Return to Video

Bir isyan tetikleyen bale gösterisi - Iseult Gillespie

  • 0:07 - 0:12
    Balenin, bir isyan tetikleyecek özellikte
    değil de ahenkli, zarif
  • 0:12 - 0:14
    ve gösterişli olduğunu düşünürüz.
  • 0:14 - 0:18
    Ancak Igor Stravinsky'nin "Bahar Ayini"nin
    ilk performansında,
  • 0:18 - 0:23
    seyirciler öylesine öfkelendiler ki
    orkestra duyulmaz hale geldi.
  • 0:23 - 0:26
    Akşam boyunca insanlar
  • 0:26 - 0:30
    sahneye objeler fırlattı,
    kavga etti ve tutuklandılar-
  • 0:30 - 0:34
    hepsini başlatan şey ise
    entelektüel bir bale gecesiydi.
  • 0:34 - 0:37
    İlk olarak Mayıs 1913'te
  • 0:37 - 0:40
    Paris'teki Théatre des Champs-Elysées'de
    sahnelenen
  • 0:40 - 0:43
    "Bahar Ayini" tarih öncesi
    çağlarda geçmektedir.
  • 0:43 - 0:46
    Hikaye, Dünya'ya ibadet
    eden ve mevsimlerin
  • 0:46 - 0:50
    değişimini kutlamak için
    bir kadının kurban edilmesine
  • 0:50 - 0:52
    dayanan eski bir Pagan
    topluluğunu anlatır.
  • 0:52 - 0:56
    Ancak bale, karakter ya da hikayeden çok
  • 0:56 - 0:59
    insan, doğa ve kültür arasındaki
  • 0:59 - 1:01
    şiddetli ilişkiyle daha fazla ilgiliydi.
  • 1:01 - 1:04
    Bu temalar sert müzik, sarsıntılı dans
    ve esrarengiz sahnelemeyi
  • 1:04 - 1:09
    birleştiren gerçekten üzücü bir
    prodüksiyonla kendini gösteriyor.
  • 1:09 - 1:13
    Tüyler ürpertici bir tonda
    solo fagot eşliğinde
  • 1:13 - 1:16
    sahneye çıkan dansçılarla başlar,
  • 1:16 - 1:21
    Bu, dansçılar müziğe seğirirken
    ani duraklamalar ile delinmiş
  • 1:21 - 1:23
    uyumsuz dizelere yol açar.
  • 1:23 - 1:26
    Bu korkutucu figürler,
    balenin izleyicileri sınırlandıran
  • 1:26 - 1:28
    ve klasik müziğin
    kurallarını parçalayan
  • 1:28 - 1:31
    acımasız öncüllerini canlandırıyor.
  • 1:31 - 1:33
    Bu ve bu gibi yollarla,
  • 1:33 - 1:36
    "Bahar Ayini" 19. yüzyılın
    orkestra geleneklerine
  • 1:36 - 1:37
    meydan okuyor.
  • 1:37 - 1:40
    Hem Birinci Dünya Savaşı'nın
  • 1:40 - 1:42
    hem de Rus devriminin
    ucunda oluşan
  • 1:42 - 1:45
    "Bahar Ayini" ivedilikle dolup taşıyor.
  • 1:45 - 1:48
    Bu gerilim, senkopun
    veya düzensiz ritmin
  • 1:48 - 1:52
    yenilikçi kullanımları dahil olmak üzere
  • 1:52 - 1:55
    çeşitli resmi deneylerde yansıtılmaktadır;
  • 1:55 - 1:58
    atonalite veya tek bir anahtarın olmaması
    ve çoklu zaman imzaları.
  • 1:58 - 2:01
    Bu aşırı modern özelliklerin yanında,
  • 2:01 - 2:04
    Stravinsky,
    Rus halk müziği yönlerinde sofistike,
  • 2:04 - 2:07
    kentsel izleyicilerinin beklentilerini
  • 2:07 - 2:10
    kasten bozan bir kombinasyon oluşturdu.
  • 2:10 - 2:14
    Stravinsky'nin
    ilk halk müziği kullanımı bu değildi.
  • 2:14 - 2:18
    1882'de St.Petersburg dışında küçük bir
    kasabada doğan Stravinsky’nin itibarı
  • 2:18 - 2:22
    muhteşem bir bale olan
    "The Firebird" ile güçlenmişti.
  • 2:22 - 2:24
    Bir Rus masalına göre
  • 2:24 - 2:27
    bu eser Stravinsky’nin
    halk kültürüne olan
  • 2:27 - 2:29
    hayranlığıyla doluydu.
  • 2:29 - 2:32
    Ancak "Bahar Ayini"nde
    daha vahşi bir yol izledi
  • 2:32 - 2:37
    ve halk ve müzikal sınırları zorlayarak
    pagan ayinini en çıplak haliyle sergiledi.
  • 2:37 - 2:39
    Stravinsky bu hayalini
  • 2:39 - 2:42
    Nicholas Roerich ile gerçeğe dönüştürdü.
  • 2:42 - 2:46
    Roerich tarih öncesi çağlara takıntılıydı.
  • 2:46 - 2:49
    İnsan kurbanıyla
    ilgili makaleler yayınlamış
  • 2:49 - 2:51
    ve setlerde kostüm tasarımına ek olarak
  • 2:51 - 2:54
    Slav mezarlarının kazılarında çalışmıştır.
  • 2:54 - 2:57
    "Bahar Ayini" için ise,
    Rus ortaçağ ve köylülerinden esinlenip
  • 2:57 - 3:01
    dansçıların vücutlarına asılan
  • 3:01 - 3:02
    garip kostümler üretmiştir.
  • 3:02 - 3:07
    Roerich, dansçıları ilkel doğanın
    canlı arka planlarına yerleştirdi;
  • 3:07 - 3:11
    sivri taşlar, dev gibi ağaçlar
    ve korkunç renklerle dolu bir arka plan.
  • 3:11 - 3:14
    Göz kamaştırıcı setleri
    ve yakıcı skoruyla birlikte,
  • 3:14 - 3:17
    "Bahar Ayini" nin orijinal koreografisi
  • 3:17 - 3:19
    son derece kışkırtıcıydı.
  • 3:19 - 3:23
    Bu, efsanevi dansçı
    Vaslav Nijinsky'nin işiydi,
  • 3:23 - 3:27
    "eylemin doğası"nı tekrar düşünmek
    için danslar üreten kişi.
  • 3:27 - 3:30
    Stravinsky daha sonra
    Nijinsky’nin zorlu provaları
  • 3:30 - 3:32
    ve müziğin tek fikirli yorumlarıyla
  • 3:32 - 3:35
    hayal kırıklığını
    dile getirmesine rağmen,
  • 3:35 - 3:39
    koreografisinin Stravinsky’nin
    kompozisyonuna öncü olduğu kanıtlandı.
  • 3:39 - 3:41
    Geleneksel baleyi, izleyicisinin huşu
  • 3:41 - 3:44
    ve korkularına dönüştürdü,
  • 3:44 - 3:49
    oysa neredeyse hepsi zarif
    ve romantik bir şey bekliyordu.
  • 3:49 - 3:53
    "Baharın Ayini"nde dansçılar,
  • 3:53 - 3:58
    sanki ele geçirilmiş gibi kasvetli
    ve düzensiz bir şekilde dans ediyorlar.
  • 3:58 - 4:01
    Çoğu zaman,
    dansçılar müzikle birlikte değil de
  • 4:01 - 4:03
    ona karşı gelerek dans ediyormuş gibiler.
  • 4:03 - 4:07
    Nijinsky,
    parmaklarını içe doğru çevirmelerini
  • 4:07 - 4:10
    ve ritm dışı ağır sıçrayışlar
    yapmalarını söylemiş.
  • 4:10 - 4:12
    Coşkulu son sahne içinse,
  • 4:12 - 4:18
    bir kadın, kulak tırmalayan yaylılar
    ve davullarla ölene kadar dans eder.
  • 4:18 - 4:22
    Gösteri, sert
    ve rahatsız edici bir şekilde biter.
  • 4:22 - 4:24
    Bugün, "Bahar Ayini"
  • 4:24 - 4:27
    tartışmalı başlangıcı kadar
    ürpertici olmaya devam ediyor,
  • 4:27 - 4:32
    ancak orijinalinin etkileri yankılanmaya
    ve ilham vermeye devam ediyor.
  • 4:32 - 4:36
    Günümüzde de Stravinsky'nin etkisini
    modern cazda,
  • 4:36 - 4:40
    klasik halk müziklerinde
    ve hatta korku filmlerinin
  • 4:40 - 4:44
    izleyicileri ayaklandıran
    müziklerinde görebilirsiniz.
Title:
Bir isyan tetikleyen bale gösterisi - Iseult Gillespie
Speaker:
Iseult Gillespie
Description:

Tüm ders için: https://ed.ted.com/lessons/the-ballet-that-incited-a-riot-iseult-gillespie

Bale genellikle uyumlu, zarif ve gösterişli olarak düşünülür - bir isyanı tetikleyecek bir şey değildir. Ancak Igor Stravinsky'nin “Bahar Ayini”nin ilk gösterisinde seyirciler o kadar öfkelendiler ki orkestranın sesini bastırdılar. İnsanlar sahneye nesneler fırlattı, kavga ettiler ve tutuklandılar. Bu şok edici tepkiye ne sebep oldu? Iseult Gillespie tartışmayı açıklıyor.

Ders: Iseult Gillespie, Yönetmen: WOW-HOW Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:44

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.