0:00:00.000,0:00:03.000
Tema teških pregovora

0:00:03.000,0:00:05.000
podsjeća me na jednu od mojih omiljenih priča

0:00:05.000,0:00:07.000
sa Bliskog Istoka,

0:00:07.000,0:00:10.000
o čovjeku koji je trojici svojih sinova ostavio u nasljedstvo 17 kamila.

0:00:10.000,0:00:13.000
Prvom sinu je ostavio pola kamila;

0:00:13.000,0:00:15.000
drugom trećinu;

0:00:15.000,0:00:17.000
i najmlađem sinu jednu devetinu.

0:00:17.000,0:00:19.000
I tako su sinovi počeli pregovarati.

0:00:19.000,0:00:21.000
17 nije djeljivo sa 2.

0:00:21.000,0:00:23.000
Nije djeljivo sa 3.

0:00:23.000,0:00:25.000
I nije djeljivo sa 9.

0:00:25.000,0:00:27.000
Napetost među braćom je počela da raste.

0:00:27.000,0:00:29.000
Najzad, u očaju,

0:00:29.000,0:00:32.000
odlučiše da traže savjet od stare mudre žene.

0:00:32.000,0:00:34.000
Ona je dugo razmišljala o njihovom problemu,

0:00:34.000,0:00:36.000
i kad se vratila reče:

0:00:36.000,0:00:38.000
"Ne znam da li vam mogu pomoći,

0:00:38.000,0:00:40.000
ali bar, ako hoćete, možete uzeti moju kamilu."

0:00:40.000,0:00:42.000
Tako da su sad imali 18 kamila.

0:00:42.000,0:00:45.000
Prvi sin je uzeo svoju polovinu - pola od 18 je 9.

0:00:45.000,0:00:48.000
Drugi sin svoju trećinu - trećina od 18 je 6.

0:00:48.000,0:00:50.000
Najmlađi sin uze svoju devetinu -

0:00:50.000,0:00:52.000
devetina od 18 je 2.

0:00:52.000,0:00:54.000
Dobijemo 17.

0:00:54.000,0:00:56.000
Jedna kamila ostade viška.

0:00:56.000,0:00:58.000
Vrate je nazad mudroj ženi.

0:00:58.000,0:01:00.000
(Smijeh)

0:01:00.000,0:01:02.000
Ako razmislite o ovoj priči na trenutak,

0:01:02.000,0:01:04.000
Ja mislim da podsjeća

0:01:04.000,0:01:07.000
na dosta teških pregovora u kojim učestvujemo.

0:01:07.000,0:01:09.000
Počinju sa 17 kamila - nema šanse da to riješe.

0:01:09.000,0:01:11.000
Ono šta trebamo uraditi je na neki način

0:01:11.000,0:01:14.000
odstupanje od tih situacija, kao ta mudra žena,

0:01:14.000,0:01:16.000
i sa svježim pogledom

0:01:16.000,0:01:19.000
doći do osamnaeste kamile.

0:01:20.000,0:01:22.000
Pronalazak te osamnaeste kamile u svijetskim konfliktima

0:01:22.000,0:01:25.000
je bila i jeste strast mog života.

0:01:25.000,0:01:28.000
Ja u suštini vidim čovječanstvo pomalo kao ona 3 brata;

0:01:28.000,0:01:30.000
svi smo jedna porodica.

0:01:30.000,0:01:32.000
Mi to naučno znamo,

0:01:32.000,0:01:34.000
zahvaljujući revoluciji u komunikacijama,

0:01:34.000,0:01:37.000
sva plemena na planeti, svih 15 hiljada,

0:01:37.000,0:01:40.000
su u kontaktu jedno s drugim.

0:01:40.000,0:01:42.000
I to je jedno veliko porodično okupljanje.

0:01:42.000,0:01:44.000
Ali opet, kao dosta porodičnih okupljanja,

0:01:44.000,0:01:46.000
nije sve veselo.

0:01:46.000,0:01:48.000
Nađe se dosta sukoba.

0:01:48.000,0:01:50.000
I pitanje je,

0:01:50.000,0:01:52.000
kako se nositi sa našim različitostima?

0:01:52.000,0:01:54.000
Kako se nositi prema onom u čemu se duboko razlikujemo,

0:01:54.000,0:01:56.000
znajući ljudsku sklonost ka sukobu

0:01:56.000,0:01:58.000
i ljudskog genija

0:01:58.000,0:02:01.000
za osmišljavanje oružja ogromnog uništavanja?

0:02:01.000,0:02:03.000
To je pitanje.

0:02:03.000,0:02:06.000
Provodeći veći dio zadnje 3 decenije -

0:02:06.000,0:02:08.000
i skoro 4 -

0:02:08.000,0:02:10.000
putujući svijetom,

0:02:10.000,0:02:13.000
pokušavajući raditi na konfliktima

0:02:13.000,0:02:16.000
od Jugoslavije do Bliskog Istoka

0:02:16.000,0:02:18.000
od Čečenije do Venecuele,

0:02:18.000,0:02:21.000
na nekim od najtežih sukoba na planeti Zemlji,

0:02:21.000,0:02:23.000
pitao sam se to isto pitanje.

0:02:23.000,0:02:25.000
I mislim da sam otkrion, na neki način,

0:02:25.000,0:02:27.000
šta je tajna Mira.

0:02:27.000,0:02:30.000
U stvari je jako jednostavno.

0:02:30.000,0:02:33.000
Nije lako, ali je jednostavno.

0:02:33.000,0:02:35.000
Nije čak ni nešto novo.

0:02:35.000,0:02:37.000
Može biti da čak dolazi od naše drevne ljudske baštine.

0:02:37.000,0:02:40.000
Tajna Mira smo Mi.

0:02:40.000,0:02:42.000
To smo Mi, kao predstavnici

0:02:42.000,0:02:44.000
zajednice koja okružuje

0:02:44.000,0:02:46.000
bilo koji konflikt,

0:02:46.000,0:02:48.000
koji možemo da imamo konstruktivnu ulogu.

0:02:48.000,0:02:51.000
Evo jedne priče, kao primjer ovoga.

0:02:52.000,0:02:54.000
Otprilike prije 20 godina bio sam u Južnoj Africi

0:02:54.000,0:02:56.000
radeći sa stranama u tom sukobu,

0:02:56.000,0:02:58.000
i imao sam slobodnih mjesec dana,

0:02:58.000,0:03:00.000
tako da sam ih proveo živjeći

0:03:00.000,0:03:02.000
sa nekoliko grupa San Bušmana.

0:03:02.000,0:03:05.000
Bio sam zainteresiran o njima i načinu na koji oni rješavaju sukobe.

0:03:06.000,0:03:08.000
Jer ipak, od kad znaju za sebe,

0:03:08.000,0:03:10.000
bili su lovci i skupljači,

0:03:10.000,0:03:12.000
živjeći manje ili više kao naši preci

0:03:12.000,0:03:15.000
za skoro 99 posto ljudskog postojanja.

0:03:15.000,0:03:18.000
I svi muškarci imaju te otrovne strele koje koriste za lov -

0:03:18.000,0:03:20.000
potpuno smrtonosne.

0:03:20.000,0:03:22.000
I kako se oni nose sa svojim razlikama?

0:03:22.000,0:03:24.000
Saznao sam

0:03:24.000,0:03:27.000
da svaki put kad napetost počne rasti u tim zajednicama,

0:03:27.000,0:03:30.000
neko ode i sakrije otrovne strele vani u grmlje,

0:03:30.000,0:03:34.000
i onda svi sjednu u krugu kao što je ovaj,

0:03:34.000,0:03:37.000
i tu sjede, i pričaju, i pričaju.

0:03:37.000,0:03:39.000
Može trajati dva dana, tri, četiri,

0:03:39.000,0:03:41.000
ali oni ne odmaraju

0:03:41.000,0:03:43.000
dok ne dođu do rješenja,

0:03:43.000,0:03:45.000
ili bolje rečeno, pomirenja.

0:03:45.000,0:03:47.000
A ako je situacija još uvijek napeta,

0:03:47.000,0:03:49.000
tada nekog pošalju da ode posjetiti rođake

0:03:49.000,0:03:51.000
da se malo ohladi.

0:03:51.000,0:03:53.000
Ovaj njihov sistem

0:03:53.000,0:03:56.000
je, mislim, sistem koji nas je održao u životu do sada,

0:03:56.000,0:03:58.000
ako uzmemo u obzir naše ljudske tendencije.

0:03:58.000,0:04:01.000
Taj sistem ja zovem Treća Strana.

0:04:01.000,0:04:03.000
Jer ako razmislite,

0:04:03.000,0:04:06.000
obično kad mislimo o konfliktu, kad ga opisujemo,

0:04:06.000,0:04:08.000
tu su uvijek dvije strane.

0:04:08.000,0:04:10.000
Tu su Arapi protiv Izraelaca, radnici protiv rukovodstva,

0:04:10.000,0:04:13.000
muž protiv žene, Republikanci protiv Demokrata,

0:04:13.000,0:04:15.000
ali šta mi obično ne vidimo

0:04:15.000,0:04:17.000
je to da je uvijek tu treća strana.

0:04:17.000,0:04:19.000
I ta treća strana konflikta smo mi,

0:04:19.000,0:04:21.000
ta okružujuća zajednica,

0:04:21.000,0:04:23.000
to su prijatelji, saveznici,

0:04:23.000,0:04:25.000
članovi familije, komšije.

0:04:25.000,0:04:28.000
I, mi možemo imati nevjerojatno konstruktivnu ulogu.

0:04:28.000,0:04:30.000
Možda najosnovniji način

0:04:30.000,0:04:33.000
na koji treća strana može pomoći

0:04:33.000,0:04:36.000
je da podsjeti strane šta je ovdje stvarno u pitanju.

0:04:36.000,0:04:38.000
Radi djece, radi familije,

0:04:38.000,0:04:41.000
radi društva, radi budućnosti,

0:04:41.000,0:04:44.000
prestanimo se boriti za trenutak i počnimo razgovarati.

0:04:44.000,0:04:46.000
Stvar je u tome,

0:04:46.000,0:04:48.000
da kada smo u konfliktu,

0:04:48.000,0:04:50.000
jako je lako izgubiti perspektivu.

0:04:50.000,0:04:52.000
Jako je lako reagirati.

0:04:52.000,0:04:55.000
Ljudska bića: mi smo mašine za reakciju.

0:04:55.000,0:04:57.000
I kako ona poslovica ide,

0:04:57.000,0:04:59.000
kad si ljut, daćeš najbolji govor

0:04:59.000,0:05:02.000
koji ćeš ikad zažaliti.

0:05:02.000,0:05:05.000
Tako da nas treća strana podsjeća na to.

0:05:05.000,0:05:07.000
Treća strana nam pomaže da izađemo na balkon,

0:05:07.000,0:05:10.000
što je metafora perspektivnoga mjesta,

0:05:10.000,0:05:13.000
gdje možemo zadržati oči na meti.

0:05:13.000,0:05:16.000
Ispričaću vam malu priču iz mog pregovaračkog iskustva.

0:05:16.000,0:05:19.000
Prije nekoliko godina, bio sam uključen kao posrednik

0:05:19.000,0:05:21.000
u jako teške pregovore

0:05:21.000,0:05:23.000
između lidera iz Rusije

0:05:23.000,0:05:25.000
i lidera iz Čečenije.

0:05:25.000,0:05:27.000
Rat se dešavao, kao što znate.

0:05:27.000,0:05:29.000
I susreli smo se u Hagu,

0:05:29.000,0:05:31.000
u Palači Mira,

0:05:31.000,0:05:34.000
u istoj sobi gdje se Jugoslovenski sud za ratne zločine

0:05:34.000,0:05:36.000
također održavao.

0:05:36.000,0:05:38.000
Pregovori su loše počeli

0:05:38.000,0:05:40.000
kad je potpredsjednik Čečenije

0:05:40.000,0:05:43.000
počeo upirati prstom na Ruse i rekao,

0:05:43.000,0:05:45.000
"Vi možete slobodno ostati sjediti tu u vašim stolicama,

0:05:45.000,0:05:47.000
jer će te ionako biti na sudu za ratne zločine."

0:05:47.000,0:05:49.000
I onda je nastavio, okrenuo se prema meni i rekao,

0:05:49.000,0:05:51.000
"Ti si Amerikanac.

0:05:51.000,0:05:54.000
Pogledajte šta vi Amerikanci radite u Porto Riku."

0:05:54.000,0:05:57.000
I počeo sam brzo da razmišljam, "Porto Riko? Šta ja znam o Porto Riku?"

0:05:57.000,0:05:59.000
I počeo sam reagirati,

0:05:59.000,0:06:02.000
ali tada sam se pokušao sjetiti da odem na "Balkon".

0:06:02.000,0:06:04.000
Kad je on zastao,

0:06:04.000,0:06:06.000
i kad su se svi okrenuli prema meni očekujući moj odgovor,

0:06:06.000,0:06:09.000
sa perspektive "Balkona", bio sam u stanju da mu zahvalim za njegove komentare

0:06:09.000,0:06:12.000
i kažem, "Cjenim vaše kritikovanje moje države,

0:06:12.000,0:06:14.000
i uzeću to kao znak da smo među prijateljima

0:06:14.000,0:06:17.000
i da možemo otvoreno razgovarati.

0:06:17.000,0:06:20.000
Razlog zbog kojeg smo mi ovdje nije da pričamo o Porto Riku ili o prošlosti.

0:06:20.000,0:06:23.000
Mi smo ovdje da vidimo da li možemo naći način

0:06:23.000,0:06:26.000
da zaustavimo muku i krvoproliće u Čečeniji."

0:06:26.000,0:06:29.000
Stim smo se vratili na temu razgovora.

0:06:29.000,0:06:31.000
To je uloga treće strane,

0:06:31.000,0:06:33.000
da pomogne stranama da odu na "Balkon".

0:06:33.000,0:06:36.000
A sada vas dovodim do,

0:06:36.000,0:06:38.000
što je šire poznato, najtežeg svjetskog konflikta,

0:06:38.000,0:06:40.000
ili nemogućeg za riješiti,

0:06:40.000,0:06:42.000
a to je Bliski Istok.

0:06:42.000,0:06:45.000
Pitanje je: gdje je tu treća strana?

0:06:45.000,0:06:47.000
Da li je moguće tu doći do "Balkona"?

0:06:47.000,0:06:49.000
Ja se ne pretvaram da imam rješenje

0:06:49.000,0:06:51.000
za konflikt na Bliskom Istoku,

0:06:51.000,0:06:53.000
ali mislim da sam došao do prvog koraka,

0:06:53.000,0:06:55.000
bukvalno prvog koraka,

0:06:55.000,0:06:58.000
nešto što bilo ko od nas može da uradi kao pripadnk treće strane.

0:06:58.000,0:07:00.000
Ali da vas prvo upitam jedno pitanje.

0:07:00.000,0:07:02.000
Koliko vas

0:07:02.000,0:07:04.000
je u poslednjih

0:07:04.000,0:07:07.000
par godina uhvatilo sebe da se brine za Bliski Istok

0:07:07.000,0:07:09.000
i da se pitate šta tu bilo ko može da uradi?

0:07:09.000,0:07:11.000
Samo iz znatiželje, koliko vas?

0:07:11.000,0:07:14.000
U redu, znači većina nas.

0:07:14.000,0:07:16.000
Iako je tako daleko.

0:07:16.000,0:07:19.000
Zašto dajemo toliko pažnje ovom konfliktu?

0:07:19.000,0:07:21.000
Da li je zbog broja mrtvih?

0:07:21.000,0:07:23.000
Stotinu puta više ljudi pogine

0:07:23.000,0:07:25.000
u konfliktima u Africi nego na Bliskom Istoku.

0:07:25.000,0:07:27.000
Znači ne, razlog je u priči,

0:07:27.000,0:07:29.000
zato što osjećamo da lično učestvujemo

0:07:29.000,0:07:31.000
u toj priči.

0:07:31.000,0:07:33.000
Bili mi Kršćani, Muslimani ili Jevreji,

0:07:33.000,0:07:35.000
religiozni ili ne,

0:07:35.000,0:07:37.000
osjećamo da tu imamo ličnog udjela.

0:07:37.000,0:07:40.000
Priče su važne. Kao antropolog, ja to znam.

0:07:40.000,0:07:43.000
Sa pričama mi prenosimo znanje.

0:07:43.000,0:07:45.000
One daju značenje našim životima.

0:07:45.000,0:07:47.000
To je ono što mi radimo ovdje na TED-u, pričamo priče.

0:07:47.000,0:07:49.000
Priče su ključne.

0:07:49.000,0:07:52.000
I moje pitanje je,

0:07:52.000,0:07:54.000
da, hajde da probamo riješiti politička pitanja

0:07:54.000,0:07:56.000
na Bliskom Istoku,

0:07:56.000,0:07:59.000
ali isto tako pogledajmo priču.

0:07:59.000,0:08:01.000
Pokušajmo da dođemo do korijena čitave situacije.

0:08:01.000,0:08:03.000
Da vidimo možemo li tu primijeniti treću stranu.

0:08:03.000,0:08:06.000
Šta bi to značilo? O čemu se ovdje radi?

0:08:06.000,0:08:08.000
Kao antropolozi znamo

0:08:08.000,0:08:11.000
da svaka kultura ima svoje porijeklo.

0:08:11.000,0:08:13.000
Šta je porijeklo Bliskog Istoka?

0:08:13.000,0:08:15.000
Ide nešto kao:

0:08:15.000,0:08:18.000
Prije 4 hiljade godina, čovjek i njegova familija

0:08:18.000,0:08:20.000
je hodajući prešla preko Bliskog Istoka,

0:08:20.000,0:08:23.000
i od tad svijet više nije bio isti.

0:08:23.000,0:08:25.000
Taj čovjek, naravno,

0:08:25.000,0:08:27.000
je bio Ibrahim (Abraham).

0:08:27.000,0:08:29.000
I on je bio za jedinstvo,

0:08:29.000,0:08:31.000
familijarno jedinstvo.

0:08:31.000,0:08:33.000
On je otac od nas sviju.

0:08:33.000,0:08:35.000
Ali ne samo da je bio za jedinstvo, njegova poruka je važna.

0:08:35.000,0:08:38.000
Njegova osnovna poruka je također bila ujedinjenje,

0:08:38.000,0:08:41.000
međusobna povezanost i ujedinjenje svega.

0:08:41.000,0:08:44.000
I njegova osnovna vrijednost je bila poštovanje,

0:08:44.000,0:08:46.000
dobrota prema strancima.

0:08:46.000,0:08:49.000
Po tom je poznat, po svom gostoprimstvu.

0:08:49.000,0:08:51.000
U tom smislu,

0:08:51.000,0:08:53.000
on je simbolična treća strana

0:08:53.000,0:08:55.000
Bliskog Istoka.

0:08:55.000,0:08:58.000
On je taj koji nas podsjeća

0:08:58.000,0:09:00.000
da smo svi mi dio veće cijeline.

0:09:00.000,0:09:02.000
Sad, kako bi vi -

0:09:02.000,0:09:04.000
razmislite o tome na trenutak.

0:09:04.000,0:09:07.000
Trenutno se suočavamo sa terorizmom.

0:09:07.000,0:09:09.000
Šta je terorizam?

0:09:09.000,0:09:12.000
Terorizam je u stvari, uzeti nevinu osobu

0:09:12.000,0:09:15.000
i tretirati je kao neprijatelja kog ubijaš

0:09:15.000,0:09:17.000
da bi stvorio strah.

0:09:17.000,0:09:19.000
Šta je suprotno od terorizma?

0:09:19.000,0:09:21.000
Uzeti nevinu osobu

0:09:21.000,0:09:23.000
i tretirati je kao prijatelja

0:09:23.000,0:09:26.000
kog pozivaš u svoju kuću

0:09:26.000,0:09:28.000
da bi stvorio razumjevanje,

0:09:28.000,0:09:31.000
ili poštovanje, ili ljubav.

0:09:31.000,0:09:33.000
I šta onda

0:09:33.000,0:09:36.000
ako bi uzeo priču o Ibrahimu (Abrahamu),

0:09:36.000,0:09:38.000
što je priča o "trećoj strani",

0:09:38.000,0:09:40.000
šta ako bi to moglo -

0:09:40.000,0:09:43.000
zato što Ibrahim zastupa gostoprimstvo -

0:09:43.000,0:09:46.000
šta ako bi to mogao biti protivotrov za terorizam?

0:09:46.000,0:09:48.000
Šta ako bi to mogla biti vakcina

0:09:48.000,0:09:50.000
protiv religiozne netoleracije?

0:09:50.000,0:09:53.000
Kako biste oživeli tu priču?

0:09:53.000,0:09:55.000
E sad, nije dovoljno samo ispričati priču -

0:09:55.000,0:09:57.000
mada i to je moćno -

0:09:57.000,0:09:59.000
ali ljudi trebaju da je iskuse.

0:09:59.000,0:10:02.000
Trebaju biti u stanju da je dožive. Kako bi to uradili?

0:10:02.000,0:10:05.000
O tom sam razmišljao, kako to postići.

0:10:05.000,0:10:07.000
I to je ovde prvi korak.

0:10:07.000,0:10:09.000
Jer jednostavan način da se to postigne

0:10:09.000,0:10:12.000
je da krenete u šetnju.

0:10:12.000,0:10:15.000
Krenete u šetnju stopama Ibrahima (Abrahama).

0:10:15.000,0:10:18.000
Pratite stope Ibrahima.

0:10:18.000,0:10:21.000
Zato što hodanje ima stvarnu moć.

0:10:21.000,0:10:24.000
Po antropologiji znamo da je hodanje bilo ključno za razvoj ljudskih bića.

0:10:24.000,0:10:26.000
Zanimljivo je, kad hodamo,

0:10:26.000,0:10:28.000
hodamo jedno pored drugog

0:10:28.000,0:10:31.000
u istom zajedničkom pravcu.

0:10:31.000,0:10:33.000
A sad, kad bih vam prišao licem u lice

0:10:33.000,0:10:36.000
i došao ovako blizu,

0:10:36.000,0:10:39.000
vi bi ste se osjećali ugroženim.

0:10:39.000,0:10:41.000
Ali ako bi hodao s vama rame uz rame,

0:10:41.000,0:10:43.000
čak i dodirujući ramena,

0:10:43.000,0:10:45.000
ne bi bilo problema.

0:10:45.000,0:10:47.000
Ko se svađa dok šeta?

0:10:47.000,0:10:50.000
Zbog toga često u pregovorima, kad se stvari zakomplikuju,

0:10:50.000,0:10:52.000
ljudi odu prošetati u u šumu.

0:10:52.000,0:10:54.000
Tako da mi je došla ideja,

0:10:54.000,0:10:56.000
za inspiraciju

0:10:56.000,0:10:58.000
puta ili rute -

0:10:58.000,0:11:01.000
nešto poput Puta Svile ili Appalachian rute -

0:11:01.000,0:11:03.000
koji bi pratio stopama

0:11:03.000,0:11:05.000
Ibrahima.

0:11:05.000,0:11:07.000
Ljudi su rekli: "To je ludo. To ne možeš.

0:11:07.000,0:11:10.000
Ne može se pratiti stopama Ibrahima. Previše je nesigurno.

0:11:10.000,0:11:12.000
Morao bi prelaziti preko svih ovih granica.

0:11:12.000,0:11:14.000
I ide preko 10 država na Bliskom Istoku,

0:11:14.000,0:11:16.000
zato što ih sve ujedinjava".

0:11:16.000,0:11:18.000
Tako da smo proučavali tu ideju na Harvard-u.

0:11:18.000,0:11:20.000
Da znamo o čemu pričamo.

0:11:20.000,0:11:22.000
I onda prije par godina, grupa nas

0:11:22.000,0:11:24.000
od oko 25 iz različitih zemalja,

0:11:24.000,0:11:26.000
smo odlučili da vidimo da li je moguće ići stopama Ibrahima,

0:11:26.000,0:11:29.000
krenući iz njegovog rodnog grada Urfa

0:11:29.000,0:11:32.000
u južnoj Turskoj, sjeverna Mezopotamija.

0:11:32.000,0:11:35.000
Malo autobusom, malo piješice

0:11:35.000,0:11:37.000
i dođemo do starog grada Harran-a,

0:11:37.000,0:11:40.000
gdje, kako se navodi u Bibliji, on kreće na svoj put.

0:11:40.000,0:11:42.000
Onda smo prešli granicu Sirije, i otišli do grada Aleppo-a,

0:11:42.000,0:11:44.000
koji je,ispostavlja se, dobio ime po Ibrahimu.

0:11:44.000,0:11:46.000
Otišli smo do Damascus-a,

0:11:46.000,0:11:48.000
koji ima dugu istoriju povezanu sa Ibrahimom.

0:11:48.000,0:11:51.000
Onda smo došli u sjeverni Jordan,

0:11:51.000,0:11:53.000
i u Jerusalem,

0:11:53.000,0:11:56.000
koji je sav o Ibrahimu, onda do Bethlehem-a,

0:11:56.000,0:11:58.000
i konačno do mjesta gdje je sahranjen

0:11:58.000,0:12:00.000
u Hebron-u.

0:12:00.000,0:12:02.000
Tako da efektivno, išli smo od stomaka do groba.

0:12:02.000,0:12:05.000
Pokazali smo da je moguće. Bilo je to nevjerovatno putovanje.

0:12:05.000,0:12:07.000
Da vas pitam nešto.

0:12:07.000,0:12:09.000
Koliko vas ste imali priliku

0:12:09.000,0:12:11.000
biti u nepoznatom susjedstvu,

0:12:11.000,0:12:13.000
ili stranoj zemlji,

0:12:13.000,0:12:16.000
i totalni stranac, nepoznanik,

0:12:16.000,0:12:19.000
dođe do vas i pokaže vam ljubaznost,

0:12:19.000,0:12:21.000
možda vas pozove u kuću, da vam piće,

0:12:21.000,0:12:23.000
da vam kafu ili ponudi s jelom?

0:12:23.000,0:12:25.000
Koliko vas je imalo takvo iskustvo?

0:12:25.000,0:12:27.000
U tom je bit

0:12:27.000,0:12:29.000
Ibrahimovog puta.

0:12:29.000,0:12:31.000
To je ono što otkrijete, odete u ova sela na Bliskom Istoku

0:12:31.000,0:12:33.000
gdje očekujete neprijateljstvo,

0:12:33.000,0:12:35.000
a dobijete nevjerovatnu gostoljubivost,

0:12:35.000,0:12:37.000
sve povezano sa Ibrahimom.

0:12:37.000,0:12:39.000
"U ime oca Ibrahima,

0:12:39.000,0:12:41.000
ponudio bi vas sa hranom."

0:12:41.000,0:12:43.000
Tako smo saznali

0:12:43.000,0:12:46.000
da Ibrahim nije samo lik iz knjige za ove ljude,

0:12:46.000,0:12:49.000
nego da je njegova prisutnost živa.

0:12:49.000,0:12:51.000
I da skratimo,

0:12:51.000,0:12:53.000
već zadnjih par godina,

0:12:53.000,0:12:55.000
hiljade ljudi

0:12:55.000,0:12:57.000
su počeli hodati dijelovima Ibrahimovog puta

0:12:57.000,0:12:59.000
na Bliskom Istoku,

0:12:59.000,0:13:02.000
uživajući tamošnju gostoljubivost.

0:13:02.000,0:13:04.000
Počeli su šetati

0:13:04.000,0:13:06.000
u Izraelu i Palestini,

0:13:06.000,0:13:08.000
u Jordanu, Turskoj, Siriji.

0:13:08.000,0:13:10.000
To je nevjerovatan doživljaj.

0:13:10.000,0:13:12.000
Muškarci, žene, mladi i stari ljudi -

0:13:12.000,0:13:15.000
zanimljivo, više žene nego muškarci.

0:13:15.000,0:13:17.000
Za one

0:13:17.000,0:13:19.000
koji ne mogu doći do tamo za sada,

0:13:19.000,0:13:21.000
ljudi su počeli organizirati šetnje

0:13:21.000,0:13:23.000
u gradovima u njihovim zajednicama.

0:13:23.000,0:13:25.000
U Cincinnati-ju na primjer, organizirana je setnja

0:13:25.000,0:13:27.000
od crkve do džamije do sinagoge

0:13:27.000,0:13:29.000
i svi su imali Ibrahimov ručak zajedno.

0:13:29.000,0:13:31.000
Bio je to dan Ibrahimovog puta.

0:13:31.000,0:13:33.000
U Sao Paulo-u, u Brazilu, ovo je postao godišnji događaj

0:13:33.000,0:13:35.000
za hiljade ljudi da trče

0:13:35.000,0:13:37.000
na virtualnom Ibrahimovom putu

0:13:37.000,0:13:39.000
ujedinjujući različite zajednice ljudi.

0:13:39.000,0:13:42.000
Mediji ovo vole, obožavaju.

0:13:42.000,0:13:44.000
Privlači ih pažnja javnosti

0:13:44.000,0:13:46.000
zato što je vidljivo,

0:13:46.000,0:13:48.000
i širi ideju,

0:13:48.000,0:13:50.000
tu ideju o Ibrahimovom gostoljubstvu

0:13:50.000,0:13:52.000
od dobrote prema strancima.

0:13:52.000,0:13:54.000
Prije par sedmica,

0:13:54.000,0:13:56.000
NPR je imao segment o ovom.

0:13:56.000,0:13:58.000
Prošlog mjeseca,

0:13:58.000,0:14:00.000
izašao je članak U Guardian-u također,

0:14:00.000,0:14:03.000
i u Manchester Guardian-u

0:14:03.000,0:14:06.000
čitave dvije stranice su napisane.

0:14:06.000,0:14:09.000
I kvotirali su jednog seljaka

0:14:09.000,0:14:12.000
koji je rekao:"Ova šetnja nas konektira sa svijetom."

0:14:12.000,0:14:15.000
Kaže da je bilo kao da je neko upalio svijetlo u njihovim životima.

0:14:15.000,0:14:17.000
Donijelo nam je nadu.

0:14:17.000,0:14:19.000
Znači o tome se radi.

0:14:19.000,0:14:22.000
Ali isto tako nije ovo samo psihološki,

0:14:22.000,0:14:24.000
i u vezi ekonomije je,

0:14:24.000,0:14:26.000
zato što dok ljudi šetaju troše i pare.

0:14:26.000,0:14:29.000
I ova žena ovdje, Um Ahmad,

0:14:29.000,0:14:32.000
živi na putu u sjevernom Jordan-u.

0:14:32.000,0:14:34.000
Ona je očajno siromašna.

0:14:34.000,0:14:37.000
Poluslijepa i muž joj nemože raditi,

0:14:37.000,0:14:40.000
ima sedmoro dijece.

0:14:40.000,0:14:42.000
Ali šta može raditi je kuhati.

0:14:42.000,0:14:45.000
I tako je počela da kuha za neke grupe šetača

0:14:45.000,0:14:48.000
koji prođu kroz selo i svrate na jelo u njenu kuću.

0:14:48.000,0:14:50.000
Oni sjede na podu.

0:14:50.000,0:14:52.000
Ona nema ni stolnjaka.

0:14:52.000,0:14:54.000
Ona pravi jako ukusnu hranu

0:14:54.000,0:14:57.000
koja je od sviježih biljaka iz okolice sela.

0:14:57.000,0:14:59.000
Tako da sve više i više šetača dolazi.

0:14:59.000,0:15:01.000
I skoro je počela da zarađuje platu

0:15:01.000,0:15:03.000
da pomaže familiji.

0:15:03.000,0:15:06.000
Rekla je našem timu tamo:

0:15:06.000,0:15:09.000
"Vi ste me napravili vidljivom

0:15:09.000,0:15:11.000
u selu gdje su se ljudi prije stidjeli

0:15:11.000,0:15:13.000
da me pogledaju."

0:15:13.000,0:15:16.000
To je potencijal Ibrahimovog puta.

0:15:16.000,0:15:18.000
Stotine takvih zajednica postoje

0:15:18.000,0:15:21.000
na Bliskom Istoku, na ovom Putu.

0:15:22.000,0:15:25.000
Ovaj veliki potencijal bi mogao sve da promijeni.

0:15:25.000,0:15:27.000
A za veliku promijenu je potrebno promijeniti naš pogled,

0:15:27.000,0:15:29.000
način na koji vidimo stvari -

0:15:29.000,0:15:31.000
a to je promijeniti naš pogled

0:15:31.000,0:15:34.000
sa neprijateljstva na gostoljubivost,

0:15:34.000,0:15:37.000
sa terorizma na turizam.

0:15:37.000,0:15:39.000
I u tom smislu, Ibrahimov put

0:15:39.000,0:15:41.000
je ključna promjena.

0:15:41.000,0:15:43.000
Pokazaću vam samo jednu stvar.

0:15:43.000,0:15:45.000
Imam ovdje jedan žir

0:15:45.000,0:15:47.000
koji sam pokupio dok sam šetao na Putu

0:15:47.000,0:15:49.000
početkom ove godine.

0:15:49.000,0:15:51.000
Žir je povezan sa hrastom, naravno -

0:15:51.000,0:15:53.000
izraste u hrastovo drvo,

0:15:53.000,0:15:55.000
koje je povezano sa Ibrahimom.

0:15:55.000,0:15:57.000
Put je trenutno kao žir;

0:15:57.000,0:15:59.000
još je u ranoj fazi rasta.

0:15:59.000,0:16:01.000
Kako bi to hrastovo drvo izgledalo?

0:16:01.000,0:16:03.000
Pa, sjetim se svog djetinjstva,

0:16:03.000,0:16:05.000
i dobrog dijela gdje sam ga proveo, poslije mog rođenja u Čikagu.

0:16:05.000,0:16:07.000
Proveo sam ga u Evropi.

0:16:07.000,0:16:09.000
Da ste bili

0:16:09.000,0:16:11.000
u ruševinama, na primjer, Londona

0:16:11.000,0:16:14.000
u 1945. godini, ili u Berlinu,

0:16:14.000,0:16:16.000
i da ste tad rekli:

0:16:16.000,0:16:18.000
"60 godina u budućnosti

0:16:18.000,0:16:20.000
ovo će biti najmirniji,najnapredniji dio na planeti,"

0:16:20.000,0:16:22.000
ljudi bi pomislili

0:16:22.000,0:16:24.000
da ste totalno poludjeli.

0:16:24.000,0:16:28.000
Ali to je postignuto zahvaljujući zajedničkom identitetu - Evropi -

0:16:28.000,0:16:30.000
i zajedničkoj ekonomiji.

0:16:30.000,0:16:33.000
Tako da je moje pitanje, ako je to moguće u Evropi,

0:16:33.000,0:16:35.000
zašto da ne na Bliskom Istoku?

0:16:35.000,0:16:37.000
Zašto da ne, zahvaljujući zajedničkom identitetu -

0:16:37.000,0:16:39.000
koji je priča o Ibrahimu -

0:16:39.000,0:16:41.000
i zahvaljujući zajedničkoj ekonomiji

0:16:41.000,0:16:44.000
koja bi u velikom dijelu bila zasnovana na turizmu?

0:16:45.000,0:16:47.000
I da onda zaključim

0:16:47.000,0:16:50.000
govoreći da u zadnjih 35 godina

0:16:50.000,0:16:52.000
dok sam radio

0:16:52.000,0:16:54.000
na nekim od najopasnijih, najtežih i upornih

0:16:54.000,0:16:56.000
konflikata širom planete,

0:16:56.000,0:16:59.000
još nisam vidio jedan konflikt

0:16:59.000,0:17:02.000
za koji bi osjećao da se ne bi mogao transformirati.

0:17:02.000,0:17:04.000
Nije jednostavno, naravno,

0:17:04.000,0:17:06.000
ali je moguće.

0:17:06.000,0:17:08.000
Urađeno je u Južnoj Africi,

0:17:08.000,0:17:10.000
urađeno je u Sjevernoj Irskoj.

0:17:10.000,0:17:12.000
Moguće je bilo gdje.

0:17:12.000,0:17:14.000
Jednostavno zavisi od nas.

0:17:14.000,0:17:17.000
Zavisi od nas hoćemo li biti "treća strana".

0:17:17.000,0:17:19.000
Zato vas pozivam

0:17:19.000,0:17:21.000
da uzmete u obzir ulogu kao "treća strana",

0:17:21.000,0:17:23.000
bar kao jako mali korak.

0:17:23.000,0:17:25.000
Sad ćemo imati pauzu.

0:17:25.000,0:17:27.000
Jednostavno priđite nekom

0:17:27.000,0:17:30.000
ko je iz drugačije kulture, drugačije zemlje,

0:17:30.000,0:17:32.000
možda drugačije etničke pripadnosti,

0:17:32.000,0:17:35.000
i uvedite je u razgovor; poslušajte.

0:17:35.000,0:17:37.000
To je dijelo "treće strane".

0:17:37.000,0:17:39.000
To je hodati Ibrahimovim putem.

0:17:39.000,0:17:41.000
Poslije TEDGovora,

0:17:41.000,0:17:43.000
zašto ne TEDŠetnja?

0:17:43.000,0:17:45.000
I tako ostavljam vas

0:17:45.000,0:17:47.000
sa tri stvari.

0:17:47.000,0:17:50.000
Prva, tajna mira

0:17:50.000,0:17:53.000
je "treća strana".

0:17:53.000,0:17:55.000
"treća strana" smo mi,

0:17:55.000,0:17:57.000
svako od nas,

0:17:57.000,0:17:59.000
sa jednim korakom,

0:17:59.000,0:18:02.000
može uzeti i dovesti svijet,

0:18:02.000,0:18:05.000
jedan korak bliže miru.

0:18:05.000,0:18:07.000
Stara Afrička poslovica kaže:

0:18:07.000,0:18:09.000
"Kad se paukove mreže ujedine,

0:18:09.000,0:18:12.000
mogu zaustaviti čak i lava."

0:18:12.000,0:18:14.000
Ako smo u stanju da ujedinimo

0:18:14.000,0:18:16.000
naše "treće strane"-mreže mira,

0:18:16.000,0:18:19.000
mi čak možemo i da zaustavimo lava rata.

0:18:19.000,0:18:21.000
Puno vam hvala.

0:18:21.000,0:18:23.000
(Aplauz)