Người tị nạn cần gì để bắt đầu cuộc sống mới.

Theo thống kê của UHNCR, cứ mỗi phút lại có 20 người tị nạn bởi thay đổi khí hậu, khủng hoảng kinh tế và bất ổn chính trị. Làm thể nào để giúp họ vượt qua những rào cản để bắt đầu cuộc sống mới? Muhammed Idris, TED Resident, dẫn dắt đội ngũ gồm kỹ thuật viên, nhà nghiên cứu, và người tị nạn để phát triển Atar, chương trình dựa trên AI (trí thông minh nhân tạo) đầu tiên hướng dẫn người tị nạn tái định cư, giúp khôi phục lại nhân quyền và phẩm giá của họ. "Có được tài nguyên và thông tin đúng đắn có thể tạo ra khác biêt sống còn," Idris phát biểu.

Khoảng hai năm về trước,

tôi nhận được một cuộc gọi quan trọng.

"Này, là anh họ Hassen của cậu đây."

Tôi khựng lại.

Tôi có hơn 30 anh em họ gần,

nhưng không biết ai tên Hassen cả.

Hoá ra Hassen là anh họ của mẹ tôi,

vừa đến Montreal như một người tị nạn.

Vài tháng sau đó,

có thêm ba người họ hàng của tôi
đến Canada xin tị nạn

với không gì nhiều ngoài
quần áo đang mặc.

Hai năm sau cuộc gọi đó,

cuộc đời tôi hoàn toàn thay đổi.

Tôi rời học viện
và giờ đang dẫn dắt đội ngũ

gồm kỹ thuật viên,
nhà nghiên cứu, và dân tị nạn

để phát triển hỗ trợ
tuỳ chỉnh cho người tị nạn mới.

Chúng tôi muốn giúp họ vượt qua rào cản
ngôn ngữ, văn hoá và những thứ khác,

khiến họ cảm thấy như bị mất kiểm soát
trong cuộc sống.

Chúng tôi thấy rằng AI có thể
giúp khôi phục quyền lợi và nhân phẩm

mà nhiều người tị nạn đã đánh mất
khi tìm kiếm sự giúp đỡ.

Câu chuyện tị nạn của gia đình tôi
không có gì đặc biệt.

Theo UNHCR,

cứ mỗi phút lại có 20 người tị nạn

bởi thay đổi khí hậu, khủng hoảng kinh tế

và bất ổn xã hội và chính trị.

Khi tình nguyện ở một nhà trú ẩn
YCMA địa phương

nơi anh họ Hassen của tôi
và những họ hàng khác được gửi đến,

chúng tôi đã nhận thấy

tái định cư đòi hỏi
nhiều nỗ lực và sắp đặt.

Khi vừa tới, bạn phải tìm một luật sư,

điền giấy tờ pháp lí trong vòng hai tuần.

Bạn cũng cần thu xếp kiểm tra sức khoẻ
với một bác sĩ được uỷ quyền

để có thể đăng kí xin giấy phép lao động.

Và bạn cần tìm được chỗ ở

trước khi nhận được
bất kì trợ giúp xã hội nào.

Với hàng ngàn người chạy khỏi Mỹ

để đến tị nạn ở Canada
trong vài năm vừa qua,

chúng tôi nhanh chóng nhận ra

rằng có nhiều người cần giúp đỡ
hơn nguồn lực sẵn có.

Dịch vụ xã hội không mở rộng quy mô
một cách nhanh chóng

ngay cả khi cộng đồng cố gắng

để giúp đỡ nhiều người hơn
với số tài nguyên hạn chế,

những người mới đến
phải chờ lâu hơn trong bất lực,

không biết nơi nào để đi.

Ví dụ như ở Montreal,

dù đã có hàng triệu đô la được chi
cho những nỗ lực tái định cư,

gần 50 phần trăm số người mới đến

vẫn không biết
rằng có những tài nguyên miễn phí

giúp họ nhiều thứ
từ điền giấy tờ đến tìm việc làm.

Thách thức ở đây không phải là
những thông tin này không tồn tài.

Ngược lại, những người cần trợ giúp
thường bị ngợp bởi quá nhiều thông tin

và không thể hiểu hết tất cả.

"Đừng đưa thông tin nữa,
hãy nói tôi phải làm gì,"

là câu nói mà chúng tôi
nghe đi nghe lại rất nhiều lần.

Và nó phản ánh việc giữ bình tĩnh
là khó khăn đến mức nào

khi bạn vừa đặt chân
đến một đất nước mới.

Trời, tôi đã vật lộn
với cùng một vấn đề khi đến Montreal

và tôi có bằng tiến sĩ.

(Tiếng cười)

Một thành viên của đội
và cũng là người tị nạn đã nói:

"Ở Canada, thẻ SIM
còn quan trọng hơn thức ăn,

vì chúng tôi sẽ không chết vì đói."

Nhưng có được tài nguyên
và thông tin đúng đắn

có thể tạo khác biệt sống còn.

Tôi sẽ lặp lại một lần nữa:

Có được tài nguyên và thông tin đúng đắn

có thể tạo khác biệt sống còn.

Để có thể giải quyết vấn đề này,

chúng tôi tạo nên Atar,

chương trình được vận hành
bởi AI (trí tuệ nhân tạo) đầu tiên

hướng dẫn bạn từng bước
qua tuần đầu tiên

ở một thành phố mới.

Chỉ cần nói
bạn cần giúp đỡ những gì.

Atar sẽ hỏi bạn một vài câu cơ bản

để hiểu được hoàn cảnh riêng của bạn

và quyết định xem liệu bạn
có đủ điều kiện nhận trợ giúp.

Ví dụ: Bạn có nơi
để ở tối nay?

Nếu không, liệu bạn có muốn
một nơi trú chỉ dành cho nữ?

Bạn có con cái không?

Atar sẽ tạo một danh sách cần làm
dành riêng cho bạn

nói cho bạn biết
tất cả những gì bạn cần,

từ đi đâu, đến đó thế nào,

cần đem gì

và những gì có thể xảy ra

Bạn có thể đặt câu hỏi bất kì lúc nào,

và nếu Atar không có câu trả lời,

bạn sẽ được kết nối với một người thật
mà có thể giải đáp.

Nhưng điều thú vị nhất

là chúng tôi giúp đỡ
những tổ chức và dịch vụ nhân đạo

thu thập dữ liệu và phân tích
cần để hiểu

sự thay đổi trong nhu cầu
của người mới đến trong thời gian thực.

Đó là một bứt phá.

Chúng tôi hợp tác với UNHCR

để cung cấp công nghệ này ở Canada,

và đã tiến hành nhiều chiến dịch
bằng tiếng Ả rập, Anh,

Pháp, Creole, và Tây Ban Nha.

Khi nói về vấn đề của dân tị nạn,

chúng ta thường tập trung
vào thống kê chính thức

của 65.8 triệu người tị nạn
trên toàn thế giới.

Nhưng thực tế là có nhiều hơn thế.

Đến năm 2050, sẽ có thêm 140 triệu người

có nguy cơ phải bỏ xứ
vì suy thoái môi trường.

Và hôm nay, chính hôm nay,
có gần một tỷ người

đang sống trong những khu tái định cư
và khu ổ chuột trái phép.

Tái định cư và hội nhập

là một trong những thách thức
lớn nhất của thời đại

và ta hy vọng Atar có thể mang đến
trợ giúp cho mỗi một người tị nạn.

Ta hy vọng Atar có thể khuếch đại
những nỗ lực có sẵn

và giảm bớt gánh nặng
cho tấm lưới an toàn xã hội

vốn đã bị kéo căng
quá mức cho phép.

Nhưng điều quan trọng nhất
với chúng tôi

là nó giúp khôi phục
quyền lợi và phẩm giá

mà người tị nạn bị mất đi
trong quá trình tái định cư và hội nhập

bằng cách cho họ những tài nguyên
cần để giúp chính mình.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)