[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Kwestia trudnych negocjacji przypomina mi Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,jedną z moich ulubionych baśni Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Bliskiego Wschodu, Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:10.00,Default,,0000,0000,0000,,o człowieku, który zostawił 17 wielbłądów dla swoich trzech synów. Dialogue: 0,0:00:10.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy syn miał dostać połowę wielbłądów, Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.00,Default,,0000,0000,0000,,drugi syn - jedną trzecią, Dialogue: 0,0:00:15.00,0:00:17.00,Default,,0000,0000,0000,,zaś najmłodszy syn - jedną dziewiątą. Dialogue: 0,0:00:17.00,0:00:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Synowie przystąpili do negocjacji. Dialogue: 0,0:00:19.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,17 nie dzieli się przez 2. Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie dzieli się przez 3. Dialogue: 0,0:00:23.00,0:00:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie dzieli się przez 9. Dialogue: 0,0:00:25.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Między braćmi zaczęło iskrzyć. Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Zrozpaczeni, poszli w końcu Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,po radę do starej mądrej kobiety. Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Staruszka przez długi czas rozważała ich problem, Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:36.00,Default,,0000,0000,0000,,po czym wróciła i orzekła: Dialogue: 0,0:00:36.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,"Nie wiem, czy to wam pomoże, Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,ale jeśli chcecie, możecie wziąć mojego wielbłąda". Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Mieli zatem 18 wielbłądów. Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Pierwszy syn wziął połowę - połowa z 18 to 9. Dialogue: 0,0:00:45.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Drugi syn wziął trzecią część - jedna trzecia z 18 to 6. Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Najmłodszy syn wziął dziewiątą część - Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:52.00,Default,,0000,0000,0000,,- jedna dziewiąta z 18 to 2. Dialogue: 0,0:00:52.00,0:00:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Łącznie 17. Dialogue: 0,0:00:54.00,0:00:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Został im jeden wielbłąd, Dialogue: 0,0:00:56.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,którego oddali staruszce. Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli zastanowić się nad tą historią, Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:04.00,Default,,0000,0000,0000,,to podobna jest ona Dialogue: 0,0:01:04.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,do wielu trudnych negocjacji, jakie podejmujemy. Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaczyna się od 17 wielbłądów i nie ma rozwiązania. Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Potrzeba nam Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,zrobić krok wstecz, wyjść z tej sytuacji, by mieć świeże spojrzenie, Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,jak tamta stara mądra kobieta, Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,i znaleźć osiemnastego wielbłąda. Dialogue: 0,0:01:20.00,0:01:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Znajdowanie 18. wielbłąda Dialogue: 0,0:01:22.00,0:01:25.00,Default,,0000,0000,0000,,w konfliktach na całym świecie jest moją pasją. Dialogue: 0,0:01:25.00,0:01:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Postrzegam ludzkość trochę jak tych trzech braci: Dialogue: 0,0:01:28.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,wszyscy jesteśmy jedną rodziną. Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Z naukowego punktu widzenia, Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,dzięki rewolucji w komunikacji, Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:37.00,Default,,0000,0000,0000,,wszystkie plemiona na Ziemi, wszystkie 15000 plemion, Dialogue: 0,0:01:37.00,0:01:40.00,Default,,0000,0000,0000,,jest w kontakcie ze sobą. Dialogue: 0,0:01:40.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,To niczym duży zjazd rodzinny. Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednak, jak na wielu zjazdach rodzinnych, Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:46.00,Default,,0000,0000,0000,,nie jest miło i przyjemnie. Dialogue: 0,0:01:46.00,0:01:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest wiele zatargów. Dialogue: 0,0:01:48.00,0:01:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Pytanie brzmi: Dialogue: 0,0:01:50.00,0:01:52.00,Default,,0000,0000,0000,,jak radzimy sobie z tym, co nas różni? Dialogue: 0,0:01:52.00,0:01:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak radzimy sobie z najgłębszymi sporami, Dialogue: 0,0:01:54.00,0:01:56.00,Default,,0000,0000,0000,,wziąwszy pod uwagę ludzką skłonność Dialogue: 0,0:01:56.00,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,do walki i człowieczy talent Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,do wymyślania broni masowego zniszczenia? Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto jest pytanie. Dialogue: 0,0:02:03.00,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Jako że większość ostatnich trzydziestu - Dialogue: 0,0:02:06.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,- prawie czterdziestu - Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,- lat spędziłem podróżując Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,po świecie, pracując, angażując się w konflikty Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,od Jugosławii do Bliskiego Wschodu, Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,od Czeczenii do Wenezueli, Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,w niektóre z najtrudniejszych konfliktów na świecie, Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:23.00,Default,,0000,0000,0000,,zadawałem sobie to pytanie. Dialogue: 0,0:02:23.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,I chyba odkryłem, Dialogue: 0,0:02:25.00,0:02:27.00,Default,,0000,0000,0000,,co jest sekretem pokoju. Dialogue: 0,0:02:27.00,0:02:30.00,Default,,0000,0000,0000,,To zaskakująco proste. Dialogue: 0,0:02:30.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie łatwe do wykonania, ale zasadniczo proste. Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomysł nie jest nawet nowy. Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Może to scheda po naszych praprzodkach. Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Sekretem pokoju jesteśmy my. Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:42.00,Default,,0000,0000,0000,,My - Dialogue: 0,0:02:42.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,- jako społeczność wokół konfliktu Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,możemy odegrać w nim Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,konstruktywną rolę. Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Podam wam jako przykład pewną historię. Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Około 20 lat temu byłem w RPA Dialogue: 0,0:02:54.00,0:02:56.00,Default,,0000,0000,0000,,pracując ze stronami tamtejszego konfliktu. Dialogue: 0,0:02:56.00,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Miałem dodatkowy miesiąc, Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,więc spędziłem jakiś czas Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,żyjąc z kilkoma grupami Buszmenów San. Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Byłem ciekaw ich oraz ich sposobów rozwiązywania konfliktów. Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak daleko sięga pamięć, Dialogue: 0,0:03:08.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,byli oni myśliwymi i zbieraczami, Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,żyjąc niemal dokładnie tak, Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,jak nasi przodkowie żyli przez 99% historii ludzkości. Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,A mężczyźni używają do polowania zatrutych strzał - Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:20.00,Default,,0000,0000,0000,,- są one śmiertelne. Dialogue: 0,0:03:20.00,0:03:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak więc sobie radzą z konfliktami? Dialogue: 0,0:03:22.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Odkryłem, Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:27.00,Default,,0000,0000,0000,,że gdy nastroje w społeczności się psują, Dialogue: 0,0:03:27.00,0:03:30.00,Default,,0000,0000,0000,,jedna z osób idzie schować zatrute strzały gdzieś w gęstwinie Dialogue: 0,0:03:30.00,0:03:34.00,Default,,0000,0000,0000,,a potem wszyscy siadają w kręgu Dialogue: 0,0:03:34.00,0:03:37.00,Default,,0000,0000,0000,,aby rozmawiać. Dialogue: 0,0:03:37.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,To może trwać dwa, trzy, cztery dni, Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ale oni nie udadzą się na spoczynek, Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,póki nie znajdą rozwiązania, Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,albo jeszcze lepiej - zgody. Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,A jeśli napięcie nie opadnie, Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:49.00,Default,,0000,0000,0000,,wysyła się człowieka w odwiedziny do krewnych, Dialogue: 0,0:03:49.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,żeby ochłonął. Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Zważywszy na nasze skłonności, Dialogue: 0,0:03:53.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,to chyba taki system pozwolił nam przetrwać do tej pory. Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Nazywam tę metodę Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:01.00,Default,,0000,0000,0000,,"trzecią stroną". Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślcie o tym: Dialogue: 0,0:04:03.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy myślimy o konflikcie, Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,opisujemy jego dwie strony. Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Są Arabowie przeciw Izraelczykom, Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,robotnicy przeciw kierownikom, mąż przeciw żonie, Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Republikanie przeciw Demokratom, Dialogue: 0,0:04:15.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,ale nie dostrzegamy, że zawsze jest Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:19.00,Default,,0000,0000,0000,,trzecia strona. Trzecia strona konfliktu Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:21.00,Default,,0000,0000,0000,,to my, społeczność, przyjaciele, Dialogue: 0,0:04:21.00,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,sprzymierzeńcy, Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.00,Default,,0000,0000,0000,,członkowie rodziny, sąsiedzi. Dialogue: 0,0:04:25.00,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,I możemy odegrać nieprawdopodobnie konstruktywną rolę. Dialogue: 0,0:04:28.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Być może najbardziej istotny sposób, Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,w jaki trzecia strona może pomóc, Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:36.00,Default,,0000,0000,0000,,to przypomnieć stronom, co jest na szali. Dialogue: 0,0:04:36.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,W imię dzieci, w imię rodziny, Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,w imię wspólnoty, w imię przyszłości Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,przestańmy na chwilę walczyć i porozmawiajmy. Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ, Dialogue: 0,0:04:46.00,0:04:48.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy jesteśmy w konflikcie, Dialogue: 0,0:04:48.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,bardzo łatwo jest stracić perspektywę. Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Najłatwiej przeprowadzić kontratak. Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie są maszynami zaprogramowanymi na działanie. Dialogue: 0,0:04:55.00,0:04:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest takie powiedzenie: Dialogue: 0,0:04:57.00,0:04:59.00,Default,,0000,0000,0000,,w gniewie wygłosisz najlepszą mowę Dialogue: 0,0:04:59.00,0:05:02.00,Default,,0000,0000,0000,,spośród tych, których będziesz żałować. Dialogue: 0,0:05:02.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,O tym przypomina nam trzecia strona. Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomaga nam wejść na balkon, Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:10.00,Default,,0000,0000,0000,,który jest metaforą szerszej perspektywy, Dialogue: 0,0:05:10.00,0:05:13.00,Default,,0000,0000,0000,,by nie stracić z oczu nagrody. Dialogue: 0,0:05:13.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Pozwólcie, że przytoczę historię z mojego doświadczenia Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,jako negocjatora. Parę lat temu byłem rozjemcą Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:21.00,Default,,0000,0000,0000,,w kilku bardzo trudnych Dialogue: 0,0:05:21.00,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,rozmowach między przywódcami Dialogue: 0,0:05:23.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Rosji i Czeczenii. Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak wiecie, trwała wojna. Dialogue: 0,0:05:27.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Spotkaliśmy się w Hadze, Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,w Pałacu Pokoju, Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,w tym samym miejscu, w którym obradował trybunał do spraw Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,zbrodni wojennych w byłej Jugosławii. Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Zaczęły się tarcia, Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy wiceprezydent Czeczenii Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:43.00,Default,,0000,0000,0000,,zwrócił się do Rosjan, mówiąc: Dialogue: 0,0:05:43.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,"Możecie już nie wstawać z siedzeń, Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,bo będziecie odpowiadać przed trybunałem Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,do spraw zbrodni wojennych". Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Potem obrócił się do mnie i rzekł: Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,"Jesteś Amerykaninem. Patrz, co Amerykanie robią w Puerto Rico". Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Moje myśli wystartowały: "Puerto Rico? Co ja wiem o Puerto Rico?". Dialogue: 0,0:05:57.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Już miałem zareagować, Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ale przypomniałem sobie o wejściu na balkon. Dialogue: 0,0:06:02.00,0:06:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy on zrobił przerwę, Dialogue: 0,0:06:04.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,a inni spojrzeli na mnie Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:09.00,Default,,0000,0000,0000,,oczekując odpowiedzi, z perspektywy balkonu mogłem podziękować mu Dialogue: 0,0:06:09.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,za jego uwagę i powiedzieć: "Uznaję krytykę mojego kraju Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:14.00,Default,,0000,0000,0000,,i biorę ją za znak tego, że jesteśmy Dialogue: 0,0:06:14.00,0:06:17.00,Default,,0000,0000,0000,,wśród przyjaciół i możemy mówić szczerze. Dialogue: 0,0:06:17.00,0:06:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie jesteśmy tu, by mówić o Puerto Rico albo o przeszłości. Dialogue: 0,0:06:20.00,0:06:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Mamy zastanowić się, jak ukrócić cierpienia Dialogue: 0,0:06:23.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,i rozlew krwi w Czeczenii". Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Rozmowa wróciła na właściwe tory. Dialogue: 0,0:06:29.00,0:06:31.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest rola trzeciej strony: Dialogue: 0,0:06:31.00,0:06:33.00,Default,,0000,0000,0000,,pomóc stronom konfliktu stanąć na balkonie. Dialogue: 0,0:06:33.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,A teraz zabiorę was na chwilę do - Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,- jak się uważa - centrum najgorętszego, Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:40.00,Default,,0000,0000,0000,,najtrudniejszego do rozwiązania Dialogue: 0,0:06:40.00,0:06:42.00,Default,,0000,0000,0000,,konfliktu na świecie: na Bliski Wschód. Dialogue: 0,0:06:42.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Zapytajmy: gdzie jest trzecia strona? Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy można stanąć na balkonie? Dialogue: 0,0:06:47.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie będę udawać, że znam Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,rozwiązanie dla konfliktu Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,na Bliskim Wschodzie; Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,znam pierwszy ku niemu krok, Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:58.00,Default,,0000,0000,0000,,coś, co możemy uczynić jako trzecia strona. Dialogue: 0,0:06:58.00,0:07:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Lecz najpierw zadam wam jedno pytanie. Dialogue: 0,0:07:00.00,0:07:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Ilu z was Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,martwiło się w ostatnich latach Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,konfliktem na Bliskim Wschodzie i zastanawiało, Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,co moglibyście zrobić? Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Pytam z ciekawości: ilu? Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze, zatem większość. Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,A przecież to tak daleko. Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Czemu poświęcamy tyle uwagi temu konfliktowi? Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi o liczbę zgonów? Dialogue: 0,0:07:21.00,0:07:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Setki razy więcej ludzi ginie w konfliktach Dialogue: 0,0:07:23.00,0:07:25.00,Default,,0000,0000,0000,,w Afryce niż na Bliskim Wschodzie. Dialogue: 0,0:07:25.00,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie, powodem jest historia, Dialogue: 0,0:07:27.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ czujemy się Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:31.00,Default,,0000,0000,0000,,osobiście zaangażowani. Dialogue: 0,0:07:31.00,0:07:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Chrześcijanie, muzułmanie czy Żydzi, Dialogue: 0,0:07:33.00,0:07:35.00,Default,,0000,0000,0000,,religijni czy bezwyznaniowi, Dialogue: 0,0:07:35.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,czujemy, że mamy w tym osobisty udział. Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Historie mają znaczenie. Wiem to jako antropolog. Dialogue: 0,0:07:40.00,0:07:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Używamy historii, by przekazywać wiedzę. Dialogue: 0,0:07:43.00,0:07:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadają znaczenie naszemu życiu. Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:47.00,Default,,0000,0000,0000,,To robimy w ramach TED - opowiadamy historie. Dialogue: 0,0:07:47.00,0:07:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Historie to klucz. Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Powiadam więc: Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:54.00,Default,,0000,0000,0000,,tak, spróbujmy rozwiązać problemy polityczne Dialogue: 0,0:07:54.00,0:07:56.00,Default,,0000,0000,0000,,na Bliskim Wschodzie Dialogue: 0,0:07:56.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ale przyjrzyjmy się też historii. Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Spróbujmy sięgnąć do najgłębszych przyczyn. Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Zobaczmy, czy można zastosować zasadę Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:06.00,Default,,0000,0000,0000,,trzeciej strony. Co by to zmieniło? Jaka jest tamtejsza historia? Dialogue: 0,0:08:06.00,0:08:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Antropolodzy wiedzą, że Dialogue: 0,0:08:08.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,każda kultura ma historię swojego początku. Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Co jest historią początku Bliskiego Wschodu? Dialogue: 0,0:08:13.00,0:08:15.00,Default,,0000,0000,0000,,W skrócie: Dialogue: 0,0:08:15.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,4000 lat temu pewien człowiek przewędrował Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ze swoją rodziną przez Bliski Wschód Dialogue: 0,0:08:20.00,0:08:23.00,Default,,0000,0000,0000,,i odmienił świat na zawsze. Dialogue: 0,0:08:23.00,0:08:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Ten człowiek Dialogue: 0,0:08:25.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,to oczywiście Abraham. Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Symbolizował on Dialogue: 0,0:08:29.00,0:08:31.00,Default,,0000,0000,0000,,jedność rodziny. Dialogue: 0,0:08:31.00,0:08:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest ojcem nas wszystkich. Dialogue: 0,0:08:33.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie tylko to symbolizował, ale również taką ideę krzewił. Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Jego podstawowym przesłaniem była jedność, Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:41.00,Default,,0000,0000,0000,,wzajemna zależność i jedność wszystkich. Dialogue: 0,0:08:41.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Podstawową wartością - uszanowanie Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:46.00,Default,,0000,0000,0000,,okazywane obcym. Dialogue: 0,0:08:46.00,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Z tego właśnie jest znany, ze swej gościnności. Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak to ujmując, Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,staje się on symboliczną trzecią Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:55.00,Default,,0000,0000,0000,,stroną dla Bliskiego Wschodu. Dialogue: 0,0:08:55.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,To on przypomina nam, że jesteśmy Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,częścią czegoś większego. Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak byście zatem... Dialogue: 0,0:09:02.00,0:09:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślcie o tym. Dialogue: 0,0:09:04.00,0:09:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiaj nęka nas terroryzm. Dialogue: 0,0:09:07.00,0:09:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Czym on jest? Dialogue: 0,0:09:09.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Terroryzm jest wtedy, gdy niewinnego obcego człowieka Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:15.00,Default,,0000,0000,0000,,traktuje się jak wroga i zabija go, Dialogue: 0,0:09:15.00,0:09:17.00,Default,,0000,0000,0000,,by wywołać strach. Dialogue: 0,0:09:17.00,0:09:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Co jest przeciwieństwem terroryzmu? Dialogue: 0,0:09:19.00,0:09:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Potraktować niewinnego obcego człowieka Dialogue: 0,0:09:21.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,jak przyjaciela, Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:26.00,Default,,0000,0000,0000,,którego zapraszasz do swojego domu Dialogue: 0,0:09:26.00,0:09:28.00,Default,,0000,0000,0000,,by siać i stwarzać zrozumienie, Dialogue: 0,0:09:28.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,szacunek, miłość. Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Gdybyśmy wzięli teraz Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,historię Abrahama, Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:38.00,Default,,0000,0000,0000,,historię trzeciej strony, Dialogue: 0,0:09:38.00,0:09:40.00,Default,,0000,0000,0000,,to co, gdyby okazała się ona - Dialogue: 0,0:09:40.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,- ponieważ Abraham symbolizuje gościnność - Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,- co gdyby okazała się antidotum na terroryzm? Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Szczepionką przeciw Dialogue: 0,0:09:48.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,religijnej nietolerancji? Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak można by wskrzesić tamtą opowieść? Dialogue: 0,0:09:53.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie wystarczy ją opowiedzieć - Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,- ma to siłę, Dialogue: 0,0:09:57.00,0:09:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ale ludzie potrzebują tej historii Dialogue: 0,0:09:59.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,doświadczyć. Muszą móc nią żyć. Jak tego dokonać? Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Rozmyślałem nad tym. Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Dochodzimy do pierwszego kroku. Dialogue: 0,0:10:07.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Najprostszym sposobem Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,jest ruszyć w drogę Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,śladami Abrahama. Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Odtworzyć przeszłość jego kroków. Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Podróż ma realną moc. Dialogue: 0,0:10:21.00,0:10:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Z punktu widzenia antropologa, chodzenie uczyniło nas ludźmi. Dialogue: 0,0:10:24.00,0:10:26.00,Default,,0000,0000,0000,,To zabawne, gdy idziecie, Dialogue: 0,0:10:26.00,0:10:28.00,Default,,0000,0000,0000,,poruszacie się ramię w ramię Dialogue: 0,0:10:28.00,0:10:31.00,Default,,0000,0000,0000,,we wspólnym kierunku. Dialogue: 0,0:10:31.00,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Gdybym stanął z wami twarzą w twarz Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,i podszedł blisko, Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,czulibyście się zagrożeni. Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale gdy idę ramię w ramię, Dialogue: 0,0:10:41.00,0:10:43.00,Default,,0000,0000,0000,,nawet dotykając, Dialogue: 0,0:10:43.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,nikomu to nie przeszkadza. Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Kto by walczył podczas wspólnej wędrówki? Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego często w negocjacjach, gdy sprawy się nie układają, Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:52.00,Default,,0000,0000,0000,,ludzie muszą pochodzić z problemem. Dialogue: 0,0:10:52.00,0:10:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Naszedł mnie więc pomysł, Dialogue: 0,0:10:54.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,by ożywić ten szlak - Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:58.00,Default,,0000,0000,0000,,- niczym jedwabny szlak, Dialogue: 0,0:10:58.00,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,czy szlak Appalachów - Dialogue: 0,0:11:01.00,0:11:03.00,Default,,0000,0000,0000,,- który biegłby śladami Dialogue: 0,0:11:03.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Abrahama. Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie mówili: "To szaleństwo. Nie da się. Dialogue: 0,0:11:07.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie możesz odtworzyć szlaku Abrahama. To niebezpieczne. Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Trzeba przekroczyć tyle granic. Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Biegnie on przez 10 krajów na Bliskim Wschodzie Dialogue: 0,0:11:14.00,0:11:16.00,Default,,0000,0000,0000,,i łączy je wszystkie". Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Z należytą starannością rozważyliśmy Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,ten pomysł na Harvardzie. Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:22.00,Default,,0000,0000,0000,,A potem, kilka lat temu, Dialogue: 0,0:11:22.00,0:11:24.00,Default,,0000,0000,0000,,grupa około 25 osób z 10 krajów Dialogue: 0,0:11:24.00,0:11:26.00,Default,,0000,0000,0000,,zdecydowała się sprawdzić, czy można wskrzesić szlak Abrahama, Dialogue: 0,0:11:26.00,0:11:29.00,Default,,0000,0000,0000,,wychodząc z miejsca jego narodzin w mieście Urfa Dialogue: 0,0:11:29.00,0:11:32.00,Default,,0000,0000,0000,,w południowej Turcji, północnej Mezopotamii. Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Potem kawałek pojechaliśmy autobusem, kawałek przeszliśmy pieszo Dialogue: 0,0:11:35.00,0:11:37.00,Default,,0000,0000,0000,,i dotarliśmy do Harran, Dialogue: 0,0:11:37.00,0:11:40.00,Default,,0000,0000,0000,,skąd według Biblii Abraham wyruszył w podróż. Dialogue: 0,0:11:40.00,0:11:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Przekroczyliśmy granicę Syrii, doszliśmy do Aleppo, Dialogue: 0,0:11:42.00,0:11:44.00,Default,,0000,0000,0000,,które okazało się mieć swą nazwę po Abrahamie. Dialogue: 0,0:11:44.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Poszliśmy do Damaszku, Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,silnie związanego z Abrahamem. Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Następnie udaliśmy się do północnej Jordanii, Dialogue: 0,0:11:51.00,0:11:53.00,Default,,0000,0000,0000,,do Jerozolimy, Dialogue: 0,0:11:53.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,w której wszystko dotyczy Abrahama, do Betlejem Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,i w końcu do Hebronu, Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,miejsca pochówku. Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Przeszliśmy jego drogę od kołyski do grobu. Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokazaliśmy, że się da. To była cudowna podróż. Dialogue: 0,0:12:05.00,0:12:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Zadam wam pytanie. Dialogue: 0,0:12:07.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ilu z was miało takie doświadczenie, Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:11.00,Default,,0000,0000,0000,,w którym byliście w obcym otoczeniu Dialogue: 0,0:12:11.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,czy w innym kraju Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:16.00,Default,,0000,0000,0000,,i ktoś całkowicie wam obcy Dialogue: 0,0:12:16.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,podszedł i okazał wam życzliwość, Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,może zaprosił do swojego domu, Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,napoił, nakarmił? Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Ilu z was tego doświadczyło? Dialogue: 0,0:12:25.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest istota ścieżki, Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:29.00,Default,,0000,0000,0000,,którą szedł Abraham. Dialogue: 0,0:12:29.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,A odkryjesz, że gdy przybywasz do tych wiosek na Bliskim Wschodzie, Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:33.00,Default,,0000,0000,0000,,gdzie spodziewałbyś się wrogości, Dialogue: 0,0:12:33.00,0:12:35.00,Default,,0000,0000,0000,,to spotka cię niesłychana gościnność Dialogue: 0,0:12:35.00,0:12:37.00,Default,,0000,0000,0000,,związana z Abrahamem. Dialogue: 0,0:12:37.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,"W imię ojca Abrahama, pozwól, Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,że przygotuję ci posiłek". Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Okazało się, Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,że Abraham nie jest dla tych ludzi jedynie postacią na kartce papieru, Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,on jest żywy i wciąż obecny. Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Koniec końców, Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:53.00,Default,,0000,0000,0000,,w ciągu ostatnich lat Dialogue: 0,0:12:53.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,tysiące ludzi Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:57.00,Default,,0000,0000,0000,,wstąpiło na ścieżkę, którą Abraham szedł Dialogue: 0,0:12:57.00,0:12:59.00,Default,,0000,0000,0000,,przez Bliski Wschód, Dialogue: 0,0:12:59.00,0:13:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ciesząc się gościnnością tamtejszych ludzi. Dialogue: 0,0:13:02.00,0:13:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ludzie zaczęli chodzić Dialogue: 0,0:13:04.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,po Izraelu i Palestynie, Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Jordanii, Turcji, Syrii. Dialogue: 0,0:13:08.00,0:13:10.00,Default,,0000,0000,0000,,To zdumiewające doświadczenie. Dialogue: 0,0:13:10.00,0:13:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Mężczyźni, kobiety, ludzie młodzi i starzy - Dialogue: 0,0:13:12.00,0:13:15.00,Default,,0000,0000,0000,,- w istocie więcej kobiet niż mężczyzn, co ciekawe. Dialogue: 0,0:13:15.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Dla tych, którzy nie mogą chodzić Dialogue: 0,0:13:17.00,0:13:19.00,Default,,0000,0000,0000,,lub którzy nie są w stanie dostać się Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:21.00,Default,,0000,0000,0000,,tam teraz, zaczęto organizować spacery Dialogue: 0,0:13:21.00,0:13:23.00,Default,,0000,0000,0000,,w miastach, w ich własnych środowiskach. Dialogue: 0,0:13:23.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak na przykład w Cincinnati, gdzie zorganizowano Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,przemarsz z kościoła poprzez meczet do synagogi, Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:29.00,Default,,0000,0000,0000,,po czym wszyscy zjedli razem Abrahamowy posiłek. Dialogue: 0,0:13:29.00,0:13:31.00,Default,,0000,0000,0000,,To był dzień ścieżki Abrahama. Dialogue: 0,0:13:31.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,W Sao Paulo w Brazylii, dla tysięcy ludzi Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,rokrocznym wydarzeniem stał się Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,bieg po wyobrażonej ścieżce Abrahama Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:39.00,Default,,0000,0000,0000,,i jednoczenie w ten sposób różnych społeczności. Dialogue: 0,0:13:39.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Media to lubią, naprawdę uwielbiają. Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie szczędzą na to uwagi Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ jest poglądowe Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:48.00,Default,,0000,0000,0000,,i rozpowszechnia ideę Dialogue: 0,0:13:48.00,0:13:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Abrahamowej gościnności Dialogue: 0,0:13:50.00,0:13:52.00,Default,,0000,0000,0000,,i dobroci w stosunku do obcych ludzi. Dialogue: 0,0:13:52.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Kilka tygodni temu Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,mówili o tym w radio. Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,W zeszłym miesiącu Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,opisano to Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,na dwóch stronach Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,w "The Guardian". Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Cytowano mieszkańca tamtejszej wioski, Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,który mówił: "Ten spacer łączy nas ze światem". Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Powiedział, że to jak światło, które ponieśli dalej w życie. Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Że dało im nadzieję. Dialogue: 0,0:14:17.00,0:14:19.00,Default,,0000,0000,0000,,I o to właśnie chodzi. Dialogue: 0,0:14:19.00,0:14:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie koniec jednak na psychologii, Dialogue: 0,0:14:22.00,0:14:24.00,Default,,0000,0000,0000,,chodzi też o ekonomię, gdyż Dialogue: 0,0:14:24.00,0:14:26.00,Default,,0000,0000,0000,,w czasie tych marszów ludzie wydają pieniądze. Dialogue: 0,0:14:26.00,0:14:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Weźmy Um Ahmad, Dialogue: 0,0:14:29.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,kobietę żyjącą na szlaku w północnej Jordanii. Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest rozpaczliwie biedna. Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest częściowo ślepa, jej mąż nie może pracować, Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:40.00,Default,,0000,0000,0000,,mają siedmioro dzieci. Dialogue: 0,0:14:40.00,0:14:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale może gotować. Dialogue: 0,0:14:42.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Toteż zaczęła gotować dla grup piechurów, Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:48.00,Default,,0000,0000,0000,,posilają się w jej domu gdy przechodzą przez wieś. Dialogue: 0,0:14:48.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Siedzą na podłodze, Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,nie ma nawet obrusa. Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Um robi jednak wyśmienite jedzenie, Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:57.00,Default,,0000,0000,0000,,doprawione okolicznymi ziołami. Dialogue: 0,0:14:57.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Przychodziło coraz więcej piechurów, Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:01.00,Default,,0000,0000,0000,,a ostatnio zaczęła na tym zarabiać Dialogue: 0,0:15:01.00,0:15:03.00,Default,,0000,0000,0000,,i może wesprzeć rodzinę. Dialogue: 0,0:15:03.00,0:15:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Powiedziała naszemu zespołowi: Dialogue: 0,0:15:06.00,0:15:09.00,Default,,0000,0000,0000,,"Uczyniliście mnie widocznym Dialogue: 0,0:15:09.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,we wsi, w której wcześniej wstydzili się Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,na mnie patrzeć". Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest potencjał ścieżki Abrahama. Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Na tej drodze przez Bliski Wschód Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:21.00,Default,,0000,0000,0000,,są setki takich społeczności. Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Mają potencjał, by zmienić reguły gry. Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,By to zrobić, trzeba zmienić Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,punkt widzenia - Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:31.00,Default,,0000,0000,0000,,- z wrogości na gościnność, Dialogue: 0,0:15:31.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,z terroryzmu na turystykę. Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,W tym sensie Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ścieżka Abrahama Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:41.00,Default,,0000,0000,0000,,może odmienić ich los. Dialogue: 0,0:15:41.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Zwrócę waszą uwagę na pewną rzecz. Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam tu małego żołędzia, Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:47.00,Default,,0000,0000,0000,,którego podniosłem w tym roku Dialogue: 0,0:15:47.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,na trasie. Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Żołądź oczywiście wyrośnie na dąb, Dialogue: 0,0:15:51.00,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,który możemy sobie wyobrazić Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:55.00,Default,,0000,0000,0000,,jako Abrahama. Dialogue: 0,0:15:55.00,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Jego ścieżka jest teraz jak ten żołądź: Dialogue: 0,0:15:57.00,0:15:59.00,Default,,0000,0000,0000,,jeszcze we wczesnej fazie rozwoju. Dialogue: 0,0:15:59.00,0:16:01.00,Default,,0000,0000,0000,,A jak będzie wyglądać dąb? Dialogue: 0,0:16:01.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Cofam się myślą do czasów dzieciństwa, Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,które w większości - choć urodziłem się w Chicago - Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:07.00,Default,,0000,0000,0000,,- spędziłem w Europie. Dialogue: 0,0:16:07.00,0:16:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli widzieliście Dialogue: 0,0:16:09.00,0:16:11.00,Default,,0000,0000,0000,,ruiny Londynu czy Berlinu Dialogue: 0,0:16:11.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,w 1945 Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,a ktoś by wam wtedy powiedział: Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,"Za 60 lat to będzie Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:20.00,Default,,0000,0000,0000,,najspokojniejszy, dobrze prosperujący zakątek globu", Dialogue: 0,0:16:20.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,uznalibyście go Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,za nienormalnego. Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,A jednak to się stało, ludzie osiągnęli to dzięki wspólnej europejskiej tożsamości Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:30.00,Default,,0000,0000,0000,,i wspólnej ekonomii. Dialogue: 0,0:16:30.00,0:16:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Pytam zatem: skoro udało się w Europie, Dialogue: 0,0:16:33.00,0:16:35.00,Default,,0000,0000,0000,,dlaczego nie na Bliskim Wschodzie? Dialogue: 0,0:16:35.00,0:16:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Dlaczego nie, skoro jest wspólna tożsamość Dialogue: 0,0:16:37.00,0:16:39.00,Default,,0000,0000,0000,,w postaci historii Abrahama Dialogue: 0,0:16:39.00,0:16:41.00,Default,,0000,0000,0000,,i może istnieć wspólna ekonomia, Dialogue: 0,0:16:41.00,0:16:44.00,Default,,0000,0000,0000,,w dużej mierze oparta na turystyce? Dialogue: 0,0:16:45.00,0:16:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Zakończę stwierdzeniem, Dialogue: 0,0:16:47.00,0:16:50.00,Default,,0000,0000,0000,,iż w ciągu ubiegłych 35 lat, Dialogue: 0,0:16:50.00,0:16:52.00,Default,,0000,0000,0000,,gdy pracowałem Dialogue: 0,0:16:52.00,0:16:54.00,Default,,0000,0000,0000,,nad paroma najniebezpieczniejszymi i najtrudniejszymi Dialogue: 0,0:16:54.00,0:16:56.00,Default,,0000,0000,0000,,do rozwiązania konfliktami na świecie, Dialogue: 0,0:16:56.00,0:16:59.00,Default,,0000,0000,0000,,nie widziałem ani jednego, Dialogue: 0,0:16:59.00,0:17:02.00,Default,,0000,0000,0000,,który uznałbym za niemożliwy do zmiany. Dialogue: 0,0:17:02.00,0:17:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Czasem zmiana nie jest łatwA, Dialogue: 0,0:17:04.00,0:17:06.00,Default,,0000,0000,0000,,ale zawsze możliwa. Dialogue: 0,0:17:06.00,0:17:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Zrobiliśmy to w RPA. Dialogue: 0,0:17:08.00,0:17:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Zrobiliśmy to w Irlandii Północnej. Dialogue: 0,0:17:10.00,0:17:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Moglibyśmy dokonać tego wszędzie, Dialogue: 0,0:17:12.00,0:17:14.00,Default,,0000,0000,0000,,to zależy po prostu od nas, Dialogue: 0,0:17:14.00,0:17:17.00,Default,,0000,0000,0000,,jako od trzeciej strony. Dialogue: 0,0:17:17.00,0:17:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Zapraszam was zatem Dialogue: 0,0:17:19.00,0:17:21.00,Default,,0000,0000,0000,,do stanięcia po trzeciej stronie, nawet Dialogue: 0,0:17:21.00,0:17:23.00,Default,,0000,0000,0000,,gdyby to miał być mały krok. Dialogue: 0,0:17:23.00,0:17:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Za chwilę rozpocznie się przerwa. Dialogue: 0,0:17:25.00,0:17:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Podejdźcie do kogoś Dialogue: 0,0:17:27.00,0:17:30.00,Default,,0000,0000,0000,,z innej kultury, innego kraju, Dialogue: 0,0:17:30.00,0:17:32.00,Default,,0000,0000,0000,,będącego innej narodowości Dialogue: 0,0:17:32.00,0:17:35.00,Default,,0000,0000,0000,,czy jakkolwiek różnego od was i zacznijcie rozmawiać. Słuchajcie ich. Dialogue: 0,0:17:35.00,0:17:37.00,Default,,0000,0000,0000,,To jest stawanie po trzeciej stronie. Dialogue: 0,0:17:37.00,0:17:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak kroczy się ścieżką Abrahama. Dialogue: 0,0:17:39.00,0:17:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Czemuż nie TEDWalk, Dialogue: 0,0:17:41.00,0:17:43.00,Default,,0000,0000,0000,,skoro mieliśmy TEDTalk? Dialogue: 0,0:17:43.00,0:17:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Trzy rzeczy na koniec: Dialogue: 0,0:17:45.00,0:17:47.00,Default,,0000,0000,0000,,kluczem do pokoju Dialogue: 0,0:17:47.00,0:17:50.00,Default,,0000,0000,0000,,jest trzecia strona; Dialogue: 0,0:17:50.00,0:17:53.00,Default,,0000,0000,0000,,trzecia strona to my, Dialogue: 0,0:17:53.00,0:17:55.00,Default,,0000,0000,0000,,każdy z nas, Dialogue: 0,0:17:55.00,0:17:57.00,Default,,0000,0000,0000,,każdy nasz krok Dialogue: 0,0:17:57.00,0:17:59.00,Default,,0000,0000,0000,,może przybliżyć Dialogue: 0,0:17:59.00,0:18:02.00,Default,,0000,0000,0000,,świat do pokoju; Dialogue: 0,0:18:02.00,0:18:05.00,Default,,0000,0000,0000,,jest takie stare afrykańskie przysłowie, Dialogue: 0,0:18:05.00,0:18:07.00,Default,,0000,0000,0000,,które brzmi: Dialogue: 0,0:18:07.00,0:18:09.00,Default,,0000,0000,0000,,"Kiedy pajęczyny się połączą, Dialogue: 0,0:18:09.00,0:18:12.00,Default,,0000,0000,0000,,mogą powstrzymać nawet lwa". Dialogue: 0,0:18:12.00,0:18:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli połączymy Dialogue: 0,0:18:14.00,0:18:16.00,Default,,0000,0000,0000,,pokojowe sieci trzecich stron, Dialogue: 0,0:18:16.00,0:18:19.00,Default,,0000,0000,0000,,możemy powstrzymać nawet lwa wojny. Dialogue: 0,0:18:19.00,0:18:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję bardzo. Dialogue: 0,0:18:21.00,0:18:23.00,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)