Για να λύσυμε παλιά προβλήματα, ας μελετήσουμε νέα είδη

Η φύση είναι υπέροχα άφθονη, ποικίλη και μυστήρια - αλλά η βιολογική έρευνα σήμερα τείνει τα επικεντρώνεται σε επτά μόνο είδη, που περιλαμβάνουν τους αρουραίους, τα κοτόπουλα, τις μύγες των φρούτων, και εμάς. Μελετάμε ένα ελάχιστο ποσοστό της ζωής, λέει ο βιολόγος Αλεχάντρο Σάντσεζ Αλβαράδο, ελπίζοντας πως αυτό είναι αρκετό για να λύσουμε τα αρχαιότερα, πιο δύσκολα προβλήματα στην επιστήμη, όπως ο καρκίνος. Σε αυτή την οπτικά καθηλωτική ομιλία, ο Αλβαράδο μας καλεί να ανακρίνουμε το άγνωστο και μας δείχνει τις αξιοθαύμαστες ανακαλύψεις που έρχονται στην επιφάνεια όταν το κάνουμε.

Τα τελευταία χρόνια,

περνάω τα καλοκαίρια μου
στο εργαστήριο θαλάσσιας βιολογίας

στο Γουντς Χολ της Μασαχουσέτης.

Κι εκεί, αυτό που κάνω ουσιαστικά
είναι να νοικιάσω μια βάρκα.

Αυτό που θα ήθελα να κάνω
είναι να σας ζητήσω

να έρθετε απόψε μια βόλτα
μαζί μου με τη βάρκα.

Ξεκινάμε από το Ηλ Ποντ,
και πηγαίνουμε στο Πέρασμα Βάινγιαρντ,

λίγο έξω από της ακτές
του νησιού Μάρθας Βάινγιαρντ,

εξοπλισμένοι με ένα drone,
για να αναγνωρίσουμε πιθανά σημεία

απ' όπου μπορούμε
να περιεργαστούμε τον Ατλαντικό.

Νωρίτερα, θα έλεγα
τα βάθη του Ατλαντικού,

αλλά δεν χρειάζεται να πάμε πολύ βαθιά
για να φτάσουμε το άγνωστο.

Εδώ, μόλις τρία χιλιόμετρα μακριά

από το πιθανότατα σπουδαιότερο
εργαστήριο θαλάσσιας βιολογίας παγκοσμίως,

κατεβάζουμε στο νερό
ένα απλό δίχτυ συλλογής πλανγκτόν

και φέρνουμε στην επιφάνεια

πράγματα που σπάνια προσέχει
η ανθρωπότητα,

και πολλές φορές δεν έχει δει ποτέ.

Ορίστε ένας από τους οργανισμούς
που πιάσαμε στο δίχτυ μας.

Είναι μια μέδουσα.

Αλλά αν δείτε προσεκτικά,

μέσα σε αυτό το ζώο
ζει ένας άλλος οργανισμός,

ο οποίος είναι πολύ πιθανό
να είναι νέος για την επιστήμη.

Ένα εντελώς νέο είδος.

Ή τι λέτε για αυτήν τη διάφανη ομορφιά

με μια παλλόμενη καρδιά,

που μονογενώς μεγαλώνει
απογόνους στο κεφάλι της,

που με τη σειρά τους
θα αναπαραχθούν με γονιμοποίηση.

Επιτρέψτε μου να το επαναλάβω:

αυτό το ζώο παράγει απογόνους αγενώς
από την κορυφή του κεφαλιού του,

οι οποίοι στην συνέχεια θα αναπαραχθούν
εγγενώς στην επόμενη γενιά.

Μια περίεργη μέδουσα;

Όχι ακριβώς.

Αυτό είναι ένα ασκίδιο.

Πρόκειται για μια ομάδα ζώων

με την οποία γνωρίζουμε
ότι μοιραζόμαστε εκτενή γενετική καταγωγή,

και η οποία αποτελεί πιθανώς
το κοντινότερο είδος ασπόνδυλων σε εμάς.

Γνωρίστε την ξαδέρφη σας,

Θάλια η δημοκρατική.

(Γέλια)

Είμαι σίγουρος δεν κρατήσατε μια θέση
στην οικογενειακή συγκέντρωση

για τη Θάλια,

αλλά επιτρέψτε μου να σας πω,

αυτά τα ζώα είναι
βαθιά συσχετισμένα με εμάς

με τρόπους που μόλις αρχίζουμε
να καταλαβαίνουμε.

Έτσι, την επόμενη φορά
που κάποιος σας πει ειρωνικά

ότι αυτού του είδους η έρευνα
είναι απλά εκδρομή για ψάρεμα,

ελπίζω ότι θα θυμηθείτε
το ταξίδι που μόλις κάναμε.

Σήμερα, πολλές βιολογικές επιστήμες
βρίσκουν αξία

μόνο στη βαθύτερη μελέτη
όσων ήδη γνωρίζουμε,

στη χαρτογράφηση γνωστών ηπείρων.

Αλλά κάποιοι από εμάς ενδιαφερόμαστε
πολύ περισσότερο για το άγνωστο.

Θέλουμε να ανακαλύπτουμε
εντελώς νέες ηπείρους,

και να ατενίζουμε
την εκπληκτική θέα του αγνώστου.

Διψάμε για την εμπειρία
του να είμαστε εντελώς αμήχανοι

μπροστά σε κάτι
που δεν έχουμε δει ποτέ πριν.

Και ναι, συμφωνώ,

υπάρχει και η ικανοποίηση
του εγωισμού στο να μπορείς να πεις

«Εγώ ήμουν ο πρώτος που το ανακάλυψε».

Αλλά αυτό δεν είναι
μια επιχείρηση μεγαλομανίας,

γιατί σε αυτό το είδος
της έρευνας της ανακάλυψης,

εάν δεν νιώθεις εντελώς χαζός
τις περισσότερες φορές,

απλώς δεν κάνεις αρκετή επιστήμη.

(Γέλια)

Έτσι, κάθε καλοκαίρι φέρνω
στο κατάστρωμα της βάρκας μας

όλο και περισσότερα πράγματα
για τα οποία ξέρουμε πολύ λίγα.

Θα ήθελα απόψε να σας πω
μια ιστορία για τη ζωή

που σπάνια λέγεται
σε ένα περιβάλλον σαν αυτό.

Από την πλεονεκτική μας θέση
στα σύγχρονα εργαστήρια Βιολογίας,

έχουμε αρχίσει να φωτίζουμε με γνώση
πολλά από τα μυστήρια της ζωής.

Νιώθουμε πως μετά από αιώνες
επιστημονικής έρευνας,

ξεκινάμε να κάνουμε σημαντική πρόοδο

στην κατανόηση κάποιων
από τις πιο βασικές αρχές της ζωής.

Η συνολική αισιοδοξία μας
αντικατοπτρίζεται

στην ανάπτυξη της βιοτεχνολογίας
ανά την υφήλιο,

η οποία χρησιμοποιεί επιστημονική γνώση
για να θεραπεύσει ανθρώπινες ασθένειες.

Πράγματα όπως ο καρκίνος, η γήρανση,
οι εκφυλιστικές ασθένειες.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ανεπιθύμητα
που προσπαθούμε να δαμάσουμε.

Συχνά αναρωτιέμαι:

Γιατί υπάρχουν τόσες δυσκολίες

στην προσπάθειά μας
να θεραπεύσουμε τον καρκίνο;

Μήπως είναι το ότι προσπαθούμε
να λύσουμε το πρόβλημα του καρκίνου

και όχι να καταλάβουμε τη ζωή;

Η ζωή στον πλανήτη έχει κοινή προέλευση

και μπορώ να συνοψίσω 3,5 δις χρόνια
ιστορίας της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη

σε μία μόνο διαφάνεια.

Εδώ βλέπετε εκπροσώπους
όλων των γνωστών ειδών στον πλανήτη μας.

Σε αυτόν τον τεράστιο όγκο ζωής
και βιοποικιλότητας,

καταλαμβάνουμε μία μάλλον αδιάφορη θέση.

(Γέλια)

Homo sapiens.

Ο τελευταίος του είδους μας.

Και παρόλο που δεν θέλω
να υποτιμήσω καθόλου

τα επιτεύγματα του είδους μας,

όσο κι αν θα το επιθυμούσαμε,
και συχνά προσποιούμαστε ότι έτσι είναι,

δεν είμαστε το μέτρο σύγκρισης
όλων των πραγμάτων.

Είμαστε, παρόλ' αυτά,
οι μετρητές πολλών πραγμάτων.

Ποσοτικοποιούμε, αναλύουμε
και συγκρίνουμε αδυσώπητα,

και πολλές φορές είναι
πραγματικά ανεκτίμητο και αναγκαίο.

Αλλά αυτή η έμφαση σήμερα που αναγκάζει
τη βιολογική έρευνα να εξειδικεύεται

και να παράγει πρακτικά αποτελέσματα

βασικά περιορίζει την ικανότητά μας
να μελετήσουμε τη ζωή

σε απαράδεκτα στενά όρια και επιφανειακά.

Μετράμε μια εκπληκτικά
λεπτή φλούδα της ζωής,

και ελπίζουμε ότι αυτοί οι αριθμοί
θα σώσουν τις ζωές μας.

Πόσο λεπτή, ρωτάτε.

Επιτρέψτε μου να σας δώσω έναν αριθμό.

Η Εθνική Διεύθυνση Ωκεανών και Ατμόσφαιρας
πρόσφατα υπολόγισε

ότι περίπου το 95% των ωκεανών
παραμένει ανεξερεύνητο.

Ας το σκεφτούμε αυτό για μια στιγμή.

Το 95% των ωκεανών παραμένει ανεξερεύνητο.

Πιστεύω ότι είναι ασφαλές να πούμε

ότι ακόμα δεν γνωρίζουμε
πόσα πολλά δεν γνωρίζουμε για τη ζωή.

Έτσι, δεν είναι περίεργο
που κάθε εβδομάδα στον τομέα μου

βλέπουμε την προσθήκη
όλο και περισσότερων νέων ειδών

σε αυτό το καταπληκτικό δέντρο της ζωής.

Αυτό εδώ, για παράδειγμα,

ανακαλύφθηκε νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι,

νέο στην επιστήμη,

και τώρα καταλαμβάνει το δικό του κλαδί
στο οικογενειακό μας δέντρο.

Αυτό που είναι ακόμα πιο τραγικό

είναι ότι γνωρίζουμε την ύπαρξη
πολλών ειδών εκεί έξω

αλλά η βιολογία τους παραμένει
οδυνηρά υπο-μελετημένη.

Είμαι σίγουρος ότι
κάποιοι από εσάς έχετε ακούσει

ότι ένας αστερίας μπορεί ουσιαστικά
να αναγεννήσει ένα άκρο του όταν το χάσει.

Αλλά κάποιοι μπορεί να αγνοείτε

ότι το ίδιο το άκρο μπορεί να αναγεννηθεί
σε έναν ολόκληρο αστερία.

Και υπάρχουν ζώα εκεί έξω
που κάνουν εκπληκτικά πράγματα.

Είμαι σχεδόν πρόθυμος να στοιχηματίσω

ότι πολλοί δεν έχουν ακούσει για τον
πλατυέλμινθα Schmidtea mediterranea.

Αυτός ο μικρός τύπος εδώ

κάνει πράγματα τα οποία
πραγματικά με εκπλήσσουν.

Μπορείς να πιάσεις ένα από αυτά τα ζώα
και να το τεμαχίσεις σε 18 κομμάτια,

και κάθε ένα από αυτά τα κομμάτια

θα αναγεννήσει ένα πλήρες ζώο

σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.

18 κεφάλια, 18 σώματα, 18 μυστήρια.

Τα τελευταία δεκαπέντε και πλέον χρόνια

προσπαθώ να καταλάβω
πώς κάνουν αυτό που κάνουν,

και πώς καταφέρνουν αυτό το μαγικό κόλπο.

Αλλά όπως όλοι οι καλοί μάγοι,

δεν μοιράζονται εύκολα
τα μυστικά τους με εμένα.

(Γέλια)

Κι έτσι, βρισκόμαστε εδώ,

μετά από 20 χρόνια ουσιαστικής μελέτης
αυτών των ζώων,

χαρτογράφησης του DNA,
ξύσιμο του κεφαλιού,

και χιλιάδες ακρωτηριασμούς
και χιλιάδες αναγεννήσεις,

ακόμα δεν καταλαβαίνουμε πλήρως
πώς αυτά τα ζώα κάνουν αυτό που κάνουν.

Κάθε πλατυέλμινθας,
ένας ωκεανός από μόνος του,

γεμάτος άγνωστες πτυχές.

Ένα από τα κοινά χαρακτηριστικά

όλων αυτών των ζώων
για τα οποία σας μιλάω,

είναι ότι δεν φαίνεται να έλαβαν το μήνυμα

ότι πρέπει να συμπεριφέρονται
σύμφωνα με τους κανόνες

που έχουμε εξάγει από μια πολύ μικρή ομάδα
τυχαία επιλεγμένων ζώων

τα οποία βρίσκονται
στη συντριπτική πλειοψηφία

των βιοϊατρικών εργαστηρίων παγκοσμίως.

Γνωρίστε τους νικητές των βραβείων Νόμπελ.

Επτά είδη, κατά βάσιν,

τα οποία έχουν παραγάγει για εμάς
τον κύριο όγκο της γνώσης μας

για τη βιολογική συμπεριφορά μέχρι σήμερα.

Αυτός ο μικρός τύπος εδώ:

τρία βραβεία Νόμπελ σε δώδεκα χρόνια.

Και παρόλη την προσοχή που έχουν λάβει

κι όλη τη γνώση που έχουν παραγάγει,

όπως και τη μερίδα του λέοντος
της χρηματοδότησης,

βρισκόμαστε εδώ, μπροστά στα ίδια
δυσεπίλυτα προβλήματα

και πολλές νέες προκλήσεις.

Και αυτό επειδή, δυστυχώς,

αυτά τα επτά ζώα ουσιαστικά αντιστοιχούν

στο 0,0009% όλων των ειδών
που κατοικούν στον πλανήτη.

Οπότε αρχίζω να υποπτεύομαι

ότι η εξειδίκευσή μας έχει αρχίσει,
στην καλύτερη, να εμποδίζει την πρόοδό μας

και στη χειρότερη, να μας παραπλανεί.

Και αυτό γιατί η ζωή σε αυτόν τον πλανήτη
και η ιστορία της

είναι η ιστορία
της περιφρόνησης των κανόνων.

Η ζωή ξεκίνησε στον πλανήτη
σαν μονοκύτταροι οργανισμοί,

που κολυμπούσαν στον ωκεανό
για εκατομμύρια χρόνια,

μέχρι που ένα από αυτά
τα πλάσματα αποφάσισε,

«Σήμερα θα κάνω κάτι διαφορετικό:

Σήμερα θα ανακαλύψω κάτι
που λέγεται πολυκυτταρικότητα,

και θα το κάνω».

Είμαι σίγουρος ότι δεν ήταν
μια δημοφιλής ιδέα της εποχής,

(Γέλια)

αλλά με κάποιον τρόπο τα κατάφερε.

Και τότε, οι πολυκύτταροι οργανισμοί

αποίκησαν όλους τους αρχαίους ωκεανούς,

και ευημέρησαν,

και τους έχουμε εδώ σήμερα.

Μάζες γης ξεκίνησαν να προβάλλουν
από τους ωκεανούς,

και κάποιο άλλο πλάσμα σκέφτηκε,

«Έι, αυτό φαίνεται πολύ ωραίο ακίνητο,

θα ήθελα να μετακομίσω εδώ».

«Είσαι τρελός;

Θα αφυδατωθείς εκεί έξω.
Τίποτα δεν ζει χωρίς νερό».

Αλλά η ζωή βρήκε τον τρόπο,

και υπάρχουν τώρα οργανισμοί
που ζουν στην ξηρά.

Και όταν ήταν στην ξηρά,
κοίταξαν τον ουρανό και είπαν,

«Θα ήταν ωραίο να πετάξω
μέχρι τα σύννεφα».

«Δεν μπορείς να αψηφήσεις την βαρύτητα

δεν υπάρχει περίπτωση να πετάξεις».

Και παρ' όλ' αυτά, η φύση έχει εφεύρει

πολλές και ανεξάρτητες φορές

τρόπους για να πετάξει.

Λατρεύω να μελετάω τα ζώα
που αψηφούν τους κανόνες,

επειδή κάθε φορά που το κάνουν,
εφευρίσκουν κάτι καινούριο

που το έκανε δυνατό για εμάς
να βρισκόμαστε σήμερα εδώ.

Αυτά τα ζώα δεν πήραν το μήνυμα.

Παραβίασαν τους κανόνες.

Οπότε, αν πρόκειται να μελετήσουμε
ζώα που αψηφούν τους κανόνες,

δεν θα έπρεπε και ο τρόπος
που τα μελετάμε να αψηφά τους κανόνες;

Πιστεύω ότι πρέπει να ανανεώσουμε
το πνεύμα της εξερεύνησης.

Αντί να φέρνουμε τη φύση
στα εργαστήριά μας

και να τη μελετάμε εκεί,

πρέπει να φέρουμε την επιστήμη

στο μεγαλειώδες εργαστήριο
που είναι η φύση.

Και εκεί, με το σύγχρονο,
τεχνολογικό οπλοστάσιό μας

να μελετήσουμε κάθε
νέα μορφή ζωής που βρίσκουμε,

και κάθε νέο βιολογικό χαρακτηριστικό
που μπορεί να βρούμε.

Βασικά πρέπει να χρησιμοποιήσουμε
όλη μας τη νοημοσύνη

στο να γίνουμε ξανά χαζοί,

ανίδεοι μπροστά στο αχανές άγνωστο.

Γιατί τελικά,

η επιστήμη δεν έχει να κάνει με τη γνώση.

Έχει να κάνει με την άγνοια.

Αυτό κάνουμε.

Κάποτε, ο Αντουάν ντε Σαίντ Εξυπερύ έγραψε

«Αν θες να φτιάξεις ένα πλοίο,

μην προστάζεις τους ανθρώπους
να μαζέψουν ξύλα

και μην τους αναθέτεις
εργασίες και δουλειά,

αλλά αντ' αυτού μάθε τους να ποθούν
την ατελείωτη, αχανή θάλασσα».

Σαν επιστήμονας και δάσκαλος,

μου αρέσει να το παραφράζω αυτό στο:

Εμείς οι επιστήμονες χρειάζεται
να διδάξουμε στους μαθητές μας

να ποθούν την ατελείωτη, αχανή θάλασσα

που είναι η άγνοιά μας.

Εμείς, ο Homo sapiens
είμαστε το μόνο είδος που γνωρίζουμε

που κατευθύνεται στην επιστημονική έρευνα.

Εμείς, όπως και όλα τα άλλα είδη
αυτού του πλανήτη,

είμαστε άρρηκτα συνυφασμένοι
στην ιστορία της ζωής αυτού του πλανήτη.

Και νομίζω ότι είμαι λίγο λάθος
όταν λέω ότι η ζωή είναι ένα μυστήριο,

γιατί πιστεύω ότι η ζωή
είναι βασικά ένα ανοιχτό μυστικό

το οποίο καλεί το είδος μας
για χιλιετίες, για να το κατανοήσει.

Οπότε σας ρωτώ:

Δεν είμαστε η καλύτερη ευκαιρία
που έχει η ζωή για να την μάθουν;

Και αν ναι,

τι στο καλό περιμένουμε;

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)