-
Title:
Doktorların cinsel kimlik hakkında bilmesi gerekenler
-
Description:
Kristie Overstreet, transeksüel bireylerin sağlık hizmetleri ihtiyacının karşılanmasını sağlamayı kendine görev edinmiş durumda. Bu bilgilendirici ve tabuları yıkıcı konuşmada Kristie, cinsel kimlik kavramının anlaşılmasını sağlamak için bir kılavuz sunuyor ve bizleri transeksüel sağlık hizmetlerine bakış açımızı değiştirmeye davet ediyor, böylece her bireyin doktor ziyareti esnasında hak ettiği saygıyı ve değeri görebilmesini hedefliyor.
-
Speaker:
Kristie Overstreet
-
Terapistlik kariyerimin altı ay kadarında
-
uyuşturucu ve alkol bağımlılığı biriminde
hizmet vermekteydim.
-
Aşağıda arındırma biriminde çalışan
hemşirelerden biri beni aradı.
-
Benden aşağı inip o sabah giriş
yapan yeni hastalardan birini
-
değerlendirmemi istedi.
-
Ben de aşağı o birime indim ve
Anne ile tanışma şerefine nail oldum.
-
Anne bir trans kadın ve
onunla konuşmaya başladığımızda
-
bana onu tedavi olmaya iten şeyin
ne olduğunu anlatıyordu
-
ancak sesindeki o korkuyu işitebiliyordum
-
ve gözlerindeki endişeyi seçebiliyordum,
-
bana onu esas korkutanın
rehabilitasyona gelmek ya da
-
uyuşturucu ve alkolü bırakmak
olmadığını söyledi.
-
Onu esas korkutan onunla
ilgilenecek olan doktorların
-
onu bir kadın olarak görmeme ihtimaliydi.
-
Daha sonra bana tüm hayatı boyunca
bir erkek olarak görülmenin
¶
-
ancak aslında kadın olduğunu bilmenin
ona verdiği acıdan bahsetti.
-
Yani demek istediği doğduğu zaman
doktorun onu kaldırıp
-
ebeveynlerine doğru tutarken
-
genital organına bakıp
-
onlara "oğlunuz oldu" demesiydi.
-
Bir erkek olmadığını biliyordu.
-
Yıllar geçti ve hissettiği,
içinde tuttuğu duygular
-
zamanla büyüdü, birikti,
-
artık ailesine açılması
gerektiğini biliyordu.
-
Onlara söylediğinde ise
işler umduğu gibi gitmedi.
-
Ailesi "Bu mümkün değil,
sen bir kız değilsin." dedi.
-
"Biz seni böyle yetiştirmedik.
Aklından geçenleri bilmiyorduk.
-
Git buradan." dediler.
-
Böylece Anne kendini sokaklarda buldu,
evsiz barınaklarına girip çıktı,
-
içindeki bu acıyı dindirmek
için de bu dönemde
-
uyuşturucu ve alkol kullanmaya başladı.
-
Bana hastanelerde ve rehabilitasyonda
geçirdiği süreçleri anlattı,
-
ayık kalmak için çabasını,
-
bu süreçte sağlık çalışanları
ve doktorlar Anne ile konuşurken
-
uygun zamirleri ya da onun
kadın ismini kullanmadılar.
-
Bu da ona acı verdi.
-
Aslında terapist olmak için
eğitim alırken bana
¶
-
transeksüel hastalarla
nasıl çalışacağım öğretilmedi.
-
Bu hastalarla çalışacağım
aklımın ucundan bile geçmemişti.
-
Ama Anne ile ve onun gibi
hastalarla çalıştıkça
-
görevimin değişip geliştiğini
görmeye başladım,
-
görevim transeksüel bireylerin
sağlık hizmeti ihtiyacının
-
karşılanmasını sağlamaktı.
-
Bu konuyla ilgilendikçe dışlanma
ve şiddete maruz kalma korkusunun,
-
toplum tarafından kabul görmemenin
bu hastaların çoğunu
-
alkol ve uyuşturucu kullanmaya
ittiğini gördüm.
-
Ayrıca bu hastalar sağlık hizmeti
talep ettiklerinde
-
onlara edilen muameleye
ve sağlık ihtiyaçlarının çoğunun
-
nasıl reddedildiğine dair
-
korku dolu hikâyeler dinledim.
-
Şimdi size Leah'dan bahsedeyim.
¶
-
Birkaç yıl önce Leah ile
tanışma şansına eriştim.
-
Leah bir kadın ve bir kadınla evli,
bir çocukları var.
-
Leah da doğduğunda erkek olarak
kayıtlara geçmişti
-
ve çocukluğundan beri
bir erkek olmadığını biliyordu,
-
o bir kadındı.
-
50 yaşında gelene kadar
bu gerçeği kendinden
-
ve tanıdığını herkesten sakladı,
özellikle de eşinden.
-
Sonra daha fazla dayanamadı.
-
Böyle yaşamaya devam edemem diye düşündü.
-
Dürüst olmalıyım dedi.
-
Eşine söylemekten fazlasıyla korkuyordu.
-
Ya eşi ona şöyle deseydi:
-
"Bu kabul edilemez,
boşanmak istiyorum, git buradan."
-
Ancak şansı yaver gitti
ve eşi bu durumu kabullendi.
-
Dedi ki "Kim olursan ol seni seviyorum.
-
Sana her türlü yardım etmek istiyorum."
-
Sonra eşiyle konuştu
-
ve tıbben cinsiyet değiştirmek
istediğine karar verdi,
-
daha sonra hormon değiştirme tedavisine
uygunluğunu araştırdı,
-
bir diğer adıyla HDT.
-
Ardından doktorundan randevu aldı.
-
Randevu günü erkenden oraya gitti.
-
Tüm evrak işlerini halleti,
-
adını doğruca listeye yazdırdı
ve sabırla bekledi.
-
Biraz zaman geçtikten sonra hemşire onu
muayene odasına çağırdı.
-
Odaya girdiğinde ise derin bir nefes çekti
-
ve hemşire ile doktor da odaya girdi.
-
Elini uzattı ve "Merhaba, ben Leah." dedi.
-
Doktor ona baktı ve elini bile
sıkmadan ona şöyle dedi:
-
"Neden buradasınız?"
-
Derin bir nefes daha çekti ve dedi ki:
-
"Ben transeksüel bir kadınım.
-
Bunu tüm hayatım boyunca biliyordum
ve herkesten sakladım
-
ama artık dayanamıyorum.
-
Eşim beni destekliyor ve
maddi durumum da yeterli,
-
bu değişimden geçmem gerek.
-
Lütfen beni değerlendirin ve
HDT için uygunluğuma bakın."
-
Doktor dedi ki: "Bugün
hiçbir şey yapamayız.
-
Önce HIV testi yaptırmalısınız."
-
Leah duyduğuna inanamadı.
¶
-
Çok öfkelendi.
-
Sinirliydi, hüsrana uğramıştı.
-
Eğer doktoru bile böyle davranıyorsa
diğer insanlar ona nasıl davranacaktı?
-
Doktor önce elini sıkmayı reddetti
-
sonra da transeksüel olduğunu duyunca
-
tüm istediği ona bir HIV testi uygulamak
ve randevuyu sonlandırmaktı.
-
Leah'ya başka bir soru sormadı bile.
-
Bakın, Leah'nın
neler yaşadığını anlayabiliyorum
¶
-
çünkü bu toplulukla çalıştığım
yıllar boyunca her gün
-
gerçekle alakası bile olmayan
hikayeler duyardım.
-
Bunlardan birkaçı şuydu:
-
tüm transeksüel bireyler ilaçla ya da
ameliyatla cinsiyet değiştirmek ister,
-
transeksüel bireyler akıl hastasıdır,
bu bir hastalıktır,
-
bu bireyler gerçek kadınlar ya da
erkekler değildir.
-
Tüm bunlar uydurma ve gerçek dışı.
-
Bu topluluk genişlediği ve köklendiği için
-
tüm sağlık çalışanlarının transeksüel
bireylerin sağlık ihtiyaçları
-
ve bu ihtiyaçları gidermek üzere
eğitim alması şart.
-
2015'te bir anket yapıldı
¶
-
ve sonucunda sağlık çalışanlarının
yüzde yetmiş ikisinin
-
LGBT topluluğunun
sağlık ihtiyaçları hakkında
-
yeterince bilgi sahibi
olmadığı ortaya çıktı.
-
Bu konuda eğitim ve öğretimde
koca bir açık var.
-
-
üç insan grubu için yeni bir düşünce
şekli sunmak istiyorum:
-
doktorlar, transeksüel topluluğu ve
tabii geri kalanlarımız.
-
Ancak önce cinsel kimlik konusunu
daha iyi anlamanız için
-
size yardımı olacağını düşündüğüm birkaç
tanımdan bahsetmek istiyorum.
-
Umarım yanınıza kağıt kalem almışsınızdır.
Biraz not tutmaya hazır olun.
-
O halde "ikili sistem"
kavramı ile başlayalım.
¶
-
Bunun anlamı ise şu:
-
önceden hep iki cinsiyet var diye
düşünürdük; kadın ve erkek.
-
İkili sistem, anladınız değil mi?
-
Sonra ise bunun doğru olmadığını öğrendik.
-
Cinsel kimlik bir spektrumdur,
-
bir yanda erkeklik
-
diğer yanda ise dişilik vardır.
-
Bu cinsel kimlik spektrumunda ise
-
gender-nonconforming,
-
gender-affirming,
-
gender-nonbinary kavramları
-
ayrıca iki ya da üç cinsel kimlikli
-
ve intersex bireyler yer alır.
-
Transeksüel terimi ise tüm bu
farklı cinsel kimlikleri
-
içerisinde bulunduran
kapsayıcı bir terimdir.
-
Bugünkü konuşmamızda ise
sizlerden transeksüel bir bireyi
-
doğuştan ona verilen cinsiyet ile
kendi karakteri ve
-
kişilik algısı eşleşmeyen biri
olarak düşünmenizi istiyorum.
-
Bu, biyolojik cinsiyetten
oldukça farklıdır.
¶
-
Cinsel kimlik bir benlik algısıdır.
-
Bunu zihninizde olan bir şey gibi düşünün;
-
bir benlik algısı, karakter yapısı.
-
Bu, biyolojik cinsiyetten
oldukça farklı değil mi?
-
Hormonlar, genital organlar, kromozomlar
-
hepsi bacaklarımızın arasındadır.
-
Şimdi belki şöyle düşünüyorsunuz:
"Ben kim olduğumu hiç sorgulamadım.
¶
-
Erkek olduğumu biliyorum
ya da kadın olduğumu."
-
Anlıyorum. Tabii ki biliyorsunuz.
-
Birçok transeksüel birey de
böyle hissediyor.
-
Aynı sizin gibi onlar da
-
kim olduklarından eminler.
-
Birçok farklı cinsel kimliğin
var olduğunu bilmek çok önemli,
¶
-
ben de kendimi cisgender kadın
olarak tanımlıyorum.
-
Bu terimlerin nasıl okunduğunu
bilmek isteyenler varsa
-
cis "s-i-s" olarak okunur.
-
Bu Latince "aynı tarafta olan"
anlamına gelen bir terimdir.
-
Doğduğum zaman
-
doktor beni kaldırıp aileme şöyle demiş:
-
"Kızınız oldu."
-
Yalnızca genital organlarıma bakarak.
-
Georgia'da küçük bir çiftlik kasabasında
büyümüş olmama ve
-
tam bir erkek fatma gibi olmama rağmen
-
kadınlığımı hiçbir zaman sorgulamadım.
-
Çocukluğumda nasıl biri olsam da
-
bir kadın olduğumdan hep emindim.
-
Benim yaşadığımla transeksüel birinin
yaşadığı çok farklı.
¶
-
Trans terimi Latince
"diğer tarafta olan" anlamına gelir,
-
transkontinental
havayollarını düşünün,
-
yani trans öte tarafta olan demek,
-
doğuştan gelen
cinsiyetine rağmen kendisini
-
spektrumun diğer tarafında
tanımlayan bireyler.
-
Trans erkek terimi doğuştan
kadın olarak tanımlanmış
-
ancak benlik algısı, karakteri,
yaşam tarzı bir erkek gibi olan
-
kimseler için kullanılır.
-
Bunun tam tersi ise söylediğimiz gibi,
-
trans bir kadın doğuştan erkek olarak
tanımlanmış ancak
-
benlik algısı ve yaşam biçimi
kadın gibi olan bir bireydir.
-
Önemli olan bir diğer nokta ise şudur;
-
kendini nonbinary olarak tanımlayan herkes
-
aynı zamanda "transeksüel" değildir.
-
Aklınız karışmasın diye cinsel tercih
ya da yönelim hakkında
¶
-
biraz konuşmak istiyorum.
-
Bu tamamen, fiziksel, duygusal,
cinsel ve ruhani yönden
-
kime ilgi duyduğumuzla alakalı bir durum.
-
Bunun cinsel kimlikle hiçbir alakası yok.
-
Devam etmeden önce
kısaca bir tekrar edelim:
-
cinsel kimlik zihnimizde olan,
-
biyolojik cinsiyet
bacaklarımızın arasında olan,
-
cinsel yönelim de kalbimizde olan yani
-
kimi sevdiğimiz.
-
Tamamen farklı üç kişilik spektrumu.
-
Ortalama bir tıp öğrencisi eğitimi boyunca
¶
-
tüm zamanının yalnızca beş saat kadarını
LGBT sağlık ihtiyaçları hakında
-
eğitim alarak geçiriyor.
-
Bu topluluğa özgü sağlık sorunları
olduğunu bilmemize rağmen
-
eğitimde durum böyle.
-
Ve yaklaşık 10 milyon Amerikalı yetişkin
-
LGBT topluluğuna dahil.
-
Transeksüel hastalarla
çalışan birçok doktor
-
tecrübe ettikçe öğreniyor.
-
Yani yapılması gerekeni okulda
değil çalışırken
-
ya da bir hastanın
kendisiyle hangi şekilde
-
ilgilenmesi gerektiğini
anlatması sonucu öğreniyor.
-
Pek çok doktor cinsel kimlik hakkında
soru sormaya çekiniyor.
-
Bazıları bunun sağlık hizmetiyle
alakasız olduğunu düşünüyor,
-
bazıları da yanlış bir şey
söylemekten kaçınıyor.
-
Aslında uygunsuz bir şey söyleyen ya da
-
kötü bir yorum yapan doktorlar
-
illa ki kötü ya da
kaba insanlar olmayabilir,
-
yalnızca bu bireylere nasıl davranılması
gerektiğini öğrenmemiş olabilirler.
-
Ancak bu, artık bir
standart olarak kabul edilemez.
-
Peki ya bir trans erkek
¶
-
-yani doğuştan kadın olarak
tanımlanmış ancak hayatını
-
bir erkek olarak yaşayan biri-
-
yıllık jinekolojik muayenesine
gittiğinde neyle karşılaşıyor?
-
Doktorun bu hastaya davranış şekli
-
muayenenin gidişatını belirleyecektir.
-
Eğer doktor, hastaya doğru zamiri,
doğru ismi kullanır, ona saygı duyar
-
ve onurunu kırmazsa, büyük olasılıkla
-
diğer sağlık personelleri de
aynını uygular.
-
Doktorlar hakkındaki görüşlerimin
bazıları bunlardı,
¶
-
şimdi de transeksüel topluluğu
hakkında konuşalım.
-
Burada korkudan bahsediyorum,
-
ancak kimin gerçekten korkmuş olduğunu
biliyorsunuz değil mi?
-
Transeksüel bireyler korkuyor.
-
Daha önce Anne'in hikayesini anlattım,
-
tedavi olmaktan ve bir kadın olarak
saygı görmemekten
-
ne kadar endişe duyduğunu belirttim,
-
sonra Leah'nın doktorun ona olan
tavrından korktuğunu,
-
doktorun onun elini sıkmadığını,
-
HIV testi istediğini ve
korkularının gerçekleştiğini.
-
Transeksüel bireylerin kendi sağlık
ihtiyaçları hakkında
-
açıkça konuşabilmek için teşvik
edilmeye ihtiyacı var.
-
Sessiz kalma ve verilen tedaviyi kabul
etme günleri geride kaldı.
-
Eğer sağlık ihtiyaçlarınız için
sesinizi çıkarmazsanız
-
kimse size yardım edemeyecektir.
-
Peki ya geri kalanlarımız?
¶
-
Birçoğunuzun belki gelecek hafta
ya da gelecek aylarda
-
bir doktor randevusu
vardır herhalde, değil mi?
-
Diyelim ki doktor randevunuza gittiniz,
-
ve muayene bittiğinde
-
kendinizi eskisinden de kötü hissettiniz.
-
Peki ya doktor tarafından
itilmiş hissetseydiniz,
-
ihtiyaçlarınız göz ardı edilseydi,
-
ya da sizi yargılasalardı?
-
ABD'de randevu alabilme şansına erişen
1,4 milyon transeksüel yetişkin
-
kendilerini işte böyle,
-
az önce tasvir ettiğim gibi hissediyor.
-
Şimdi şöyle diyebilirsiniz:
"Bundan bana ne şimdi?
¶
-
Ben transeksüel değilim.
Transeksüel tanıdığım da yok.
-
Niye umrumda olsun ki?"
-
Şöyle düşünün.
-
Transeksüel bireyler de insandır,
-
aynı sizin ve benim gibi.
-
Onlar da tecrübeli ve eğitimli
sağlık çalışanlarını hak ediyor,
-
tıpkı sizin ve benim gibi.
-
Eğer sakıncası yoksa elinizi
kaldırarak cevaplayın:
¶
-
Transeksüel, gender-nonconforming,
cinsiyetsiz, intersex
-
ya da iki veya üç cinsiyetli biriyle
hiç tanıştınız mı?
-
Hepinize çok teşekkür ederim, sağ olun.
¶
-
Elini kaldırmamış olanlarınız da
-
çok yakın bir zamanda
-
bu cinsel kimlikteki biriyle
-
tanışma şansına erişecektir,
bundan eminim.
-
Bu topluluğa dahil olan insan
sayısı giderek artıyor.
-
Bunun sebebi bunun bir çeşit moda
ya da heves olması değil.
-
Artık itiraf etmek daha güvenli.
-
Daha çok farkındalık ve görünürlük var.
-
Daha çok güven var, insanlar
gerçek kişiliklerini hiç olmadığı gibi
-
dile getirebiliyorlar.
-
Bu yüzden sağlık sistemimizin
harekete geçip sağlık personelinin
-
bu hastalara doğru biçimde yaklaşıp
saygı duyacağı şekilde
-
eğitim almasını sağlaması gerekiyor,
-
tıpkı umduğumuz gibi.
-
11. sınıfta en sevdiğim
öğretmenlerden Bay McClain
¶
-
bir gün edebiyat dersinde Heraklitos'tan
-
bir alıntı yaptı ve o sözü
bugün bile hala hatırlarım.
-
Daha önce duymuşsunuzdur belki.
-
"Değişmeyen tek şey,
değişimin kendisidir."
-
Tanıdık geldi değil mi?
-
Her birimiz hayatımız boyunca
değişim geçiririz,
-
bu değişimle karşılaşınca da çoğu zaman
-
bazı zor kararlar vermemiz gerekir.
-
Korku içinde kalıp, sıkışıp
-
gelişmeyecek miyiz?
-
Ya da korkuyla cesurca yüzleşip,
-
değişip gelişme şansını mı kullanacağız?
-
Hepimiz yeni şeylerle karşılaşıyoruz.
-
Peki ne yapacaksınız?
-
Korku içinde mi kalacaksınız
-
yoksa gelişecek misiniz?
-
Her birinizi, doktorları,
transeksüel bireyleri,
-
seni ve beni
-
korkuyla birlikte yüzleşmeye
-
cesur yeni dünyaya doğru
yürümeye çağırıyorum.
-
-
English [en]
Bulgarian [bg]
Czech [cs]
Portuguese [pt]