Return to Video

Londra metrosu haritasının dâhisi

  • 0:00 - 0:04
    Medeniyet tarihi, bazı yönlerden
    aslında haritalar tarihi:
  • 0:04 - 0:07
    Çevremizdeki dünyayı
    anlamayı nasıl başardık?
  • 0:07 - 0:11
    Dünyanın en iyi haritalarından birinin
    işe yarama sebebi aslında harita olmaması.
  • 0:11 - 0:14
    [Küçük şey. Büyük fikir.]
  • 0:15 - 0:17
    [Michael Bierut
    Londra Metrosu Haritası üzerine]
  • 0:18 - 0:21
    Londra Metrosu,
    sekiz farklı bağımsız demiryolunun
  • 0:21 - 0:23
    tek bir ortak sistem yaratmak için
  • 0:23 - 0:25
    birleştirilmesiyle, 1908'de oluştu.
  • 0:25 - 0:27
    İnsanların gidecekleri yeri
    görebilmeleri için
  • 0:27 - 0:29
    sistemi gösterecek bir harita lazımdı.
  • 0:29 - 0:32
    Yaptıkları harita çok karışıktı.
  • 0:32 - 0:35
    Nehirleri, su birikintilerini,
    ağaç ve parkları görüyorsunuz --
  • 0:35 - 0:38
    istasyonlar haritanın merkezinde
    birbirine girmiş,
  • 0:38 - 0:42
    dış kenarda da haritaya bile
    sığmayan bazı yerler vardı.
  • 0:42 - 0:46
    Yani harita coğrafi olarak doğru
    ama pek kullanışlı değildi.
  • 0:46 - 0:47
    Harry Beck'e gelelim.
  • 0:48 - 0:51
    Harry Beck, Londra Metrosu için
    zaman zaman çalışmış
  • 0:51 - 0:54
    29 yaşında bir mühendislik çizimcisiydi.
  • 0:54 - 0:55
    Önemli bir şeyi anlamıştı,
  • 0:55 - 0:59
    metrodaki insanlar aslında
  • 0:59 - 1:02
    yukarıda neler olup bittiğini
    umursamıyorlardı.
  • 1:02 - 1:04
    Sadece bir duraktan
    diğerine gitmek istiyorlardı.
  • 1:04 - 1:06
    ''Nerede biniyorum, nerede iniyorum?''
  • 1:06 - 1:09
    Önemli olan sistem, coğrafi kısmı değil.
  • 1:09 - 1:12
    Birbirine karışmış spagettiyi aldı
  • 1:12 - 1:13
    ve bunu kolaylaştırdı.
  • 1:14 - 1:16
    Hatlar sadece üç yönde gidiyor:
  • 1:16 - 1:19
    ya yataylar, ya dikeyler
    ya da 45 derecelik açıdalar.
  • 1:19 - 1:22
    İstasyonlar arasında
    eşit boşluklar bıraktı,
  • 1:22 - 1:26
    her istasyonun rengini, bağlı olduğu
    hattın rengine tekabül ettirdi
  • 1:26 - 1:30
    ve artık bir harita olmayacak şekilde
    hepsini düzenledi.
  • 1:30 - 1:32
    Oluşan şey bir şemaydı,
  • 1:32 - 1:33
    tıpkı bir devre gibi,
  • 1:33 - 1:37
    ancak devrede olduğu gibi
    elektronlara bağlanan kablolar yok,
  • 1:37 - 1:41
    insanları bir yerden bir yere taşıyan
    içi vagon dolu tüneller var.
  • 1:42 - 1:47
    1933 yılında Metro en sonunda
    Harry Beck'in haritasını bir şans verdi.
  • 1:47 - 1:51
    Metro cebe sığacak boyutta
    bu haritadan binlerce bastırıp test yaptı.
  • 1:51 - 1:52
    Hepsi bir saatte tükendi.
  • 1:52 - 1:54
    Bir şey yakaladıklarını fark ettiler,
  • 1:54 - 1:56
    750.000 tane daha bastırdılar
  • 1:56 - 1:59
    ve bugün gördüğünüz harita da işte bu.
  • 1:59 - 2:01
    Beck'in tasarımı bugün metro haritalarını
  • 2:01 - 2:04
    düşünüş şeklimizin taslağı hâline geldi.
  • 2:04 - 2:09
    Tokyo, Paris, Berlin, São Paulo,
    Sydney, Washington, D.C. --
  • 2:09 - 2:11
    bunların hepsi karmaşık bir coğrafyayı
  • 2:11 - 2:13
    pratik geometriye dönüştürdü.
  • 2:13 - 2:17
    Hepsi de hatları birbirinden ayırmak için
    farklı renkler kullanıyor,
  • 2:17 - 2:21
    istasyon türlerini ayırmak için de
    basit semboller kullanıyorlar.
  • 2:21 - 2:24
    Görünen o ki bunların hepsi
    evrensel bir dilin parçası.
  • 2:24 - 2:27
    Eminim Harry Beck kullanıcı arayüzünün
    ne olduğunu bilmiyordu
  • 2:28 - 2:30
    ama tasarladığı şey tam da buydu
  • 2:30 - 2:33
    ve bu zor işi üstlenerek
    öyle sanıyorum ki neredeyse
  • 2:33 - 2:36
    her tür tasarım sorununa
    uygulanabilecek üç ilkeye ayırdı.
  • 2:36 - 2:37
    İlki odak.
  • 2:37 - 2:39
    Bunun kim için yapıldığına odaklanmak.
  • 2:40 - 2:42
    İkinci ilke sadelik.
  • 2:42 - 2:44
    Bu ihtiyacı karşılamanın
    en kısa yolu ne olabilir?
  • 2:44 - 2:46
    Son olarak da
  • 2:46 - 2:49
    karşıt alanlarda düşünme.
  • 2:49 - 2:51
    Dünyanın en karmaşık sistemlerden birini
  • 2:51 - 2:54
    çözebilecek yetiye sahip kişinin
  • 2:54 - 2:58
    bir elektronik mühendisi olacağını
    kim düşünebilirdi ki?
  • 2:58 - 3:01
    Her şey bir kalemi ve bir fikri olan
    bir insanla başladı.
Title:
Londra metrosu haritasının dâhisi
Speaker:
Michael Bierut
Description:

Efsanevi tasarımcı Michael Bierut dünyanın en ünlü haritalarından biri olan Londra Metrosu Haritasının şans eseri başarısını anlatıyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Series
Duration:
03:14

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.