WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
Chủ đề về cuộc đàm phán khó khăn

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
gợi cho tôi về một trong những câu chuyện yêu thích của tôi

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
từ Trung Đông,

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
về một người đàn ông để lại cho ba đứa con trai của ông ta 17 con lạc đà.

00:00:10.000 --> 00:00:13.000
Ông ta để lại cho người con cả phân nửa số lạc đà;

00:00:13.000 --> 00:00:15.000
cho người con thứ một phần ba số lạc đà;

00:00:15.000 --> 00:00:17.000
và cho người con út một phần chín số lạc đà.

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
Và ba người con trai cùng nhau đàm phán.

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
17 không chia hết hai.

00:00:21.000 --> 00:00:23.000
Nó cũng không chia hết cho ba.

00:00:23.000 --> 00:00:25.000
Cũng như không chia hết cho chín.

00:00:25.000 --> 00:00:27.000
Tình hình bắt đầu căng thẳng.

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
Cuối cùng, không biết phải làm sao,

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
họ đến gặp và hỏi ý kiến một bà lão thông thái.

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
Bà lão thông tháo nghĩ về vấn đề đó một lúc lâu,

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
và cuối cùng bà ta quay lại và nói,

00:00:36.000 --> 00:00:38.000
"Thực sự ta cũng không biết là có thể giúp cho các người không,

00:00:38.000 --> 00:00:40.000
nhưng ít nhất, nếu các người muốn, các ngươi có thể lấy con lạc đà của ta."

00:00:40.000 --> 00:00:42.000
Vậy là họ có 18 con lạc đà.

00:00:42.000 --> 00:00:45.000
Người con cả lấy phân nửa -- phân nửa của 18 là chín.

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
Người con thứ lấy một phần ba -- một phần ba của 18 là sáu.

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
Người con út lấy một phần chín --

00:00:50.000 --> 00:00:52.000
một phần chín của 18 là hai.

00:00:52.000 --> 00:00:54.000
Và tổng cộng là 17.

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
Họ còn một con lạc đà sót lại.

00:00:56.000 --> 00:00:58.000
Họ trả nó cho bà lão thông thái.

NOTE Paragraph

00:00:58.000 --> 00:01:00.000
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:01:00.000 --> 00:01:02.000
Và nếu các bạn nghĩ về câu chuyện đó,

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
Tôi nghĩ nó giống với

00:01:04.000 --> 00:01:07.000
nhiều cuộc đàm phán khó khăn mà chúng ta tham gia.

00:01:07.000 --> 00:01:09.000
Chúng bắt đầu như là 17 con lạc đà -- không có cách nào để giải quyết.

00:01:09.000 --> 00:01:11.000
Bằng cách nào đó, cái chúng ta cần phải làm

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
là lùi một bước, giống như bà lão thông thái,

00:01:14.000 --> 00:01:16.000
nhìn vấn đề thông qua con mắt trong sáng

00:01:16.000 --> 00:01:19.000
và nghĩ tới con lạc đà thứ 18

00:01:20.000 --> 00:01:22.000
Bây giờ, tìm con lạc đà thứ 18 trong các cuộc xung động trên thế giới

00:01:22.000 --> 00:01:25.000
đã trở thành đam mê của cuộc đời tôi.

00:01:25.000 --> 00:01:28.000
Tôi cơ bản thấy con người chút nào đó giống ba anh em kia;

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
chúng ta là một gia đình.

00:01:30.000 --> 00:01:32.000
Chúng ta biết rằng một cách khoa học,

00:01:32.000 --> 00:01:34.000
cảm ơn những cuộc cách mạng truyền thông

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
tất cả các bộ lạc trên hành tinh, tất cả 15000 bộ lạc,

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
liên lạc với nhau.

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
Và nó là một cuộc họp mặt gia đình lớn.

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
Và giống như nhiều cuộc họp mặt gia đình,

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
nó không phải lúc nào cũng bình yên và tươi sáng cả.

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
Có nhiều mẫu thuẫn.

00:01:48.000 --> 00:01:50.000
Và câu hỏi là,

00:01:50.000 --> 00:01:52.000
chúng ta giải quyết các vấn đề của chúng ta như thế nào?

00:01:52.000 --> 00:01:54.000
Chúng ta giải quyết những sự khác biệt sâu thẳm nhất như thế nào,

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
dựa vào bản chất mang xu hướng xung đột

00:01:56.000 --> 00:01:58.000
và trí thông minh của con người

00:01:58.000 --> 00:02:01.000
trong việc chế tao vũ khí hủy diệt hàng loạt?

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
Đó là câu hỏi.

NOTE Paragraph

00:02:03.000 --> 00:02:06.000
Tôi đã dùng phần tươi đẹp của ba thập kỷ mới đây --

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
gần như bốn --

00:02:08.000 --> 00:02:10.000
du lịch thế giới,

00:02:10.000 --> 00:02:13.000
cố gắng làm việc, tham gia vào các mâu thuẫn

00:02:13.000 --> 00:02:16.000
từ Yugoslavia đến Trung Đông

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
đến Chechnya đến Venezuela,

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
một vài trong những xung đột khó khăn nhất trên hành tinh,

00:02:21.000 --> 00:02:23.000
Tôi đã tự đặt câu hỏi đó.

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
Và nghĩ rằng tôi đã tìm thấy, trong một số cách nào đó,

00:02:25.000 --> 00:02:27.000
bí mật của hòa bình.

00:02:27.000 --> 00:02:30.000
Nó thật sự đơn giản một cách bất ngờ.

00:02:30.000 --> 00:02:33.000
Nó không dễ, nhưng đơn giản.

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
Nó thậm chí không mới.

00:02:35.000 --> 00:02:37.000
Nó có thể là một trong những di sản xưa nhất của con người.

00:02:37.000 --> 00:02:40.000
Bí mật của hòa bình là chúng ta.

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
Nó là chúng ta, những người hoạt động

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
như là một cộng đồng vây quanh

00:02:44.000 --> 00:02:46.000
xung đột,

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
những người tham gia với vai trò xây dựng.

NOTE Paragraph

00:02:48.000 --> 00:02:51.000
Để tôi kể cho các bạn nghe một câu chuyện, một ví dụ.

00:02:52.000 --> 00:02:54.000
Khoảng 20 năm trước, tôi ở Nam Phi (South Africa)

00:02:54.000 --> 00:02:56.000
làm việc với các nhóm trong cuộc xung đột,

00:02:56.000 --> 00:02:58.000
và tôi đã có thêm một tháng,

00:02:58.000 --> 00:03:00.000
vì vậy tôi dùng nó để sống

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
với vài nhóm ở San Bushmen.

00:03:02.000 --> 00:03:05.000
Tôi đã tò mò về họ và cách họ giải quyết xung đột.

00:03:06.000 --> 00:03:08.000
Bởi vì, sau cùng, trong ký ức cuộc sống,

00:03:08.000 --> 00:03:10.000
họ là những thợ săn và người thu lượm,

00:03:10.000 --> 00:03:12.000
sống giống như là tổ tiên của chúng ta

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
khoảng 99% lịch sử con người.

00:03:15.000 --> 00:03:18.000
Và tất cả đàn ông có các mũi tên độc dùng để săn bắn --

00:03:18.000 --> 00:03:20.000
cực kỳ chết người.

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
Vậy, họ giải quyết những sự khác nhau của họ như thế nào?

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
Cái mà tôi học được

00:03:24.000 --> 00:03:27.000
là mỗi khi sự căng thẳng xảy ra trong cộng đồng,

00:03:27.000 --> 00:03:30.000
một ai đó đi giấu các mũi tên độc trong bụi rậm,

00:03:30.000 --> 00:03:34.000
và rồi mọi người ngồi thành vòng tròn như thế này,

00:03:34.000 --> 00:03:37.000
và họ ngồi, họ nói chuyện, và họ nói.

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
Có thể mất đến 2 ngày, 3 ngày, 4 ngày,

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
nhưng họ không ngừng nghỉ

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
tới khi họ tìm ra được cách giải quyết

00:03:43.000 --> 00:03:45.000
hay là một cách hòa giải tốt hơn.

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
Và nếu không khí căng thẳng vẫn cao,

00:03:47.000 --> 00:03:49.000
họ cử một ai đó đi thăm vài người thân

00:03:49.000 --> 00:03:51.000
như là một giai đoạn làm nguội.

NOTE Paragraph

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
Hệ thống đó

00:03:53.000 --> 00:03:56.000
tôi nghĩ rằng là hệ thống mà giữ cho chúng ta sống sót để thời điểm này,

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
căn cứ vào các khuynh hướng của con người.

00:03:58.000 --> 00:04:01.000
Hệ thống đó, tôi gọi nó là phía thứ ba.

00:04:01.000 --> 00:04:03.000
Bởi vì nếu bạn nghĩ về nó,

00:04:03.000 --> 00:04:06.000
bình thường khi chúng ta nghĩ về mâu thuẫn, khi chúng ta mô tả nó,

00:04:06.000 --> 00:04:08.000
thì luôn có hai phía.

00:04:08.000 --> 00:04:10.000
Ả Rập với Israel, công nhân với quản lý,

00:04:10.000 --> 00:04:13.000
chồng với vợ, Dân Chủ với Cộng Hòa,

00:04:13.000 --> 00:04:15.000
nhưng cái mà chúng ta không thường thấy

00:04:15.000 --> 00:04:17.000
là luôn có một phía thứ ba.

00:04:17.000 --> 00:04:19.000
Và bên phía thứ ba của mâu thuẫn là chúng ta,

00:04:19.000 --> 00:04:21.000
đó là cộng đồng xung quanh,

00:04:21.000 --> 00:04:23.000
đó là những bạn, là những đồng minh,

00:04:23.000 --> 00:04:25.000
là những thành viên trong gia đình, là những người hàng xóm.

00:04:25.000 --> 00:04:28.000
Và chúng ta có thể đóng một vai trò xây dựng cực kỳ to lớn.

00:04:28.000 --> 00:04:30.000
Có thể cách cơ bản nhất

00:04:30.000 --> 00:04:33.000
mà bên thứ ba có thể giúp

00:04:33.000 --> 00:04:36.000
là nhắc nhở các bên cái gì thật sự là vấn đề.

00:04:36.000 --> 00:04:38.000
Cho lợi ích của bon trẻ, cho lợi ích của gia đình,

00:04:38.000 --> 00:04:41.000
cho lợi ích của cộng đồng, cho lợi ích của tương lai,

00:04:41.000 --> 00:04:44.000
Hãy dừng tranh cãi một chút và bắt đầu nói chuyện.

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
Vì, vấn đề lề,

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
khi chúng ta ở trong một cuộc xung đột,

00:04:48.000 --> 00:04:50.000
rất dễ mất đi tầm nhìn,

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
nó rất dễ để phản ứng lại.

00:04:52.000 --> 00:04:55.000
Con người: chúng ta là những cổ máy phản ứng.

00:04:55.000 --> 00:04:57.000
Và như câu nói đó,

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
khi tức giận, bạn sẽ nói bài nói tuyệt vời nhất

00:04:59.000 --> 00:05:02.000
mà bạn sẽ phải hối hận.

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Và vì vậy bên thứ ba nhắc nhở chúng ta điều đó.

00:05:05.000 --> 00:05:07.000
Bên thứ ba giúp chúng ta đi tới ban công,

00:05:07.000 --> 00:05:10.000
đây là một ẩn dụ cho một nơi

00:05:10.000 --> 00:05:13.000
mà chúng ta có thể chú ý tới vấn đề chính.

NOTE Paragraph

00:05:13.000 --> 00:05:16.000
Tôi kể cho các bạn một câu chuyện nhỏ từ kinh nghiệm đàm phán của chính tôi.

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
Vài năm trước, tôi tham gia với tư cách là người hòa giải

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
trong vài cuộc đàm phán rất hóc búa

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
giữa các lãnh tụ của Nga

00:05:23.000 --> 00:05:25.000
và các lãnh tụ của Chechnya

00:05:25.000 --> 00:05:27.000
Có một cuộc chiến đang diễn ra, như các bạn biết.

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
Và chúng tôi họp ở Tòa Án Quốc Tế (The Hague),

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
trong Cung Điện Hòa Bình (Peace Palace),

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
trong cùng một phòng, nơi mà tòa án tội ác chiến tranh Yugoslav

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
đã được xét xử.

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
Và cuộc nói chuyện khởi đầu rất khó chịu

00:05:38.000 --> 00:05:40.000
khi mà phó tổng thống của Chechnya

00:05:40.000 --> 00:05:43.000
bắt đầu bằng cách chỉ vào bên Nga và nói,

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
"Các người nên ngồi yên trên ghế,

00:05:45.000 --> 00:05:47.000
vì các người sẽ bị xét xử vì tội ác chiến tranh."

00:05:47.000 --> 00:05:49.000
Và rồi ông ta tiếp tục, và quay sang tôi và nói,

00:05:49.000 --> 00:05:51.000
"Ông là người Mỹ.

00:05:51.000 --> 00:05:54.000
Nhìn lại xem người Mỹ đang làm gì ở Puerto Rico."

00:05:54.000 --> 00:05:57.000
Và đầu óc tôi bắt đầu chạy, "Puerto Rico? Tôi biết gì về Puerto Rico?"

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
Tôi bắt đầu phản ứng lại,

00:05:59.000 --> 00:06:02.000
nhưng rồi tôi cố gắng nhớ là đi lên ban công.

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Và rồi khi ông ta dừng lại,

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
và mọi người nhìn tôi chờ đợi phản hồi,

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
từ cái nhìn từ ban công, tôi đã có thể cảm ơn vì sự lưu ý của ông ta

00:06:09.000 --> 00:06:12.000
và nói, "Tôi thật sự biết ơn vì sự phê bình của ông cho đất nước tôi,

00:06:12.000 --> 00:06:14.000
và tôi nhận nó như là dấu hiệu chúng ta là bạn

00:06:14.000 --> 00:06:17.000
và có thể nói chuyện thẳng thắn với nhau.

00:06:17.000 --> 00:06:20.000
Và cái mà chúng ta đang bàn ở đây không phải là về Puerto Rico hay là quá khứ.

00:06:20.000 --> 00:06:23.000
Cái mà chúng ta đang bàn ở đây là tìm cách

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
dừng lại sự đau khổ và đổ máu ở Chechnya."

00:06:26.000 --> 00:06:29.000
Và cuộc đối thoại quay lại chủ đề chính.

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
Đó chính là vai trò của phía thứ ba,

00:06:31.000 --> 00:06:33.000
là để giúp cho các bên có thể đi tới ban công.

NOTE Paragraph

00:06:33.000 --> 00:06:36.000
Và bây giờ để tôi nói một chút

00:06:36.000 --> 00:06:38.000
và mà được đa số coi là xung đột khó khăn nhất trên thế giới,

00:06:38.000 --> 00:06:40.000
hay là cuộc xung đột gần như không thể giải quyết,

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
đó là vấn đề Trung Đông (Middle East).

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Câu hỏi là: Ở đó thì phía thứ ba là ai?

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
Làm thế nào để chúng ta đi đến ban công?

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
Bây giờ tôi không giả bộ là có một câu trả lời

00:06:49.000 --> 00:06:51.000
cho vấn đề ở Trung Đông,

00:06:51.000 --> 00:06:53.000
nhưng tôi nghĩ tôi biết bước đầu tiên,

00:06:53.000 --> 00:06:55.000
cơ bản là bước đầu tiên,

00:06:55.000 --> 00:06:58.000
thứ mà ai trong chúng ta cũng có thể làm trong vai trò là phía thứ ba.

00:06:58.000 --> 00:07:00.000
Để tôi hỏi các bạn một câu hỏi trước.

00:07:00.000 --> 00:07:02.000
Bao nhiêu trong các bạn

00:07:02.000 --> 00:07:04.000
trong các năm gần đây

00:07:04.000 --> 00:07:07.000
từng thấy mình quan tâm đến vấn đề ở Trung Đông

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
và tự hỏi ai có thể làm gì?

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
Chỉ tò mò thôi, bao nhiêu người?

00:07:11.000 --> 00:07:14.000
Ok, vậy là hầu hết mọi người.

00:07:14.000 --> 00:07:16.000
Và đây, điều này rất xa vời.

00:07:16.000 --> 00:07:19.000
Tại sao chúng ta lại phải quan tâm đến cuộc xung đột này?

00:07:19.000 --> 00:07:21.000
Có phải là vì số người chết?

00:07:21.000 --> 00:07:23.000
Số lượng người chết gấp hàng trăm lần

00:07:23.000 --> 00:07:25.000
trong một cuộc xung đột ở Châu Phi hơn là ở Trung Đông.

00:07:25.000 --> 00:07:27.000
Không phải vì số người chết, nó là vì câu chuyện ở đó,

00:07:27.000 --> 00:07:29.000
vì mỗi cá nhân chúng ta cảm thấy liên quan

00:07:29.000 --> 00:07:31.000
đến câu chuyện đó.

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
Dù chúng ta là Đạo Thiên Chúa, Đạo Hồi hay là Đạo Do Thái,

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
theo đạo hay không theo đạo,

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
chúng ta cảm thấy chúng ta có liên quan đến nó.

NOTE Paragraph

00:07:37.000 --> 00:07:40.000
Những câu chuyện mang tầm quan trọng lớn. Tôi biết điều đó với cương vị là một nhân chủng học.

00:07:40.000 --> 00:07:43.000
Những câu chuyện mà chúng ta dùng để truyền tải kiến thức.

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
Chúng mang đến ý nghĩa cho cuộc sống.

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
Điều mà chúng ta làm ở TED - chúng ta kể chuyện.

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Các câu chuyện là chìa khóa.

00:07:49.000 --> 00:07:52.000
Và vì vậy câu hỏi của tôi là,

00:07:52.000 --> 00:07:54.000
Vâng, thử giải quyết chính trị

00:07:54.000 --> 00:07:56.000
ở Trung Đông,

00:07:56.000 --> 00:07:59.000
nhưng hãy cũng nhìn vào câu chuyện.

00:07:59.000 --> 00:08:01.000
Thử nhìn vào gốc rễ của tất cả mọi chuyện.

00:08:01.000 --> 00:08:03.000
Thử xem nếu chúng ta có thể áp dụng bên thứ ba vào.

00:08:03.000 --> 00:08:06.000
Điều đó nghĩa là gì? Và câu chuyện ở đây là gì?

NOTE Paragraph

00:08:06.000 --> 00:08:08.000
Bây giờ, với tư cách là những nhà nhân chủng học, chúng ta biết

00:08:08.000 --> 00:08:11.000
rằng mọi nền văn hóa đều có một câu chuyện về nguồn gốc của nó.

00:08:11.000 --> 00:08:13.000
Câu chuyện về nguồn gốc của Trung Đông là gì?

00:08:13.000 --> 00:08:15.000
Trong một mệnh đề, nó như thế này:

00:08:15.000 --> 00:08:18.000
4.000 năm trước, một người đàn ông và gia đình ông ta

00:08:18.000 --> 00:08:20.000
đi xuyên qua Trung Đông,

00:08:20.000 --> 00:08:23.000
và thế giới lúc đó chưa như bây giờ.

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
Người đàn ông đó, tất nhiên,

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
là Abraham.

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
Và cái mà ông ta đi là vì sự đoàn kết,

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
sự kết gia đình.

00:08:31.000 --> 00:08:33.000
Ông ta là cha của tất cả chúng ta.

00:08:33.000 --> 00:08:35.000
Nhưng không phải chỉ là cái mà ông ta đai diện, nó là thông điệp của ông ta.

00:08:35.000 --> 00:08:38.000
Thông điệp ban sơ của ông ta cũng là đoàn kết,

00:08:38.000 --> 00:08:41.000
sự liên hệ của nó và sự đoàn kết của nó.

00:08:41.000 --> 00:08:44.000
Và giá trị cơ bản của ông ta là sự tôn trọng,

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
là lòng tốt với những người lạ.

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
Đó là cái mà ông ta nổi tiếng, lòng hiếu khách của ông ta.

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
Vì vậy,

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
ông ta là phía thứ ba tượng trưng

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
của Trung Đông.

00:08:55.000 --> 00:08:58.000
Ông ta là người nhắc nhở chúng ta

00:08:58.000 --> 00:09:00.000
rằng chúng ta là một phần của một tập thể lớn hơn.

00:09:00.000 --> 00:09:02.000
Bây giờ, các bạn hãy --

00:09:02.000 --> 00:09:04.000
bây giờ nghĩ về điều đó một chút.

NOTE Paragraph

00:09:04.000 --> 00:09:07.000
Hiện tại, chúng ta đối mặt với khủng bố.

00:09:07.000 --> 00:09:09.000
Khủng bố là gì?

00:09:09.000 --> 00:09:12.000
Khủng bố cơ bản là lấy người lạ

00:09:12.000 --> 00:09:15.000
và đối xử với họ như là kẻ thù mà bạn muốn tiêu diệt

00:09:15.000 --> 00:09:17.000
để gây ra sợ hãi.

00:09:17.000 --> 00:09:19.000
Cái gì là đối lập của chủ nghĩa khủng bố?

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
Đó là lấy người lạ

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
và đối xử với họ như là bạn bè

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
người mà bạn chào đón ở nhà mình

00:09:26.000 --> 00:09:28.000
để kết giao bằng hữu và tạo sự hiểu biết,

00:09:28.000 --> 00:09:31.000
hay kính trọng, hay tình yêu thương.

NOTE Paragraph

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
Vậy chuyện gì xảy ra nếu

00:09:33.000 --> 00:09:36.000
bạn lấy câu chuyện của Abraham,

00:09:36.000 --> 00:09:38.000
là câu chuyện của phía thứ ba,

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
chuyện gì nếu điều đó có thể là --

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
vì Abraham tượng trưng cho lòng hiếu khách --

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
chuyện gì xảy ra nếu đó là liều thuốc cho chủ nghĩa khủng bố?

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
Chuyện gì xảy ra nếu đó là liều vắc-xin

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
chống lại phân biệt tôn giáo?

00:09:50.000 --> 00:09:53.000
Làm cách nào bạn đem câu chuyện đó vào đời sống?

00:09:53.000 --> 00:09:55.000
Bây giờ nó không đủ khi chỉ kể một câu chuyện --

00:09:55.000 --> 00:09:57.000
đó là mạnh mẽ --

00:09:57.000 --> 00:09:59.000
nhưng người ta cần trải nghiệm câu chuyện.

00:09:59.000 --> 00:10:02.000
Họ cần phải có thể sống như câu chuyện. Làm cách nào bạn làm được điều đó?

00:10:02.000 --> 00:10:05.000
Và đó là suy nghĩ của tôi làm cách nào mà để làm được điều đó.

00:10:05.000 --> 00:10:07.000
Và đó là điều dẫn đến bước đầu tiên.

00:10:07.000 --> 00:10:09.000
Vì cách đơn giản để thực hiện điều đó là

00:10:09.000 --> 00:10:12.000
đi bộ.

00:10:12.000 --> 00:10:15.000
Bạn đi bộ theo hành trình của Abraham.

00:10:15.000 --> 00:10:18.000
Bạn men theo hành trình của Abraham.

00:10:18.000 --> 00:10:21.000
Vì đi bộ có một sức mạnh thực sự.

00:10:21.000 --> 00:10:24.000
Các bạn biết, là một nhà nhân chủng học, đi bộ là cái mà làm cho chúng là là con người.

00:10:24.000 --> 00:10:26.000
Nó buồn cười, khi bạn đi bộ,

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
bạn đi kề bên nhau

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
về cùng một hướng.

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
Bây giờ, nếu tôi đi đến bạn mặt đối mặt

00:10:33.000 --> 00:10:36.000
và đi đến gần bạn thế này,

00:10:36.000 --> 00:10:39.000
bạn sẽ cảm thấy bị đe dọa.

00:10:39.000 --> 00:10:41.000
Nhưng nếu tôi đi bộ vai kề vai,

00:10:41.000 --> 00:10:43.000
thậm chí chạm vai,

00:10:43.000 --> 00:10:45.000
thì không vấn đề gì cả.

00:10:45.000 --> 00:10:47.000
Ai chiến đâu khi đi bộ?

00:10:47.000 --> 00:10:50.000
Đó là lý do tại sao trong đàm phá, thường khi mọi thứ trở nên căng thẳng,

00:10:50.000 --> 00:10:52.000
người ta đi bô trong rừng.

NOTE Paragraph

00:10:52.000 --> 00:10:54.000
Vì vậy ý tưởng đến với tôi

00:10:54.000 --> 00:10:56.000
về cái mà truyền cảm hứng

00:10:56.000 --> 00:10:58.000
một lối đi, một con đường --

00:10:58.000 --> 00:11:01.000
nghĩ về con đường tơ lụa, nghĩ về con đường Appalachian --

00:11:01.000 --> 00:11:03.000
đã đi theo bước chân

00:11:03.000 --> 00:11:05.000
của Abraham

00:11:05.000 --> 00:11:07.000
Người ta nói: "Thật điên rồi. Không thể làm được.

00:11:07.000 --> 00:11:10.000
Không thể nào đi lại con đường của Abraham được. Nó quá nguy hiểm.

00:11:10.000 --> 00:11:12.000
Các bạn phải đi qua tất cả các biên giới.

00:11:12.000 --> 00:11:14.000
Nó đi ngang qua 10 quốc gia khác nhau ở Trung Đông,

00:11:14.000 --> 00:11:16.000
bởi vì nó thống nhất tất cả."

00:11:16.000 --> 00:11:18.000
Và vì vậy chúng tôi nghiên cứu ý tưởng đó ở Harvard.

00:11:18.000 --> 00:11:20.000
Chúng tôi chuẩn bị.

00:11:20.000 --> 00:11:22.000
Và rồi một vài năm trước, nhóm chúng tôi,

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
khoảng 25 người từ 10 quốc gia khác nhau,

00:11:24.000 --> 00:11:26.000
quyết định thử xem chúng tôi có thể đi lại hành trình của Abraham không,

00:11:26.000 --> 00:11:29.000
đi từ nới ông ấy sinh ra ở thành phố Urfa

00:11:29.000 --> 00:11:32.000
ở phía nam Thổ Nhĩ Kỳ, phía bắc Mesopotamia.

00:11:32.000 --> 00:11:35.000
Và chúng tôi đi xe buýt và đi bộ

00:11:35.000 --> 00:11:37.000
và đi tới Harran,

00:11:37.000 --> 00:11:40.000
nơi, theo kinh thánh, ông bắt đầu cuộc hành trình.

00:11:40.000 --> 00:11:42.000
Rồi chúng tôi đi qua biên giới vào Syria, đi tới Aleppo,

00:11:42.000 --> 00:11:44.000
nơi mà hóa ra có tên được đặt theo Abraham.

00:11:44.000 --> 00:11:46.000
Chúng tôi đi tới Damascus,

00:11:46.000 --> 00:11:48.000
nơi mà có một lịch sử lâu đời liên quan đến Abraham.

00:11:48.000 --> 00:11:51.000
Chúng tôi đến phía bắc Jordan,

00:11:51.000 --> 00:11:53.000
tới Jerusalem,

00:11:53.000 --> 00:11:56.000
nơi mà mọi thức về Abraham, tới Bethlehem,

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
và cuối cùng tới nơi mà ông ta được chôn cất

00:11:58.000 --> 00:12:00.000
ở Hebron.

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
Thật hiệu quả, chúng tôi đã đi từ nơi sinh ra đến nơi chết đi.

00:12:02.000 --> 00:12:05.000
Chúng tôi đã chứng minh nó có thể làm được. Nó là một cuộc hành trình tuyệt vời.

NOTE Paragraph

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
Tôi hỏi các bạn một câu.

00:12:07.000 --> 00:12:09.000
Bao nhiêu người trong các bạn đã từng có kinh nghiệm

00:12:09.000 --> 00:12:11.000
ở trong một khu phố lạ,

00:12:11.000 --> 00:12:13.000
hay là một miền đất lạ,

00:12:13.000 --> 00:12:16.000
và một người hoàn toàn xa lạ, một người xa lạ hoàn hảo,

00:12:16.000 --> 00:12:19.000
đi đến bạn và cho bạn thấy sự tốt bụng,

00:12:19.000 --> 00:12:21.000
có thể là mời bạn đến nhà họ, mời bạn ly nước,

00:12:21.000 --> 00:12:23.000
mời bạn cà phê, mời bạn một bữa ăn?

00:12:23.000 --> 00:12:25.000
Bao nhiêu người trong các bạn đã từng có kinh nghiệm đó?

00:12:25.000 --> 00:12:27.000
Đó chính là bản chất

00:12:27.000 --> 00:12:29.000
của con đường Abraham.

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
Nhưng cái mà bạn khám phá, là bạn đi tới những ngôi làng ở Trung Đông

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
nơi mà bạn mong đợi sự hiếu khách,

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
và bạn nhận được sự hiếu khách tuyệt vời nhất,

00:12:35.000 --> 00:12:37.000
tất cả liên quan đến Abraham.

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
"Nhân danh cha Abraham,

00:12:39.000 --> 00:12:41.000
tôi mang cho bạn một ít thức ăn."

00:12:41.000 --> 00:12:43.000
Vì vậy cái mà chúng tôi đã khám phá

00:12:43.000 --> 00:12:46.000
là Abraham không phải chỉ là một hình tượng trong sách đối với những người ở đó,

00:12:46.000 --> 00:12:49.000
Ông ta sống, ông ta là một hình tượng sống.

NOTE Paragraph

00:12:49.000 --> 00:12:51.000
Và để làm một câu chuyện dài ngắn lại,

00:12:51.000 --> 00:12:53.000
trong vài năm gần đây,

00:12:53.000 --> 00:12:55.000
hàng ngàn người

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
đã bắt đầu đi bộ từng phần của con đường Abraham

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
ở Trung Đông,

00:12:59.000 --> 00:13:02.000
tận hưởng lòng hiếu khách của người dân ở đó.

00:13:02.000 --> 00:13:04.000
Họ bắt đầu đi bộ

00:13:04.000 --> 00:13:06.000
ở Israel và Palestine,

00:13:06.000 --> 00:13:08.000
ở Jordan, ở Thổ Nhĩ Kỳ, ở Syria.

00:13:08.000 --> 00:13:10.000
Nó là một trải nghiệm tuyệt vời.

00:13:10.000 --> 00:13:12.000
Đàn ông, phụ nữ, thanh niên, người già --

00:13:12.000 --> 00:13:15.000
nhiều phụ nữ hơn đàn ông, thật sự, một cách thú vị.

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
Những người không thể đi,

00:13:17.000 --> 00:13:19.000
những người mà không thể tới đó bây giờ,

00:13:19.000 --> 00:13:21.000
người ta bắt đầu tổ chức các cuộc đi bộ đồng hành

00:13:21.000 --> 00:13:23.000
ở các thành phố, trong chính cộng đồng của họ.

00:13:23.000 --> 00:13:25.000
Cụ thể là ở Cincinmati, người ta tổ chức một cuộc đi bộ

00:13:25.000 --> 00:13:27.000
từ một nhà thờ Thiên Chúa tới một nhà thờ Hồi giáo rồi tới một nhà thờ Do Thái

00:13:27.000 --> 00:13:29.000
và tất cả có một bữa ăn Abraham cùng nhau.

00:13:29.000 --> 00:13:31.000
Nó là ngày con đường Abraham.

00:13:31.000 --> 00:13:33.000
Ở Sao Paulo, Brazil, nó trở thành một sự kiện thường niên

00:13:33.000 --> 00:13:35.000
cho hàng ngàn người chạy

00:13:35.000 --> 00:13:37.000
trong một con đường Abraham tưởng tượng,

00:13:37.000 --> 00:13:39.000
kết nối nhiều cộng đồng khác nhau.

00:13:39.000 --> 00:13:42.000
Các phương tiện truyền thông yêu thích và quý mến nó.

00:13:42.000 --> 00:13:44.000
Họ chú rất nhiều đến nó

00:13:44.000 --> 00:13:46.000
vì nó bắt mắt,

00:13:46.000 --> 00:13:48.000
và nó truyền bá tư tưởng,

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
tư tưởng về lòng hiếu khách của Abraham

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
về lòng tốt đối với những người xa lạ.

00:13:52.000 --> 00:13:54.000
Và mới chỉ vài tuần trước,

00:13:54.000 --> 00:13:56.000
có một câu chuyện trên đài phát thanh quốc gia (NPR) về nó.

00:13:56.000 --> 00:13:58.000
Tháng trước,

00:13:58.000 --> 00:14:00.000
có một mẫu chuyện trong tờ Guardian,

00:14:00.000 --> 00:14:03.000
trong tờ Manchester Guardian, về nó --

00:14:03.000 --> 00:14:06.000
hẳn hai trang.

00:14:06.000 --> 00:14:09.000
Và họ trích dẫn một người dân làng

00:14:09.000 --> 00:14:12.000
rằng, "Cuộc đi bộ này kết nối chúng tôi với thế giới."

00:14:12.000 --> 00:14:15.000
Ông ta nói nó giống như là một tia sáng lóe lên trong cuộc đời chúng tôi.

00:14:15.000 --> 00:14:17.000
Nó mang chúng tôi hy vọng.

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
Và nó là như vậy.

NOTE Paragraph

00:14:19.000 --> 00:14:22.000
Nhưng nó không phải chỉ là về tâm lý,

00:14:22.000 --> 00:14:24.000
nó còn về kinh tế,

00:14:24.000 --> 00:14:26.000
vì khi người ta đi bộ người ta tiêu tiền.

00:14:26.000 --> 00:14:29.000
Và người phụ nữ này, Um Ahmad,

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
là một phụ nữ sống ở trên đường ở Bắc Jordan.

00:14:32.000 --> 00:14:34.000
Bà ta cực kỳ nghèo.

00:14:34.000 --> 00:14:37.000
Bà ta mù một bên, chồng bà ta mất sức lao động,

00:14:37.000 --> 00:14:40.000
Bà ta có bảy đứa con.

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
Nhưng cái mà ba ta có thể làm là nấu ăn.

00:14:42.000 --> 00:14:45.000
Và vì vậy bà ta bắt đầu nấu ăn cho vài nhóm những người đi bộ

00:14:45.000 --> 00:14:48.000
đi ngang qua làng và có một bữa ăn trong nhà bà ta.

00:14:48.000 --> 00:14:50.000
Họ ngồi dưới sàn.

00:14:50.000 --> 00:14:52.000
Bà ta thậm chí không có khăn trải.

00:14:52.000 --> 00:14:54.000
Bà ta nấu đồ ăn ngon nhất

00:14:54.000 --> 00:14:57.000
từ thảo mộc tươi có sẵn ở vùng quê này.

00:14:57.000 --> 00:14:59.000
Và vì vậy ngày càng nhiều người đi bộ đến.

00:14:59.000 --> 00:15:01.000
Và mới đây bà ta bắt đầu có thu nhập

00:15:01.000 --> 00:15:03.000
để hỗ trợ gia đình.

00:15:03.000 --> 00:15:06.000
Và vì vậy bà ta kể với nhóm chúng tôi, bà ta nói,

00:15:06.000 --> 00:15:09.000
"Các bạn đã làm cho tôi được nhìn nhận

00:15:09.000 --> 00:15:11.000
trong một ngôi làng mà mọi người từng mất mặt

00:15:11.000 --> 00:15:13.000
khi nhìn tôi."

00:15:13.000 --> 00:15:16.000
Đó là tiềm năng của con đường Abraham.

00:15:16.000 --> 00:15:18.000
Có hàng trăm cộng đồng kiểu như vậy

00:15:18.000 --> 00:15:21.000
ở Trung Đông, dọc theo con đường.

00:15:22.000 --> 00:15:25.000
Cái tiềm năng cơ bản là thay đổi trò chơi.

00:15:25.000 --> 00:15:27.000
Và để đổi trò chơi này, bạn phải thay đổi cái khung,

00:15:27.000 --> 00:15:29.000
cái cách mà chúng ta nhìn sự việc ==

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
để thay đổi cái khung

00:15:31.000 --> 00:15:34.000
từ thù địch sang hiếu khách,

00:15:34.000 --> 00:15:37.000
từ khủng bố sang du lịch,

00:15:37.000 --> 00:15:39.000
Và với tư tưởng đó, con đường Abraham

00:15:39.000 --> 00:15:41.000
là nhân tố thay đổi cuộc chơi.

NOTE Paragraph

00:15:41.000 --> 00:15:43.000
Để tôi cho các bạn xem một thứ.

00:15:43.000 --> 00:15:45.000
Tôi có một trái sồi nhỏ ở đây

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
mà tôi đã nhặt được trong khi tôi đi bộ

00:15:47.000 --> 00:15:49.000
vào đầu năm đây.

00:15:49.000 --> 00:15:51.000
Bây giờ quả sồi thì gắn với cây sồi, tất nhiên rồi --

00:15:51.000 --> 00:15:53.000
lớn lên thành một cây sồi,

00:15:53.000 --> 00:15:55.000
cái mà gắn với Abraham.

00:15:55.000 --> 00:15:57.000
Con đường bây giờ thì giống như một trái sồi;

00:15:57.000 --> 00:15:59.000
Nó vẫn chỉ mới ở giai đoạn đầu.

00:15:59.000 --> 00:16:01.000
Cây sồi sẽ trông như thế nào?

00:16:01.000 --> 00:16:03.000
Tôi nghĩ về thời thơ ấu của tôi

00:16:03.000 --> 00:16:05.000
một khoảng thời gian đẹp, sau khi tôi sinh ra ở Chicago.

00:16:05.000 --> 00:16:07.000
Tôi ở Châu Âu.

00:16:07.000 --> 00:16:09.000
Nếu bạn đã từng

00:16:09.000 --> 00:16:11.000
ở trong một đống hoang tàn, như là, Luân Đôn

00:16:11.000 --> 00:16:14.000
vào năm 1945, hay Berlin,

00:16:14.000 --> 00:16:16.000
và bạn nói,

00:16:16.000 --> 00:16:18.000
"60 năm sau,

00:16:18.000 --> 00:16:20.000
đây sẽ là phần thanh bình, giàu có nhất của hành tinh,"

00:16:20.000 --> 00:16:22.000
người ta sẽ nghĩ

00:16:22.000 --> 00:16:24.000
bạn thật điên rồ.

00:16:24.000 --> 00:16:28.000
Nhưng họ làm được, cảm ơn đại diện chung -- Châu Âu --

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
và nền kinh tế chung.

00:16:30.000 --> 00:16:33.000
Vì vậy câu hỏi của tôi là, nếu người ta làm được ở Châu Âu,

00:16:33.000 --> 00:16:35.000
thì tại sao không ở Trung Đông?

00:16:35.000 --> 00:16:37.000
Tại sao không, cảm ơn đại diện chung --

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
chính là câu chuyện về Abraham --

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
và cảm ơn nền kinh tế chung

00:16:41.000 --> 00:16:44.000
có thể dựa trên phần tốt của du lịch?

NOTE Paragraph

00:16:45.000 --> 00:16:47.000
Vì vậy tôi kết luận

00:16:47.000 --> 00:16:50.000
với tư cách là trong 35 năm vừa qua,

00:16:50.000 --> 00:16:52.000
tôi làm việc

00:16:52.000 --> 00:16:54.000
trong những nơi nguy hiểm, khó khăn và nan giải

00:16:54.000 --> 00:16:56.000
về xung đột nhất hành tinh,

00:16:56.000 --> 00:16:59.000
Tôi chưa từng thấy một xung đột nào

00:16:59.000 --> 00:17:02.000
mà tôi cảm thấy không thể nào thay đổi được.

00:17:02.000 --> 00:17:04.000
Nó không dễ, tất nhiên,

00:17:04.000 --> 00:17:06.000
nhưng nó có thể.

00:17:06.000 --> 00:17:08.000
Nó đã từng thành công ở Nam Phi.

00:17:08.000 --> 00:17:10.000
Nó đã từng thành công ở Bắc Ireland.

00:17:10.000 --> 00:17:12.000
Nó có thể thành công ở bất cứ nơi nào.

00:17:12.000 --> 00:17:14.000
Nó chỉ đơn giản là dựa vào chúng ta.

00:17:14.000 --> 00:17:17.000
Nó dựa vào chúng ta như là phía thứ ba.

00:17:17.000 --> 00:17:19.000
Vì vậy để tôi mời bạn

00:17:19.000 --> 00:17:21.000
xem xét làm bên thứ ba

00:17:21.000 --> 00:17:23.000
dù chỉ với một bước rất nhỏ.

00:17:23.000 --> 00:17:25.000
Chúng ta sắp đến giờ giải lao.

00:17:25.000 --> 00:17:27.000
Các bạn hãy gặp một ai đó

00:17:27.000 --> 00:17:30.000
người có một nền văn hóa khác, một đất nước khác,

00:17:30.000 --> 00:17:32.000
một chủng tộc khác, và sự khác biệt,

00:17:32.000 --> 00:17:35.000
và nói chuyện với họ; lắng nghe họ,

00:17:35.000 --> 00:17:37.000
Đó là hành động của bên thứ ba.

00:17:37.000 --> 00:17:39.000
Đó là đi theo con đường Abraham.

00:17:39.000 --> 00:17:41.000
Sau một buổi nói chuyện của TED (TEDTalk),

00:17:41.000 --> 00:17:43.000
tại sao không là một cuộc đi bộ của TED (TEDWalk)?

NOTE Paragraph

00:17:43.000 --> 00:17:45.000
Vì vậy tôi để cho các bạn

00:17:45.000 --> 00:17:47.000
ba điều.

00:17:47.000 --> 00:17:50.000
Một là, bí mật của hòa bình

00:17:50.000 --> 00:17:53.000
là bên thứ ba.

00:17:53.000 --> 00:17:55.000
Bên thứ ba là chúng ta,

00:17:55.000 --> 00:17:57.000
mỗi chúng ta,

00:17:57.000 --> 00:17:59.000
với một chỉ bước,

00:17:59.000 --> 00:18:02.000
có thể mang thế giới

00:18:02.000 --> 00:18:05.000
một bước gần hơn tới hòa bình,

00:18:05.000 --> 00:18:07.000
Có một câu tục ngữ cổ của Châu Phi rằng:

00:18:07.000 --> 00:18:09.000
"Khi các lưới nhện kết hợp,

00:18:09.000 --> 00:18:12.000
chúng có thể cản cả một con sư tử."

00:18:12.000 --> 00:18:14.000
Nếu chúng ta có thể kết hợp

00:18:14.000 --> 00:18:16.000
những cái lưới bên thứ ba của hòa bình,

00:18:16.000 --> 00:18:19.000
chúng ta có thể cản cả con sư tử chiến tranh.

NOTE Paragraph

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
Cảm ơn rất nhiều.

NOTE Paragraph

00:18:21.000 --> 00:18:23.000
(Vỗ tay)