Showing Revision 4 created 07/07/2020 by Cihan Ekmekçi.

1. Title:
   Comanches'in son şefi ve bir imparatorluğun yıkılışı - Dustin Tahmahkera
2. Description:

   Tam dersi görüntülemek için: https://ed.ted.com/lessons/the-last-chief-of-the-comanches-and-the-fall-of-an-empire-dustin-tahmahkera

   1871'de bir gece geç saatlerde, bir grup atlı, uyuyan bir ordu kampına indi, yaklaşık 70 at çaldı ve kayboldu. Quanah Parker adında genç bir şef tarafından yönetilen baskın, yerli halk ve Birleşik Devletler kuvvetleri arasındaki Teksas sınırı boyunca uzun süren tartışmaların sonuncusuydu. Bu cesur savaşçı kimdi? Dustin Tahmahkera, Comanches'in son şefinin hayatını detaylandırıyor.

   Ders Dustin Tahmahkera, animasyon Tomás Pichardo-Espaillat tarafından yapıldı.

3. Speaker:
   Dustin Tahmahkera
4. 7024 0:07 - 0:15
   1871'de geç saatlerde, bir grup atlı,
   uyuyan bir ordu kampına indi.
5. 14662 0:15 - 0:17
   Birkaç dakika içinde paniğe sebep olup
6. 17402 0:17 - 0:21
   yaklaşık 70 at çalıp kayboldular.
7. 21232 0:21 - 0:28
   Quanah Parker adında
   genç bir şefin liderliğindeki baskın

   ¶

8. 28052 0:28 - 0:31
   Numunu veya Comanches
   olarak bilinen yerli halk arasındaki
9. 31176 0:31 - 0:34
   Teksas sınırı boyunca süren
   bir dizi tartışmanın sonuncusuydu
10. 34346 0:34 - 0:38
    ve ABD kuvvetleri beyaz yerleşimciler
    için Comanche topraklarını
11. 38251 0:38 - 0:40
    çalmak için gönderildi.
12. 40431 0:40 - 0:43
    Çatışma onlarca yıllık olmasına rağmen
13. 42841 0:43 - 0:47
    ABD Albayı Ranald MacKenzie
    en son yinelemeyi yönetti.
14. 46601 0:47 - 0:50
    Yazdan kışa Quanah'ı izledi.
15. 49641 0:50 - 0:53
    Fakat Quanah da onu takip ediyordu
16. 52561 0:53 - 0:55
    ve albay hedefine her yaklaştığında,
17. 55361 0:55 - 0:59
    geniş düzlüklerde iz bırakmadan
    ortadan kayboldular.
18. 59482 0:59 - 1:04
    Comanches, bu bölgeyi
    yaklaşık 200 yıldır kontrol ediyor,

    ¶

19. 63867 1:04 - 1:08
    manda avlıyor ve bütün köyleri
    ovaların etrafında hareket ettiriyordu.
20. 68314 1:08 - 1:12
    Güneyden gelen İspanyol
    ve Meksika saldırılarını bastırdılar,
21. 71844 1:12 - 1:15
    Amerika Birleşik Devletleri'nin
    topraklarını doğudan alma girişimleri
22. 75284 1:15 - 1:19
    ve diğer birçok yerli halkın
    iktidar oyunlarını bastırdılar.
23. 79461 1:19 - 1:24
    Comanche İmparatorluğu, merkezi
    kontrol altındaki bir grup değil,
24. 83830 1:24 - 1:28
    her biri kendi liderleri olan
    bir dizi gruptu.
25. 88280 1:28 - 1:33
    Bu grupların hepsinin ortak noktası
    atlı olarak yetenekli olmalarıydı -
26. 92635 1:33 - 1:37
    her erkek, kadın
    ve çocuk at sırtında ustaydı.
27. 96635 1:37 - 1:39
    At sırtındaki savaş becerileri,
28. 98615 1:39 - 1:43
    diğer yerli halkların
    ve kolonistlerin becerilerini aştı
29. 103368 1:43 - 1:48
    ve nispeten az insanla muazzam bir alanı
    kontrol etmelerine izin verdi -
30. 108271 1:48 - 1:51
    muhtemelen zirvelerinde yaklaşık 40.000
31. 110951 1:51 - 1:53
    ve Quanah Parker ve Ranald Mackenzie'ye
32. 113381 1:53 - 1:57
    karşı karşıya kaldıklarında
    sadece 4-5.000 kişilerdi.
33. 117291 1:57 - 2:03
    1848 doğumlu Quanah,
    Nokoni grubunun lideri

    ¶

34. 122953 2:03 - 2:06
    Peta Nocona'nın en büyük çocuğu
35. 126224 2:06 - 2:11
    ve Comanches'in asimile ettiği
    ve Naduah adını alan kaçırılmış
36. 130713 2:11 - 2:13
    beyaz bir yerleşimci olan
    Cynthia Ann Parker'dı.
37. 133103 2:13 - 2:15
    Quanah çocukken,
38. 135173 2:15 - 2:20
    ABD kuvvetleri köyünü pusuya düşürdü,
    annesini ve kız kardeşini kaçırdı.
39. 140412 2:20 - 2:25
    Quanah ve küçük kardeşi
    farklı bir Comanche grubu
40. 144826 2:25 - 2:26
    Quahada'ya sığındı.
41. 146456 2:26 - 2:32
    Takip eden yıllarda, Quanah kendini
    bir savaşçı ve lider olarak kanıtladı.

    ¶

42. 151885 2:32 - 2:37
    Yirmili yaşlarının başında,
    o ve Weakeah adında genç bir kadın,
43. 156529 2:37 - 2:41
    güçlü babasını ve diğer birkaç lideri
    öfkelendirerek kaçtı.
44. 160590 2:41 - 2:43
    Bir yıl boyunca kaçtılar,
45. 162820 2:43 - 2:48
    takipçileri çektiler ve Quanah'ı
    son derece genç yaşta
46. 167768 2:48 - 2:50
    bir paraibo veya şef olarak seçtiler.
47. 170358 2:50 - 2:55
    Liderliği altında Quahada grubu
    ABD ordusundan sıyrılıp
48. 175060 2:55 - 2:57
    yaşam tarzlarına devam edebildi.
49. 177050 2:57 - 3:03
    Ancak 1870'lerin başlarında, Doğu Kıyısı
    manda derisi pazarı kazançlı hale geldi
50. 182631 3:03 - 3:07
    ve avcılar sadece birkaç yıl içinde
    milyonlarca mandayı katletti.
51. 187196 3:07 - 3:11
    Bu arada ABD kuvvetleri, Quahada grubunun
52. 190576 3:11 - 3:16
    neredeyse 1.400 atını öldürerek ve geri
    kalanını çalarak saldırıya sebep oldu.
53. 196092 3:16 - 3:21
    Asla teslim olmayacağına yemin etmiş
    olmasına rağmen Quanah,
54. 201412 3:21 - 3:25
    bizonlar veya atlar olmadan,
    kışın aç kaldıklarını biliyordu.
55. 204812 3:25 - 3:29
    1875'te Quanah ve Quahada grubu
56. 209115 3:29 - 3:33
    Oklahoma'daki Fort Sill bölgesine taşındı.
57. 213382 3:33 - 3:37
    Avcı-toplayıcılar olarak,

    ¶

58. 216782 3:37 - 3:40
    bölgede tarımsal bir yaşam tarzına
    kolayca geçemediler.
59. 220102 3:40 - 3:43
    ABD hükümeti tayın
    ve malzeme vaat etmişti,
60. 223372 3:43 - 3:47
    ancak sağladıkları şey aşırı yetersizdi.
61. 226982 3:47 - 3:51
    Bu arada Quanah zayıf
    bir politik pozisyondaydı:
62. 231102 3:51 - 3:54
    Bölgede bulunan diğerlerine kıyasla
63. 233782 3:54 - 3:56
    zenginliği ya da gücü yoktu.
64. 236132 3:56 - 3:59
    Fakat bir fırsat gördü.
65. 238782 3:59 - 4:02
    Bölgedeki geniş otlaklar -
66. 241662 4:02 - 4:07
    Comanches için işe yaramazdı ama
    tam da sığır sürülerini otlatmalıktı.
67. 247015 4:07 - 4:11
    İlk önce sessizce araziyi
    sığır çiftliklerine kiralayan
68. 251015 4:11 - 4:13
    karlı bir anlaşma başlattı.
69. 252615 4:13 - 4:17
    Sonunda, ABD hükümeti
    ile kiralama haklarını tartıştı
70. 256605 4:17 - 4:22
    ve bu da bölgede Comanches için
    istikrarlı bir gelir kaynağı sağladı.
71. 261786 4:22 - 4:24
    Quanah’ın devlet yetkililerinden

    ¶

72. 264366 4:24 - 4:27
    çekince ve tanınma statüsü büyüdükçe
73. 267336 4:27 - 4:29
    daha iyi tayınlar sağladı,
74. 269492 4:29 - 4:32
    okul ve ev inşasını destekledi
75. 272312 4:32 - 4:36
    ve bölge mahkemesindeki
    üç kabile hakeminden biri oldu.
76. 276366 4:36 - 4:39
    Birden fazla liderle konuşmaktan
    yorulan ABD hükümeti,
77. 278956 4:39 - 4:43
    tüm Comanches şeflerinden
    birini atamak istedi -
78. 283084 4:43 - 4:47
    bu, bölgenin dışında
    var olmayan bir roldü.
79. 287224 4:47 - 4:50
    Yine de, birçok eski lider,
    tıpkı birkaç eski liderin onları
80. 290144 4:50 - 4:53
    ABD silahlı kuvvetlerine karşı
    yönlendirmesi için desteklediği gibi,
81. 293484 4:53 - 4:56
    Quanah'ı bu rol için destekledi.
82. 296264 4:56 - 4:59
    Quanah’ın eski düşmanı
    Ranald MacKenzie bile
83. 299418 4:59 - 5:02
    atanmasını destekledi.
84. 301928 5:02 - 5:06
    Quanah Hollywood filmlerinde rol aldı
    ve Amerikan politikacılarla arkadaş oldu,

    ¶

85. 306359 5:06 - 5:09
    Theodore Roosevelt’in
    açılış törenine katıldı.
86. 309389 5:09 - 5:12
    Yine de, uzun örgülerini asla kesmedi
87. 311890 5:12 - 5:16
    ve Yerli Amerikan Kilisesi'ni
    ve peyote kullanımını savundu
88. 315779 5:16 - 5:19
    Annesinin soyadını
    benimseyen Quanah Parker
89. 319359 5:19 - 5:24
    annesini ve kız kardeşini
    bulmaya çalıştı,
90. 324104 5:24 - 5:29
    sonunda ikisinin de yakalandıktan kısa
    bir süre sonra öldüklerini öğrendi.
91. 329109 5:29 - 5:33
    Quanah tekrar tekrar
    farklı dünyalara, farklı rollere
92. 332798 5:33 - 5:37
    ve çoğu insan için aşılmaz görünen
    koşullara adapte oldu.

    ¶

93. 337309 5:37 - 5:41
    Eleştirilmiş olsa da, Quanah'ın
    ölmesinden sonra,
94. 340783 5:41 - 5:45
    Comanches, kabilenin en iyi
    seçilmiş yetkilisini atamak için
95. 344837 5:45 - 5:49
    onu “Comanches” in son şefi
    ve kültürel hayatta kalma
96. 348977 5:49 - 5:54
    ve adaptasyon modeli olarak
    tanımaya başladı.
97. 354083 5:54 - 5:58
    Bu ruhla, bugünün Comanche Milleti
    16.000'den fazla
98. 358227 5:58 - 6:02
    kayıtlı vatandaş ve sayısız
    soyundan geleceğe bakıyor.