TED Global 2013 về dịch thuật Teddy Cruz

Trong buổi TED về dịch thuật theo như bài nói của mình, Teddy khám phá những phương án khả thi cho những vấn đề bức xúc xung quanh sự phát triển đô thị với một nhóm hội thảo toàn cầu của những TED dịch giả và các chuyên gia.

Xin chào mọi người.

Chào mừng đến với phòng dịch mở rộng
ở TED Global 2013.

Hôm nay, chúng tôi rất vui được
chào đón Teddy Cruz

người vừa rời sân khấu TED vài phút trước,

nói về một sự táo bạo trong thiết kế,
quy hoạch

và xây dựng thành phố trong tương lai,
điều chúng ta sẽ bàn vào hôm nay.

Trong phòng khách hôm nay,
chúng ta có Bryant từ Trung Quốc,

Irteza từ Pakistan,

Jan từ Tiệp Khắc,

và Unnawut từ Thái Lan.

Và, trên Skype, chào mừng tất cả các bạn.

Teddy, cảm ơn lần nữa
vì đã tham gia với chúng tôi.

Thật là vui, khi mọi người
nói về việc quy hoạch thành phố,

họ luôn nghĩ về những thành phố lớn,
khổng lồ như Thượng Hải, Dubai

tại sao bạn không nhận xét về
những thành phố đó như một nguồn cảm hứng?

- Oh, chúa ơi.
Bạn bắt đầu trực tiếp thật.

Như tôi đã nhắc đến ở bài nói,
sau vụ đầu tư năm ngoái

vào những môi trường đó,
như kiến trúc, quy hoạch

và giới trí thức thành thị từ khắp nơi
trên thế giới cùng nhau bỏ chạy

đến những môi trường đó, và sự bùng nổ
đô thị hóa từ Dubai tới Thượng Hải,

tới những vùng đất của sức mạnh kinh tế,
tôi không nghĩ là,

và có lẽ các bạn có thể nói cho tôi

nhưng tôi không chỉ thấy
một ý tưởng duy nhất

nổi lên từ những biến đổi.

Trong thực tế, những ý tưởng tốt nhất về
đô thị hóa trong bối cảnh

tạo ra những phương thức khác
về quy hoạch,

về cân nhắc lại cơ sở hạ tầng,

về nhà giá rẻ,

về việc huy động sự tham gia
của công chúng trong quá trình khác,

vâng vâng, đã đang diễn ra ở Mĩ Latinh,
nhưng không ai để ý.

Vì vậy, sự kích động tôi có không phải
một ý tưởng duy nhất được đưa ra

ở Dubai hay Thượng Hải.

Thật ra, họ chỉ bắt chước và
tái tạo lại những công thức tệ nhất

về quy hoạch đô thị,
cái đã được tạo ra

ở Mĩ những thế kỉ trước.

- Tôi phân vân chiến lược của bạn
là gì nếu,

nói thế này, chúng tôi đã đứng
vào vị trí của bạn và nói,

chúng tôi có thể dùng những chiến lược đó
và làm chúng ở những nước khác nhau không?

Khi bạn có loại chủ nghĩa độc đoán
này, bạn có thể giải quyết nó thế nào?

- Thật ra, tôi đã làm việc
ở Hàn Quốc như một nghệ sĩ

can thiệp vào những dự án
cần làm với không gian công cộng

và chính sách nhà ở.

Và tôi đã xem qua nhiều
trong số những khu vực đó

nơi đã được đề cử cho việc phá hủy.

Và nó thì tuyệt vời để điều tra những
nền kinh tế không chính thức

của những tổ chức xã hội thực tiễn
gắn với những khu vực này.

Có một người đàn ông đã xây
một trang trại ốc sên trên bốn cái mái

của tòa nhà của mình, và, vì làm thế,
ông ấy cũng đã tạo ra

một mô hình hợp tác để duy trì
nền kinh tế

của môi trường tức thì đó.

Nó thì khó để tưởng tượng

rằng việc kinh doanh năng lượng
kinh tế xã hội đó

hoàn toàn bị ăn mòn .

Hiển nhiên, chúng ta biết thành phố
cần biến đổi.

Tôi không nói về việc giữ gìn
những khu vực còn nguyên vẹn kia.

Nhưng trước khi chúng ta phá hủy nó,
hãy hiểu chúng đã tạo ra cái gì.

Đúng thế.

T.Cruz: Và những gì tôi đã khám phá trong
thế giới riêng của mình,

trên biên giới giữa Mexico và Mĩ,

là mật độ cần được hình dung lại

như một món nợ của kinh tế xã hội
trao cho mỗi khu vực,

và đó là những gì định nghĩa
những khu vực đó.

Nhưng nếu một công ty đầu tư nhìn vào,
họ không thể kiếm tiền từ nó.

Vậy nên, làm cách nào bạn bán nó
cho những người mô giới quyền lực

hay những bên liên quan trong cộng đồng,
người thật sự nắm giữ mọi thứ?

Làm cách nào bạn xuất hiện như một
nhà thiết kế và nói, nó thật sự phức tạp.

Như chúng ta biết thế giới của
những kiến trúc sư và nhà thiết kế

đã bị xóa mất một số bằng,

nhưng khi bạn đang giải quyết
một vấn đề khổng lồ,

Tôi thắc mắc chiến lược của bạn là gì
để giải quyết nó?

Đây là một câu hỏi thú vị.

Tôi nghĩ là khi chúng ta bắt đầu tìm hiểu
và mở rộng vai trò của kiến trúc sư

và những nhà quy hoạch thì có thể bắt đầu
hoạt động như người hỗ trợ hay hòa giải

về kiến thức từ dưới lên,

và điều hợp lý, về mặt kinh tế
và về mặt chính trị,

của các tổ chức từ trên xuống.

Bởi vì thậm chí những nhà hoạt động
làm việc trong những khu này

không biết kiến thức này.

Họ kháng cự những nhà phát triển.

Nhưng họ không truyền đạt
kiến thức này đến cộng đồng.

- Vì vậy họ không cho những người đó
một phương án giải quyết?

- Đúng thế.

Và tôi nghĩ đó là một khoảng trống
cần được lắp đầy.

Nó là một vấn đề khó khăn
vì cuối cùng thì nó cần được giải quyết,

với lượng lợi nhuận.

Tôi nghĩ việc cho phép các dự án nhà ở,
hay những quy trình,

là cho phép một cộng đồng được lời
từ cơ sở hạ tầng của riêng nó

và nhà ở của riêng nó là
cái chúng ta cần nói về.

Nhưng, đúng thế, trong sự phân cực
giữa từ trên xuống và từ dưới lên,

có nhiều điều để thảo luận
và để làm, thật sự,

trong việc sản xuất những mô hình mới
của đại diện chính trị,

và cả sự tham gia của cộng đồng.

Và đây là điều bị thiếu.

- Vậy nên đó là mô hình như người hỗ trợ,
dịch giả, và người hòa giải?

T.Cruz: Chính xác.

Đó là điều mà tôi ước
tôi có thể nói trong mười ba phút.

nhưng nó thật khó.

- Tôi muốn nghe từ vài người
đến từ những thành phố lớn.

Tôi muốn nghe vài câu bình luận.

Nati, từ San Paulo,
bạn có câu hỏi cho Teddy không?

Vậy nên, dựa trên cái mà chúng ta
đang thảo luận ở đây, tôi muốn hỏi bạn,

các nhà đầu tư có thể tái tạo lại
công việc kinh doanh của họ như thế nào?

Có những con đường mới để họ làm theo

mà trong đó họ không cung cấp
một loại cải tiến bình ổn giá không?

Có một con đường để các nhà đầu tư có thể
thay đổi công việc kinh doanh của họ

và mang lại một di sản tốt cho
những thành phố không?

- Theo một cách nào đấy, câu trả lời là
chúng ta không thể chờ đợi các nhà đầu tư.

Họ không phải khách hàng của chúng ta.

Tôi nghĩ chúng ta cần bắt đầu
bằng việc thu thêm kiến thức

về nhà đầu tư để chúng ta,
từ những nhà thiết kế, kiến trúc sư,

nhà quy hoạch đô thị, trở thành
các nhà đầu tư của mô hình nhà ở mới,

bởi vì kiến thức thì có ngoài đó
để được tiếp thu.

Sự thông minh của nhà đầu tư
trong việc vận động những tài nguyên

và thời gian thì đều được ăn sâu
trong bảng hiệu.

Và sự hiểu biết đó cách ta còn xa.

Vậy nên, mặt khác, khách hàng của ta
nên là bản thân ta,

Thứ hai, hoặc chủ yếu, thật ra, thực tế là
những cộng đồng,

Ý tưởng cho rằng các khu định cư
không chính thức hay vùng lân cận

đã tạo điều kiện dễ dàng bằng
bài thực hành có sẵn dựa trên cộng đồng,

có chăng NGOs hay cách thức đại diện khác,

có thể, thực tế là, cũng trở thành
nhà đầu tư của nhà của chính họ.

Tôi sẽ tranh luận những ví dụ cần được dẫn
dắt bởi chúng ta và không bởi nhà đầu tư.

Và chỉ khi đó có thể họ nhận thức được.

Nhưng một phần của vấn đề của
cơn khủng hoảng đô thị ngày nay là

những tài nguyên của số đông
đã bị di chuyển đến thiểu số.

Tôi nghĩ nó rất khó để thuyết phục
nhà đầu tư có ít lợi nhuận.

Vậy nên, đó là lí do tôi nghĩ
giai đoạn đầu của sự chuyển đổi

sẽ phải xảy ra với những
ví dụ quy mô rất nhỏ

và những mô hình có thể nổi lên
từ những cộng đồng này.

Nhưng tôi sẽ tranh luận tầm quan trọng
của việc những kiến trúc sư trở thành

những nhà đầu tư của nhà ở xã hội giá rẻ
trong thời đại hiện nay.

- Chúng ta sẽ có một câu hỏi khác
từ Skype, Matti?

- Câu hỏi của tôi là, nếu chúng ta nhận ra
con đường mới này của quyền công dân,

nơi con người tạo ra nhiều hơn tiêu thụ,

chúng ta thay đổi cách nhìn của con người
vào quyền công dân

như cái gì đó hơn là tiêu thụ như thế nào?

- Bạn đang gặp phải thử thách thật sự rồi.

Và đó là lý do Mỹ Latin,

như một trong những diễn gia hôm nay
đã đề nghị, còn nhiều thứ để nói về nó.

Cái gì tạo ra sự thay đổi?

Sự biến đổi đô thị của những địa điểm
như Medelin ở Comlobia

nơi được xem như thành phố
nguy hiểm nhất trên thế giới

vào cuối những năm 80
và đầu những năm 90

để bây giờ trở thành một hình mẫu
chuẩn mực của việc biến đổi đô thị.

Một lầnần nữa, nó không phải về
những tòa nhà, kiến trúc hay kế hoạch hóa.

Nó là về một sự biến đổi chính trị của
các tổ chức,

tìm kiếm một kiểu mới của bề mặc chung
với cộng đồng.

Mặc dù đã nói vậy, đó là khía cạnh khác
mà nhiều nhà thiết kế,

kiến trúc sư và nhà hoạch định
cần giao hẹn,

làm cách nào tạo một nền
giáo dục công dân mới,

tham gia cái mà người Colombia
gọi là văn hóa công dân,

một sư phạm đô thị
cái bắt đầu từ nâng cao nhận thức

của những chuẩn mực quan hệ xã hội
và cách xây dựng thành phố.

Tôi nghĩ để tái tham gia vào một sức mạnh
chính trị là đầu tư tâm trí và trái tim

của con người trong việc xây dựng những
đòi hỏi của thành phố của họ, lần nữa,

sự dàn xếp và đầu tư
vào giáo dục, một cách đặc biệt.

Một lượng lớn công việc.

Nhưng một vài kẻ thống dâm, như tôi và bạn
chúng ta có thể tham gia, đầy hy vọng,

trong việc sản xuất mô hình mới của giao
diện để tạo quy trình giáo dục đô thị.

Tôi đang nói thế vì
đó là một trong những dự án gần nhất

mà tôi muốn theo trong những năm tới.

- Tôi muốn cho nhóm hội thảo
một cơ hội để hỏi một câu hỏi.

- Tôi đến từ Bangkok.

Bạn nói phần nhiều có vẻ như chúng ta
cần thay đổi rất nhiều thứ, đúng không?

Nhưng với những cái đã thiết lập rồi,

đặc biệt là ở trung tâm thành phố,

nơi bạn đã có những không gian
đã bị chiếm,

làm cách nào bạn nghĩ khu vực đó của
thành phố có thể bị thay đổi, hay không?

- Có chứ.

Tôi nghĩ rằng đây là cái tạo ra
một vấn đề cũng khó

để bàn luận chi tiết
trong mười ba phút.

Nó là vai trò của việc kế hoạch hóa.

Trong khi một số toàn nhà
vẫn không thay đổi, cố định,

rằng sự định hướng nên suy nghĩ lại
việc trang bị thêm những bộ phận mới,

không quan trọng qua những
chiến lược thể chất,

mà qua những kết hợp
chương trình thông minh,

hay những trường hợp mà có thể
dự tính

sự tăng trưởng của kinh tế
và hoạt động xã hội.

Vì vậy, chúng ta có thể là những nhà
thiết kế không chỉ về không gian

hay những nghi thức,
đó là cái tôi nói lúc trước.

- Bạn cần sở hữu những thành phố
của riêng bạn?

- Cảm giác sở hữu một thành phố
của riêng bạn là cần thiết.

Và đó là lí do, tôi nghĩ,

sự tham gia cộng đồng trong việc
cải tổ chính phủ là cần thiết.

- Tôi cảm thấy như bạn cần đưa ra
một cuốn sổ tay đô thị

cho chiến tranh du kích,
thay vì không gian thiết kế.

Để đưa ra những ví dụ cụ thể.

Làm sao chúng ta có thể giải quyết những
tình huống trên nhiều mức độ khác nhau

là một vấn đề lớn.

Suy cho cùng, đó là cái tôi đang nói.

Tôi nghĩ bởi vì chúng ta được dạy
trong những trường kiến trúc,

là cái chúng ta cần làm như là những
kiến trúc sư chỉ là thiết kế đồ vật.

Chúng ta có thể thiết kế nhiều cái khác,

và tôi nghĩ việc thiết kế các mối quan hệ
xã hội hay thâm chí, có lúc,

những sự kiện chính trị có thể
là một đề tài thú vị

cái mà bị thiếu trong cuộc tranh luận
của chúng ta, tôi nghĩ thế.

- Một câu hỏi nữa từ những người xem
của chúng ta trên Skype.

Sergio, bạn có muốn hỏi một câu không?

- Yeah.

Một trong những thứ đã gây ấn tượng
với tôi nhất trong bài nói của bạn là

khi bạn nói về những người đã xây
công viên trượt băng.

Và nó đã hấp dẫn tôi vì hai lí do.

Thứ nhất bởi vì nó cho thấy
có những người muốn trở nên

tích cực với tư cách là công dân.

Và sự thật là họ được nói, hay họ được
yêu cầu, để tạo một tổ chức phi chính phủ.

Nhưng tôi thấy điều nay như cái gì đó
bắt đầu vì điều gì đó không có kế hoạch,

cái gì đó mà có thể trồng
một cách hữu cơ hơn.

Và sau đó nó đã đi đến là
một tổ chức phi chính phủ.

Nó yêu cầu nó được lên kế hoạch hơn,
được quản lí hơn, như bạn nói.

Thế nên, chúng ta đang thấy hai mô hình
khác biệt phải không?

Bạn có muốn có những phát triển
cái không được lên kế hoạch,

hữu cơ hơn, phản ứng điển hình hơn,
nếu nó không như kế hoạch?

- Tôi hiểu rồi. Thật ra, nó là một trong
những câu hỏi khiêu khích nhất.

Vâng, trong khi chúng ta muốn bảo vệ
và duy trì sự kì diệu của kế hoạch,

một phần của vấn đề của những
cộng đồng bị đàn áp -

họ không có khả năng để tiến bộ về
kinh tế xã hội -

là họ thiếu sự đại diện.

Không phải họ "thiếu",
họ kiềm nén nó,

nhưng đôi khi những dụng cụ để trình bày
những hình thức tổ chức mới

và sự quản lí cái có thể thúc đẩy
chống lại tổ chức từ trên xuống.

Vì vậy tôi nghĩ tôi tin rằng
để thật sự chuyển sang bước tiếp theo,

tầng kế tiếp, chúng ta cần xây dựng
những hình thức cai quản khác.

Đó không phải là nói rằng
những người trượt ván

phải trở nên cứng nhắc và có kế hoạch.

Không, họ tiếp tục tổ chức bản thân họ

bằng cách cho phép các hình thức tiếp cận
với sự kì diệu của việc nổi loạn.

Nhưng bây giờ họ có những tài nguyên.

Bây giờ họ có không gian cái thuộc về
thể chất và họ gọi là những cú sút.

Thật ra, họ tạo nguồn cảm hứng cho những
môi trường khác làm theo.

Tôi không sợ bản dịch đó
từ không có kế hoạch

chuyển thành kế hoạch đặc biệt chuẩn,

nhưng không bị bán hết sạch.

Nó là trung tâm, vùng xám cái cần
được kích hoạt

bởi vì chúng ta đang tự
phân thành hai cực dựa trên cách

nhìn bằng một cách trịnh thượng
lúc không chính thức và không có kế hoạch

Tôi nghĩ có nhiều thứ cần được
xây dựng ở đây,

về những quan điểm chính trị mới
của sự phát triển đô thị.

- Chúng ta phải kết thúc ở đây thôi.

Chúng ta cần trả vài người
về với buổi họp.

Teddy, cảm ơn bạn rất nhiều
vì tham gia với chúng tôi hôm nay.

- Cảm ơn, và cảm ơn vì
những câu hỏi.

Nếu chúng ta có thể giữ liên lạc

và mời tôi đến Bồ Đào Nha.

- Đến bất kì lúc nào nhé.
- Cảm ơn.

- Cảm ơn mọi người.
Chúng tôi sẽ trở lại vào ngày mai

Cảm ơn rất nhiều

(Vỗ tay)