0:00:00.000,0:00:03.181
♪ [âm nhạc] ♪[br]

0:00:08.759,0:00:11.790
[Giáo sư. Alex Tabarrok] Độc quyền.[br]Độc quyền không chỉ là một trò chơi.

0:00:11.790,0:00:14.240
Trong video này,[br]ta sẽ nói về cách doanh nghiệp

0:00:14.240,0:00:17.330
sử dụng quyền lực thị trường[br]để tối đa hóa lợi nhuận.

0:00:17.640,0:00:20.142
Chúng ta sẽ bắt đầu[br]với một ví dụ gây tranh cãi.

0:00:25.082,0:00:26.844
Đây là virus AIDS.

0:00:26.844,0:00:30.030
Virus này đã giết chết hơn 36 triệu người[br]trên toàn thế giới.

0:00:30.030,0:00:31.900
Tuy nhiên, ở Mỹ,

0:00:31.900,0:00:34.960
AIDS không còn là án tử hình[br]như trước kia nữa.

0:00:34.960,0:00:36.880
Bắt đầu từ giữa những năm 1990,

0:00:36.880,0:00:39.430
tỉ lệ tử vong do AIDS[br]bắt đầu giảm đáng kể

0:00:39.430,0:00:42.750
với sự ra mắt[br]của nhiều loại thuốc mới, chẳng hạn Combvir.

0:00:43.380,0:00:45.880
Loại thuốc mới này rất tốt,[br]nhưng cũng rất đắt,

0:00:45.880,0:00:47.140
song lý do

0:00:47.140,0:00:50.530
đâu bởi chi phí[br]sản xuất thuốc quá cao.

0:00:50.530,0:00:54.040
Thực ra chi phí sản xuất [br]thuốc viên khá là khá thấp.

0:00:54.040,0:00:56.520
Dù thế, viên thuốc này đắt

0:00:56.520,0:01:00.510
là bởi vấn đề chính [br]mà chúng ta bàn tới ở đây: Độc quyền.

0:01:01.980,0:01:04.360
Công ty Dược phẩm GlaxoSmithKline[br](hay GSK)

0:01:04.360,0:01:06.630
sở hữu bằng sáng chế thuốc Combivir,

0:01:06.630,0:01:10.500
nghĩa là họ có quyền [br]loại bỏ các đối thủ cạnh tranh.

0:01:10.500,0:01:14.230
Chỉ GSK mới có quyền bán Combivir[br]một cách hợp pháp.

0:01:14.230,0:01:16.880
Bằng sáng chế mang lại cho GSK[br]sự độc quyền,

0:01:16.880,0:01:20.300
hay chúng ta có thể nói rộng ra là[br]mang lại quyền lực thị trường.

0:01:20.300,0:01:25.170
Quyền lực thị trường là quyền [br]tăng giá vượt mức chi phí biên,

0:01:25.170,0:01:29.060
mà không sợ các doanh nghiệp khác[br]gia nhập thị trường.

0:01:29.470,0:01:32.340
Vậy làm sao bạn biết [br]giá cả cao hơn chi phí biên?

0:01:32.340,0:01:33.950
Sau đây là một phép thử đơn giản

0:01:33.950,0:01:35.233
ở Mỹ,

0:01:35.233,0:01:38.656
Combivir có giá[br]khoảng 12 đến 13 đô la/viên.

0:01:39.186,0:01:43.310
Tuy nhiên, Ấn Độ không[br]công nhận bằng sáng chế Combivir,

0:01:43.890,0:01:44.940
nên tại đây

0:01:44.940,0:01:49.380
có rất nhiều nhà sản xuất Combivir[br]bán thuốc này trên thị trường cạnh tranh.

0:01:49.380,0:01:51.720
Như chúng ta biết,[br]trong thị trường cạnh tranh,

0:01:51.720,0:01:53.850
giá cả sẽ giảm xuống[br]tới chi phí biên,

0:01:53.850,0:01:58.510
và ở Ấn Độ, giá của Combivir[br]vào khoảng 50 xu/viên.

0:01:59.180,0:02:01.600
Vậy là ở Mỹ,

0:02:01.600,0:02:03.290
giá Combivir

0:02:03.290,0:02:07.030
cao gấp khoảng 25 lần, [br]so với chi phí biên.

0:02:09.060,0:02:12.330
Chúng ta phân tích một chút[br]về nguồn gốc của quyền lực thị trường.

0:02:12.330,0:02:15.010
Căn bản là[br]doanh nghiệp có quyền lực thị trường

0:02:15.010,0:02:17.050
khi họ bán một hàng hóa độc nhất

0:02:17.050,0:02:19.540
và có các rào cản gia nhập,

0:02:19.540,0:02:23.140
tức nguồn lực ngăn cản [br]đối thủ cạnh tranh tham gia thị trường.

0:02:23.460,0:02:25.350
Những rào cản gia nhập này bao gồm[br]bằng sáng chế,

0:02:25.350,0:02:26.860
như ta đã thảo luận ở trên.

0:02:26.860,0:02:29.220
Ngoài ra quy định của chính phủ

0:02:29.220,0:02:32.380
cũng tạo ra các rào cản gia nhập,[br]ví như giấy phép độc quyền.

0:02:32.730,0:02:34.380
Lợi thế về quy mô

0:02:34.380,0:02:36.740
có nghĩa một công ty lớn

0:02:36.740,0:02:40.870
có thể bán ở mức chi phí thấp hơn[br]so với bất cứ công ty nhỏ nào,

0:02:40.870,0:02:44.020
gây khó dễ cho việc [br]tạo dựng một thị trường cạnh tranh,

0:02:44.020,0:02:45.730
ngay cả khi được miễn phí gia nhập.

0:02:46.520,0:02:49.880
Dpanh nghiệp độc quyền thường[br]nắm giữ nguyên liệu đầu vào quan trọng.

0:02:50.190,0:02:51.450
Ví dụ: kim cương

0:02:51.450,0:02:53.710
chỉ được tìm thấy[br]ở một vài nơi trên thế giới.

0:02:53.710,0:02:56.440
Nếu kiểm soát một vài[br]mỏ kim cương như vậy,

0:02:56.440,0:02:59.050
bạn có thể độc quyền hóa[br]thị trường kim cương,

0:02:59.050,0:03:02.340
nơi mình nắm quyền lực thị trường.

0:03:03.030,0:03:04.410
Đổi mới về công nghệ

0:03:04.410,0:03:07.470
có thể tạo ra quyền lực thị trường tạm thời[br]cho doanh nghiệp.

0:03:07.470,0:03:11.000
Doanh nghiệp có tri thức hoặc khả năng[br]mà doanh nghiệp khác chưa có

0:03:11.000,0:03:13.340
sẽ sở hữu [br]một số quyền lực thị trường.

0:03:13.680,0:03:16.050
Ta sẽ nghiên cứu sâu thêm nữa[br]về những điều này.

0:03:16.050,0:03:17.460
Còn điều ta muốn làm lúc này

0:03:17.460,0:03:20.210
là tập trung vào cách mà [br]doanh nghiệp có quyền lực thị trường

0:03:20.210,0:03:22.720
xác lập giá cả.

0:03:22.720,0:03:25.860
Vậy mức giá nào sẽ[br]tối đa hóa lợi nhuận?

0:03:27.540,0:03:31.090
Doanh nghiệp độc quyền tối đa hóa lợi nhuận[br]bằng cách nào?

0:03:31.090,0:03:32.900
Bằng cách sản xuất với mức sản lượng

0:03:32.900,0:03:35.520
mà tại đó doanh thu biên[br]bằng với chi phí biên.

0:03:35.520,0:03:36.380
Tuyệt!

0:03:36.380,0:03:38.780
Đây cũng là quy luật [br]giành cho doanh nghiệp cạnh tranh:

0:03:38.780,0:03:39.920
chọn mức sản lượng

0:03:39.920,0:03:42.560
mà tại đó doanh thu biên[br]bằng với chi phí biên.

0:03:42.560,0:03:45.430
Khác biệt duy nhất[br]là với doanh nghiệp cạnh tranh

0:03:45.430,0:03:48.210
thì doanh thu biên[br]đã bằng giá rồi,

0:03:48.210,0:03:51.040
và điều này không đúng[br]với doanh nghiệp độc quyền.

0:03:51.500,0:03:55.390
Doanh nghiệp độc quyền không phải[br]là một thị phần nhỏ của thị trường.

0:03:55.390,0:03:57.940
Bởi đang bán [br]một mặt hàng độc nhất,

0:03:57.940,0:03:59.010
nên doanh nghiệp độc quyền

0:03:59.010,0:04:03.370
phải đối mặt với toàn bộ [br]đường cầu thị trường dốc xuống.

0:04:03.370,0:04:04.470
Kết quả là,

0:04:04.470,0:04:07.140
doanh thu biên[br]sẽ thấp hơn giá cả.

0:04:07.140,0:04:11.310
Chúng ta cùng xem cách tính[br]doanh thu biên của doanh nghiệp độc quyền.

0:04:12.020,0:04:13.979
Hãy cùng bắt đầu[br]với đường cầu,

0:04:13.979,0:04:16.850
và giả sử [br]ban đầu ta bán 2 đơn vị.

0:04:16.850,0:04:20.290
Ta có thể bán 2 đơn vị[br]với giá 16 đô la/đơn vị.

0:04:20.290,0:04:25.130
Vậy tổng doanh thu là [br]16 đô la x 2 = 32 đô la.

0:04:25.560,0:04:28.590
Giờ hãy nhớ rằng doanh thu biên

0:04:28.590,0:04:32.920
là sự thay đổi trong tổng doanh thu[br]từ việc bán một đơn vị bổ sung.

0:04:33.060,0:04:35.181
Giả sử[br]ta bán 1 đơn vị bổ sung nữa,

0:04:35.181,0:04:37.011
là tổng là 3 đơn vị.

0:04:37.011,0:04:39.801
Ta có thể bán 3 đơn vị với giá 14 đô la.

0:04:39.801,0:04:45.510
14 đô la là giá bán tối đa của mỗi đơn vị,[br]mà ta có được khi bán 3 đơn vị.

0:04:45.510,0:04:48.676
Khi số lượng bán ra là 3,

0:04:48.676,0:04:52.384
tổng doanh thu là [br]14 x 3 = 42 đô la.

0:04:52.384,0:04:55.223
Điều đó có nghĩa là doanh thu biên,

0:04:55.223,0:04:58.823
tức sự thay đổi doanh thu từ việc bán đơn vị[br]bổ sung đó,

0:04:58.823,0:05:00.303
là 10 đô la.

0:05:00.303,0:05:03.063
Giờ đây chúng ta thực sự[br]có thể đưa ra cùng một kết luận

0:05:03.063,0:05:05.698
theo một hướng khác.

0:05:05.698,0:05:09.000
Doanh thu biên[br]có thể được chia thành hai phần.

0:05:09.000,0:05:13.230
Phần thứ nhất là doanh thu [br]có được từ việc bán một đơn vị bổ sung.

0:05:13.230,0:05:14.966
Đó chính là khu vực này.

0:05:14.966,0:05:18.756
Chúng ta có thể bán một đơn vị[br]bổ sung, đơn vị thứ 3 với giá 14 đô la.

0:05:18.756,0:05:20.906
Đó là doanh thu có được.

0:05:20.906,0:05:24.126
Nhưng, để có thể bán [br]được đơn vị bổ sung đó,

0:05:24.126,0:05:26.130
chúng ta phải giảm giá

0:05:26.130,0:05:28.560
cho những đơn vị[br]mà ta đang bán trước đó,

0:05:28.560,0:05:31.570
vậy cũng có một phần doanh thu mất đi.

0:05:31.570,0:05:37.090
Chúng ta đang nhận được 16 đô la/đơn vị[br]khi chỉ cần bán 2 đơn vị.

0:05:37.090,0:05:41.646
Khi bán 3 đơn vị,[br]ta phải giảm giá xuống 14 đô la.

0:05:41.646,0:05:45.836
vậy là mất 2 đô la/đơn vị,[br]so với các đơn vị trước

0:05:45.836,0:05:48.294
nên tổng số tiền hụt đi là 4 đô la.

0:05:48.294,0:05:53.134
Vậy doanh thu biên[br]chỉ là doanh thu có được (14 đô la)

0:05:53.134,0:05:57.770
trừ đi doanh thu bị mất (4 đô la)[br]= 10 đô la như trước đó.

0:05:57.770,0:06:00.780
Chúng ta để ý thấy doanh thu có được

0:06:00.780,0:06:03.430
chính là giá của đơn vị thứ 3,

0:06:03.430,0:06:08.470
vì đó chính là doanh thu có được[br]trừ đi doanh thu bị mất,

0:06:08.470,0:06:12.280
chúng ta có thể nhìn thấy ngay[br]là với doanh nghiệp độc quyền,

0:06:12.280,0:06:15.730
thì doanh thu biên[br]buộc phải thấp hơn giá cả.

0:06:16.200,0:06:18.670
Được rồi. Hãy nhớ lại[br]ta đang cần làm gì.

0:06:18.670,0:06:22.110
Chúng ta muốn tìm[br]mức giá tối đa hóa lợi nhuận,

0:06:22.110,0:06:23.620
chính là mức sản lượng

0:06:23.620,0:06:26.490
mà tại đó doanh thu biên[br]bằng với chi phí biên.

0:06:26.490,0:06:30.320
Nhưng liệu ta có cần thực hiện[br]quá trình nhàm chán này

0:06:30.320,0:06:32.920
để tìm doanh thu biên[br]cho mỗi đơn vị không?

0:06:33.280,0:06:34.210
Không.

0:06:34.210,0:06:35.370
Có một cách làm tắt,

0:06:35.370,0:06:38.260
và đó chính là điều mà tôi[br]sẽ chỉ cho các bạn ngay sau đây.

0:06:38.630,0:06:41.300
Đó là lối tắt[br]để tìm doanh thu biên,

0:06:41.300,0:06:44.040
có tác dụng đối với[br]bất kỳ đường cầu tuyến tính nào.

0:06:44.040,0:06:46.400
Mà trong khóa học này,[br]ta chỉ phân tích đường cầu tuyến tính,

0:06:46.400,0:06:48.830
thành thử cách làm tắt này[br]rất có lợi cho chúng ta.

0:06:48.830,0:06:50.560
Hãy chọn một đường cầu tuyến tính,

0:06:50.560,0:06:52.980
vậy đường doanh thu biên

0:06:52.980,0:06:55.893
bắt đầu ở cùng một điểm[br]trên trục tung

0:06:55.893,0:06:57.226
như đường cầu,

0:06:57.226,0:06:59.460
song có độ dốc gấp đôi.

0:06:59.460,0:07:02.480
Nếu ta viết[br]đường cầu theo kiểu ngược lại,

0:07:02.480,0:07:05.000
như P = A - BxQ,

0:07:05.010,0:07:11.770
thì đường doanh thu biên[br]= A - 2BxQ.

0:07:11.770,0:07:13.820
Vậy là xong.[br]Khá đơn giản!

0:07:13.820,0:07:15.820
Ta cùng lấy thêm vài ví dụ nhé!

0:07:16.640,0:07:19.030
Ta sẽ áp dụng cách làm tắt[br]với hai đường cầu khác nhau này.

0:07:19.030,0:07:21.770
Trong trường hợp thứ nhất,[br]đường doanh thu biên

0:07:21.770,0:07:24.850
bắt đầu ở cùng một điểm[br]trên trục hoành.

0:07:24.850,0:07:26.800
Đường này có độ dốc gấp đôi.

0:07:26.800,0:07:28.160
Vậy ý nghĩa ở đây là

0:07:28.160,0:07:33.220
nếu đường cầu[br]cắt trục hoành ở điểm 500,

0:07:33.220,0:07:37.790
thì đường doanh thu biên[br]phải cắt trục tung ở điểm 250.

0:07:37.790,0:07:40.750
Nhìn chung,[br]do có độ dốc gấp đôi,

0:07:40.750,0:07:44.340
nên đường doanh thu biên[br]chia đôi khoảng cách

0:07:44.340,0:07:48.910
giữa trục tung[br]và đường cầu.

0:07:48.910,0:07:51.490
Vậy khoảng cách[br]từ trục tung

0:07:51.490,0:07:53.580
đến đường doanh thu biên

0:07:53.580,0:07:56.960
bằng 1/2 tổng khoảng cách[br]đến đường cầu,

0:07:56.960,0:08:00.390
xuyên suốt độ dài[br]của đường doanh thu biên.

0:08:00.390,0:08:02.450
Còn đường cầu thứ hai [br]thì sao?

0:08:02.450,0:08:06.360
Hãy để ý đường cầu cắt[br]trục hoành ở điểm 200,

0:08:06.360,0:08:08.360
vì vậy[br]đường doanh thu biên

0:08:08.360,0:08:11.530
phải cắt[br]trục hoành ở điểm 100.

0:08:11.590,0:08:13.160
Khá đơn giản, đúng không?[br]Nhắc lại lần nữa,

0:08:13.160,0:08:15.790
cách tính này đúng với[br]bất kỳ đường cầu tuyến tính nào

0:08:15.790,0:08:18.190
mà ta sẽ gặp[br]trong khóa học này.

0:08:18.190,0:08:19.130
Tuyệt vời!

0:08:20.850,0:08:22.800
Giờ ta sẽ cùng [br]giải đáp thắc mắc:

0:08:22.800,0:08:26.150
doanh nghiệp dùng quyền lực[br]thị trường để tối đa hóa lợi nhuận [br]bằng cách nào?

0:08:26.150,0:08:29.520
Đây là đường cầu[br]và đường doanh thu biên

0:08:29.520,0:08:30.940
với độ dốc gấp đôi.

0:08:30.940,0:08:32.910
Chúng ta cùng xem[br]đường chi phí biên.

0:08:32.910,0:08:35.519
Chúng ta sẽ khiến đường này phẳng ra[br]với giá 50 xu/viên.

0:08:35.519,0:08:37.799
Doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận[br]bằng cách nào?

0:08:37.799,0:08:39.930
Đối với từng đơn vị, [br]doanh nghiệp sẽ so sánh

0:08:39.930,0:08:42.710
doanh thu bán[br]đơn vị bổ sung

0:08:42.710,0:08:45.850
với chi phí[br]bán đơn vị đó.

0:08:45.850,0:08:50.140
Nếu doanh thu biên[br]lớn hơn chi phí biên,

0:08:50.140,0:08:52.420
thì đó là đơn vị có lợi nhuận khi bán,

0:08:52.420,0:08:54.360
nên doanh nghiệp tiếp dục sản xuất

0:08:54.360,0:08:58.280
tới khi nào doanh thu biên[br]lớn hơn chi phí biên.

0:08:58.280,0:09:00.870
Nghĩa là, doanh nghiệp sẽ sản xuất[br]cho đến khi doanh thu biên

0:09:00.870,0:09:02.670
bằng với chi phí biên.

0:09:02.670,0:09:07.810
Điểm này cho ta thấy [br]mức sản lượng tối đa hóa lợi nhuận,

0:09:07.810,0:09:10.610
trong trường hợp này là 80 triệu viên.

0:09:10.610,0:09:14.430
Vậy ta nên bán 80 triệu viên này

0:09:14.430,0:09:17.430
với giá bao nhiêu cho mỗi viên?

0:09:17.720,0:09:19.410
Ta sẽ tìm thấy kết quả ở đâu?

0:09:19.410,0:09:22.840
Ta tìm bằng cách [br]tham khảo đường cầu.

0:09:22.840,0:09:24.890
Nhớ rằng đường cầu thể hiện

0:09:24.890,0:09:27.260
mức độ sẵn sàng chi trả tối đa.

0:09:27.260,0:09:31.700
Vậy mức độ sẵn sàng chi trả tối đa[br]là 12.50 đô la/viên.

0:09:31.700,0:09:33.330
80 triệu viên

0:09:33.330,0:09:35.530
là sản lượng[br]tạo ra lợi nhuận tối đa,

0:09:35.530,0:09:40.630
12.50 đô la là mức giá[br]tạo lợi nhuận tối đa cho một đơn vị.

0:09:41.100,0:09:42.290
Thêm một đường nữa,

0:09:42.290,0:09:44.630
hãy nhớ lại đi,[br]đó là đường chi phí trung bình.

0:09:44.630,0:09:46.070
Nếu dùng [br]đường chi phí trung bình này

0:09:46.070,0:09:48.760
ta có thể chỉ ra[br]lợi nhuận trên biểu đồ,

0:09:48.760,0:09:50.970
theo cách đã tính[br]với doanh nghiệp cạnh tranh.

0:09:50.970,0:09:56.310
Lợi nhuận = giá tiền - chi phí trung bình

0:09:56.310,0:09:59.350
trong trường hợp này [br]là 10 đô la/viên.

0:09:59.350,0:10:03.180
nhân với số lượng,[br]trong trường hợp này là 80 triệu viên,

0:10:03.180,0:10:06.760
vậy lợi nhuận [br]nằm trong vùng này.

0:10:06.760,0:10:08.520
Vậy giờ ta đã hiểu cả rồi nhé!

0:10:08.520,0:10:10.430
Bất cứ khi nào có câu hỏi[br]về độc quyền,

0:10:10.430,0:10:13.150
ta hãy vẽ một đường cầu,[br]một đường doanh thu biên,

0:10:13.150,0:10:16.220
một đường chi phí biên,[br]nếu như chưa có sẵn.

0:10:16.220,0:10:20.450
Sau đó ta có thể tìm mức sản lượng[br]tối đa hóa lợi nhuận,

0:10:20.450,0:10:23.330
tại đó doanh thu biên[br]bằng với chi phí biên.

0:10:23.330,0:10:27.330
Chúng ta tiếp tục dùng đường cầu[br]để tìm giá tối đa hóa lợi nhuận.

0:10:27.330,0:10:30.040
Chênh lệch giữa giá cả[br]và chi phí trung bình

0:10:30.040,0:10:32.900
cho chúng ta lợi nhuận trên một đơn vị,

0:10:32.900,0:10:36.600
nhân với tổng số đơn vị,[br]ta sẽ được tổng lợi nhuận.

0:10:36.850,0:10:39.560
Được rồi. Đây chính là nội dung[br]của bài học hôm nay.

0:10:39.560,0:10:42.710
Trong bài học sau,[br]ta sẽ nghiên cứu

0:10:42.710,0:10:45.740
phần chênh lệch giữa[br]giá cả và chi phí biên,

0:10:45.740,0:10:48.110
cũng như cách thức [br]thay đổi của mark-up (tức giá ghi chênh).

0:10:48.110,0:10:49.020
Và điều chúng ta sẽ thể hiện

0:10:49.020,0:10:51.820
là sự thay đổi của giá ghi chênh[br]với độ co giãn của cầu.

0:10:51.820,0:10:54.670
Bạn nhớ tôi đã nói[br]sẽ gặp lại độ co giãn của cầu chứ!

0:10:54.670,0:10:57.470
Vâng, ta sẽ gặp lại độ co giãn [br]của cầu trong bài học sau.

0:10:58.320,0:10:59.910
- [Lời dẫn][br]Nếu muốn tự kiểm tra,

0:10:59.910,0:11:01.730
hãy nhấn "Practice Questions".

0:11:02.210,0:11:05.579
Còn đã sẵn sàng học tiếp,[br]hãy nhấn "Next Video".

0:11:06.089,0:11:08.886
♪ [âm nhạc] ♪