0:00:01.273,0:00:05.100 Film dokumentalny[br]Jacques'a Cousteau z 1956 roku 0:00:05.345,0:00:07.986 wygrał Złotą Palmę i Oskara. 0:00:08.750,0:00:11.571 Nosi tytuł "Le Monde du silence", 0:00:11.571,0:00:14.303 czyli "Świat milczenia". 0:00:14.303,0:00:20.041 Jego przesłaniem było ukazanie[br]podwodnego świata jako świata spokoju. 0:00:20.041,0:00:22.386 60 lat później wiemy, 0:00:22.386,0:00:25.713 że wcale taki nie jest. 0:00:26.425,0:00:28.870 Chociaż dźwięki są nieuchwytne ponad wodą, 0:00:29.176,0:00:32.315 to w zależności od tego,[br]gdzie się jest i pory roku, 0:00:32.845,0:00:38.795 podwodny świat może być równie głośny[br]jak dżungla czy las deszczowy. 0:00:39.285,0:00:44.341 Bezkręgowce, jak krewetki pistoletowe,[br]a także ryby i ssaki morskie 0:00:44.341,0:00:45.972 używają dźwięku. 0:00:46.352,0:00:48.857 Dzięki niemu badają otoczenie, 0:00:48.857,0:00:51.252 porozumiewają się między sobą, 0:00:51.252,0:00:52.712 odnajdują drogę, 0:00:52.712,0:00:54.935 wykrywają drapieżniki i polują. 0:00:55.507,0:01:00.512 Dzięki odgłosom poznają środowisko. 0:01:00.953,0:01:03.044 Weźmy na przykład Arktykę. 0:01:03.480,0:01:06.958 Uważa się ją za rozległe,[br]niegościnne miejsce, 0:01:06.958,0:01:09.619 a czasem opisuje jako pustynię, 0:01:09.619,0:01:12.441 bo jest tak zimna i odległa, 0:01:12.441,0:01:15.137 i pokryta lodem przez większość roku. 0:01:15.138,0:01:20.537 Pomimo tego właśnie tam[br]najbardziej chciałabym być, na Arktyce, 0:01:21.009,0:01:24.600 szczególnie wiosną, gdy dni się wydłużają. 0:01:25.300,0:01:29.430 Arktyka jest dla mnie[br]ucieleśnieniem różnicy 0:01:29.707,0:01:34.607 między tym, co widzimy na powierzchni,[br]a tym, co dzieje się pod wodą. 0:01:35.451,0:01:40.394 Można spojrzeć na lód,[br]biały, niebieski i zimny, 0:01:41.484,0:01:43.143 i niczego nie dostrzec. 0:01:43.491,0:01:45.629 Jednak gdyby się znaleźć pod wodą, 0:01:46.346,0:01:49.436 dźwięki, jakie można usłyszeć,[br]najpierw zadziwiają, 0:01:49.441,0:01:51.341 a potem zachwycają. 0:01:51.720,0:01:54.825 Podczas gdy oczy widzą bezmiar lodu, 0:01:55.743,0:02:00.545 słychać wieloryby grenlandzkie i białuchy, 0:02:01.311,0:02:03.305 morsy i foki wąsate. 0:02:04.412,0:02:06.055 Lód też wydaje dźwięki. 0:02:06.259,0:02:09.863 Zgrzyta, pęka, trzaska i skrzypi, 0:02:09.863,0:02:15.215 kiedy zderza się i ściera podczas zmian[br]temperatury, prądów lub wiatru. 0:02:16.078,0:02:19.981 A pod lodem, w samym środku zimy, 0:02:20.594,0:02:23.009 śpiewają wieloryby grenlandzkie. 0:02:24.238,0:02:26.085 Nikt się tego nie spodziewa, 0:02:26.132,0:02:30.806 bo człowiek skupia się na tym, co widzi. 0:02:31.150,0:02:33.908 Większość z nas, ale nie każdy, 0:02:34.045,0:02:37.164 porusza się po świecie dzięki wzrokowi. 0:02:37.554,0:02:39.756 Dla żyjących pod wodą ssaków morskich 0:02:40.135,0:02:43.683 sygnały chemiczne i światło[br]są słabo przewodzone, 0:02:43.839,0:02:47.924 więc to słuch jest najważniejszym zmysłem. 0:02:48.214,0:02:50.833 Dźwięk rozchodzi się w wodzie 0:02:50.833,0:02:52.599 znacznie lepiej niż w powietrzu, 0:02:52.599,0:02:55.762 dlatego sygnały można [br]usłyszeć z dużych odległości. 0:02:56.134,0:02:58.877 Na Arktyce jest to szczególnie ważne, 0:02:59.255,0:03:02.584 bo ssaki morskie nie tylko[br]muszą się wzajemnie słyszeć, 0:03:03.149,0:03:06.207 ale również nasłuchiwać [br]bodźców ze środowiska, 0:03:06.360,0:03:10.154 które mogą wskazywać[br]na gruby lód lub otwarte wody. 0:03:10.974,0:03:14.161 Mimo że większość życia spędzają pod wodą, 0:03:14.161,0:03:15.459 to nadal są ssaki 0:03:15.459,0:03:18.313 i muszą wynurzać się, żeby oddychać. 0:03:18.313,0:03:21.840 Dlatego wysłuchują, gdzie jest,[br]a gdzie nie ma cienkiego lodu, 0:03:22.088,0:03:25.547 albo echa odbijającego się[br]od pobliskiego lodu. 0:03:26.884,0:03:32.390 Arktyczne ssaki morskie żyją w bogatym [br]i różnorodnym środowisku akustycznym. 0:03:32.613,0:03:36.314 Wiosną to wręcz kakofonia dźwięków. 0:03:37.157,0:03:40.536 (Odgłosy ssaków morskich) 0:03:53.130,0:03:55.317 Gdy lód jest całkowicie zamarznięty, 0:03:56.038,0:03:58.963 a zmiany temperatur i nurtu są niewielkie, 0:03:59.625,0:04:03.855 podwodny świat Arktyki jest najcichszy 0:04:03.990,0:04:05.453 ze wszystkich oceanów. 0:04:05.677,0:04:07.174 Jednak to się zmienia. 0:04:07.174,0:04:10.655 Powodem tego jest redukcja[br]sezonowego lodu morskiego 0:04:11.418,0:04:15.255 wynikająca bezpośrednio z emisji [br]gazów cieplarnianych przez człowieka. 0:04:15.985,0:04:18.597 Zmieniamy klimat i tym samym 0:04:19.067,0:04:23.237 przeprowadzamy na naszej planecie[br]niekontrolowany eksperyment. 0:04:23.731,0:04:25.488 W przeciągu ostatnich 30 lat 0:04:25.850,0:04:29.401 rejony arktyczne doświadczyły[br]redukcji sezonowego lodu morskiego 0:04:29.771,0:04:33.817 przez okres od sześciu tygodni[br]do czterech miesięcy. 0:04:34.687,0:04:36.304 Zmniejszenie się lodu morskiego 0:04:36.304,0:04:40.858 czasami określa się[br]jako wzrost sezonu wód otwartych. 0:04:41.245,0:04:44.402 To pora roku, kiedy po Arktyce[br]mogą pływać statki. 0:04:45.576,0:04:47.773 Nie tylko zasięg lodu ulega zmianie, 0:04:48.466,0:04:52.508 ale też jego grubość i szerokość. 0:04:53.327,0:04:54.787 Słyszeliście zapewne, 0:04:54.787,0:04:58.199 że coraz mniejsza ilość lodu sezonowego[br]powoduje utraty siedlisk 0:04:58.199,0:05:00.432 wśród zwierząt, które go potrzebują, 0:05:00.432,0:05:03.812 na przykład lodofok grenlandzkich,[br]waleni czy niedźwiedzi polarnych. 0:05:04.720,0:05:09.322 Redukcja lodu morskiego[br]nasila erozje w przybrzeżnych wioskach 0:05:09.566,0:05:13.079 oraz zmienia dostępność pożywienia[br]dla ptaków i ssaków morskich. 0:05:14.234,0:05:17.368 Zmiana klimatu i redukcja lodu morskiego 0:05:17.368,0:05:21.614 zaburza środowisko akustyczne Arktyki. 0:05:22.935,0:05:25.283 Co rozumiem przez środowisko akustyczne? 0:05:25.626,0:05:28.584 Profesjonaliści słuchający oceanów 0:05:28.584,0:05:30.507 posługują się tak zwanymi hydrofonami, 0:05:30.834,0:05:32.413 czyli podwodnymi mikrofonami 0:05:32.907,0:05:34.719 nagrywającymi dźwięk otoczenia, 0:05:34.965,0:05:36.475 dźwięki, które nas otaczają. 0:05:36.848,0:05:40.230 Ten dźwięk odzwierciedla wszystko, 0:05:40.314,0:05:42.418 co wchodzi w skład pola akustycznego. 0:05:42.678,0:05:45.006 Słyszymy, dzięki hydrofonom, 0:05:45.398,0:05:48.796 odgłosy zmian klimatu. 0:05:49.388,0:05:51.811 Słyszymy te zmiany z trzech frontów: 0:05:52.630,0:05:53.823 z powietrza, 0:05:54.447,0:05:55.609 wody 0:05:55.993,0:05:57.456 i lądu. 0:05:58.192,0:06:00.781 Po pierwsze: powietrze. 0:06:01.617,0:06:04.043 Wiatr na wodzie tworzy fale. 0:06:04.427,0:06:05.823 Fale wytwarzają bąbelki, 0:06:06.280,0:06:07.327 bąbelki pękają, 0:06:07.672,0:06:09.379 a kiedy to się dzieje, 0:06:09.379,0:06:10.493 wytwarzają dźwięk 0:06:10.493,0:06:14.484 przypominający syk lub szum w tle. 0:06:14.964,0:06:16.723 Na pokrytej lodem Arktyce 0:06:16.723,0:06:21.601 większość dźwięków w powietrzu[br]nie dociera do wody, 0:06:21.758,0:06:26.302 ponieważ lód je wycisza. 0:06:26.831,0:06:28.296 To jeden z powodów, 0:06:28.296,0:06:31.690 dla których Arktykę zalicza się [br]do najcichszych obszarów. 0:06:32.398,0:06:35.295 Wraz ze spadkiem poziomu lodu sezonowego 0:06:35.299,0:06:39.898 Arktyka jest mniej wytłumiona[br]i dociera do niej fala dźwięków, 0:06:40.409,0:06:44.607 a także zwiększa się ilość [br]i intensywność arktycznych burz. 0:06:45.617,0:06:50.223 Wszystko to sprawia,[br]że kiedyś cichy ocean staje się głośny. 0:06:50.695,0:06:53.065 Po drugie: woda. 0:06:54.435,0:06:55.826 Zanikanie lodu sezonowego 0:06:56.373,0:06:58.984 sprawia, że subarktyczne gatunki[br]migrują na północ, 0:06:58.984,0:07:03.155 korzystając z otwartych wód,[br]których nie blokuje lód. 0:07:04.656,0:07:07.718 Walenie arktyczne,[br]jak ten wieloryb grenlandzki, 0:07:07.718,0:07:09.201 nie mają płetwy grzbietowej, 0:07:09.201,0:07:13.699 bo przystosowane są do życia[br]w wodach pokrytych lodem, 0:07:13.966,0:07:17.518 a coś wystającego z grzbietu nie ułatwia 0:07:17.518,0:07:19.232 migracji przez lód, 0:07:19.233,0:07:23.123 a nawet wyklucza taką możliwość. 0:07:23.913,0:07:26.575 Teraz wszędzie słychać dźwięki 0:07:26.575,0:07:30.488 płetwali, humbaków i orek 0:07:30.973,0:07:32.754 coraz dalej na północ 0:07:33.248,0:07:35.336 i w coraz późniejszym sezonie. 0:07:35.804,0:07:40.953 To, co słyszymy, jest inwazją Arktyki [br]przez subarktyczne gatunki. 0:07:41.761,0:07:43.475 Nie wiemy, co to oznacza. 0:07:43.761,0:07:48.334 Czy arktyczne i subarktyczne[br]zwierzęta zaczną rywalizować o pokarm? 0:07:48.955,0:07:53.775 Czy subarktyczne gatunki wprowadzą[br]do Arktyki choroby lub pasożyty? 0:07:54.881,0:07:57.764 Jak nowe dźwięki, które wydają, 0:07:57.764,0:08:00.220 wpłyną na środowisko akustyczne Arktyki? 0:08:01.130,0:08:02.637 Po trzecie: ląd. 0:08:03.272,0:08:04.287 Mówiąc ląd, 0:08:04.748,0:08:05.784 mam na myśli ludzi. 0:08:06.672,0:08:10.793 Więcej otwartych wód oznacza zwiększoną[br]eksploatację Arktyki przez człowieka. 0:08:10.793,0:08:12.338 Zeszłego lata 0:08:12.338,0:08:16.566 ogromny rejs wycieczkowy przepłynął[br]przez Przejście Północno-Zachodnie, 0:08:16.716,0:08:20.096 dawniej mityczną trasę[br]między Europą a Pacyfikiem. 0:08:21.168,0:08:27.532 Redukcja lodu morskiego umożliwiła[br]ludziom częstsze podboje Arktyki. 0:08:28.030,0:08:32.707 Zwiększyła poszukiwania[br]i wydobycie ropy i gazu, 0:08:32.707,0:08:35.527 umożliwiła żeglugę komercyjną, 0:08:35.527,0:08:38.143 a także rozwój turystyki. 0:08:38.143,0:08:43.155 Hałas, jaki wydają statki,[br]zwiększa poziom stresu u wielorybów 0:08:43.155,0:08:45.575 i może zakłócić zachowania żywieniowe. 0:08:45.925,0:08:49.884 Pistolety pneumatyczne wydające[br]głośne dźwięki o niskiej częstotliwości, 0:08:50.941,0:08:52.813 co 10 lub 20 sekund, 0:08:53.594,0:08:56.890 zmieniły trasy i pieśni wielorybów. 0:08:57.810,0:08:59.859 Te wszystkie nowe dźwięki 0:08:59.859,0:09:05.589 utrudniają komunikację[br]arktycznych ssaków morskich. 0:09:07.097,0:09:11.306 Zwierzęta już przyzwyczaiły się do hałasów 0:09:11.306,0:09:13.233 o określonych porach roku. 0:09:13.233,0:09:16.523 Do dźwięków innych zwierząt lub lodu. 0:09:17.255,0:09:19.762 Przy tych dźwiękach ewoluowały, 0:09:19.762,0:09:22.387 od nich zależy ich przetrwanie. 0:09:23.249,0:09:26.412 Nowe dźwięki są głośne i obce. 0:09:27.122,0:09:31.416 Wpływają na środowisko w sposób,[br]który, jak nam się wydaje, rozumiemy, 0:09:31.634,0:09:34.434 ale który jest też nieprzewidywalny. 0:09:36.561,0:09:41.503 Zmysł słuchu jest najważniejszy[br]dla tych zwierząt. 0:09:41.893,0:09:45.658 Środowisko Arktyki zmienia się wizualnie, 0:09:46.438,0:09:48.840 ale też akustycznie. 0:09:49.124,0:09:52.540 Tak jakby wyrywamy zwierzęta z cichej wsi 0:09:52.994,0:09:56.141 i wrzucamy je do metropolii[br]w godzinach szczytu. 0:09:56.597,0:09:58.225 Nie mają jak uciec. 0:09:59.772,0:10:01.481 Co można zrobić? 0:10:02.881,0:10:05.271 Nie spowolnimy wiatrów 0:10:05.271,0:10:08.380 ani nie zatrzymamy migracji[br]subarktycznych gatunków, 0:10:08.380,0:10:10.719 ale możemy szukać lokalnych rozwiązań, 0:10:10.719,0:10:13.932 które pomogą zredukować[br]podwodny hałas wywołany przez ludzi. 0:10:14.866,0:10:18.095 Jednym z nich jest[br]zwolnienie tempa statków, 0:10:18.095,0:10:19.687 które przemierzają Arktykę, 0:10:19.687,0:10:23.139 bo wolniejszy statek to cichszy statek. 0:10:23.767,0:10:27.188 Można ograniczyć dostęp do regionów 0:10:27.647,0:10:31.687 ważnych w okresie godowym,[br]żywieniowym i migracyjnym. 0:10:32.286,0:10:35.587 Można wymyślić lepszy sposób[br]wyciszenia statków 0:10:35.587,0:10:38.608 i znaleźć lepszy sposób[br]badania dna morskiego. 0:10:39.178,0:10:41.220 Dobra wiadomość jest taka, 0:10:41.607,0:10:44.303 że pracuje nad tym wiele osób. 0:10:46.134,0:10:50.022 Jednak wszyscy musimy dołożyć starań, 0:10:50.504,0:10:54.503 żeby cofnąć lub chociaż spowolnić 0:10:54.503,0:10:57.170 zmiany atmosferyczne[br]wywołane działalnością człowieka. 0:10:57.549,0:11:01.982 Wróćmy do wizji podwodnego świata,[br]w którym panuje cisza. 0:11:02.817,0:11:04.573 Bardzo prawdopodobne, 0:11:04.573,0:11:07.263 że wiele wielorybów[br]pływających w wodach Arktyki, 0:11:07.784,0:11:11.200 szczególnie długowiecznych gatunków[br]jak wieloryby grenlandzkie, 0:11:11.315,0:11:14.578 o których Inuici mówią,[br]że przeżywają dwa ludzkie życia, 0:11:15.076,0:11:18.853 jest możliwe, że te wieloryby[br]już były na świecie w roku 1956, 0:11:18.853,0:11:20.951 kiedy Jacques Cousteau nakręcił film. 0:11:21.650,0:11:23.343 Z perspektywy czasu, 0:11:23.343,0:11:27.078 patrząc na hałas,[br]który robimy w oceanach dziś, 0:11:28.307,0:11:32.285 może to faktycznie był "Świat milczenia". 0:11:32.645,0:11:34.351 Dziękuję. 0:11:34.351,0:11:37.326 (Brawa)