Return to Video

پەنابەرەکان پێویستیان به‌ چییە بۆئەوەی ژیانێكی نوێ دەست پێبکەن

  • 0:01 - 0:02
    نزیکەی دوو ساڵ لەمەوبەر،
  • 0:02 - 0:05
    پەیوەندییەکم پێوەکرا کەوا ژیانمی گۆڕی.
  • 0:06 - 0:09
    "سڵاو، ئەوە ئامۆزایەکەتە حەسەن."
  • 0:09 - 0:11
    حەپەسام.
  • 0:11 - 0:14
    دەزانن، زیاتر لە سی دانە
    ئامۆزام هەیە.
  • 0:14 - 0:16
    بەڵام کەسێکم بەناوی حەسەن
    نەدەناسی.
  • 0:18 - 0:20
    لە ڕاستیەکەی دەرکەوت
    کەوا حەسەن ئامۆزای دایکمە
  • 0:20 - 0:23
    وەک پەنابەرێک گەیشبووە
    مۆنتریال.
  • 0:23 - 0:25
    و لە چەند مانگی داهاتوو،
  • 0:25 - 0:28
    سێ خزمیترم گەیشتبوونە کەنەدا
    و داوای پەنابەریان کردبوو
  • 0:28 - 0:31
    کە كه‌مێك جلیان
    له‌پشتی خۆیان هه‌ڵدابوو.
  • 0:31 - 0:34
    و لەم دوو ساڵەدا
    لەو کاتەوەی پەیوەندیەکەم پێوەکرایە.
  • 0:34 - 0:36
    ژیانم بەتەواوەتی گۆڕاوە.
  • 0:36 - 0:37
    خوێندنی ئەکادیمیم جێهێشت.
  • 0:37 - 0:42
    و ئێستا پێشرەوی تیمێکی هەمەجۆری،
    تەکنەلۆجیستەکان، توێژەرەکان و وپەنابەرەکان
  • 0:42 - 0:46
    ده‌كه‌م کەوا پێداویستی و هاوکاری
    بۆ پەنابەرە نوێیەکان گەشە پێدەدەین.
  • 0:46 - 0:50
    دەمانەوێ هاوکارییان بکەین زاڵبن به‌سه‌ر
    زمان، کڵتور و بەربەستیتر
  • 0:50 - 0:54
    کە هەستی لەدەستدانی
    کۆنترۆڵكردنی ژیانیان لا دروست دەکات.
  • 0:54 - 0:57
    و پێمان وایە کەوا ئەی ئای دەتوانێت
    یارمه‌تییان بدات ماف و شكۆیان بگێڕنه‌وه‌
  • 0:57 - 1:00
    كه‌ زۆر کەس له‌ ده‌ستی ده‌ده‌ن
    کاتێک پێویستیان بە هاوکاریە.
  • 1:01 - 1:03
    ئەزموونی پەنابەری خۆم
    ئەزموونێکی نموونەیی نییە.
  • 1:04 - 1:06
    به‌گوێره‌ی UNHCR ،
  • 1:06 - 1:09
    هەموو خولەکێک، ٢٠کەس
    لەشوێنێکی نوێ نیشتەجێدەبن
  • 1:09 - 1:12
    بەهۆکاری گۆڕانی کەشوهەوابێت،
    قەیرانی دارایی
  • 1:12 - 1:14
    و کێشەی کۆمەڵایەتی یان ناکۆکی سیاسی.
  • 1:14 - 1:17
    و لەکاتێک دا کاری خۆبەخشی دەکەن
    لە پەناگە ناوخۆییەکانی YMCA
  • 1:17 - 1:20
    کەوا ئامۆزا حەسەن و
    خزمەکانی دیکەم بۆ ئەوێ نێردراون
  • 1:20 - 1:23
    بینیان و فێربوون ئه‌وه‌ به‌رز بنرخێنن كه‌
  • 1:23 - 1:27
    دووبارە نێشتەجێبوون چه‌نده‌ پێویستی
    به‌ ماندووبوون و هه‌ماهه‌نگی هه‌یه‌.
  • 1:27 - 1:30
    کاتێک سەرەتا دەگەیت،
    پێویستە پارێزەرێک بدۆزیتەوە
  • 1:30 - 1:33
    و لەماوەی دوو هەفتە
    دۆکێۆمێنتە یاساییەکان ئامادە بکەیت.
  • 1:33 - 1:37
    و پێویستت به‌ وادەیەک بۆ تاقیکردنەوه‌ی
    پزیشکییە لەگەڵ پزیشکێکی ڕێگاپێدراو،
  • 1:37 - 1:40
    بۆ ئەوەی بتوانیت داوای
    مۆڵەتی ئیش کردن بکەیت.
  • 1:40 - 1:42
    و پێویستە بە دوای
    شوێنێکی نیشتەجێبوون بگەڕێیت.
  • 1:42 - 1:45
    پێش ئەوەی هیچ جۆرێک یارمەتی
    کۆمەڵایەتی وەربگریت.
  • 1:47 - 1:49
    هەزارەها کەس لە ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كان
    ڕادەکەن
  • 1:49 - 1:51
    لەم ساڵانەی دوایدا بەدوای بەهەشتێک
    دەگەڕاین لە کەنەدا.
  • 1:51 - 1:53
    زوو تێگەیشتین کە چی ڕوودەدات
  • 1:53 - 1:57
    کاتێک کە سەرچاوە داراییەکان
    کەمترە لە پێداویستی خەڵک.
  • 1:57 - 1:59
    بەخێرای خزمەتگوزاریە
    کۆمەڵایەتیەکان فراوان نابێت،
  • 2:00 - 2:03
    و تەنانەت ئەگەر كۆمه‌ڵگاكان
    باشترین هەوڵیش بده‌ن
  • 2:03 - 2:05
    بۆ هاوکاری کردنی پەنابەری زیاتر
    بە سەرچاوە سنوردارەکان،
  • 2:05 - 2:08
    هاتووە نوێیەکان کاتێکی زۆر
    بەسەردەبه‌ن لە چاوەڕوانی لە کەمپەکان،
  • 2:08 - 2:10
    نازانن بۆ کوێ بسوڕێنه‌وه‌.
  • 2:10 - 2:12
    لە مۆنتریال، بۆ نموونە،
  • 2:12 - 2:16
    لەگەل ئەوەی ملیۆنەها دۆلار خەرج دەکرێت
    بۆ پاڵپشتی دووباره‌نیشته‌جێبوون،
  • 2:16 - 2:18
    نزیکەی سەدا پەنجایی هاتووە نوێیەکان
    هێشتا نازانن
  • 2:18 - 2:21
    کەوا سەرچاوەکان بەخۆڕایی
    بەردەستە بۆ هاوکاریکردنیان
  • 2:21 - 2:23
    لە هەموو شتێک
    لەپڕکردنەوەی مافی پەنابەری
  • 2:23 - 2:24
    لە دۆزینەوەی کار.
  • 2:25 - 2:28
    گرفتەکە ئەوە نییە کەوا
    زانیاریەکان بەردەست نییە.
  • 2:29 - 2:33
    بە پێچەوانەوە، پەنابەران
    زۆرترین زانیاریان پێدەبەخشرێت
  • 2:33 - 2:36
    کە تێگەیشتن لەم هەموو
    زانیاریە ئەستەم دەبێت.
  • 2:37 - 2:41
    "زانیاری زیادەم مەدەیە
    تەنها پێمبڵی چی بکەم،"
  • 2:41 - 2:44
    چەند جارێک گۆێبیستی
    ئەم قسەیە بوو بووین.
  • 2:44 - 2:47
    پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ چۆن زۆر قوڕس
    ده‌بێت ئاڕاسته‌ی خۆت به‌ده‌ست بێنیت
  • 2:47 - 2:49
    كاتێك سه‌ره‌تا ده‌گه‌یته‌ وڵاتێكی نوێ.
  • 2:51 - 2:54
    به‌نه‌فره‌ت بێت، کاتێک گەیشتمە مۆنتریال
    لەگەل هەمان ئەو گرفتانە دەجەنگام
  • 2:54 - 2:56
    و بڕوانامەی دکتۆراشم هەبوو.
  • 2:56 - 2:58
    (پێکەنیین)
  • 2:58 - 3:01
    وەک ئەندامێکی دیکە لە تیمەکەمان هەروەها
    خۆشی پەنابەربوو، دەڵێت:
  • 3:02 - 3:05
    "لەکەنەدا، سیم کارت گرنگترە لەخۆراک،
  • 3:05 - 3:07
    چونکە لە برسا نامرین".
  • 3:08 - 3:11
    بەڵام ده‌ستكه‌وتنی سه‌رچاوه‌ی ڕاست
    و زانیاری
  • 3:11 - 3:15
    دەتوانێت جیاوازی لەنێوان
    ژیان و مردندا بکات
  • 3:15 - 3:17
    با دووبارە بیڵێمەوە:
  • 3:17 - 3:20
    دەست کەوتنی سه‌رچاوه‌ی
    ڕاست و زانیاری
  • 3:20 - 3:24
    دەتوانێت جیاوازی لەنێوان
    ژیان و مردندا بکات
  • 3:25 - 3:27
    بۆئەوەی ئەم کێشەیە
    دەست نیشان بکەین،
  • 3:27 - 3:29
    ئاتارمان دامەزراند،
  • 3:29 - 3:32
    یەکەمین پرۆگرامی ئەی ئایی
    گریمانه‌یی بەهێز
  • 3:32 - 3:34
    کەوا لەهەفتەی یەکەمتان هەنگاو بەهەنگاو
    ڕێنماییتان دەکات
  • 3:34 - 3:36
    کاتێک دەگەنە شارێكی نوێ.
  • 3:36 - 3:38
    تەنها بە ئاتار بڵێن پێویستتان بە چییە،
  • 3:39 - 3:41
    پاشان ئاتار هەندێک پرسیاری
    بنەرەتیتان لێدەکات
  • 3:41 - 3:43
    بۆ ئەوەی لە بارودۆخه‌ ناوازەکانتان تێبگات
  • 3:43 - 3:46
    و دیاریکردنی لێوەشاوەیت بۆ سەرچاوەکان.
  • 3:46 - 3:49
    بۆ نموونە، ئایا بۆ ئەمشەو شوێنێکت
    هەیە بۆ مانەوە؟
  • 3:50 - 3:52
    ئەگەر نا، دەتەوێت لە پەناگەی
    ژنەکان بمێنیتەوە؟
  • 3:53 - 3:55
    منداڵتان هەیە؟
  • 3:55 - 3:59
    پاشان ئاتار،
    هەنگاو بەهەنگاو لیستێک دروست دەکات
  • 3:59 - 4:01
    کە هەمووشتێکت پێ دەڵێت
    کە پێویست دەکات بزانیت،
  • 4:01 - 4:04
    لە کوێوە بەڕێ بکەویت،
    چۆن بگه‌یته‌ ئه‌وێ،
  • 4:04 - 4:05
    چی لەگەڵ خۆت بێنیت
  • 4:05 - 4:06
    و چاوەڕێی چی بکەیت.
  • 4:07 - 4:09
    لە هەرکاتێک دەتوانیت پرسیار بکەیت،
  • 4:09 - 4:11
    وئەگەر ئاتار وڵامی نەدایەوە،
  • 4:11 - 4:14
    پەیوەندی بەکەسێکی ڕاستەقینەوە
    دەکەیت.
  • 4:15 - 4:16
    بەلام سەرسوڕهێنەرترین کارمان
  • 4:17 - 4:20
    ئێمە یارمەتی ڕێکخراوە
    مرۆڤدۆستەکان دەدەین بە
  • 4:20 - 4:24
    کۆکردنەوە و شیکاریکردنی داتا
    كه‌ پێویسته‌ بۆ تێگه‌یشتنی
  • 4:24 - 4:26
    پێداویستیە گۆڕاوه‌کانی پەنابەرە نوێیەکان
  • 4:26 - 4:27
    لە کاتی ڕاستەقینەدا.
  • 4:28 - 4:29
    ئەوە بگۆڕی یارییه‌.
  • 4:30 - 4:32
    لەگەڵ UNHCR پڕۆژەیەکی هاوبەشمان
  • 4:32 - 4:35
    بۆ پەرە پێدانی ئەم تەکنەلۆژیایە
    و بەردەستخستنی لە کەنەدا كرد،
  • 4:35 - 4:38
    له‌ کارەکەمان چه‌ند كه‌مپینێكمان بە زمانی
    عه‌ڕه‌بی، ئینگلیزی، فەرەنسی
  • 4:38 - 4:41
    کاریۆلی و ئیسپانی بەردەست کرد.
  • 4:42 - 4:45
    کاتێک قسەدەکەین دەربارەی
    گرفتەکانی پەنابەران،
  • 4:45 - 4:47
    زۆربەی جارجه‌ختده‌كه‌ینه‌ سەر
    ئامارە ڕەسمیەکان
  • 4:47 - 4:51
    کە ٦٥.٨ملیۆن کەس بەزۆر
    لە جیهان نیشتەجێکراون.
  • 4:52 - 4:54
    بەلام ڕاستیەکەی لەوە زیاترە.
  • 4:55 - 5:00
    لە ٢٠٥٠، ١٤٠ ملیۆن کەسی دیکەش زیاد دەبێت
  • 5:00 - 5:04
    دەکەونە ژێر مەترسی نیشتەجێبوونەوە
    بەهۆکاری پیسبوونی ژینگە.
  • 5:04 - 5:09
    و ئەمڕۆ-- ئەوە ئەمڕۆیە--
    نزیکەی یەک بلیۆن خەڵک
  • 5:09 - 5:12
    پێشتر لە پەناگە و کەمپە
    نایاساییەکان دەژین.
  • 5:13 - 5:15
    نیشتەجێکردن و تێکەڵبوون
  • 5:15 - 5:18
    یەکێکە لە گەورەترین
    بەرەنگاریەکانی ئەمڕۆ.
  • 5:19 - 5:23
    و هیوادەخوازین کەوا ئاتار بتوانێت
    هەموو هاتووەکی نوێ مافی پەنابەری بداتێ.
  • 5:24 - 5:28
    هیوا دەخوازین کەوا ئاتار بتوانێت
    ئه‌و هه‌وڵانه‌ی ئێستای زیادبكات
  • 5:29 - 5:31
    و پەستان كه‌مبكاته‌وه‌
    لە تۆری سەلامەتی کۆمەڵایەتی
  • 5:31 - 5:34
    كه‌ به‌ڕاستی بۆ سه‌روو ئه‌ندێشه‌
    درێژبۆته‌وه‌.
  • 5:35 - 5:38
    بەڵام ئه‌وه‌ی زۆر گرنگه‌ بۆ ئێمە
  • 5:38 - 5:42
    کەوا کارەکانمان یارمەتیمان ده‌دات
    مافه‌كانمان و شكۆمان وەرگرینەوە
  • 5:42 - 5:45
    کەوا پەنابەرەکان بەدرێژایی مانەوەیان لە
    پەناگەکان لەدەستی ده‌ده‌ن.
  • 5:45 - 5:50
    بە بەخشینی ئەو سەرچاوانەی کەوا ئەوان
    پێویستیانە بۆ ئەوەی یارمەتی خۆیانی پێبدەن.
  • 5:50 - 5:51
    سوپاس.
  • 5:51 - 5:54
    (چەپڵەڕێزان)
Title:
پەنابەرەکان پێویستیان به‌ چییە بۆئەوەی ژیانێكی نوێ دەست پێبکەن
Speaker:
موحەمەد ئیدریس
Description:

هەموو خولەکێک لە شوێنیکی نوێ ٢٠ کەس نیشتەجێدەکرێت بەهۆکاری گۆڕانی کەش وهەوا، قەیرانی ئابووری و ناکۆکی سیاسی، بەگوێرەی UNHCR .
چۆن یارمەتیان بدەین تا بەسەر کێشە و بەربەستەکانی سەر رێیان بۆ دەست پێکردنی ژیانێکی نوێ زاڵ بن؟ نیشتەجێبوو هاوڕێی TEDموحەمەد ئیدریس ڕابەری تیمێکی ته‌کنۆڵۆژی دەکات، توژەرەوەکان و پەنابەرەکان بۆ گەشەپێکردنی ئاتار. سەرەتا ئەی ئای لاینگری ڕاستەقینە بەهێز کەوا رێبەری خەلکی نیشتەجێبوو دەکات لە ڕێگەی پەناگەوە، یارمەتیاندەدات بۆ ئەوەی مافەکانیان و چارەنووسیان وەرگرنەوە. ئیدریس ده‌ڵێت، "دەست کەوتنی سه‌رچاوه‌ و زانیارییە دەتوانێت جیاوازی لەنێوان ژیان مردن بکات. "

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:07

Kurdish (Central) subtitles

Revisions