Return to Video

Badanie nowych gatunków kluczem do rozwiązania starych problemów

  • 0:01 - 0:02
    Od ostatnich kilku lat
  • 0:02 - 0:06
    spędzam lato w morskim laboratorium
  • 0:06 - 0:08
    w Woods Hole w Massachusetts.
  • 0:09 - 0:13
    Wynajmuję tam łódź.
  • 0:13 - 0:16
    Chciałbym was poprosić,
  • 0:16 - 0:18
    żebyście popłynęli ze mną dziś wieczorem.
  • 0:20 - 0:25
    Wyruszamy z Eel Pond do Vineyard Sound,
  • 0:25 - 0:27
    u wybrzeża wyspy Martha's Vineyard,
  • 0:27 - 0:31
    wyposażeni w drona, żeby odkryć miejsca,
  • 0:31 - 0:33
    z których będziemy
    przyglądać się Atlantykowi.
  • 0:33 - 0:36
    Wcześniej chciałem powiedzieć
    o spojrzeniu w głębię Atlantyku,
  • 0:36 - 0:40
    ale nie trzeba zanurzać się zbyt głęboko,
    żeby dotknąć nieznanego.
  • 0:40 - 0:43
    Nieco ponad 3 kilometry
  • 0:43 - 0:47
    od prawdopodobnie najwspanialszego
    morskiego laboratorium na świecie
  • 0:47 - 0:51
    zanurzamy zwyczajną sieć planktonową
  • 0:51 - 0:53
    i wyławiamy na powierzchnię stworzenia,
  • 0:53 - 0:56
    na które ludzkość rzadko zwraca uwagę,
  • 0:56 - 0:59
    a często nawet nie ma o nich pojęcia.
  • 0:59 - 1:02
    To jeden z organizmów złapanych w sieci.
  • 1:02 - 1:03
    Meduza.
  • 1:04 - 1:05
    Przyjrzyjcie się.
  • 1:05 - 1:08
    Wewnątrz tego stworzenia
    znajduje się inny organizm,
  • 1:08 - 1:11
    który jest prawdopodobnie nieznany nauce.
  • 1:11 - 1:13
    Nowy gatunek.
  • 1:13 - 1:16
    Co powiecie na tę przezroczystą piękność
  • 1:16 - 1:17
    z bijącym sercem,
  • 1:17 - 1:21
    z której głowy, w bezpłciowym rozmnażaniu,
  • 1:21 - 1:24
    wyrasta potomstwo,
    które rozmnaża się płciowo.
  • 1:25 - 1:26
    Powtórzę.
  • 1:26 - 1:30
    To zwierzę bezpłciowo, na czubku głowy,
  • 1:30 - 1:34
    hoduje potomstwo,
    które będzie się rozmnażać płciowo.
  • 1:35 - 1:36
    Czy meduza jest dziwna?
  • 1:37 - 1:38
    Nie całkiem.
  • 1:38 - 1:39
    To osłonica.
  • 1:40 - 1:41
    To grupa zwierząt,
  • 1:41 - 1:45
    z którą dzielimy genomiczny rodowód,
  • 1:45 - 1:50
    i to prawdopodobnie najbliższe
    naszemu gatunkowi bezkręgowce.
  • 1:50 - 1:52
    Poznajcie kuzyna
  • 1:52 - 1:53
    Thalia democratica.
  • 1:53 - 1:55
    (Śmiech)
  • 1:55 - 1:59
    Jestem pewny, że nie było miejsca
    na ostatnim spotkaniu rodzinnym
  • 1:59 - 2:01
    dla osłonicy Thalia.
  • 2:01 - 2:02
    ale powiem,
  • 2:02 - 2:06
    że te zwierzęta są z nami spokrewnione,
  • 2:06 - 2:09
    co dopiero zaczynamy rozumieć.
  • 2:10 - 2:14
    Następnym razem, gdy ktoś kpiąco powie,
  • 2:14 - 2:18
    że takie badania to wyprawa na ryby,
  • 2:18 - 2:21
    mam nadzieję,
    że zapamiętacie tę wycieczkę.
  • 2:22 - 2:26
    Wiele nauk biologicznych dostrzega wartość
  • 2:26 - 2:28
    w badaniu dogłębniej tego, co już znamy,
  • 2:28 - 2:31
    w sporządzaniu map odkrytych kontynentów.
  • 2:31 - 2:34
    Niektórych bardziej interesuje nieznane.
  • 2:35 - 2:39
    Chcemy odkryć nowe kontynenty
  • 2:39 - 2:42
    i otrzeć się o wspaniałe
    przestrzenie nieznanego.
  • 2:43 - 2:47
    Chcemy być zaskoczeni czymś,
  • 2:47 - 2:49
    czego nigdy nie widzieliśmy.
  • 2:49 - 2:50
    Przyznaję,
  • 2:50 - 2:54
    że jest trochę zadowolenia z siebie,
    kiedy można powiedzieć,
  • 2:54 - 2:57
    że jest się odkrywcą.
  • 2:57 - 3:00
    Nie jest to jednak przedsięwzięcie
    powiększające własne ego,
  • 3:00 - 3:03
    bo w tego typu badaniach,
  • 3:03 - 3:06
    jeśli nie jest się ignorantem
    przez większość czasu,
  • 3:06 - 3:09
    to nie bada się wystarczająco dobrze.
  • 3:09 - 3:11
    (Śmiech)
  • 3:12 - 3:18
    Każdego lata wyławiam
    na pokład naszej łódeczki
  • 3:18 - 3:21
    coraz więcej stworzeń,
    o których niewiele wiemy.
  • 3:23 - 3:26
    Dziś wieczorem opowiem historię o życiu,
  • 3:26 - 3:30
    którą rzadko się słyszy
    w takim środowisku.
  • 3:31 - 3:36
    W laboratoriach biologicznych XXI wieku
  • 3:36 - 3:40
    zaczęliśmy odsłaniać wiele tajemnic życia.
  • 3:41 - 3:45
    Wiemy, że po wiekach naukowych odkryć
  • 3:45 - 3:47
    zaczynamy dokonywać znaczących postępów
  • 3:47 - 3:51
    w rozumieniu najważniejszych praw życia.
  • 3:51 - 3:56
    Zbiorowy optymizm odzwierciedla
    rozwój biotechnologii
  • 3:56 - 3:58
    na całym świecie,
  • 3:58 - 4:03
    która chce wykorzystać naukę
    do leczenia chorób.
  • 4:04 - 4:09
    Nowotwory, starzenie się,
    choroby degeneracyjne
  • 4:09 - 4:13
    to niektóre z niechcianych zjawisk,
    które chcemy powstrzymać.
  • 4:14 - 4:15
    Zastanawiam się często,
  • 4:15 - 4:18
    dlaczego tak trudno
  • 4:18 - 4:21
    rozwiązać problem nowotworów.
  • 4:21 - 4:24
    Czy to dlatego, że staramy się
    rozwiązać problem nowotworów,
  • 4:24 - 4:27
    a nie próbujemy zrozumieć życia?
  • 4:28 - 4:31
    Życie na Ziemi łączy pochodzenie,
  • 4:31 - 4:36
    a ja streszczę 3,5 miliarda lat
    historii życia na planecie
  • 4:36 - 4:37
    w jednym slajdzie.
  • 4:37 - 4:41
    To przedstawiciele wszystkich gatunków,
    które znamy, na naszej planecie.
  • 4:41 - 4:45
    W ogromie życia i bioróżnorodności
  • 4:45 - 4:48
    zajmujemy mało znaczące miejsce.
  • 4:48 - 4:49
    (Śmiech)
  • 4:49 - 4:50
    Homo sapiens.
  • 4:51 - 4:53
    Ostatni z naszego rodzaju.
  • 4:54 - 4:57
    Chociaż nie chcę umniejszać
  • 4:57 - 4:59
    dokonań naszego gatunku,
  • 4:59 - 5:04
    to pomimo naszych chęci
    i częstego udawania, że tak jest,
  • 5:04 - 5:07
    nie jesteśmy miarą wszystkiego.
  • 5:07 - 5:11
    Jesteśmy jednak miarą wielu rzeczy.
  • 5:11 - 5:15
    Nieustannie kwantyfikujemy,
    analizujemy i porównujemy,
  • 5:15 - 5:19
    co w niektórych przypadkach
    jest potrzebne i konieczne.
  • 5:20 - 5:26
    Jednak nacisk na specjalizację
    w badaniach biologicznych
  • 5:26 - 5:29
    i osiągnięcie praktycznych wyników
  • 5:29 - 5:32
    ogranicza nasze badanie życia
  • 5:32 - 5:36
    do niedopuszczalnie wąskich obszarów
    i niezadowalających głębi.
  • 5:37 - 5:42
    Badamy zaskakująco wąski obszar życia
  • 5:42 - 5:46
    i uważamy, że te wyniki nas uratują.
  • 5:46 - 5:48
    Jak wąski jest to obszar?
  • 5:48 - 5:49
    Wymienię liczbę.
  • 5:49 - 5:54
    Narodowa Administracja
    do spraw Oceanów i Atmosfery obliczyła,
  • 5:54 - 5:58
    że nie zbadano około 95 procent oceanów
  • 5:59 - 6:00
    Zastanówmy się nad tym przez chwilę.
  • 6:01 - 6:05
    95 procent oceanów pozostaje niezbadana.
  • 6:06 - 6:08
    Nie będzie to przesadą, jeśli powiem,
  • 6:08 - 6:13
    że nie wiemy nawet, ile o życiu nie wiemy.
  • 6:14 - 6:17
    Nie dziwi więc to,
    że co tydzień w moim obszarze
  • 6:17 - 6:20
    dodaje się coraz więcej gatunków
  • 6:20 - 6:22
    do niesamowitego drzewa życia.
  • 6:22 - 6:24
    Jeden z przykładów,
  • 6:24 - 6:26
    odkryty wcześniej tego lata,
  • 6:26 - 6:27
    nieznany nauce,
  • 6:27 - 6:30
    który zajmuje samotne miejsce
    na genealogicznym drzewie.
  • 6:31 - 6:32
    Jeszcze gorsze jest to,
  • 6:32 - 6:36
    że wiemy o wielu innych gatunkach,
  • 6:36 - 6:39
    ale ich biologia nie jest zbadana.
  • 6:39 - 6:42
    Pewnie niektórzy z was słyszeli,
  • 6:42 - 6:46
    że rozgwiazda potrafi odtworzyć
    utracone ramię.
  • 6:46 - 6:47
    Niektórzy pewnie nie wiedzą,
  • 6:47 - 6:52
    że z samego ramienia
    można odtworzyć rozgwiazdę.
  • 6:53 - 6:57
    Zwierzęta robią zdumiewające rzeczy.
  • 6:57 - 6:59
    Założę się,
  • 6:59 - 7:04
    że wielu z was nie słyszało
    o płazińcu Schmidtea mediterranea.
  • 7:04 - 7:07
    To niewielkie stworzenie
  • 7:07 - 7:10
    robi rzeczy, które zdumiewają.
  • 7:10 - 7:14
    Można go złapać
    i pokroić na 18 różnych kawałków,
  • 7:14 - 7:18
    a z każdego z nich odbuduje się
  • 7:18 - 7:19
    całe zwierzę
  • 7:19 - 7:21
    w ciągu niecałych dwóch tygodni.
  • 7:22 - 7:26
    18 głów, 18 ciał, 18 tajemnic.
  • 7:26 - 7:29
    Przez ostatnie 15 lat
  • 7:29 - 7:32
    próbowałem zrozumieć, jak im się to udaje,
  • 7:33 - 7:35
    i jak robią tę magiczną sztuczkę.
  • 7:35 - 7:36
    Jak każdy dobry magik,
  • 7:36 - 7:39
    nie zdradzają łatwo swoich sekretów.
  • 7:39 - 7:41
    (Śmiech)
  • 7:41 - 7:42
    Znajdujemy się w sytuacji,
  • 7:42 - 7:46
    po 20 latach badań nad tymi zwierzętami,
  • 7:46 - 7:49
    mapowania genomu, zastanawiania się,
  • 7:49 - 7:52
    tysiącach amputacji i regeneracji,
  • 7:52 - 7:56
    w której nadal nie rozumiemy,
    jak tego dokonują.
  • 7:56 - 8:00
    Każdy płaziniec to ocean sam w sobie,
  • 8:00 - 8:01
    pełen tajemnic.
  • 8:02 - 8:04
    Jedną z wspólnych cech
  • 8:04 - 8:07
    wszystkich zwierząt, o których mówiłem,
  • 8:07 - 8:10
    jest to, że nie dostały informacji,
  • 8:10 - 8:12
    żeby zachowywać się zgodnie z zasadami,
  • 8:12 - 8:16
    które pochodzą od garstki
    przypadkowo wybranych zwierząt,
  • 8:16 - 8:19
    które stanowią obecnie większość
  • 8:19 - 8:22
    w laboratoriach biomedycznych na świecie.
  • 8:22 - 8:24
    Poznajcie naszych noblistów.
  • 8:24 - 8:26
    W zasadzie siedem gatunków,
  • 8:26 - 8:30
    które przyczyniły się do zrozumienia
  • 8:30 - 8:32
    zachowań biologicznych.
  • 8:33 - 8:35
    To małe stworzenie,
  • 8:35 - 8:37
    trzy Nagrody Nobla w ciągu 12 lat.
  • 8:38 - 8:41
    Mimo uwagi, którą przyciągnęły,
  • 8:41 - 8:43
    wiedzy, którą powiększyły,
  • 8:43 - 8:45
    i lwiej części funduszy, którą pochłonęły,
  • 8:45 - 8:49
    nadal stoimy przed tymi samymi problemami
  • 8:49 - 8:51
    i wieloma nowymi wyzwaniami.
  • 8:51 - 8:53
    Z tego powodu, niestety,
  • 8:53 - 8:56
    że te siedem zwierząt odpowiada
  • 8:56 - 9:02
    za jedynie 0,0009 procent gatunków,
    które zamieszkują naszą planetę.
  • 9:04 - 9:06
    Podejrzewam,
  • 9:06 - 9:11
    że specjalizacja ogranicza postęp
    w najlepszym przypadku,
  • 9:11 - 9:14
    a w najgorszym razie
    wiedzie nas na manowce,
  • 9:14 - 9:17
    ponieważ życie na Ziemi i jego historia
  • 9:17 - 9:19
    to dzieje tych, którzy łamali zasady.
  • 9:19 - 9:23
    Życie na planecie
    zaczęło się od jednokomórkowców,
  • 9:23 - 9:25
    które pływały w oceanie przez miliony lat,
  • 9:25 - 9:27
    aż któryś zdecydował,
  • 9:27 - 9:30
    że zrobi coś innego
  • 9:30 - 9:33
    i wymyśli organizm wielokomórkowy,
  • 9:33 - 9:34
    i zrobił to.
  • 9:34 - 9:37
    Na pewno nie była to popularna decyzja.
  • 9:37 - 9:38
    (Śmiech)
  • 9:38 - 9:39
    Ale się udało.
  • 9:39 - 9:42
    Potem wielokomórkowe organizmy zaludniły
  • 9:42 - 9:43
    prastare oceany
  • 9:43 - 9:44
    i rozwinęły się.
  • 9:44 - 9:46
    Są nadal.
  • 9:47 - 9:50
    Masy lądowe wyłoniły się
    na powierzchni oceanów
  • 9:50 - 9:51
    i inne stworzenie pomyślało:
  • 9:51 - 9:54
    "To wygląda na ciekawy dom.
  • 9:54 - 9:55
    Chcę tam zamieszkać".
  • 9:55 - 9:57
    "Zwariowałeś?
  • 9:57 - 10:00
    Uschniesz. Nie da się żyć poza wodą".
  • 10:00 - 10:01
    Życie znalazło sposób
  • 10:01 - 10:03
    i na lądzie żyją organizmy.
  • 10:03 - 10:06
    Kiedy pojawiły się na lądzie,
    spojrzały w niebo
  • 10:06 - 10:08
    i uznały, że byłoby wspaniale
    dosięgnąć chmur,
  • 10:08 - 10:09
    więc trzeba polecieć.
  • 10:09 - 10:12
    "Nie da się zaprzeczyć prawu grawitacji,
    więc nie da się latać".
  • 10:12 - 10:15
    Jednak natura wymyśliła,
  • 10:15 - 10:17
    wielokrotnie i niezależnie,
  • 10:17 - 10:18
    sposoby, żeby latać.
  • 10:18 - 10:21
    Uwielbiam badać zwierzęta,
    które łamią zasady,
  • 10:21 - 10:25
    bo kiedy je łamią, wymyślają coś nowego,
  • 10:25 - 10:28
    co sprawia, że tutaj jesteśmy.
  • 10:29 - 10:31
    Te zwierzęta nie wiedzą tego, co inne.
  • 10:31 - 10:33
    Łamią zasady.
  • 10:33 - 10:35
    Jeśli chcemy badać zwierzęta,
    które łamią zasady,
  • 10:35 - 10:38
    czy nie powinniśmy także złamać zasady?
  • 10:40 - 10:43
    Musimy poczuć na nowo chęć odkrywania.
  • 10:43 - 10:46
    Zamiast przynosić naturę do laboratoriów,
  • 10:46 - 10:47
    i tam ją badać,
  • 10:47 - 10:49
    trzeba zaprowadzić naukę
  • 10:49 - 10:52
    do wspaniałego laboratorium,
    jakim jest natura,
  • 10:52 - 10:56
    i dzięki nowoczesnemu
    wyposażeniu technologicznemu
  • 10:56 - 10:59
    badać każdą nową formę życia,
    którą znajdziemy,
  • 10:59 - 11:02
    i każdą biologiczną cechę,
    którą odkryjemy.
  • 11:02 - 11:07
    Musimy wykorzystać
    całą naszą inteligencję,
  • 11:07 - 11:09
    żeby znów poczuć się jak ignoranci,
  • 11:09 - 11:13
    zagubieni w ogromie nieznanego.
  • 11:13 - 11:14
    Mimo wszystko
  • 11:15 - 11:17
    nauka nie kręci się wokół wiedzy.
  • 11:17 - 11:19
    Nauka dotyczy niewiedzy.
  • 11:19 - 11:21
    Tak właśnie jest.
  • 11:21 - 11:24
    Antoine de Saint-Exupéry napisał:
  • 11:24 - 11:26
    "Jeśli chcesz zbudować statek,
  • 11:26 - 11:28
    nie zwołuj ludzi, żeby zbierali drewno,
  • 11:28 - 11:30
    i nie rozdzielaj im zadań i pracy,
  • 11:30 - 11:34
    ale naucz tęsknić za bezkresnym morzem".
  • 11:35 - 11:36
    Jako naukowiec i nauczyciel
  • 11:36 - 11:38
    parafrazuję te zdanie,
  • 11:38 - 11:42
    że naukowcy powinni uczyć studentów
  • 11:42 - 11:44
    tęsknoty za nieskończonym morzem,
  • 11:44 - 11:45
    którym jest ignorancja.
  • 11:47 - 11:51
    Homo sapiens to jedyny gatunek,
    o którym wiadomo,
  • 11:51 - 11:53
    że dąży do naukowego poznania.
  • 11:54 - 11:56
    Tak jak pozostałe gatunki na planecie
  • 11:56 - 12:00
    jesteśmy nierozerwalnie połączeni
    z historią życia na Ziemi.
  • 12:01 - 12:04
    Mylę się trochę, mówiąc,
    że życie jest tajemnicą,
  • 12:04 - 12:07
    ponieważ życie przypomina otwartą księgę,
  • 12:07 - 12:11
    która kusi ludzi od tysiącleci,
    żeby ją zrozumieć.
  • 12:11 - 12:13
    Dlatego pytam,
  • 12:13 - 12:17
    czy nie jesteśmy po to,
    żeby zrozumieć życie.
  • 12:17 - 12:18
    Jeśli tak,
  • 12:18 - 12:20
    to na co jeszcze czekamy?
  • 12:20 - 12:22
    Dziękuję.
  • 12:22 - 12:25
    (Brawa)
Title:
Badanie nowych gatunków kluczem do rozwiązania starych problemów
Speaker:
Alejandro Sánchez Alvarado
Description:

Natura jest niesamowicie bogata, różnorodna I tajemnicza, ale współczesne badania biologiczne skupiają się przede wszystkim na siedmiu gatunkach, włączając w to szczury, kurczaki, muszki owocowe i ludzi. Badamy zdumiewająco wąski obszar życia, twierdzi biolog Alejandro Sánchez Alvarado,
i mamy nadzieję, że to wystarczy, żeby rozwiązać najstarsze i najtrudniejsze problemy w nauce, jak nowotwór. W fascynującej prelekcji Alvarado wzywa nas do badania nieznanego i pokazuje niezwykłe odkrycia, które wyłaniają się na powierzchnię, kiedy się tego podejmiemy.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
12:39

Polish subtitles

Revisions