Hava kirliliğinin beynimize etkisi

Hava kirliliği sınır tanımıyor hatta halk sağlığı uzmanı María Neira'nın dediğine göre bu durum vücudumuz için de geçerli. Tüyler ürpertici bu konuşmasında María Neira, mikroskobik partiküllerin ve kimyasalların her nefes aldığımızda beynimiz de dahil bütün ana organlarımızı nasıl etkilediğini anlatıyor ve bu durum için, hem toplumu hem de yetkilileri önlem almaya çağırıyor.

Hiç durmadan yapmak
zorunda olduğumuz bir şey var:

Nefes almak.

Denemek ister misiniz?

O halde hep beraber,

yalnızca 10 saniye boyunca
nefesimizi tutalım.

Tamam mı?

Hadi deneyelim.

Hazırlanın ve tutun!

Of, zor değil mi?

Şimdi size inanılmaz
bir sayı söyleyeceğim

ve bu sayı yine nefesinizi kesecek.

Yedi.

Yedi ne?

Soluduğumuz havanın
kalitesizliğinden kaynaklanan

yılda ölen 7 milyon prematüre bebek.

Bir düşünün.

Çok sevdiğim Madrid'in bütün nüfusundan
daha fazla insan bir yılda ölüyor.

Aklınıza şu soru gelebilir:

Bu bilgi açıklandı mı?

Bu bilgi insanlara duyuruldu mu?

Evet duyuruldu.

Şu an elimizde, hava kirliliğinin
sağlığımızla iilişkisini inceleyen

70 binden fazla bilimsel belge var

ve küresel medya
bu sorunun üstünü kapatıyor.

Aslında, çok kısa bir süre içerisinde

hava kirliliğinin neredeyse
bütün ana organlarımıza

olumsuz bir etkisinin olduğunu öğrendik.

Akciğerlerimizden başlayalım.

Hava kirliliği dediğimizde
ilk aklımıza gelen ciğerlerdir.

İşin aslına bakacak olursak,
her nefes aldığımızda

toksik kirleticileri içimize çekiyoruz

ve bizim zavallı sevimli
pembe akciğerlerimiz

bunlardan zarar görüyor.

Son 10 yılı aşkın bir süredir,

bu durumla ilgili birçok bilgi edindik.

Fakat ilk olarak, size hava kirliliğinin
ne olduğunu söyleyeyim.

Hava kirliliği; katı parçacıkların,
sıvı damlacıklarının

ve gaz halindeki kimyasalların
karmaşık bir karışımıdır.

Bütün bu karışımın;

evde, sanayide, trafikte
veya başka yerlerde kullanılan

yakıtlardan çıkıp karıştığını düşünün.

Ve daha saymadığım
birçok iç ve dış kaynak.

Elbette, farklı yakıt kaynakları

farklı kirletici
karışımları oluşturacaktır.

Demek istediğim, bütün bu toksinler
birçok farklı şekilde kombin edilebilir.

Örneğin partikül maddeyi,
PM'yi ele alalım.

PM, şimdi sayacağım maddeleri
içeren bir karışım olabilir.

Şu kokteyle bir bakın;

toprak ve yol tozları,
deniz tuzu, toksik metaller,

dizel dumanı, nitrat ve sülfatlar.

Bütün bu toksik zehirler,
bu leziz kokteyl,

her gün ciğerlerimize giriyor.

Bütün bu hava kirliliğine
sürekli maruz kalıyoruz

çünkü nefes almadan duramayız.

Yani 10 saniye durabiliriz
ama fazlası olmaz.

Nefes almadan duramadığımız gibi,

bunun yanında, her gün yaklaşık
10 bin litre havaya ihtiyacımız var.

Her yıl hava kirliliği yüzünden
7 milyon insanın öldüğünü söyledik.

Fakat panik yapıyor muyuz?

Hâlâ sakin miyiz?

Ulusal felaket ya da küresel
acil durum ilan ediyor muyuz?

Aslında hayır ve ben her gün
kendime şu soruyu soruyorum:

Neler oluyor?

İşte bir an önce harekete geçmemizi
sağlayabilecek bir sebep.

Hava kirliliği yalnızca
ciğerlerimizi etkilemiyor.

Ayrıca beynimizi de etkiliyor.

İşte beynimiz.

Harika.

Hepimizde mevcut
ve hepimizin ona ihtiyacı var.

Umuyorum ki hepimiz kullanıyoruz.

(Gülüşmeler)

Bazılarımız daha fazla kullanabiliyor.

Geçtiğimiz on yıl boyunca,

hava kirliliği ve beyin sağlığı
arasındaki ilişkiyle ilgili araştırmalar

ciddi ölçüde artış gösterdi.

Bu yüzden, belki de şu an beynimiz
bir toz bulutu içerisinde.

Size beynimizdeki hava kirliliğiyle ilgili

şimdiye kadar ne öğrendiğimizden
ve kanıtlarından bahsetmek istiyorum.

İlk olarak, havadaki kirleticilerin

merkezi sinir sistemimiz üzerinde
gözle görülen bir zararı var.

Ama önce toksik partiküllere geri dönelim.

Hatırlıyor musunuz?

Onları en son ciğerlerimizde
hayatın tadını çıkarmaya

ve her yeri kirletmeye bırakmıştık.

İşte onların en küçüğü
kan dolaşımına karışıp

kalbin kan pompalamasıyla birlikte

bütün organlarımız için
bir tehdit unsuru olarak

bütün vücudumuza yayılabilir.

Buna beynimiz de dahil.

Hava kirliliğinin sınır tanımadığını
sürekli söylemiyor muyuz?

Bu vücudumuz için de geçerli.

Çünkü havadaki kirleticiler,

çocuklarımız daha ilk nefesleri almadan

plasentayı geçip fetüse ulaşarak
beyin zarlarına zarar verir.

İkincisi, yapılan araştırmalara göre

doğum öncesi ve çocukluk döneminde
uzun süre hava kirliliğine maruz kalmak;

bilişsel beceri testinin
sonucunu düşürmesi

ve çocuğun sinirsel gelişimini
olumsuz etkilemekle birlikte,

eksi yönde bir etkisi daha bulunmakta.

Bu etkisi ise otizm ve dikkat eksikliği
hiperaktivite bozukluğu

gibi davranışsal bozukluklardır.

Buna ek olarak yapılan araştırmalar,

çocukların ve genç yetişkinlerin beyninin

uzun süre partikül maddeye maruz kalması,

sinirsel tepkiyi değiştirmek
ve beyin iltihabının oluşması gibi,

bazı değişik tepkimelerin
ortaya çıkmasına neden olmakta.

Ayrıca, beyinde protein plaklarının
birikmesine yol açarak

Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıkların

oluşma riskini arttırmakta.

İronik, değil mi?

Çocuklarımızın geleceğine
yatırım yapıyoruz.

Perspektiflerini genişletmek için
her gün okula gönderiyoruz.

Toplumlar eğitime yatırım yapıyor.

Fakat okul otobüsünü
beklerken soludukları hava,

onların beyin gelişimini
olumsuz yönde etkiliyor.

Hadi üçüncü maddeye geçelim.
Peki ya yetişkinler?

En son yapılan bilimsel çalışmalara göre

uzun süre partikül maddeye maruz kalmak,

yaşlandıkça bilişsel düşüş
yaşanmasına neden olmakta.

Yalnızca bu da değil,

eğer çok miktarda partikül maddeye
uzun süre maruz kalınırsa

beyin daha hızlı yaşlanıyor,

küçük ve sessiz felç
geçirme oranı artıyor.

Son maddeye geçiyorum
ve daha fazla kanıt göstermeyeceğim.

Çünkü tonlarca kanıt var.

Bazı epidemiyolojik çalışmalara
ve hayvan deneylerine göre

bunaklığın, hava kirleticilerine
devamlı maruz kalmayla ilgili olabileceği

konusunda bazı düşünceler var.

Neredeyse herkes
hava kirliliğine maruz kalıyor.

Kırsal bölgede veya kentsel bölgede
yaşıyor olmanız,

yüksek gelirli ya da düşük gelirli
bir ülkede yaşıyor olmanız fark etmiyor

ve sizinki de dahil
herkesin beyni risk altında.

Bir tıp doktoru olarak,

profesyonel hayatımın
20 yılı aşkın bir süresini

Dünya Sağlık Örgütü'nde çalışarak

insanları toplum sağlığı
ve bu konudaki risklerle ilgili

bilinçlendirmek için harcadım.

Bilginin varlığıyla birlikte
çözümlerin de var olduğunu biliyorum.

Elbette bazı bölgeler
diğerlerinden daha kirli olabilir.

Fakat bu küresel bir sorun

ve bu sorunu; hiçbir bireyin,
grubun, bölgenin veya ülkenin

tek başına çözmesi mümkün değil.

Sivil toplumlar, özel sektörler,
hatta bireyler olarak

çok güçlü bağlantılara
ve icraatlara ihtiyacımız var.

Hepimizin taşın altına
elini sokması gerekiyor.

Evet tüketim şeklimize,
iletişim şeklimize,

enerjimizi kullanma şeklimize
dikkat etmemiz gerekiyor.

İşin iyi tarafıysa şu:
bütün bu çözümler uygulanabilir.

Asıl soru, eğer harekete geçmeyi
bir gün daha ertelersek

kaybedeğimiz binlerce hayat
söz konusu olabilir.

Eğer bir yıl daha ertelersek
tekrar 7 milyon hayatı kaybedebiliriz.

Bu yüzden, bütün politikacıların,
bütün politika üreticilerinin,

kararlarını ertelemenin,
insan sağlığı üzerinde

ne gibi sonuçları doğuracağının
farkında olması gerekiyor.

Aslına bakacak olursak

bu durum, görünmez bir katilin
beraberinde getirdiği risklerle

tarihte ilk defa karşı karşıya
kalışımız değil.

Bu, 1952 yılında Londra'nın hali.

1950'li ve 1960'lı yıllarda
Londra'da yapıldığı gibi,

hükûmetler ve şehirler,

hava kirliliğinin yol açtığı
korkunç sonuçları durdurmak için

hızlı hareket etmeliler.

Hükümetlerin, trafiği azaltmak için
toplum taşımaya yatırım yapması

veya bisiklet kullanımını teşvik etmesi,
yine aynı şekilde hava kirliliğine karşı

yenilenebilir enerji kaynaklarına dönmesi,

ulaşım, ısınma ve bazı temel ihtiyaçları
karşılarken temiz kaynakları kullanması

ve bu kaynaklara yatırım yapması,

onlar için zor görünse de
aslında oldukça mantıklı çözümler.

Çünkü bu çözümler salınımları azaltıyor,

DSÖ standartlarına uygun olarak
hava kalitesini arttırıyor.

Bu standartlar zaten bizleri
korumak üzerine varlar.

Doğrusu, bütün politikacıların
bu taahhütleri vermesine

ve politik irade göstermesine
ihtiyacımız var.

Fakat buna şimdi ihtiyacımız var.

Hatta, başarısız olanlardan,
yani yapılması gerekeni erteleyenlerden,

mahkemede savunma yapmaları talep edildi.

Bugünden itibaren,

hiçbir politikacı, "ben bilmiyordum"
deme hakkına sahip olmayacak.

Artık asıl soru şu:

Daha kaç can kaybetmeyi

veya hayat kalitemizden
ve beyin gücümüzden

daha ne kadar kayıp vermeyi
kabul etmeye hazırız?

Eğer cevabınız "hiç" ise,

sizlerden talep edeceğim şey,

beynimiz hâlâ çalışıyorken
ve bizler de hâlâ zeki durumdayken

haklarınızı öğrenin,
politikacılara baskı yapın

ve hava kirliliğine sebep olan

kaynakların kullanımına
son vermelerini sağlayın.

Bu, kendimizi ve güzel beynimizi
korumamız için ilk yapmamız gereken şey.

Çok teşekkür ederim.

(Alkış)