1
00:00:01,033 --> 00:00:05,817
Een documentairefilm uit 1956
geregisseerd door Jacques Cousteau

2
00:00:05,841 --> 00:00:08,842
won zowel de Palme d'Or als een Oscar.

3
00:00:08,866 --> 00:00:11,727
Deze film heette 'Le Monde Du Silence'

4
00:00:11,751 --> 00:00:13,843
of 'The Silent World'.

5
00:00:14,427 --> 00:00:19,777
De titel suggereert dat
het stil was onder water.

6
00:00:20,459 --> 00:00:22,774
Nu, 60 jaar later, weten we

7
00:00:22,798 --> 00:00:26,234
dat het onder water
helemaal niet stil is.

8
00:00:26,677 --> 00:00:29,684
Ook al zijn de geluiden
niet hoorbaar boven water,

9
00:00:29,708 --> 00:00:33,018
afhankelijk van waar je bent
en de tijd van het jaar

10
00:00:33,042 --> 00:00:38,810
kan het geluidslandschap onder water
even lawaaierig zijn als een regenwoud.

11
00:00:39,870 --> 00:00:44,509
Ongewervelden zoals de pistoolgarnaal,
vissen en zeezoogdieren

12
00:00:44,533 --> 00:00:45,878
gebruiken geluid.

13
00:00:46,354 --> 00:00:49,267
Om hun leefgebied te bestuderen,

14
00:00:49,291 --> 00:00:51,593
om met elkaar te communiceren,

15
00:00:51,617 --> 00:00:52,900
om te navigeren,

16
00:00:52,924 --> 00:00:55,133
om roofdieren en prooien te vinden.

17
00:00:55,737 --> 00:01:00,696
Door naar geluiden te luisteren,
verkennen zij hun omgeving.

18
00:01:01,050 --> 00:01:03,349
Neem de Noordpool.

19
00:01:03,753 --> 00:01:06,981
Het is een uitgestrekte,
onherbergzame plek,

20
00:01:07,005 --> 00:01:09,586
soms beschreven als een woestijn,

21
00:01:09,610 --> 00:01:12,543
omdat het er zo koud en afgelegen is

22
00:01:12,567 --> 00:01:14,778
en bijna het hele jaar bedekt met ijs.

23
00:01:15,268 --> 00:01:16,981
Ondanks dat


24
00:01:17,005 --> 00:01:21,049
is er geen plek op aarde waar ik
liever zou zijn dan op de Noordpool,

25
00:01:21,073 --> 00:01:24,712
vooral als de dagen lengen
en het lente wordt.

26
00:01:25,464 --> 00:01:29,767
Voor mij belichaamt
de Noordpool deze scheiding


27
00:01:29,791 --> 00:01:35,047
tussen wat we boven en onder water zien.

28
00:01:35,685 --> 00:01:40,691
Je kunt over het ijs kijken
--wit en blauw en koud--

29
00:01:41,691 --> 00:01:42,987
en helemaal niets zien.

30
00:01:43,653 --> 00:01:46,290
Maar als je onder water kon luisteren

31
00:01:46,314 --> 00:01:49,695
dan zouden de geluiden je eerst verbazen

32
00:01:49,719 --> 00:01:51,806
en dan blij maken.

33
00:01:51,830 --> 00:01:55,852
Terwijl je ogen kilometers ver
alleen maar ijs zien,

34
00:01:55,876 --> 00:02:01,339
horen je oren de aanwezigheid van
Groenlandse walvissen en witte dolfijnen,

35
00:02:01,363 --> 00:02:03,639
walrussen en baardrobben.

36
00:02:04,661 --> 00:02:06,570
Ook het ijs maakt geluid.

37
00:02:06,594 --> 00:02:09,858
Het piept en het knarst
en het knalt en het kraakt

38
00:02:09,882 --> 00:02:15,056
als het botst en schuift door wisselingen
in temperatuur, stroming en wind.

39
00:02:16,112 --> 00:02:19,931
En midden in de winter, onder 100% zee-ijs

40
00:02:20,784 --> 00:02:23,091
zingen de Groenlandse walvissen.

41
00:02:24,247 --> 00:02:26,114
Je verwacht het niet

42
00:02:26,138 --> 00:02:28,329
want de mens

43
00:02:28,353 --> 00:02:30,950
is erg visueel ingesteld.

44
00:02:31,434 --> 00:02:33,889
De meesten van ons, niet allemaal,

45
00:02:33,913 --> 00:02:37,041
vinden met onze ogen
de weg in onze wereld.

46
00:02:37,725 --> 00:02:40,417
Voor zeezoogdieren die onder water leven,

47
00:02:40,441 --> 00:02:44,304
waar chemische signalen en licht
slecht doorgelaten worden,

48
00:02:44,328 --> 00:02:47,923
is geluid het zintuig waarmee zij zien.

49
00:02:48,297 --> 00:02:50,741
Geluid verplaatst zich erg goed in water,

50
00:02:50,765 --> 00:02:52,527
veel beter dan in lucht,

51
00:02:52,551 --> 00:02:55,715
dus geluidssignalen worden
over grote afstanden opgevangen.

52
00:02:56,270 --> 00:02:59,361
Dit is vooral belangrijk op de Noordpool,

53
00:02:59,385 --> 00:03:03,298
waar deze zeezoogdieren
niet alleen elkaar moeten horen

54
00:03:03,322 --> 00:03:06,433
maar ook naar signalen uit
de omgeving moeten luisteren

55
00:03:06,457 --> 00:03:10,365
die op een dikke laag ijs
of open water duiden.

56
00:03:10,862 --> 00:03:14,261
Want ook al brengen zij een groot deel
van hun leven onder water door,

57
00:03:14,285 --> 00:03:15,509
het zijn wel zoogdieren

58
00:03:15,533 --> 00:03:17,812
dus moeten zij naar boven
om adem te halen.

59
00:03:18,458 --> 00:03:22,314
Ze letten misschien op geluidssignalen
die duiden op dun ijs of geen ijs

60
00:03:22,338 --> 00:03:25,387
of ze vangen echo's op van ijs vlakbij.

61
00:03:27,094 --> 00:03:32,214
Arctische zeezoogdieren leven in een rijk
en gevarieerd onderwatergeluidslandschap.

62
00:03:32,726 --> 00:03:33,968
In de lente

63
00:03:33,992 --> 00:03:36,326
kan het een kakofonie van geluiden zijn.

64
00:03:37,329 --> 00:03:41,215
(geluiden van zeezoogdieren)

65
00:03:53,169 --> 00:03:56,059
Maar als het ijs stijf bevroren is

66
00:03:56,083 --> 00:03:59,791
en er zijn geen grote verschillen in
temperatuur of stromingen

67
00:03:59,815 --> 00:04:04,114
dan heeft de Noordpool onder water een
van de laagste omgevingsgeluidsniveau's

68
00:04:04,138 --> 00:04:05,858
van alle oceanen op wereld.

69
00:04:05,882 --> 00:04:07,204
Maar dit verandert.

70
00:04:07,228 --> 00:04:10,892
Dat komt vooral door een afname
van seizoensgebonden zee-ijs,

71
00:04:11,576 --> 00:04:15,388
wat een direct gevolg is van de uitstoot
van broeikasgassen door de mens.

72
00:04:16,354 --> 00:04:19,000
In feite zijn we met klimaatverandering

73
00:04:19,014 --> 00:04:22,958
een volledig ongecontroleerd experiment
met onze planeet aan het uitvoeren.

74
00:04:23,765 --> 00:04:25,644
De laatste 30 jaar

75
00:04:25,658 --> 00:04:29,731
slinkt het seizoensgebonden zee-ijs
op sommige plaatsen op de Noordpool

76
00:04:29,755 --> 00:04:34,170
gedurende zes weken tot vier maanden.

77
00:04:34,630 --> 00:04:36,854
Deze afname in omvang van zee-ijs

78
00:04:36,884 --> 00:04:41,317
wordt ook wel een toename
van het open waterseizoen genoemd.

79
00:04:41,341 --> 00:04:44,852
Dat is het jaargetijde dat de Noordpool
toegankelijk is voor schepen.

80
00:04:45,560 --> 00:04:48,594
Niet alleen is de hoeveelheid
ijs aan het veranderen

81
00:04:49,345 --> 00:04:52,674
maar ook de leeftijd en de dikte ervan.

82
00:04:53,356 --> 00:04:54,814
Je hebt misschien gehoord

83
00:04:54,838 --> 00:04:58,321
dat door het slinken van zee-ijs
het leefgebied kleiner wordt

84
00:04:58,345 --> 00:05:00,476
van dieren die hiervan afhankelijk zijn

85
00:05:00,500 --> 00:05:04,073
zoals zeehonden, walrussen of ijsberen.

86
00:05:04,858 --> 00:05:09,697
De afname van zee-ijs veroorzaakt
ook een toename van kusterosie,

87
00:05:09,721 --> 00:05:13,287
en zorgt voor minder prooien 
voor zeevogels en zoogdieren.

88
00:05:14,319 --> 00:05:17,397
Klimaatverandering en slinkend zee-ijs

89
00:05:17,421 --> 00:05:21,936
veranderen ook het geluidslandschap
van de Noordpool.

90
00:05:23,110 --> 00:05:25,098
Wat bedoel ik met geluidslandschap?

91
00:05:25,833 --> 00:05:28,690
Mensen die professioneel
de oceanen afluisteren,

92
00:05:28,714 --> 00:05:30,968
gebruiken daarvoor hydrofoons.

93
00:05:30,992 --> 00:05:33,037
Dat zijn onderwatermicrofoons

94
00:05:33,061 --> 00:05:35,007
waarmee we omgevingsgeluid opnemen--

95
00:05:35,031 --> 00:05:36,955
het geluid om ons heen.

96
00:05:36,979 --> 00:05:40,320
Het geluidslandschap beschrijft
de elementen die bijdragen

97
00:05:40,344 --> 00:05:41,861
aan dit geluidsveld.

98
00:05:42,743 --> 00:05:45,344
Wat we op onze hydrofoons horen,

99
00:05:45,368 --> 00:05:48,903
zijn de waarneembare geluiden
van klimaatverandering.

100
00:05:49,503 --> 00:05:52,141
We horen die veranderingen
op drie fronten:

101
00:05:52,831 --> 00:05:54,603
vanuit de lucht,

102
00:05:54,627 --> 00:05:56,080
vanuit het water,

103
00:05:56,104 --> 00:05:57,453
en vanaf het land.

104
00:05:58,319 --> 00:06:00,539
Als eerste: lucht.

105
00:06:01,904 --> 00:06:04,517
Wind op water maakt golven.

106
00:06:04,541 --> 00:06:06,366
Deze golven maken belletjes,

107
00:06:06,390 --> 00:06:07,757
de bellen barsten

108
00:06:07,781 --> 00:06:10,507
en als dat gebeurt, maakt dat geluid.

109
00:06:10,538 --> 00:06:14,442
Dit klinkt als gesis of geruis
op de achtergrond.

110
00:06:15,298 --> 00:06:17,999
Op een met ijs bedekte Noordpool

111
00:06:18,013 --> 00:06:21,904
bereikt het meeste windgeluid
niet de onderwaterwereld

112
00:06:21,928 --> 00:06:26,518
omdat het ijs als een buffer fungeert
tussen de atmosfeer en de zee.

113
00:06:27,000 --> 00:06:28,345
Dit is een van de redenen

114
00:06:28,369 --> 00:06:32,072
waarom de Noordpool zeer lage
omgevingsgeluidsniveau's kan hebben.

115
00:06:32,834 --> 00:06:35,464
Maar door het slinken van het zee-ijs

116
00:06:35,488 --> 00:06:39,855
is er niet alleen meer van dit
golfgeluid op de Noordpool,

117
00:06:40,459 --> 00:06:43,946
maar ook het aantal stormen
en de intensiteit ervan

118
00:06:43,970 --> 00:06:45,233
neemt toe.

119
00:06:45,725 --> 00:06:50,214
Dit zorgt allemaal voor meer geluid
in een voorheen geluidloze oceaan.

120
00:06:50,748 --> 00:06:52,974
Ten tweede: water.

121
00:06:54,291 --> 00:06:56,355
Vanwege het afnemen van seizoensijs

122
00:06:56,355 --> 00:06:59,031
migreren subarctische
soorten naar het noorden,

123
00:06:59,079 --> 00:07:03,831
en profiteren van de nieuwe leefomgeving
die is ontstaan door meer open water.

124
00:07:04,504 --> 00:07:07,529
Arctische walvissen,
zoals deze Groenlandse walvis,

125
00:07:07,553 --> 00:07:09,265
hebben geen rugvin

126
00:07:09,289 --> 00:07:14,057
omdat ze zich aangepast hebben
aan zwemmen in water bedekt met ijs.

127
00:07:14,081 --> 00:07:17,414
En dan is iets wat uitsteekt
op je rug niet handig

128
00:07:17,448 --> 00:07:19,208
als je onder ijs door zwemt.

129
00:07:19,242 --> 00:07:23,241
Wellicht weerhoudt dat in feite
andere dieren ervan hier te zwemmen.

130
00:07:23,835 --> 00:07:26,482
Maar overal waar we nu luisteren,

131
00:07:26,506 --> 00:07:29,564
horen we de geluiden van
vinvissen, bultrugwalvissen

132
00:07:29,588 --> 00:07:31,057
en orka's

133
00:07:31,081 --> 00:07:33,312
die steeds verder noordelijk migreren

134
00:07:33,336 --> 00:07:35,384
steeds later in het seizoen.

135
00:07:36,003 --> 00:07:37,415
Eigenlijk horen we

136
00:07:37,439 --> 00:07:41,172
een invasie van de Noordpool
door subarctische soorten.

137
00:07:41,734 --> 00:07:43,837
En we weten niet wat dit betekent.

138
00:07:43,861 --> 00:07:48,528
Zal er een strijd om voedsel zijn
tussen Arctische en subarctische dieren?

139
00:07:48,965 --> 00:07:54,163
Zullen deze subarctische soorten
ziektes of parasieten met zich meebrengen?

140
00:07:55,035 --> 00:07:57,812
Wat zullen de nieuwe geluiden
die zij produceren,

141
00:07:57,836 --> 00:08:00,226
doen met het geluidslandschap onder water?

142
00:08:00,980 --> 00:08:02,742
Ten derde: land.

143
00:08:03,188 --> 00:08:04,804
En met land...

144
00:08:04,818 --> 00:08:06,125
bedoel ik de mens.

145
00:08:06,714 --> 00:08:10,442
Door meer open water is er meer
menselijke activiteit op de Noordpool.

146
00:08:11,254 --> 00:08:12,572
Afgelopen zomer

147
00:08:12,596 --> 00:08:16,577
voer een enorm cruiseschip
door de Noordwestelijke Doorvaart--

148
00:08:16,601 --> 00:08:20,264
de eens zo mystieke route
tussen Europa en de Stille Oceaan.

149
00:08:21,386 --> 00:08:27,767
Afnemend zee-ijs zorgt ervoor dat de mens
vaker toegang krijgt tot de Noordpool.

150
00:08:28,167 --> 00:08:32,808
De exploratie en winning
van olie en gas neemt toe,


151
00:08:32,832 --> 00:08:35,462
de kansen voor de commerciële
zeevaart groeien

152
00:08:35,486 --> 00:08:37,393
en het toerisme is in opkomst.

153
00:08:38,394 --> 00:08:43,279
Lawaai van schepen zorgt voor een toename
van stresshormonen bij walvissen

154
00:08:43,289 --> 00:08:45,365
en kan voedingsgedrag verstoren.

155
00:08:46,051 --> 00:08:50,974
Seismische luchtkanonnen
met hun harde, laagfrequente geluid

156
00:08:50,994 --> 00:08:53,732
dat iedere 10 tot 20 seconden klinkt,

157
00:08:53,742 --> 00:08:57,163
heeft het zwem- en zanggedrag
van walvissen veranderd.

158
00:08:57,723 --> 00:09:02,661
Door al deze geluidsbronnen
slinkt de akoestische ruimte

159
00:09:02,685 --> 00:09:05,902
waarin de Arctische zeezoogdieren
kunnen communiceren.

160
00:09:06,914 --> 00:09:11,298
Arctische zeezoogdieren
zijn wel gewend aan veel geluid

161
00:09:11,322 --> 00:09:12,803
in bepaalde seizoenen.

162
00:09:13,327 --> 00:09:17,403
Maar dit komt meestal
van andere dieren of het zee-ijs,

163
00:09:17,427 --> 00:09:19,923
en het zijn geluiden waarmee
zij geëvolueerd zijn,

164
00:09:19,947 --> 00:09:23,437
en deze geluiden zijn onmisbaar
voor hen om te overleven.

165
00:09:23,461 --> 00:09:26,656
Deze nieuwe geluiden
klinken hard en zijn onbekend.

166
00:09:27,161 --> 00:09:29,336
Ze beïnvloeden het milieu wellicht

167
00:09:29,336 --> 00:09:32,056
op manieren die we denken te begrijpen,

168
00:09:32,056 --> 00:09:35,079
maar ook op manieren
die we niet begrijpen.

169
00:09:36,998 --> 00:09:41,799
Denk eraan dat geluid het belangrijkste 
zintuig is voor deze dieren.

170
00:09:41,823 --> 00:09:46,398
Niet alleen de natuurlijke leefomgeving
van de Noordpool verandert snel,

171
00:09:46,422 --> 00:09:48,638
maar ook de akoestische habitat.

172
00:09:49,086 --> 00:09:52,803
Het lijkt wel alsof we deze dieren
van het rustige platteland plukken

173
00:09:52,827 --> 00:09:56,083
en midden in de grote stad
neerzetten tijdens het spitsuur.

174
00:09:56,477 --> 00:09:58,441
En zij kunnen niet ontsnappen.

175
00:09:59,685 --> 00:10:01,694
Dus wat kunnen wij doen?

176
00:10:03,019 --> 00:10:05,407
We hebben geen invloed op de wind

177
00:10:05,431 --> 00:10:08,611
en kunnen dieren niet verbieden
naar het noorden te migreren.

178
00:10:08,635 --> 00:10:11,068
Maar we kunnen wel aan 
lokale oplossingen werken

179
00:10:11,092 --> 00:10:13,887
om onderwatergeluid veroorzaakt
door de mens te reduceren.

180
00:10:14,817 --> 00:10:17,974
Bijvoorbeeld door schepen
langzamer te laten varen

181
00:10:17,998 --> 00:10:19,788
in het noordpoolgebied,

182
00:10:19,812 --> 00:10:23,250
want langzame schepen zijn stille schepen.

183
00:10:23,934 --> 00:10:27,726
We kunnen toegang beperken
in seizoenen en gebieden

184
00:10:27,750 --> 00:10:32,041
die belangrijk zijn tijdens het paren,
voeden en migreren.

185
00:10:32,497 --> 00:10:35,801
We kunnen stillere schepen ontwikkelen

186
00:10:35,825 --> 00:10:38,577
en op andere manieren
de zeebodem exploreren.

187
00:10:39,727 --> 00:10:41,670
Het goede nieuws is

188
00:10:41,694 --> 00:10:44,486
dat mensen hier al mee bezig zijn.

189
00:10:46,240 --> 00:10:47,741
Maar uiteindelijk

190
00:10:47,765 --> 00:10:50,632
moeten wij heel hard werken

191
00:10:50,656 --> 00:10:54,812
om de door de mens veroorzaakte
atmosferische veranderingen

192
00:10:54,836 --> 00:10:57,308
om te keren of op z'n minst af te remmen.

193
00:10:57,332 --> 00:11:01,791
Laten we terugkeren naar dit idee
van een stille onderwaterwereld.


194
00:11:03,006 --> 00:11:04,501
Het is goed mogelijk

195
00:11:04,525 --> 00:11:07,862
dat veel walvissen die nu
rond de Noordpool zwemmen,

196
00:11:07,886 --> 00:11:11,421
vooral de soorten die lang leven
zoals de Groenlandse walvis--

197
00:11:11,445 --> 00:11:15,202
waarvan de Inuit zeggen dat ze
tweemaal zo lang leven als de mens--

198
00:11:15,226 --> 00:11:18,987
het is goed mogelijk dat
deze walvissen al leefden in 1956

199
00:11:19,011 --> 00:11:20,896
toen Jacques Cousteau zijn film maakte.

200
00:11:21,877 --> 00:11:23,589
En achteraf gezien,

201
00:11:23,613 --> 00:11:27,521
als we het geluid in aanmerking nemen
dat we nu maken in de oceanen,

202
00:11:28,644 --> 00:11:31,704
was het misschien wèl 'The Silent World'.

203
00:11:32,873 --> 00:11:34,137
Dankjewel

204
00:11:34,161 --> 00:11:36,565
(Applaus)