ئامێری ئۆکسجین چۆن کاردەکات؟ - ئەلێکس جێندلێر
-
0:07 - 0:11لەسەدەی شازدەیەمدا، پزیشکی فەلەمەنگی
ئەندریاس ڤێسالیوس -
0:11 - 0:15باسی کرد کە چۆن ئاژەڵێکی خنکاو
دەتوانرێ بە زیندووی بهێڵدرێتەوە -
0:15 - 0:21لەڕێگەی بۆرییەکەوە بۆ خستنەناو بۆری
هەوا و بە فوتێکردنی هەوا بۆ سیەکانی دەچێت. -
0:21 - 0:26لە ساڵی ١٥٥٥، ئەم کردارە
ستایشێکی زۆری بۆ نەهات. -
0:26 - 0:29بەڵام ئەمرۆ، زانستنامەی ڤیسالیوس
دەناسرێ -
0:29 - 0:33وەکو یەکەمین وەسفکردن
لە میکانیزمی هەواگۆرکی- -
0:33 - 0:36ڕاهێنانێکی گرنگ بوو لە پزیشکی هاوچەرخدا.
-
0:36 - 0:39بۆ بەرز نرخاندنی ئامێری ئۆکسجین،
-
0:39 - 0:43پێویستە تێبگەین لە چۆن
کۆئەندامی هەناسەدان کاردەکات. -
0:43 - 0:49ئێمە هەناسە وەردەگرین بەهۆی بچووکبوونەوەی
ناوپەنچکمان، بۆشایی سنگمان فراوان دەبێت. -
0:49 - 0:54ئەمەش ڕێگە دەدات هەوا یەکسان بێت، فوکردن
بە سیکڵدانۆچکەکەکان — -
0:54 - 0:58ملیۆنەها تورەگەی بچووک
لە ناوەوەی سییەکانن. -
0:58 - 1:04هەریەک لەم باڵۆنە بچووکانە دەوردراون
بە تۆڕێک ملوولەی پڕلە خوێن. -
1:04 - 1:09ئەم خوێنە ئۆکسجین لە ڕێگەی
سیکڵدانۆچکەی ئاوساو هەڵدەمژێت -
1:09 - 1:13و دوانۆکسیدی کاربۆن لە دوای خۆی جێدەهێڵێت.
-
1:13 - 1:15لەم کاتەش ناوپەنچک پشووی وەردەگرێت،
-
1:15 - 1:21دوانۆکسیدی کاربۆن لەگەڵ تێکەڵەیەک
لە ئۆکسجین و گازەکانی تر دەردەدات. -
1:21 - 1:24کاتێک کۆۆئەندامی هەناسەدان
بە دروستی کاردەکات، -
1:24 - 1:27ئەم کردارە بە شێوەیەکی
ئۆتۆماتیکی ڕوودەدات. -
1:27 - 1:31بەڵام کۆئەندامی هەناسەدان دەکرێت
بە چەند مەرجێکی جۆراوجۆر لەکار بکەوێت. -
1:31 - 1:36هەناسەبڕکێی خەو دەوەستێت لە ئەنجامی کە لە
پێکهاتووی پەردەی دڵن. -
1:36 - 1:41تەنگەنەفەسی توانای ڕابەریکردنی دەبێ
بۆ هەوای گڕگرتوو کە ڕێگری ئۆکسجینن. -
1:41 - 1:46و هەوکردنی سییەکان، زۆرجار بەھۆی
بەکتریایی یان هەوکردنی ڤایرۆسی دەبێت، -
1:46 - 1:49کە هەر خۆیان ھێرش دەکەنە سەر
سیکڵدانۆچکەکان. -
1:49 - 1:52بەکتریاکەش خانەکە داگیردەکات و خانەی
سییەکان دەکوژن، -
1:52 - 1:56وەڵامدانەوەی بەرگری خانەکە دەوروژێنێت و
ئەمەش دەبێتە هۆی هەوکردنی کوشندە -
1:56 - 1:58و دروست بوونی شلگاز.
-
1:58 - 2:03هەموو ئەو کردارانەی سییەکان دەیکەن
ناتوانن بە شێوەیەکی ئاسایی کار بکەن. -
2:03 - 2:07بەڵام میکانیکی ئامێری ئۆکسجین دەست
بەسەر سیستەمەکەدا دەگرێ، -
2:07 - 2:12ئۆکسجین دەبەخشێتەوە جەستە لەو کاتەی
کۆئەندامی هەناسەدان توانای ئەوەی نییە. -
2:12 - 2:15ئەو ئامێرە دەتوانێ ڕێگری بکات
لە تەنگبوونی هەوا، -
2:15 - 2:22و گەیاندن و بڵاوبوونەوەی ئۆکسجینی زۆر
بۆ سییەکان بۆ ڕزگارکردنی لە هەر زەرەرێک. -
2:22 - 2:25دوو ڕێگەی سەرەکی هەیە
ئامێری ئۆکسجین دەتوانن کاربکەن— -
2:25 - 2:30هەوا تێکردنە بۆ ناو سییەکانی نەخۆش
لە ڕێگەی پەستانی ئەرێنی ئۆکسجین، -
2:30 - 2:36یان ڕێگەدان بە هەوا بە سستی بۆ یەکسانبوونی
پەستانی نەرێنی ئۆکسجین. -
2:36 - 2:38لەکۆتای سەدەی نۆزدە،
-
2:38 - 2:42تەکنیکی ئامێری ئۆکسجین بەزۆری جەخت
لەسەر پەستانی نەرێنی دەکاتەوە، -
2:42 - 2:44کە بەوردی سەرنجی بدەین هەناسەدانی
سروشتی -
2:44 - 2:49و داەبەشکردنی ئاراستەی هەوا
بۆ سییەکان دابین دەکات. -
2:49 - 2:54بۆ ئەمەش، پزیشکەکان ئیستیلێکی توندیان
دروست کرد بە دەوری جەستەی نەخۆشەکە، -
2:54 - 3:01و یان کەسەکە دەخەینە ناو سندوقێکی داری
یان داخستنی لە ژورێکی تایبەتی مۆرکراو. -
3:01 - 3:03پاشان هەوا پەمپکرا بۆ دەرەوەی ژووری
نوستنەکە، -
3:03 - 3:07و کەمبوونەوەی پەستانی هەوا، ڕێگەدان
بۆشایی سنگی نەخۆشەکە -
3:07 - 3:10بۆ ئەوەی بە بە ئاسانتر فراوان بێت.
-
3:10 - 3:15لەساڵی ١٩٢٨، پزیشکەکان گەشەیان بە ئامێرێکی
کانزایی هەڵگر کرد -
3:15 - 3:18لەگەڵ پەمپەکان هێزیان هەبێت
بەهۆی ماتۆرێکی کارەباییەوە. -
3:18 - 3:21ئەو ئامێرە، وەک ئاسنی سییەکان ناسراوە،
-
3:21 - 3:26کە لە ناوەراستی سەدەی بیستەم وایلێهات
لە هەموو نەخۆشخانەکان بوونی هەبێت. -
3:26 - 3:30لەگەڵ ئەوەشدا، تەنانەت زۆرترین ڕێکخستنی
پەستانی نەرێنی -
3:30 - 3:33بە قورسی جووڵەی نەخۆشێکی سنوردار کرد
-
3:33 - 3:36و ڕیگریمان لە دەست
گەیشتن بە چاودێریکەران کرد. -
3:36 - 3:42ئەمە لە ساڵی١٩٦٠ەکان ڕابەری نەخۆشخانەکان
کرد بەرەو پەستانی ئەرێنی ئۆکسجین. -
3:42 - 3:46بۆ حاڵەتەکانی هێواشتر، بەبێ بوونی پزیشکی
دەتواندرا ئەنجام بدرێت. -
3:46 - 3:50زیاتر، دەمامکێکی دەم وچاو بۆ دەپێون لەسەر
دەم و لووتی، -
3:50 - 3:55و لە هەوای پەستانی قڕبوو کە
دەگوازرێتەوە بۆ بۆری هەوایی نەخۆشەکە. -
3:55 - 3:57بەڵام بارودۆخی سەختر
-
3:57 - 4:02پێویستی بە ئامێرێکە بۆ دەست بەسەر
تەواوی پرۆسەی هەناسادان بگرێت. -
4:02 - 4:05بۆڕییەک دەخرێتە ناو بۆڕی هەوای
نەخۆشەکە -
4:05 - 4:08بۆ ئەوەی هەوا بەتەواوی بچێت بۆ سییەکانی،
-
4:08 - 4:11لەگەڵ زنجیرەیەک لە دەمەوانە و لوولەی لقدار
-
4:11 - 4:15کە سوڕێک بۆ هەناسە وەرگرتن و
هەناسە دانەوە دروست دەکەن. -
4:15 - 4:17تازەترین شێوازی هەواگۆڕینە،
-
4:17 - 4:19سیستەمێکی کۆمپیوتەری چەسپێنراو
-
4:19 - 4:23ڕێگەدەدات بە چاودێریکردنی هەناسەدانی
نەخۆش و ڕێکخستنی جوڵەی هەوا. -
4:23 - 4:27ئەو ئامێرە وەک چارەسەری ستاندار
بەکارنایێت، -
4:27 - 4:30بەڵکو، وەک دوا ڕێگە چارە.
-
4:30 - 4:35بەدرێژایی ئەم هەڵاوساوییە پەستانی هەوا
لەسەری یپێویستی بە هێورکردنەوەی قورس هەیە، -
4:35 - 4:39و بەکارهێنانەوەی ئامێری ئۆکسجین دەتوانێت
زیانی درێژخایەن بە سییەکان بگەیەنێت. -
4:39 - 4:42بەڵام لە خاڵەتی زۆردا،
-
4:42 - 4:45هەواڵێدەرەکان دەتوانێ ببێنە هۆی
مانەوە لە نێوان ژیان و مردن. -
4:45 - 4:48و ڕووداوەکانی وەک و پەتای کۆڤید ١٩
-
4:48 - 4:52نیشانیان داوە کە ئەوان زیاترن و گرنگن
وەک ئەوەی بیرمان لێدەکردەوە. -
4:52 - 4:55چونکە نموونەکانی ئێستا
گەورە، گرانن، پێویستی بە مەشقێکی فراوانە -
4:55 - 5:02بۆ کارپێکردنی ، زۆربەی نەخۆشخانەکان
چەند پێداویستیەکی کەمیان هەیە. -
5:02 - 5:05لەوانەیە بەس بێت لە ژێر ئەم
بارودۆخە ئاساییە، -
5:05 - 5:09بەڵام لە کاتی بارودۆخێکی لەناکاودا،
حەشارگە دیاریکراوەکان فراوانیان کەم دەبێت. -
5:09 - 5:14جیهان بەخێرایی پێویستی بە تێچونی کەمتر
و هەواڵێدەری هەڵگیراو هەیە، -
5:14 - 5:18هەروەها خێراتر
بۆ بەرهەمهێنان و دابەشکردنی -
5:18 - 5:21ئەم تەکنەلۆژیایە ژیان ڕزگارکردنە.
- Title:
- ئامێری ئۆکسجین چۆن کاردەکات؟ - ئەلێکس جێندلێر
- Speaker:
- ئەلێکس جێندلێر
- Description:
-
more » « less
بۆ بینینی تەواوی ڤیدیۆکە ئەم بەستەرە داگرە: https://ed.ted.com/lessons/how-do-ventilators-work-alex-gendler
لە سەدەی شازدەیەمدا، پزیشک ئەندریەس ڤێسالیوس باسی لەوە کرد کە ئاژەڵێکی خنکاو چۆن دەتوانێت بە زیندوویی بهێڵدرێتەوە بە دانانی بۆڕییەک بۆ ناو بۆری هەوا و هەوا لێدان بۆ هەڵئاوسانی سییەکان. ئەمڕۆ، زانستنامەی ڤێسالیۆس وەک یەکەم وەسف بۆ میکانیزمی هەوگۆرین دەناسرێتەوە- کە کردارێکی گرنگە لە پزیشکی هاوچەرخدا کەواتە هەوالێدەرەکانی مۆدێرنمان چۆن کار دەکەن؟ ئەلێکس گندلەر تەکنەلۆژیای ژیان ڕزگارکردن ڕوون دەکاتەوە
وانە لە لایەن ئەلێکس گندلەر، دەرهێنانی ئارترەک ستۆدیۆ
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 05:21
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
|
Daban Q Jaff approved Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
|
Daban Q Jaff accepted Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
|
Daban Q Jaff edited Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
Razaw Bor edited Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? | |
|
|
Razaw Bor edited Kurdish (Central) subtitles for How do ventilators work? |