-
Title:
پێویستیی پەنابەرەکان چییە بۆئەوەی ژیانێکئ نوێ دەست پێبکەن
-
Description:
هەموو خولەکێک لە شوێنیکی نوێ ٢٠ کەس نیشتەجێدەکرێت بەهۆکاری گۆڕانی کەش وهەوا، قەیرانی ئابووری و ناکۆکی سیاسی، بەگوێرەی UNHCR .
چۆن یارمەتیان بدەین تا بەسەر کێشە و بەربەستەکانی سەر رێیان بۆ دەست پیکردنی ژیانیکی نوێ زاڵ بن؟ نیشتەجێبوو هاوڕێی TEDمحەمەد ئیدریس ڕابەری تیمێکی تکنۆڵۆجی دەکات، تێوژەرەوەکان و پەنابەرەکان بۆ گەشەپیکردنی ئتار. سەرەتا ئەی ئای لاینگری ڕاستەقینە بەهێز کەوا رێبەری خەلک نیشتەجیبوو دەکات لە ڕێگەی پەناگەوە، یارمەتیاندەدات بۆ ئەوەی مافەکانیان و چارەنووسیان وەرگرنەوە. بەدەست هێنانی ئەنتەرنێت دەست کەوتنی سامان و زانیارییە دەتوانێت جیاوازی لەنێوان ژیان مردن بکات. " ئیدریس وا دەڵێت.
-
Speaker:
محەمەد ئیدریس
-
نزیکەی دوو ساڵ لەمەوبەر،
-
پەیوەندیەکم پێوەکرا کەوا ژیانمی گۆڕی.
-
"سڵاو، ئەوە ئامۆزایەکەتە حەسەن."
¶
-
-
دەزانن، زیاتر لە سی دانە
ئامۆزام هەیە.
-
بەڵام کەسێکم بەناوی حەسەن
نەدەناسی.
-
لە ڕاستیەکەی دەرکەوەت
کەوا حەسەن ئامۆزای دایکمە
¶
-
وەک پەنابەرێک گەیشبووە
مۆنتریال.
-
و لە چەند مانگی داهاتوو،
-
سێ خزمیترم گەیشتبوونە کەنەدا
و داوای پەنابەریان کردبوو
-
کە تەنها جەنتای پشتاین و
جلو بەرگیان پێ بوو.
-
و لەم دوو ساڵەدا
لەو کاتەوەی پەیوەندیەکەم پێوەکرایە.
-
ژیانم بەتەواوەتی گۆڕاوە.
-
خوێندنی ئەکادیمم جێهێشت.
-
و ئێستا پێشرەو تیمێکی هەمەجۆری،
تەکنەلۆجیستەکان، توێژەرەکان و وپەنابەرەکان دەکەم
-
کەوا پێداویستی و هاوکاری
بۆ پەنابەرە نوێیەکان گەشە پێدەدەین.
-
دەمانەوێت هاوکاری پەنابەرەکان بکەین
بە زمان بێت، کڵتور بێت یان بەربەستەکانیتر بێت
-
کە هەستی لەدەستدانی
کۆنترۆلیان لا دروست دەکات.
-
و پێمان وایە کەوا ئەی ئای دەتوانێت
هاوکار بێت و مافەکانیان دابین بکات
-
زۆر کەس سەریان لێدەشێوێت
کاتێک پێویستان بە هاوکاریە.
-
ئەزموونی پەنابەری خۆم
ئەزموونێکی نموونەیی نییە.
¶
-
UNHCR بەگوێرەی،
-
هەموو خولەکێک، ٢٠کەس
لەشوێنێکی نوێ نیشتەجێدەبن
-
بەهۆکاری گۆڕانی کەشوهەوابێت،
قەیرانی دارای
-
و کێشەی کۆمەڵایەتی یان ناکۆکی سیاسی.
-
و لەکاتێک دا کاری خۆبەخشی دەکەن
YMCA لە پەناگە نەوخۆیەکانی
-
کەوا ئامۆزا حەسەن و
خزمەکانی دیکەم بۆ ئەوێ نێردراون
-
فێربوون چۆن لە قورسی
-
ئەرک و ماندووبوونی
دووبارە نێشتەجێبوون تێبگەن.
-
کاتێک سەرەتا دەگەیت،
پێویستە پارێزەریک بدۆزیتەوە
¶
-
و لەماوەی دوو هەفتە
دۆکێۆمێنتە یاسایەکان ئامادە بکەیت.
-
هەروەها پێویستان وادەیەک بۆ تاقیکردنەوەی
پزیشکیە لەگەڵ پزیشکێکی ڕێگاپێدراو دابنێت،
-
بۆ ئەوەی بتوانیت داوای
مۆڵەتی ئیش کردن بکەیت.
-
و پێویستە بە دوای
شوێنیکی نیشتەجێبوون بگەڕێت.
-
پێش ئەوەی هیچ جۆریک یارمەتی
کۆمەڵایەتی وەربگریت.
-
هەزارەها کەس لەوڵاتە ئەمریکا
ڕادەکەن
¶
-
لەم ساڵانەی دوایدا بەدوای بەهەشتێک
دەگەڕاین لە کەنەدا.
-
زوو تێگەیشتین کە چی ڕوودەدات
-
کاتێک کە سەرچاوە داراییەکان
کەمترە لە پێداویستی خەڵک.
-
بەخێرای خزمەتگوزاریە
کۆمەڵایەتیەکان فراوان نابێیت،
-
و تەنانەت ئەگەر خەڵک باشترین هەوڵێش بدات
-
بۆ هاوکاری کردنی پەنابەری زیاتر
بە سەرچاوە سنوردارەکان،
-
هاتووە نوێیەکان کاتێک زۆر
بەسەردەبن لە چاوەروانی لە کەمپەکان،
-
نازانن بۆ کۆێ دەگوازێنەوە.
-
لە مۆننتریال، بۆ نموونە،
¶
-
لەگەل ئەوەشدا ملیۆنەها دۆلار خەرج دەکرێت
بۆ پاڵپشتی ڕاگواستنیان،
-
نزیکەی سەتا پەنجایی هاتووە نوێیەکان
هێشتا نازانن
-
کەوا سەرچاوەکان بەخۆڕای
بەردەستە بۆ هاوکاریکردنیان
-
لە هەموو شتێک
لەپڕکردنەوەی مافی پەنابەری
-
لە دۆزینەوەی کار.
-
گرفتەکە ئەوە نییە کەوا
زانیاریەکان بەردەست نییە.
-
بە پێچەوانەوە، پەنابەران
زۆرترین زانیاریان پێدەبەخشرێت
-
کە تێگەیشتن لەم هەموو زانیاریە ئەستەم دەبێت.
-
زانیاری زیادە مەدەیە"
تەنها پێمبڵی چی بکەم"،
-
چەند جارێک گۆێبیستی
ئەم قسەیە بوو بووین.
-
و چۆن بەسەرشێتانە بەرپەرچی
گرفت دەتاتەوە و دەتوانیت
-
پەیوەندیەکانیان بەدەست بهێنیت
-
کاتێک سەرەتا دەگەیتە وڵاتێکی نوێ.
-
دۆزەخە، کاتێک گەیشتمە مۆنتریال
لەگەل هەمان ئەو گرفتانە دەجەنگام
-
و بڕوانامەی دکتۆراشم هەبوو.
-
-
وەک ئەندامێکی دیکە لە تیمەکەمان هەروەها
خۆشی پەنابەربوو، دەڵێت:
¶
-
"لەکەنەدا، سیم کارت گرنکترە لەخۆراک،
-
چونکە لە برسا نەدەمردین".
-
بەڵام دەست کەوتنی ئەنتەرنێت
دەست کەوتنی سامان و زانیاریی
-
دەتوانیت جیاوازی لەنیوان
ژیان و مردندا بکەیت
-
با دووبارە بیڵێمەوە:
-
دەست کەوتنی ئەنتەرنیت
دەست کەوتنی سامان و زانیاری
-
دەتوانیت جیاوازی لەنیوان
ژیان و مردندا بکەیت
-
بۆئەوەی ئەم کێشەیە
دەست نیشان بکەین،
¶
-
ئتارمان دامەزراند،
-
یەکەمین پرۆگرامی ئەی ئایي
ڕاستەقینەی بەهێز
-
کەوا لەهەفتەی یەکەمتان هەنگاو بەهەنگاو
ڕێنماییتان دەکات
-
کاتێک دەگەنە وڵاتە نوێەکەت.
-
تەنها بە ئتار بڵین پێویستان بە چییە،
-
پاشان ئتار هەندێک پرسیاری
بنەرەتیتان لێدەکات
-
بۆ ئەوەی لە مەرجە ناوازەکانتان تێبگات
-
و دیاریکردنی لێوەشاوەیت بۆ سەرچاوەکان.
-
بۆ نموونە، ئایا بۆ ئەو شەو شوێنێکت
هەیە بۆ مانەوە؟
-
ئەگەر نا، دەتەویت لە پەناگەی
ژنەکان بمێنیتەوە؟
-
منداڵتان هەیە؟
-
پاشان ئتار،
هەنگاو بەهەنگاو لیستێک دروست دەکات
-
کەوا هەمووشتێکت پێ دەڵیت
کەوا پێویست دەکات بزانیت
-
لە کوێوە بەڕێ بکەویت،
چ ڕێگەیەک بگریت
-
چی لەگەڵ خۆت ببەیت
-
و چاوەڕی چی بکەیت.
-
لە هەرکاتێک دەتوانیت پرسیار بکەیت،
-
وئەگەر ئتار وڵامی نەدایەوە،
-
پەیوەندی بەکەسێکی ڕاستەقینەوە
دەکەیت.
-
بەلام سەر سوڕهێنەرترین کارمان
¶
-
ئێمە یارمەتی ڕێکخراوە
مرۆڤدۆستەکان دەدەین بە
-
کۆکردنەوە و شیکاریکردنی داتا
ی پێداویستیە گۆڕاوەکان
-
پێداویستیەکانی پەنابەرە نوێەکان
-
لە کاتە ڕاستەقینەكەیدا.
-
ئەمە بازدانێکی گەورەیە.
-
لەگەڵ UNHCR پڕۆژەیەکی هاوبەشمان
-
بۆ پەرە پێدانی ئەم تەکنەلۆجیایە
و بەردەەستخستنی لە کەنەدا
-
کارەکەمان بە زمانی عەرەبی،
ئینگلیزی، فەرەنسی
-
کاریۆلی و ئیسپانی بەردەست کرد.
-
کاتێک قسەدەکەین دەربارەی
گرفتەکانی پەنابەران،
¶
-
زۆربەی جار سەر ئامارە ڕەسمیەکان
-
کە ٦٥.٨ملیۆن کەس بەزۆر
لە جیهان نیشتەجێکراون بایەخ دەدەین.
-
بەلام ڕاستیەکەی لەوە زیاترە.
-
لە ٢٠٥٠، ١٤٠ ملیۆن کەسی دیکەش زیات دەبیت
-
دەکەونە ژێر مەترسی نیشتەجێبوونەوە
بەهۆکاری بیسبونی ژینگە.
-
و ئەمڕۆ-- ئەوە ئەمڕۆییە--
نزیکەی یەک ملیۆن خەڵک
-
پێش ئیستا لە پەناگە و کەمپە
نایاسایەکەن دەژین.
-
نیشتەجێکردن و تێکەڵبوون
-
یەکێکە لە گەورەترین
بەرەنگاریەکانی ئەمڕۆ.
-
و هیوادەخوازین کەوا ئتار بتوانێت
هەموو هاتووەکی نوی مافی پەنابەری بداتێ.
-
هیوا دەخوازین کەوا ئتار بتوانێت
ئەرکەکانی دەسەڵات بەرجەستەبکات
-
و کەمکردنەوەی پەستان
لە تۆری سەلامەتی کۆمەڵایەتی
-
کەوا پێش ئێستا سنورێکی فراون
لەولای ئەندێشیەوەیە.
-
بەڵام چی گرینکترینە بۆ ئێمە
-
کەوا کارەکانمان یارمەتیدەداین مافەکانمان و
چارەنووسمان وەرگرینەوە
-
کەوا پەنابەرەکان بەدرێژای مانەوەیان لە
پەناگەکان لەدەستیاندا بوو.
-
بە بەخشینی ئەو سەرچاوانەی کەوا ئەوان
پێویستیانە بۆ ئەوەی یارمەتی خۆیانی پێبدەن.
-
-