Return to Video

Czy rozwiążesz zagadkę pszczół miodnych? - Dan Finkel

  • 0:07 - 0:10
    Jesteś biologiem z misją
    uratowania przed wyginięciem
  • 0:10 - 0:14
    rzadkiego gatunku
    pszczół miodnych - Apis Trifecta.
  • 0:14 - 0:19
    Na twoim terenie żyje
    ostanie 60 pszczół tego gatunku.
  • 0:19 - 0:24
    Zbudowałeś już druciane ramy
    odpowiedniej wielkości i kształtu.
  • 0:24 - 0:28
    Teraz trzeba je przekształcić
    w czynne ule,
  • 0:28 - 0:32
    pomagając pszczołom wypełnić woskiem
    każdą sześciokątną komórkę.
  • 0:32 - 0:35
    Można to zrobić na dwa sposoby.
  • 0:35 - 0:38
    Pierwszy polega na umieszczeniu
    pszczoły w komórce.
  • 0:38 - 0:43
    Kiedy już tam jest,
    nie można jej usunąć bez zabicia jej.
  • 0:43 - 0:44
    Drugi sposób:
  • 0:44 - 0:50
    kiedy pusta komórka sąsiaduje
    z przynajmniej trzema woskowymi komórkami,
  • 0:50 - 0:55
    pszczoły, które są w ulu
    wprowadzą się do niej i ją zabudują.
  • 0:55 - 0:59
    Kiedy już zabudują każdą komórkę w ulu,
  • 0:59 - 1:05
    można umieścić w środku dodatkową
    pszczołę, która zostanie królową.
  • 1:05 - 1:09
    Odpowiednio zadbany ul
    wyprodukuje nowe pszczoły
  • 1:09 - 1:11
    i gatunek zostanie utrzymany.
  • 1:11 - 1:16
    Jeśli nie ma przynajmniej trzech
    sąsiednich zabudowanych komórek,
  • 1:16 - 1:19
    pszczoły będą czekać bezczynnie.
  • 1:19 - 1:24
    Pszczoła, która zabudowała komórkę,
    nigdy nie zostanie królową.
  • 1:24 - 1:30
    Można włożyć 59 pszczół do drucianego ula,
    czekać, aż zabudują wszystkie komórki
  • 1:30 - 1:32
    i wtedy stworzyć królową.
  • 1:32 - 1:36
    Jednak wtedy nawet jedna wpadka
    może zrujnować cały gatunek.
  • 1:36 - 1:41
    Im więcej powstanie uli
    mających szansę na przeżycie, tym lepiej.
  • 1:41 - 1:44
    Ile zatem może ich powstać
    przy 60 pszczołach?
  • 1:44 - 1:46
    Zatrzymaj nagranie, żeby to rozszyfrować.
  • 1:46 - 1:47
    3
  • 1:47 - 1:49
    2
  • 1:49 - 1:51
    1
  • 1:51 - 1:52
    0
  • 1:52 - 1:57
    Szukasz czegoś w rodzaju
    niezależnej reakcji łańcuchowej,
  • 1:57 - 2:01
    gdzie mała liczba pszczół
    zabuduje cały ul.
  • 2:01 - 2:05
    Im mniej pszczół wykorzystamy, tym lepiej.
  • 2:05 - 2:12
    Ile najmniej pszczół można wykorzystać
    i jak zaplanować reakcję łańcuchową?
  • 2:12 - 2:14
    Zacznijmy od pierwszego pytania.
  • 2:14 - 2:16
    Istnieje dość sprytna metoda
  • 2:16 - 2:20
    polegająca na liczeniu boków
    zabudowanych komórek
  • 2:20 - 2:22
    i badaniu ich całkowitego obwodu.
  • 2:22 - 2:26
    Załóżmy, że umieszczamy pszczoły
    w tych trzech komórkach.
  • 2:26 - 2:30
    Całkowity obwód zabudowanych
    komórek to 18 boków.
  • 2:30 - 2:33
    Jednak środkowa komórka
    ma trzech zabudowanych sąsiadów,
  • 2:33 - 2:36
    więc pszczoły też ją zabudują.
  • 2:36 - 2:38
    Co się dzieje z ich obwodem?
  • 2:38 - 2:40
    Nadal wynosi 18!
  • 2:40 - 2:45
    Nawet jeśli pszczoły zabudują
    następne komórki mające trzech sąsiadów,
  • 2:45 - 2:47
    obwód nie ulegnie zmianie.
  • 2:47 - 2:49
    O co tu chodzi?
  • 2:49 - 2:54
    Komórka z przynajmniej trzema bokami
    stycznymi do miejsc przyjaznych pszczołom
  • 2:54 - 2:59
    pomniejszy obwód, kiedy będzie zabudowana.
  • 2:59 - 3:03
    Wtedy doda najwyżej
    trzy nowe boki do obwodu.
  • 3:03 - 3:09
    Obwód zabudowanych komórek
    pozostanie taki sam lub zmaleje.
  • 3:09 - 3:13
    Obwód całkowity dla całego ula wynosi 54.
  • 3:13 - 3:17
    Dlatego obwód całkowity komórek,
    w których początkowo umieścimy pszczoły
  • 3:17 - 3:21
    również musi wynosić 54.
  • 3:21 - 3:26
    Dzieląc 54 przez sześć boków
    na każdą nieprzylegającą komórkę,
  • 3:26 - 3:31
    wyjdzie nam, że potrzeba przynajmniej
    dziewięciu pszczół do zabudowania ula.
  • 3:31 - 3:33
    To świetny początek,
  • 3:33 - 3:38
    ale nadal nie wiadomo,
    gdzie umieścić tych dziewięć pszczół
  • 3:38 - 3:40
    i czy będziemy potrzebować ich więcej.
  • 3:40 - 3:42
    Weźmy mniejszą liczbę.
  • 3:42 - 3:48
    Wiemy już, że trzy pszczoły mogłyby
    całkowicie zabudować tak duży ul.
  • 3:48 - 3:50
    A jeśli byłby trochę większy?
  • 3:50 - 3:52
    Obwód tego ula wynosi 30.
  • 3:52 - 3:55
    Czyli trzeba przynajmniej
    pięciu pszczół do jego wypełnienia.
  • 3:55 - 3:57
    Z sześcioma pszczołami byłoby łatwo.
  • 3:57 - 4:02
    Lokując je w ten sposób,
    wypełnilibyśmy ul w trzech krokach.
  • 4:05 - 4:06
    Ale możemy zrobić to lepiej!
  • 4:06 - 4:10
    Nie musimy umieszczać
    pszczoły w tej komórce,
  • 4:10 - 4:14
    bo inne pszczoły ją zabudują.
  • 4:19 - 4:22
    Mamy chyba początek wzoru.
  • 4:22 - 4:25
    Czy możemy go zastosować do całego ula?
  • 4:25 - 4:28
    Oznaczałoby to podobne ulokowanie
    naszych dziewięciu pszczół.
  • 4:28 - 4:32
    Kiedy wezmą się do pracy,
    stworzą reakcję łańcuchową,
  • 4:32 - 4:36
    która spowoduje zapełnienie środka ula
    i rozszerzy się na jego brzegi.
  • 4:39 - 4:44
    Dziesiąta pszczoła wędruje
    do wypełnionego ula i mamy królową.
  • 4:44 - 4:47
    Powtarzając ten proces pięć razy,
  • 4:47 - 4:51
    pomagamy ostatnim
    60 członkom Apis Trifecta
  • 4:51 - 4:54
    stworzyć sześć aktywnych uli.
  • 4:54 - 4:57
    W sumie to niezły początek.
Title:
Czy rozwiążesz zagadkę pszczół miodnych? - Dan Finkel
Speaker:
Dan Finkel
Description:

Obejrzyj całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/can-you-solve-the-honeybee-riddle-dan-finkel

Jesteś biologiem z misją uratowania przed wyginięciem rzadkiego gatunku pszczół miodnych - Apis Trifecta. Na twoim terenie żyje ostanie 60 pszczół tego gatunku. Zbudowałeś już druciane ramy odpowiedniej wielkości i kształtu. Teraz trzeba przekształcić je w czynne ule, wypełniając każdą sześciokątną komórkę woskiem. Czy możesz pomóc pszczołom stworzyć aktywne ule? Dan Finkel pokazuje, jak to zrobić.

Lekcja: Dan Finkel, reżyseria: Charlotte Arene.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:58

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.