśnie program,

w którym nauczyciele sztuki uwodzenia

traktują ból serca jako chorobę.

Nazywają siebie "pick-up artists".

Artist czyli artysta.

Pick-up to podrywanie,

konkretnie podrywanie dziewczyn.

To artyści w podrywaniu dziewczyn.

(Śmiech)

Nazywają oni ból serca
zabujaniem ("one-itis").

Po angielsku "-itis" to przyrostek
oznaczający infekcję.

"One-itis" można przetłumaczyć
jako "infekcja od kogoś".

Jest to trochę obrzydliwe.

Dla artystów podrywu zakochanie się

jest stratą czasu,

marnuje twój kapitał uwodzenia,

dlatego musi być wyeliminowane

jak choroba czy jak infekcja.

Możemy również przewidzieć

romantyczne użycie genomów.

Każdy mógłby je swobodnie nosić

i pokazywać jak wizytówkę,

żeby sprawdzić, czy uwiedzenie
może kontynuować do reprodukcji.

(Śmiech)

Oczywiście ten wyścig uwodzenia,

jak każda zaciekła rywalizacja,

powoduje ogromne różnice
w narcystycznej satysfakcji,

a zatem również wiele
frustracji i samotności.

Można oczekiwać, że sama nowoczesność,

od której wziął się kapitał uwodzenia,
będzie poddana w wątpliwość.

Myślę konkretnie o reakcji

neofaszystów i społeczności religijnych.

Ale przyszłość nie musi taka być.

Możliwa jest inna droga
myślenia o miłości.

Tylko jaka?

Jak pozbyć się histerycznej
potrzeby bycia docenianym?

Uświadamiając sobie własną bezużyteczność.

(Śmiech)

Tak,

jestem bezużyteczny.

Ale zapewniam,

że wy też jesteście.

(Śmiech)

(Brawa)

Wszyscy jesteśmy bezużyteczni.

Tę bezużyteczność łatwo zademonstrować,

bo żebym był wartościowy,

ktoś musi mnie pożądać,

co pokazuje, że sam w sobie
nie mam żadnej wartości.

Nie mam żadnej immanentnej wartości.

Wszyscy udajemy, że mamy idola,

wszyscy udajemy idoli dla innych,

lecz naprawdę wszyscy jesteśmy oszustami,

trochę jak facet, który wydaje się
totalnie wyluzowany i obojętny,

choć tak naprawdę dobrze wiedział,

że ściągnie wszystkie spojrzenia.

Myślę, że świadomość

tego powszechnego oszustwa,

które dotyczy nas wszystkich,

ułatwi nasze miłosne relacje.

Właśnie dlatego,

że chcę być kochany od stóp do głów,

utwierdzany w każdym wyborze,

istnieje histeria uwodzenia.

Dlatego chcę uchodzić za ideał,

żeby ktoś mnie pokochał.

Ta osoba ma być idealna,

żebym upewnił się co do własnej wartości.

Stąd biorą się pary

opętane pozorami.

Zerwą ze sobą, ot tak,

z powodu najdrobniejszych niedociągnięć.

Tej postawie przeciwstawiam wrażliwość,

miłość jako wrażliwość.

Czym jest wrażliwość?

Wrażliwość to akceptacja
słabości naszych ukochanych.

Nie trzeba zostać smutną,
porządnicką parą.

(Śmiech)

Jest to kiepskie.

Przeciwnie,

jest wiele uroku
i szczęścia we wrażliwości.

Mam na myśli zwłaszcza humor,
który jest zaniedbywany.

Jest to rodzaj poezji
z celową niezdarnością.

Mam na myśli autoironię.

Dla pary, której brak podpory

ze strony ograniczeń tradycji,

autoironia jest chyba

jednym z najlepszych środków
na przetrwanie związku.