Return to Video

Bir alkolmetre, kanseri tespit edebilir mi? - Julian Burschka

  • 0:07 - 0:12
    Alkolmetre, son içkisini
    saatler önce içmiş birinin
  • 0:12 - 0:16
    kanındaki alkol oranını
    sadece nefesiyle nasıl ölçebilir?
  • 0:16 - 0:21
    Nefes, yüzlerce hatta binlerce
  • 0:21 - 0:23
    eser miktarda uçucu
    organik bileşen içerir:
  • 0:23 - 0:28
    gazlar gibi kolay hareket edebilecek
    düzeyde hafif küçük moleküller.
  • 0:28 - 0:32
    Bunlardan biri, alkollü içeceklerde
    tükettiğimiz etanol.
  • 0:32 - 0:36
    Kan dolaşımıyla akciğerlerdeki
    minik hava keseciklerine
  • 0:36 - 0:43
    ve kandakinden ortalama 2 bin kat
    daha düşük yoğunlukta nefese taşınır.
  • 0:43 - 0:46
    Biri alkolmetreye üflediğinizde
  • 0:46 - 0:50
    nefesinizdeki etanol
    reaksiyon odasına girer.
  • 0:50 - 0:54
    Tepkime sırasında elektrik akımı üreten
    özel bir tepkime odasında
  • 0:54 - 0:59
    asetik asit denilen
    başka bir moleküle dönüştürülür.
  • 0:59 - 1:02
    Akımın şiddeti, havada ve kandaki
  • 1:02 - 1:06
    etanol miktarını gösterir.
  • 1:06 - 1:09
    Yiyecek ve içecekte
    tükettiğimiz etanol gibi
  • 1:09 - 1:11
    organik uçucu bileşenlere ek olarak
  • 1:11 - 1:15
    hücrelerimizin biyokimyasal süreçleri
    diğerlerini üretir.
  • 1:15 - 1:18
    Hastalık gibi bir şey bu süreci aksatırsa
  • 1:18 - 1:24
    nefesteki organik uçucu bileşenlerin
    toplamı da değişebilir.
  • 1:24 - 1:28
    Peki biyopsi, kan alma ve radyasyon gibi
  • 1:28 - 1:30
    invasif tanı araçları kullanmadan
  • 1:30 - 1:34
    kişinin nefesini analiz ederek
    hastalığı tespit edebilir miyiz?
  • 1:34 - 1:36
    Teoride evet edebiliriz
  • 1:36 - 1:41
    ama hastalığın tespiti
    alkolün tespitinden çok daha karmaşık.
  • 1:41 - 1:42
    Hastalığı tanımlamak için
  • 1:42 - 1:47
    araştırmacıların nefesteki
    onlarca bileşene bakması gerekiyor.
  • 1:47 - 1:50
    Bir hastalık, bazı bileşenler değişmezken
  • 1:50 - 1:54
    bu bileşenlerin yoğunluğunda
    azalma ya da artmaya neden olabilir.
  • 1:54 - 1:58
    her hastalığın profilinin
    farklı olması muhtemel
  • 1:58 - 2:01
    hatta aynı hastalığın
    farklı evrelerinde grafik değişebilir.
  • 2:01 - 2:05
    Örneğin kanser,
    nefes analiziyle tanı için
  • 2:05 - 2:08
    en çok araştırılan adaylar arasında.
  • 2:08 - 2:11
    Biyokimyasal değişimlerden
    biri olan birçok tümör
  • 2:11 - 2:16
    glikoliz adı verilen ve enerji üreten
    bir işlemde büyük bir artışa neden olur.
  • 2:17 - 2:18
    Warburg Etkisi olarak bilinen
  • 2:18 - 2:24
    glikolizdeki bu artış, metabolik
    süreçlerin her kademesini etkileyebilen
  • 2:24 - 2:28
    laktat gibi metabolitlerin artışıyla
  • 2:28 - 2:32
    ve muhtemelen dimetil sülfit gibi
  • 2:32 - 2:39
    uçucu bileşenler içeren değiştirilmiş
    nefes yapısının artışıyla sonuçlanır.
  • 2:39 - 2:43
    Ama Warburg Etkisi, kanserli aktivitenin
    tek potansiyel göstergesidir
  • 2:43 - 2:47
    ve belirli bir kanser türü hakkında
    hiçbir şey ortaya çıkarmaz.
  • 2:47 - 2:51
    Tanı koymak için çok daha fazla
    gösterge gerekli.
  • 2:51 - 2:53
    Bu ince farkları bulabilmek için
    araştırmacılar,
  • 2:53 - 2:59
    sağlıklı ve belli bir hastalıktan
    muzdarip insanların nefesini
  • 2:59 - 3:02
    yüzlerce nefes örneğine
    dayanarak karşılaştırır.
  • 3:02 - 3:06
    Bu karmaşık analiz, alkolmetreden
    temel olarak daha farklı
  • 3:06 - 3:10
    ve çok amaçlı bir tür sensör gerektirir.
  • 3:10 - 3:12
    Birkaç tane analiz geliştiriliyor.
  • 3:12 - 3:15
    Bazıları, bileşenlerin
    bir dizi elektrik alanında
  • 3:15 - 3:19
    nasıl hareket ettiğini gözlemleyerek
    bireysel bileşenler arasında ayrım yapar.
  • 3:19 - 3:23
    Diğerleri, belirli bir uçucu organik
    bileşen karışımına maruz kaldıklarında
  • 3:23 - 3:25
    dirençlerini değiştiren
  • 3:25 - 3:29
    ve farklı materyallerden
    yapılmış bir dizi direnç kullanır.
  • 3:29 - 3:31
    Başka zorluklar da var.
  • 3:31 - 3:35
    Bu cisimler nefesteki etanol yoğunluğundan
  • 3:35 - 3:40
    genellikle milyarda bir gibi
    çok daha düşük yoğunluktadır.
  • 3:40 - 3:44
    Bileşenlerin seviyesi, hastalık dışında
    yaş, cinsiyet, beslenme
  • 3:44 - 3:49
    ve yaşam tarzı gibi
    faktörlerden etkilenebilir.
  • 3:49 - 3:53
    Son olarak, numunedeki hangi bileşenlerin
  • 3:53 - 3:55
    hastanın vücudunda üretildiğini
  • 3:55 - 3:57
    ve hangilerinin testten kısa bir süre önce
  • 3:57 - 3:59
    çevreden solunduğunu
    ayırt etme durumu var.
  • 3:59 - 4:04
    Bu zorluklar nedeniyle nefes analizi
    henüz tam olarak hazır değil.
  • 4:04 - 4:07
    Ancak akciğer, kolon
    ve diğer kanserler üzerinde yapılan
  • 4:07 - 4:11
    ön klinik çalışmaların
    umut verici sonuçları olmuştur.
  • 4:11 - 4:17
    Bir gün kanseri erkenden yakalamak
    nefes alıp vermek kadar kolay olabilir.
Title:
Bir alkolmetre, kanseri tespit edebilir mi? - Julian Burschka
Speaker:
Julian Burschka
Description:

Tam dersi görüntüle: https://ed.ted.com/lessons/could-a-breathalyzer-detect-cancer-julian-burschka

Alkolmetre, son içkisini saatler önce içmiş birinin kanındaki alkol oranını sadece nefesiyle nasıl ölçebilir? Ve aynı teknolojiyi, biyopsi, kan alma ve radyasyon gibi invasif tanı araçları kullanmadan kişinin nefesini analiz ederek hastalık tespitinde kullanabilir miyiz? Julian Burschka karmaşık işlemi detaylandırıyor.

Ders: Julian Burschka, yönetmen: Cabong Studios.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:17

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.