Return to Video

Dünya'nın kitle kaynak kullanımı tabanlı ilk uzay trafiği görüntüleme sistemi

  • 0:01 - 0:04
    Ben bir astrodinamistim --
  • 0:04 - 0:07
    bilirsiniz işte, "Marslı"
    filmindeki Rich Purnell gibi.
  • 0:08 - 0:14
    Benim işim, uzaydaki nesnelerin
    hareketlerini araştırmak ve tahmin etmek.
  • 0:15 - 0:21
    Şu anda yörüngedeki zararlı objelerin
    yüzde 1'ini takip ediyoruz.
  • 0:22 - 0:27
    Bunlar; konum, tarım, bankacılık,
  • 0:27 - 0:29
    televizyon ve iletişim gibi
    sektörler için zararlıdır.
  • 0:29 - 0:31
    Hatta belki de çok ama çok yakında
  • 0:31 - 0:34
    internet için bile zararlı olabilecekler.
  • 0:34 - 0:40
    Şimdi, bu hizmetler yaklaşık
    yarım milyon nesneden korunmuyorlar.
  • 0:40 - 0:43
    Bu nesnelerin boyutu bir zerreden
  • 0:43 - 0:45
    bir otobüs boyutuna kadar varabiliyor.
  • 0:47 - 0:49
    Bir zerrecik kadar olsa da dahi
  • 0:49 - 0:53
    yeterli hızla bir nesneye çarptığında
  • 0:53 - 0:56
    onu tamamen kullanılamaz hâle getirebilir.
  • 0:56 - 1:01
    Fakat biz, bir zerre boyutundaki
    nesneleri takip edemeyiz.
  • 1:01 - 1:05
    Olsa olsa en çok bir telefon
    kadar küçük nesneleri takip edebiliriz.
  • 1:05 - 1:10
    Endişe duymamız gereken
    o yarım milyon nesneden
  • 1:10 - 1:15
    sadece yaklaşık 26 bin
    tanesini takip edebiliyoruz
  • 1:15 - 1:21
    ve bu 26 binin de
    sadece 2 bini işe yarıyor.
  • 1:22 - 1:25
    Geri kalanı ise çöp.
  • 1:27 - 1:28
    Bu, oldukça fazla sayıda çöp demek.
  • 1:28 - 1:32
    İşleri biraz daha zorlaştırmak adına
  • 1:32 - 1:36
    yörüngeye gönderdiğimiz
    şeylerin çoğu geri gelmez.
  • 1:38 - 1:40
    Diyelim ki, yörüngeye bir uydu gönderdik,
  • 1:40 - 1:43
    çalışmamaya başladı ya da yakıtı bitti,
  • 1:43 - 1:45
    onun için başka bir şey gönderdik,
  • 1:45 - 1:48
    sonra başka bir şey daha...
  • 1:48 - 1:50
    Sonra yine bir şey daha...
  • 1:50 - 1:53
    Arada sırada bizim
    gönderdiğimiz şeylerden ikisi
  • 1:53 - 1:55
    havada çarpışır
    ya da içlerinden biri patlar
  • 1:55 - 1:57
    veya daha kötüsü
  • 1:57 - 2:01
    birileri yörüngedeki bir uydusunu patlatır
  • 2:02 - 2:05
    ve bu, çok ama çok fazla parça yaratır
  • 2:05 - 2:09
    ki onların da bir çoğu geri gelmez.
  • 2:09 - 2:13
    Şimdi, bu şeyler yörüngede
    rastgele dağılmamıştır.
  • 2:14 - 2:17
    Hatta işin aslı mevcut uzayın
    "eğriliği" dikkate alındığında
  • 2:17 - 2:21
    bu tip uyduları konumlandırabileceğimiz
    bazı ideal konumlar vardır.
  • 2:21 - 2:25
    Bu konumları birer uzay otobanı
    olarak düşünebilirsiniz.
  • 2:25 - 2:28
    O otobanlar dünyadakilere çok benzerdir.
  • 2:28 - 2:32
    Uzaydaki otobanlar, güvenli
    bir biçimde işleyebilmek için
  • 2:32 - 2:36
    sadece belirli bir miktar
    kapasiteye sahip olabilir.
  • 2:37 - 2:42
    Dünyadakinin aksine
    uzayda hiç trafik kuralı yok.
  • 2:42 - 2:44
    Gerçekten de hiç yok,
    anlatabiliyor muyum?
  • 2:46 - 2:48
    Vay be!
  • 2:48 - 2:50
    Ne yanlış gidebilir ki?
  • 2:51 - 2:53
    (Gülüşmeler)
  • 2:53 - 2:55
    Aslında ne güzel olurdu, biliyor musunuz?
  • 2:55 - 2:58
    Eğer bir uzay haritası gibi
    bir şeyimiz olsa,
  • 2:58 - 3:01
    Waze gibi bir şey olsa da bakıp
  • 3:01 - 3:04
    uzaydaki mevcut trafik
    durumunu görebilsek,
  • 3:04 - 3:06
    hatta belki de onları tahmin edebilsek...
  • 3:06 - 3:09
    Bu konuyla ilgili sorun şu ki
  • 3:09 - 3:11
    eğer beş insana
  • 3:12 - 3:14
    "Yörüngede neler oluyor?
  • 3:14 - 3:15
    Nesneler nereye gidiyor?"
  • 3:15 - 3:18
    sorularını soracak olursanız
    10 farklı cevap alırsınız.
  • 3:18 - 3:19
    Peki, bu neden mi böyle?
  • 3:19 - 3:24
    Çünkü yörünge ile ilgili
    bilgiler ortak olarak paylaşılmıyor.
  • 3:25 - 3:28
    Peki ya küresel olarak erişilebilen,
  • 3:28 - 3:31
    açık ve şeffaf bir uzay trafiği
    bilgi sistemimiz olsa
  • 3:31 - 3:34
    ve bu, neyin nerede olduğuyla
    ilgili herkesi bilgilendirse
  • 3:34 - 3:37
    ve bununla da uzayı güvenli
    ve sürdürülebilir tutsa?
  • 3:37 - 3:40
    Ya bu sistem
  • 3:40 - 3:44
    kanıta dayalı davranış kalıpları,
  • 3:44 - 3:46
    yani uzay trafik kuralları,
    oluşturabilseydi?
  • 3:46 - 3:49
    İşte bu yüzden Texas'taki
    Austin Üniversitesi'nde
  • 3:49 - 3:52
    dünyanın ilk kitle kaynak kullanımlı
    uzay trafiği görüntüleme sistemi olan
  • 3:52 - 3:54
    ASTRIAGraph'ı geliştirdim.
  • 3:55 - 3:59
    ASTRIAGraph, dünyanın her yerinden
    hükümetler, endüstri ve akademik camia vb.
  • 3:59 - 4:02
    birçok kaynaktan aldığı veriyi
    bir araya getiriyor.
  • 4:02 - 4:07
    Bu bilgiyi herkesin ulaşabileceği
    bir temel olarak sunuyor.
  • 4:07 - 4:12
    Burada Dünya'nın yörüngesinde
    dönen 26.000 nesneyi görebilirsiniz.
  • 4:12 - 4:14
    Birden çok kaynak var
  • 4:14 - 4:16
    ve bunlar, gerçek zamanlı
    olarak güncelleniyor.
  • 4:16 - 4:20
    Ama bir uzay haritası oluşturma
    problemime geri döndüğümüzde
  • 4:20 - 4:24
    ya bunun için sadece ABD kaynaklarından
    aldığım bilgiyi kullansaydım?
  • 4:24 - 4:28
    Bu durumda uzay haritanız böyle görünürdü.
  • 4:28 - 4:31
    Peki, Ruslar ne düşünüyor?
  • 4:34 - 4:36
    Harita o zaman çok farklı görünüyor.
  • 4:36 - 4:38
    Peki doğru olan kim, yanlış olan kim?
  • 4:38 - 4:40
    Neye inanmalıyım?
  • 4:40 - 4:41
    Neye güvenmeliyim?
  • 4:41 - 4:43
    Bu, problemin bir parçası.
  • 4:44 - 4:49
    Uzaydaki nesnelerin davranışlarını,
  • 4:49 - 4:53
    yani uzaydaki hareketliliği,
    nesnelerin konumunu
  • 4:53 - 4:57
    ve bunların arasındaki
    tutarsılıkları uzlaştıracak
  • 4:57 - 5:01
    bilgiyi ortak kullanıma açacak
    bir temelin olmayışıyla
  • 5:01 - 5:09
    aslında bizler, uzayı insalığın faydasına
    kullanma yeteneğimizi riske atıyoruz.
  • 5:10 - 5:12
    Çok teşekkür ederim.
  • 5:12 - 5:16
    (Tezahürat ve alkışlar)
Title:
Dünya'nın kitle kaynak kullanımı tabanlı ilk uzay trafiği görüntüleme sistemi
Speaker:
Moriba Jah
Description:

Bir astrodinamisist ve bir TED Fellow olan Moriba Jah "Dış uzaya gönderdiğimiz nesnelerin çoğu geri gelmiyor" diyor. Bu ileriye dönük konulu konuşmada Jah, uzay otobanlarını ve bu otobanların nasıl da çöpler ile dolu olduğundan bahsediyor. Onun bu konuda kendine edindiği görevler hakkında ve onun nasıl dünyanın ilk kitle kaynak kullanımı tabanlı uzay trafiği görüntüleme sistemini geliştirdiği hakkında ve bu sistemin dünyaya yakın uzaydaki problemlerin çözümüne nasıl da faydalı olabileceği hakkında fikir edinin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
05:29

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.