Return to Video

Jim Fallon: Bir katilin zihnini keşfetmek

  • 0:00 - 0:03
    Ben bir nörobilimci, California Üniversitesi'nde bir profesörüm
  • 0:03 - 0:06
    ve 35 yılı aşkın bir zamandır
  • 0:06 - 0:08
    davranış üzerinde çalışmaktayım.
  • 0:08 - 0:11
    Nörotransmiterlerden genlere,
  • 0:11 - 0:13
    dopamin ve benzeri şeylerle
  • 0:13 - 0:15
    hedef analizine kadar birçok şeyi temel alarak çalışıyorum.
  • 0:15 - 0:17
    Yani genel olarak yaptığım bu.
  • 0:17 - 0:19
    Neden sonra, kısa bir süre önce
  • 0:19 - 0:21
    başka bir şey ilgimi çekti ve bu,
  • 0:21 - 0:24
    bir meslektaşımın benden
  • 0:24 - 0:26
    psikopat katillere ait bir grup beyni
  • 0:26 - 0:28
    incelememi istemesiyle başladı.
  • 0:28 - 0:31
    Bu yapmakta olduğum tipik konuşmalardan biri
  • 0:31 - 0:34
    ve asıl soru da "Nasıl psikopat bir katile dönüşülür?"
  • 0:34 - 0:36
    Psikopat katilden kastım
  • 0:36 - 0:38
    bu insanlar, bu tür insanlar
  • 0:38 - 0:40
    ve incelediğim bazı beyinler
  • 0:40 - 0:42
    bu bildiğiniz insanlara ait.
  • 0:42 - 0:44
    Bu beyinler elime geçtiğinde neye bakmakta olduğumu bilmiyordum.
  • 0:44 - 0:46
    Kör bir deneydi. Normal insan beyinleri ve buna benzer şeyler vardı.
  • 0:46 - 0:48
    Bunlardan yaklaşık 70 tanesine baktım
  • 0:48 - 0:51
    ve bir takım verilerle karşılaştım.
  • 0:51 - 0:54
    Biz bu tür şeylere teorik açıdan bakarız,
  • 0:54 - 0:56
    temel olarak genetiğe, beyin hasarına,
  • 0:56 - 0:59
    çevreyle etkileşimlerine ve tam olarak
  • 0:59 - 1:01
    bu mekaniğin nasıl çalıştığına bakıyoruz.
  • 1:01 - 1:03
    Yani ilgilendiğimiz şey, beynin en önemli parçasının
  • 1:03 - 1:05
    burada hangisi olduğu ve tam olarak nerede olduğudur.
  • 1:05 - 1:08
    Yani bakmakta olduğumuz şeyler,
  • 1:08 - 1:10
    genlerin etkileşimi,
  • 1:10 - 1:12
    kalıtımsal etkilerin neler olduğu,
  • 1:12 - 1:14
    beyin hasarı ve çevresel koşullar ile
  • 1:14 - 1:16
    bunların nasıl birbiriyle bağlantılı olduğuydu ve
  • 1:16 - 1:18
    bir psikopat ve de bir katil haline gelmek
  • 1:18 - 1:21
    hasarın tam olarak ne zaman oluştuğuna bağlıdır.
  • 1:21 - 1:24
    Bu kesin bir zamanlamaya sahiptir.
  • 1:24 - 1:26
    Farklı türden psikotapatiklerle karşılaşırsınız.
  • 1:26 - 1:29
    Şimdi bununla devam edeceğiz. İşte bir model.
  • 1:29 - 1:32
    Bu modellerde, katil ve seri katil olanlarda,
  • 1:32 - 1:35
    baktığım her beynin
  • 1:35 - 1:37
    orbital korteksinde hasar vardı,
  • 1:37 - 1:39
    ki o da gözlerin hemen üstünde, göz çukurlarında
  • 1:39 - 1:41
    ve şakakların iç kısmında bulunur.
  • 1:41 - 1:43
    Her birinin sahip olduğu model bu şekilde
  • 1:43 - 1:45
    ama hepsi birbirinden az da olsa farklıydı.
  • 1:45 - 1:47
    Farklı türden beyin hasarları vardı.
  • 1:47 - 1:49
    Burada önemli olan şey
  • 1:49 - 1:52
    majör şiddet genleri,
  • 1:52 - 1:55
    MAO-A geni olarak bilinir.
  • 1:55 - 1:59
    ve bu gen toplumda (normal populasyonda) çeşitlilik gösterir.
  • 1:59 - 2:02
    Aranızdan bazılarında bu var ve bu cinsiyetle bağlantılı
  • 2:02 - 2:04
    X kromozomunda yer alıyor ve bu yüzden
  • 2:04 - 2:07
    bunu yalnızca annenizden alabiliyorsunuz.
  • 2:07 - 2:11
    Aslında muhtemelen psikopat katillerin
  • 2:11 - 2:13
    çoğunlukla erkeklerden oluşmasının ve
  • 2:13 - 2:15
    oldukça agresif olmalarının sebebi bu.
  • 2:15 - 2:18
    Çünkü bir kız çocuğu hem babadan bir X kromozomu
  • 2:18 - 2:20
    hem de anneden bir X kromozomu alır, böylece nötürleşir.
  • 2:20 - 2:22
    Ancak erkek çocuk yalnızca
  • 2:22 - 2:24
    annesinden X kromozomu alır
  • 2:24 - 2:27
    ve böylece anneden oğula geçmiş olur.
  • 2:27 - 2:31
    ve bu gelişim sırasında aşırı serotonin salınımı ile bağlantılıdır
  • 2:31 - 2:33
    ki bu da oldukça ilginç çünkü serotoninin
  • 2:33 - 2:36
    normalde sizi sakinleştirip rahatlatması gerekir.
  • 2:36 - 2:39
    Ancak eğer bu gene sahipseniz,
  • 2:39 - 2:41
    ana rahminde beyniniz bununla yıkanıyor.
  • 2:41 - 2:43
    Böylece tüm beyniniz serotonine karşı duyarsızlaşıyor.
  • 2:43 - 2:46
    Bu yüzden daha sonraları bir işe yaramıyor.
  • 2:46 - 2:49
    Bu konuşmayı ise geçen sene
  • 2:49 - 2:51
    İsrail'de yapmıştım.
  • 2:51 - 2:53
    Yani bunun bazı sonuçları oluyor.
  • 2:53 - 2:55
    Teorik olarak bunun anlamı,
  • 2:55 - 2:58
    bu genin şiddet olarak
  • 2:58 - 3:00
    ortaya çıkması için
  • 3:00 - 3:02
    erken dönemde, ergenlikten önce
  • 3:02 - 3:05
    ciddi bir travmaya maruz kalmanız gereklidir,
  • 3:05 - 3:07
    ufak çapta bir stres değil, tokat yemek gibi bir şey değil.
  • 3:07 - 3:09
    Gerçek anlamda şiddet "görmek-izlemek"
  • 3:09 - 3:11
    ya da maruz kalmak, "gerçek dünyada-üç boyutlu olarak"
  • 3:11 - 3:13
    değil mi? Ayna nöron sistemi böyle çalışır.
  • 3:13 - 3:16
    Yani bu gene sahipseniz,
  • 3:16 - 3:19
    ve oldukça fazla şiddet görmüşseniz
  • 3:19 - 3:21
    belirli bir durumda,
  • 3:21 - 3:24
    bu tam anlamıyla felakete davetiye çıkarmaktır
  • 3:24 - 3:27
    ve sürekli şiddet görülen dünyanın bu tür yerlerinde
  • 3:27 - 3:30
    ne olacağına dair benim düşüncem,
  • 3:30 - 3:33
    nesiller boyu, bunca şiddet gören
  • 3:33 - 3:35
    çocuklar elde edineceğinizdir.
  • 3:35 - 3:38
    Eğer ben şiddet görülen bölgelerden birinde yaşayan
  • 3:38 - 3:40
    örneğin 14 yaşında genç bir kız olsaydım
  • 3:40 - 3:43
    beni koruyacak güçlü,sert bir erkek bulmak isterdim.
  • 3:43 - 3:47
    Sorun, bu şiddetin genlere işlemeye meyilli olmasıdır
  • 3:47 - 3:49
    ve artık bu çocuklar bunlara sahip
  • 3:49 - 3:51
    Birkaç nesil sonra, temel düşüncem şu,
  • 3:51 - 3:54
    tam anlamıyla "patlamaya hazır bir bombaya" sahip olacağız.
  • 3:54 - 3:56
    Yani asıl fikir buydu.
  • 3:56 - 3:58
    Ancak sonra annem bana, "Etrafta psikopat katillerle ilgili
  • 3:58 - 4:01
    konuşmalar yaptığını duydum
  • 4:01 - 4:04
    ve kendinden sanki normal bir ailedenmiş gibi bahsediyormuşsun."dedi
  • 4:04 - 4:06
    Dedim ki, "Sen neden bahsediyorsun?"
  • 4:06 - 4:09
    Sonra bana kendi soy ağacımızdan bahsetti.
  • 4:09 - 4:11
    Elbette bunu baba tarafına atfetti.
  • 4:11 - 4:15
    Bu öylesi bir durumdu, çünkü kendi geçmişinde herhangi bir şiddet olayı yok.
  • 4:15 - 4:17
    Ancak babamın vardı.
  • 4:17 - 4:19
    "Hem iyi hem de kötü haberlerim var" dedi
  • 4:19 - 4:22
    Kuzenlerinden biri Cornell Üniversitesi'nin kurucusu olan Ezra Cornell.
  • 4:22 - 4:25
    Kötü haberse; Lizzi Borden da kuzenlerinden biri
  • 4:25 - 4:32
    Ben de "İyi, hoş bizim de bir Lizzi'miz varmış" dedim "N'olmuş?"
  • 4:32 - 4:34
    O da " Hayır" dedi, "Daha kötü. Şu kitabı oku."
  • 4:34 - 4:36
    Bu kitap; "Tuhaf bir şekilde Öldü", tarihi bir kitaptı
  • 4:36 - 4:38
    ve annesini öldüren
  • 4:38 - 4:40
    ilk adam
  • 4:40 - 4:43
    benim büyük-büyük-büyük-büyük-büyük-büyükbabamdı.
  • 4:43 - 4:46
    Pekala, bu ilk anne cinayeti vakasıydı
  • 4:46 - 4:49
    ve kitap oldukça ilginç çünkü cadı avlarından,
  • 4:49 - 4:51
    ve insanların o zamanlar nasıl eğitildiğinden bahsediyor.
  • 4:51 - 4:53
    Ama burda bitmiyor tabi.
  • 4:53 - 4:56
    Babamın tarafında 7 erkek daha vardı,
  • 4:56 - 5:00
    o zamandan itibaren, Cornell'ların hepsi katil olmuşlardı.
  • 5:00 - 5:03
    Tamam, şimdi insan biraz durup düşünüyor da
  • 5:03 - 5:05
    (kahkahalar)
  • 5:05 - 5:07
    Çünkü babamın kendisi
  • 5:07 - 5:09
    ve üç amcam da II. Dünya Savaşı'nda
  • 5:09 - 5:12
    savaşa katılmaya karşıydılar, hepsi de korkaktı.
  • 5:12 - 5:14
    Ancak Lizzie Borden gibi arada bir, üç yüz yıl içerisinde
  • 5:14 - 5:16
    "vademiz geliyor" sanırım.
  • 5:16 - 5:19
    (kahkahalar)
  • 5:19 - 5:21
    Yani buradan çıkaracağımız ahlaki ders,
  • 5:21 - 5:23
    sırça köşkte oturan, komşusuna taş atmamalı.
  • 5:23 - 5:26
    Ya da şöyle denilebilir:
  • 5:26 - 5:30
    gülüşmeler
  • 5:30 - 5:33
    ve bir önlem almamız gerekiyordu. Şimdi çocuklarımızın bundan haberi var.
  • 5:33 - 5:35
    Herhangi bir sorunları da yok gibi görünüyor.
  • 5:35 - 5:38
    Ancak torunlarımız bu konuda biraz endişelenecekler.
  • 5:38 - 5:41
    Bu yüzden ailedeki herkesin
  • 5:41 - 5:43
    beyin tomografisini çektirdim.
  • 5:43 - 5:44
    (kahkahalar)
  • 5:44 - 5:47
    PET taramaları, EEG'ler ve genetik analizler yapmaya başladık,
  • 5:47 - 5:49
    yanlış olan nerde bulabilmek için.
  • 5:49 - 5:51
    Ortaya çıkan tek şey
  • 5:51 - 5:54
    birbiriyle anlaşamayan bir oğlan ve bir kız kardeşti
  • 5:54 - 5:56
    ve beyin modelleri birbirinin tıpatıp aynısıydı.
  • 5:56 - 5:59
    Aynı beyne, aynı EEG'ye sahipler.
  • 5:59 - 6:02
    ve birbirlerine olabildiğince yakınlar.
  • 6:02 - 6:04
    Ancak bir yerlerden kötü bir haber gelecek.
  • 6:04 - 6:06
    Ama nerden ortaya çıkacağını bilmiyoruz.
  • 6:06 - 6:08
    Benim konuşmam böyle.
  • 6:08 - 6:09
    (kahkahalar)
Title:
Jim Fallon: Bir katilin zihnini keşfetmek
Speaker:
Jim Fallon
Description:

Psikopat katiller kaçırılmaması gereken televizyon programlarının başında geliyor, peki ya onları gerçekten harekete geçiren ne? Nörobilimci Jim Fallon, katillerin doğasındaki (ve ortaya çıkışlarındaki) çürümüş yapıyı açığa çıkartabilecek beyin röntgenleri ve genetik analizlerden bahsediyor. Çalışmasını, kurgu olamayacak kadar garip ve de ürpertici bir biçimde kişiselleştiren şaşırtıcı bir aile geçmişini de paylaşıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:11
duygu Sezgin added a translation

Turkish subtitles

Revisions