0:00:01.208,0:00:06.643
Ik denk dat iedereen van jullie [br]een smartphone of een iPhone heeft

0:00:06.643,0:00:10.643
en waarschijnlijk heb je vanochtend[br]de weersomstandigheden gecheckt;

0:00:10.643,0:00:14.476
of het zou gaan regenen[br]en je een paraplu zou moeten meenemen,

0:00:14.476,0:00:17.643
of het zonnig zou worden[br]en je een zonnebril nodig zou hebben,

0:00:17.643,0:00:20.875
of dat het koud zou worden[br]en je een extra jas zou kunnen gebruiken.

0:00:22.167,0:00:25.736
Soms zal het je goede informatie geven,

0:00:25.736,0:00:27.197
maar soms niet.

0:00:27.917,0:00:30.143
Laat me je dit vertellen:

0:00:30.143,0:00:33.934
mijn beste app is mijn grootmoeder.

0:00:33.934,0:00:35.851
(Gelach)

0:00:37.417,0:00:39.184
Haar naam is Mamadda.

0:00:39.184,0:00:43.309
Ze kan je niet alleen vertellen[br]wat voor weer het vandaag zal worden,

0:00:43.309,0:00:46.309
maar ze kan dit voorspellen[br]voor de komende twaalf maanden.

0:00:46.309,0:00:49.988
Of het een goed regenseizoen wordt ...

0:00:49.988,0:00:51.208
of niet.

0:00:51.208,0:00:55.059
Ze kan je dit vertellen[br]door gewoon haar omgeving te observeren,

0:00:55.059,0:00:57.851
door het observeren van de windrichting,

0:00:57.851,0:00:59.559
de wolkenposities,

0:00:59.559,0:01:01.452
de vogelmigratie,

0:01:01.452,0:01:03.434
de grootte van fruit,

0:01:03.434,0:01:05.268
de bloemen.

0:01:05.268,0:01:10.976
Ze kan je dit vertellen door het gedrag[br]van haar eigen kudde te observeren.

0:01:11.833,0:01:18.153
Zo begrijpt zij meer van het weer[br]en het ecosysteem waarin zij leeft.

0:01:19.208,0:01:25.375
Ik kom uit een gemeenschap van veehouders.

0:01:25.375,0:01:26.764
Wij zijn nomaden.

0:01:27.458,0:01:30.268
We verhuizen van de ene[br]naar de andere plaats

0:01:30.268,0:01:32.434
om water en graasgebieden te vinden.

0:01:32.434,0:01:38.500
We kunnen per jaar wel duizend kilometer,[br]de grootte van Californië, afleggen.

0:01:39.792,0:01:45.542
En dit leven helpt ons om in harmonie[br]met ons ecosysteem te leven.

0:01:46.583,0:01:48.250
We begrijpen elkaar.

0:01:49.208,0:01:52.643
Voor ons is de natuur onze supermarkt,

0:01:52.643,0:01:54.559
waar we ons voedsel kunnen verzamelen

0:01:54.559,0:01:55.661
en ons water.

0:01:55.661,0:01:56.933
Het is onze apotheek,

0:01:56.933,0:02:00.143
waar we onze medicinale planten halen.

0:02:00.143,0:02:01.643
Maar het is ook onze school,

0:02:01.643,0:02:05.476
waar we leren hoe we de natuur[br]beter beschermen

0:02:05.476,0:02:09.542
en hoe het ons terug kan geven[br]wat we nodig hebben.

0:02:10.333,0:02:13.542
Maar met de impact[br]van klimaatsverandering,

0:02:13.542,0:02:17.958
ervaren we ook een ander effect.

0:02:20.100,0:02:27.808
De zoetwaterbron van mijn gemeenschap[br]behoort tot de top vijf in Afrika.

0:02:28.358,0:02:30.333
Dit is het Tsjaadmeer.

0:02:31.458,0:02:33.792
Toen mijn moeder geboren werd,

0:02:33.792,0:02:40.168
was het wateroppervlak van het Tsjaadmeer[br]ongeveer 25.000 vierkante kilometer groot.

0:02:40.612,0:02:43.312
Toen ik dertig jaar geleden geboren werd,

0:02:43.312,0:02:46.612
was het 10.000 vierkante kilometer.

0:02:46.882,0:02:49.511
En nu ...

0:02:49.511,0:02:53.901
is het wateroppervlak[br]nog ongeveer 1.200 vierkante kilometer.

0:02:54.542,0:02:58.855
Negentig procent van dit meer[br]is gewoon verdampt --

0:02:58.855,0:02:59.775
verdwenen.

0:03:00.833,0:03:06.385
En meer dan 40 miljoen mensen[br]leven rond dit meer

0:03:06.385,0:03:07.914
en zijn ervan afhankelijk.

0:03:08.208,0:03:09.601
Dat zijn de veehouders,

0:03:09.601,0:03:11.333
de vissers

0:03:11.333,0:03:13.283
en de boeren.

0:03:13.667,0:03:16.874
Zij kunnen niet rekenen op salaris[br]aan het einde van de maand.

0:03:17.208,0:03:19.064
Zij rekenen op regenval.

0:03:19.458,0:03:22.184
Zij rekenen op de gewassen die groeien

0:03:22.184,0:03:24.976
of de weide voor hun vee.

0:03:26.607,0:03:29.045
De afnemende middelen leiden ertoe

0:03:29.045,0:03:34.031
dat veel gemeenschappen[br]vechten voor die middelen.

0:03:34.375,0:03:36.684
Wie het eerst komt, het eerst maalt.

0:03:36.684,0:03:40.816
De volgende zal tot de dood[br]moeten vechten.

0:03:42.708,0:03:47.768
Klimaatverandering heeft dus effect[br]op onze leefwereld,

0:03:47.768,0:03:50.601
door ons sociale leven te veranderen.

0:03:52.167,0:03:58.184
Want de rol van man en vrouw[br]is anders in deze regio.

0:03:58.184,0:04:01.577
De man moet zijn familie voeden,

0:04:01.577,0:04:04.095
voor zijn gemeenschap zorgen

0:04:04.095,0:04:07.750
en als hij dat niet kan doen ...

0:04:07.750,0:04:10.292
is zijn waardigheid in gevaar.

0:04:12.708,0:04:16.417
Hij kan niets anders doen[br]om het terug te krijgen.

0:04:17.958,0:04:23.601
Klimaatverandering zorgt er dus voor[br]dat onze mannen vaak ver weg zijn.

0:04:23.601,0:04:25.393
Dat is migratie.

0:04:26.500,0:04:28.598
Ze kunnen naar een grote stad migreren,

0:04:28.598,0:04:33.427
waar ze zes tot twaalf maanden blijven[br]en een baan krijgen,

0:04:33.427,0:04:36.101
zodat ze geld kunnen terugsturen.

0:04:36.952,0:04:38.156
Als ze geen baan krijgen,

0:04:38.156,0:04:40.934
moeten ze in de Middellandse Zee springen

0:04:40.934,0:04:43.347
en naar Europa migreren.

0:04:43.625,0:04:46.128
Sommigen van hen overlijden daar,

0:04:46.128,0:04:48.466
maar dat houdt niemand tegen.

0:04:50.625,0:04:53.434
Natuurlijk is het rot[br]voor het ontvangende land,

0:04:53.434,0:04:54.768
meestal ontwikkelde landen.

0:04:56.167,0:04:58.958
Zij moeten zich aanpassen[br]om de migranten te ontvangen.

0:05:00.708,0:05:04.143
Maar wat denk je van de achterblijvers?

0:05:04.143,0:05:06.860
De vrouwen en kinderen,

0:05:06.860,0:05:08.750
die de rol van man moeten overnemen,

0:05:08.750,0:05:10.018
de rol van vrouw,

0:05:10.018,0:05:13.816
die zorg moeten dragen[br]voor veiligheid, voedsel en gezondheid

0:05:13.816,0:05:15.726
voor de hele familie,

0:05:15.726,0:05:17.771
zowel kinderen als ouderen.

0:05:19.000,0:05:23.583
Die vrouwen zijn dus mijn heldinnen.

0:05:25.667,0:05:28.020
Zij zijn namelijk vernieuwers.

0:05:28.020,0:05:29.968
Zij zijn probleemoplossers.

0:05:30.898,0:05:35.644
Zij maken de beperkte middelen groot[br]voor de gemeenschap.

0:05:36.875,0:05:38.833
Dat is mijn volk.

0:05:40.458,0:05:45.851
We gebruiken de traditionele kennis[br]van het inheemse volk

0:05:45.851,0:05:48.817
om betere veerkracht te krijgen,

0:05:48.817,0:05:51.047
zodat we kunnen overleven.

0:05:53.208,0:05:56.684
Onze kennis is niet alleen bedoeld[br]voor onze gemeenschappen.

0:05:56.684,0:06:01.744
Het is er om te worden gedeeld[br]met iedereen die met ons leeft.

0:06:02.208,0:06:08.883
En inheemse mensen over de hele wereld[br]redden 80% van de biodiversiteit.

0:06:10.292,0:06:12.107
Wetenschappers zeggen dat.

0:06:13.917,0:06:15.958
Inheemse mensen in de Amazone ...

0:06:17.292,0:06:21.013
Je vindt er de meest diverse ecosystemen,

0:06:21.013,0:06:22.795
beter dan nationale parken.

0:06:24.125,0:06:27.208
De inheemse mensen[br]in het Pacifische gebied,

0:06:27.208,0:06:30.309
de grootmoeders en grootvaders,

0:06:30.309,0:06:35.518
zij weten waar je na een orkaan[br]voedsel kunt halen.

0:06:37.417,0:06:42.629
De kennis van onze mensen[br]helpt ons omgaan --

0:06:42.629,0:06:44.958
en ook anderen --

0:06:44.958,0:06:46.851
met de gevolgen van klimaatverandering.

0:06:46.851,0:06:48.629
De wereld is aan het verliezen.

0:06:48.629,0:06:53.684
We zijn al 60% van de diersoorten verloren

0:06:53.684,0:06:56.101
en dit neemt elke dag toe.

0:06:57.208,0:07:02.101
Op een dag nam ik een wetenschapper mee[br]naar mijn gemeenschap.

0:07:02.101,0:07:08.875
Ik zei: "Je doet goede weersvoorspellingen[br]op televisie en radio,

0:07:08.875,0:07:11.393
maar wat dacht je ervan[br]om naar mijn volk te komen?"

0:07:11.393,0:07:12.643
En ze kwamen.

0:07:14.042,0:07:15.583
Ze zitten daar bij ons

0:07:15.583,0:07:20.351
en vanuit het niets begonnen we,[br]nomaden zijnde, onze spullen in te pakken.

0:07:20.351,0:07:22.601
Dus zij vragen: "Gaan we verhuizen?"

0:07:22.601,0:07:25.424
Ik antwoord: "Nee, we verhuizen niet,[br]het gaat zo regenen."

0:07:25.958,0:07:29.533
Ze zeggen: "Oh, er zijn geen wolken,[br]hoe weet je dat het gaat regenen?"

0:07:29.533,0:07:31.282
Wij zeggen: "Ja, het gaat regenen."

0:07:31.282,0:07:33.113
We pakken onze spullen in ...

0:07:33.113,0:07:37.458
en plotseling begint het hevig te regenen.

0:07:37.458,0:07:40.067
We zien de wetenschappers rondrennen,

0:07:40.067,0:07:42.750
ze verstoppen zich onder bomen[br]en beschermen hun spullen.

0:07:42.750,0:07:44.293
Wij hadden alles al ingepakt.

0:07:44.293,0:07:46.574
(Gelach)

0:07:46.574,0:07:51.101
Na de regenbui[br]begon de serieuze discussie.

0:07:51.101,0:07:54.088
Ze vragen ons: "Hoe wisten jullie[br]dat het zou gaan regenen?"

0:07:54.792,0:08:02.000
Wij zeggen: "De oude vrouw zag insecten[br]hun eitjes naar binnen brengen.

0:08:02.000,0:08:06.351
En hoewel insecten niet kunnen praten[br]of televisie kunnen kijken,

0:08:06.351,0:08:10.671
weten ze wel hoe ze met voorspellingen[br]hun generaties kunnen beschermen,

0:08:10.671,0:08:12.601
hoe ze hun voedsel kunnen beschermen.

0:08:12.601,0:08:14.199
Dus voor ons is dat het teken

0:08:14.199,0:08:18.346
dat het binnen enkele uren[br]zal gaan regenen."

0:08:18.694,0:08:20.250
En vervolgens zeggen zij:

0:08:20.250,0:08:23.393
"Wij hebben de kennis wel,

0:08:23.393,0:08:28.784
maar we combineren ecologische kennis[br]niet met kennis over het weer."

0:08:29.753,0:08:32.830
Dus zo ging ik aan de slag

0:08:32.830,0:08:37.750
met meteorologen en met mijn gemeenschap

0:08:37.750,0:08:39.521
om betere informatie te geven,

0:08:39.521,0:08:42.470
zodat mensen zich kunnen aanpassen[br]aan de klimaatverandering.

0:08:45.042,0:08:51.268
Ik denk dat als we[br]alle kennissystemen samenvoegen --

0:08:51.268,0:08:52.997
wetenschap,

0:08:52.997,0:08:54.222
technologie

0:08:54.222,0:08:56.042
en traditionele kennis --

0:08:56.042,0:09:01.184
we de beste manier krijgen[br]om onze mensen te beschermen,

0:09:01.184,0:09:03.101
om onze planeet te beschermen,

0:09:03.101,0:09:06.461
om het ecosysteem dat we verliezen[br]weer te herstellen.

0:09:07.042,0:09:09.750
Ik heb dat ook nog[br]op een andere manier gedaan

0:09:09.750,0:09:13.601
Ik heb een methode gebruikt[br]waar ik echt van hou.

0:09:13.601,0:09:17.809
Het heet '3D participatory mapping'.

0:09:17.809,0:09:22.155
'Participatory', omdat het vrouwen,

0:09:22.155,0:09:23.332
mannen,

0:09:23.332,0:09:24.209
jongeren,

0:09:24.209,0:09:25.476
ouderen --

0:09:25.476,0:09:28.684
mensen uit alle generaties[br]samen kan brengen.

0:09:28.708,0:09:32.059
Daarna gebruikt men[br]wetenschappelijke informatie

0:09:32.059,0:09:33.895
en de gemeenschap komt samen.

0:09:33.895,0:09:35.333
Ze brengen alles in kaart.

0:09:35.333,0:09:38.143
Ze krijgen de kennis die wij hebben

0:09:38.167,0:09:40.500
over waar ons heilige bos is,

0:09:40.500,0:09:42.000
waar ons waterpunt is,

0:09:42.000,0:09:43.518
waar onze looproute is,

0:09:43.518,0:09:47.851
waar we ieder seizoen naartoe gaan.

0:09:49.667,0:09:51.405
En deze methode is fantastisch

0:09:51.405,0:09:54.458
omdat het de positie van vrouwen vergroot,

0:09:54.458,0:09:59.167
want in onze gemeenschappen[br]mogen vrouwen en mannen niet samen zitten.

0:09:59.167,0:10:00.717
De mannen praten

0:10:00.717,0:10:03.738
en vrouwen zitten op de achtergrond --

0:10:03.738,0:10:06.053
ze zijn er niet om besluiten te nemen.

0:10:06.053,0:10:09.893
Dus nadat de mannen alle kennis[br]hebben hebben doorgenomen,

0:10:09.893,0:10:13.226
halen we de vrouwen erbij:[br]"kom eens kijken."

0:10:13.250,0:10:14.419
Ze zeggen: "oké, prima",

0:10:14.419,0:10:16.681
want ze hebben het voorwerk al gedaan.

0:10:16.685,0:10:17.976
(Gelach)

0:10:17.976,0:10:21.102
Als de vrouwen komen[br]en naar de kaart kijken,

0:10:21.102,0:10:22.518
zeggen ze: "hm, nee".

0:10:22.542,0:10:24.018
(Gelach)

0:10:24.042,0:10:25.309
"Dit klopt niet.

0:10:25.333,0:10:28.601
Hier verzamel ik medicijnen[br]en hier voedsel.

0:10:28.625,0:10:30.226
En hier verzamel ik ..."

0:10:30.250,0:10:32.684
Dus we veranderen de kennis op de kaart

0:10:32.684,0:10:34.351
en we halen de mannen erbij.

0:10:35.208,0:10:37.323
Ze denken na over wat de vrouwen zeggen.

0:10:37.323,0:10:38.908
Ze schudden allen hun hoofden.

0:10:38.908,0:10:40.228
"Ze hebben gelijk.

0:10:40.228,0:10:41.417
Ze hebben gelijk.

0:10:41.417,0:10:42.809
Ze hebben gelijk."

0:10:42.809,0:10:46.434
Dat is hoe we de positie[br]van vrouwen opbouwen

0:10:46.434,0:10:50.083
en hun een stem geven[br]in de '3D participatory mapping'.

0:10:50.083,0:10:52.268
Vrouwen krijgen[br]de gedetailleerde kennis

0:10:52.292,0:10:54.988
die de gemeenschap kan helpen[br]zich aan te passen.

0:10:54.988,0:10:58.101
En mannen hebben een beter beeld[br]van het grotere plaatje.

0:10:58.125,0:11:00.684
Wanneer we alles samenvoegen,

0:11:00.708,0:11:05.018
helpt deze kaart hen om te discussiëren,

0:11:05.018,0:11:08.226
maar het tempert ook het conflict[br]tussen de gemeenschappen

0:11:08.226,0:11:10.018
over de toegang tot hulpbronnen.

0:11:10.018,0:11:11.976
Het helpt om middelen beter te delen

0:11:11.976,0:11:13.417
en om deze te herstellen.

0:11:14.833,0:11:17.713
En het helpt om de middelen[br]voor de lange termijn te beheren.

0:11:19.833,0:11:22.726
Onze kennis is heel nuttig.

0:11:22.726,0:11:29.000
Kennis van inheemse mensen[br]is cruciaal voor onze planeet.

0:11:29.000,0:11:32.917
Het is cruciaal voor alle mensen.

0:11:34.042,0:11:39.851
Wetenschappelijke kennis[br]is tweehonderd jaar geleden ontdekt,

0:11:39.851,0:11:42.309
technologie honderd jaar geleden,

0:11:42.333,0:11:46.750
maar de kennis van inheemse mensen[br]is duizenden jaren oud.

0:11:47.750,0:11:51.143
Waarom voegen we niet alles samen?

0:11:51.167,0:11:54.143
Laten we die drie kennisvormen combineren

0:11:54.143,0:12:01.077
en mensen weerbaar maken[br]tegen de effecten van klimaatverandering.

0:12:01.667,0:12:04.393
En het gaat niet alleen[br]over ontwikkelingslanden,

0:12:04.393,0:12:06.021
maar ook over ontwikkelde landen.

0:12:06.021,0:12:07.358
We zagen de orkaan.

0:12:07.358,0:12:09.958
We zagen het overal overstromen.

0:12:09.958,0:12:13.351
We zagen vuur, zelfs hier in Californië.

0:12:13.351,0:12:15.893
Het is noodzakelijk[br]dat alle kennis samenkomt.

0:12:15.893,0:12:18.202
We hebben de mensen in het centrum nodig.

0:12:18.202,0:12:20.792
En we hebben besluitmakers nodig[br]om iets te veranderen.

0:12:20.792,0:12:23.417
Onderzoekers vertellen het hen

0:12:23.417,0:12:25.268
en wij vertellen het hen.

0:12:25.268,0:12:27.809
En we hebben de kennis.

0:12:27.809,0:12:31.059
We hebben tien jaar om het te veranderen.

0:12:31.750,0:12:33.601
Tien jaar is niets,

0:12:33.601,0:12:36.143
dus we moeten allemaal samenwerken

0:12:36.143,0:12:38.809
en we moeten nu handelen.

0:12:38.809,0:12:39.571
Dankjewel.

0:12:39.571,0:12:42.557
(Applaus)