1
00:00:07,179 --> 00:00:10,889
Φανταστείτε μια λαμπρή νευροεπιστήμονα
ονόματι Μαίρη.

2
00:00:11,149 --> 00:00:13,570
Η Μαίρη ζει σε ένα ασπρόμαυρο δωμάτιο,

3
00:00:13,830 --> 00:00:16,070
διαβάζει μόνο ασπρόμαυρα βιβλία,

4
00:00:16,220 --> 00:00:20,230
και οι οθόνες της προβάλλουν
μόνο ασπρόμαυρη εικόνα.

5
00:00:20,390 --> 00:00:25,830
Όμως παρόλο που δεν έχει δει ποτέ χρώμα,
η Μαίρη είναι ειδήμων στην έγχρωμη όραση,

6
00:00:25,950 --> 00:00:30,381
και γνωρίζει ό,τι σχετικό έχει ανακαλυφθεί
από πλευράς φυσικής και βιολογίας.

7
00:00:30,921 --> 00:00:33,121
Γνωρίζει πώς τα διάφορα
μήκη κύματος του φωτός

8
00:00:33,121 --> 00:00:36,542
διεγείρουν τρεις τύπους
φωτοϋποδοχέων στον αμφιβληστροειδή,

9
00:00:36,542 --> 00:00:38,441
και γνωρίζει πώς τα ηλεκτρικά σήματα

10
00:00:38,441 --> 00:00:41,941
ταξιδεύουν μέσω του οπτικού νεύρου
έως τον εγκέφαλο.

11
00:00:42,461 --> 00:00:45,102
Εκεί, δημιουργούν μοντέλα
νευρικής δραστηριότητας

12
00:00:45,102 --> 00:00:49,791
που αντιστοιχούν στα εκατομμύρια χρώματα
που οι περισσότεροι άνθρωποι διακρίνουν.

13
00:00:50,481 --> 00:00:52,112
Τώρα φανταστείτε εκείνη την ημέρα

14
00:00:52,112 --> 00:00:54,722
που η ασπρόμαυρη οθόνη της Μαίρης
απορρυθμίζεται,

15
00:00:54,722 --> 00:00:57,260
και εμφανίζεται ένα έγχρωμο μήλο.

16
00:00:57,430 --> 00:00:58,541
Για πρώτη φορά,

17
00:00:58,541 --> 00:01:02,882
μπορεί να βιώσει κάτι
το οποίο γνώριζε για χρόνια.

18
00:01:03,092 --> 00:01:04,801
Μαθαίνει κάτι καινούργιο;

19
00:01:04,951 --> 00:01:09,982
Υπάρχει κάτι στην αντίληψη του χρώματος
που δεν περιλαμβανόταν στη γνώση της;

20
00:01:10,132 --> 00:01:13,281
Ο φιλόσοφος Φράνκ Τζάκσον
πρότεινε αυτό το νοητικό πείραμα,

21
00:01:13,281 --> 00:01:16,619
που ονομάζεται «Το Δωμάτιο της Μαίρης»,
το 1982.

22
00:01:16,799 --> 00:01:21,112
Υποστήριξε ότι εάν η Μαίρη ήδη γνώριζε όλα
τα φυσικά γεγονότα για την έγχρωμη όραση,

23
00:01:21,112 --> 00:01:24,522
και από την εμπειρία της από το χρώμα
έμαθε κάτι καινούργιο,

24
00:01:24,522 --> 00:01:27,462
τότε οι πνευματικές καταστάσεις,
όπως η αντίληψη του χρώματος,

25
00:01:27,462 --> 00:01:31,133
δεν μπορούν να περιγραφούν πλήρως
με τα φυσικά γεγονότα.

26
00:01:31,483 --> 00:01:33,542
Το νοητικό πείραμα «Το δωμάτιο της Μαίρης»

27
00:01:33,542 --> 00:01:37,112
περιγράφει αυτό που οι φιλόσοφοι
αποκαλούν το επιχείρημα της γνώσης,

28
00:01:37,172 --> 00:01:40,181
ότι υπάρχουν
μη φυσικές ιδιότητες και γνώση

29
00:01:40,181 --> 00:01:44,302
που μπορούν να αποκτηθούν
μόνο μέσα από την ενσυνείδητη εμπειρία.

30
00:01:44,652 --> 00:01:47,824
Το επιχείρημα της γνώσης
αντιτίθεται στη θεωρία του φυσικαλισμού,

31
00:01:47,824 --> 00:01:51,003
που υποστηρίζει ότι τα πάντα,
ακόμη και οι πνευματικές καταστάσεις,

32
00:01:51,003 --> 00:01:53,054
έχουν μια επιστημονική εξήγηση.

33
00:01:53,424 --> 00:01:55,813
Οι περισσότεροι που ακούνε
την ιστορία της Μαίρης

34
00:01:55,813 --> 00:01:59,603
θεωρούν ευνόητα προφανές
ότι όταν πραγματικά δει χρώμα

35
00:01:59,603 --> 00:02:02,563
θα είναι τελείως διαφορετικό
από το να μαθαίνει γι' αυτό.

36
00:02:02,863 --> 00:02:05,857
Ως εκ τούτου, μάλλον υπάρχει
κάποια ιδιότητα της έγχρωμης όρασης

37
00:02:05,857 --> 00:02:08,693
που υπερβαίνει την φυσική της περιγραφή.

38
00:02:09,003 --> 00:02:12,342
Το επιχείρημα της γνώσης
δεν αφορά μόνο την έγχρωμη όραση.

39
00:02:12,602 --> 00:02:17,665
Το πείραμα, μέσω τη έγχρωμης όρασης,
αναπαριστά την ενσυνείδητη εμπειρία.

40
00:02:17,965 --> 00:02:21,713
Αν οι φυσικές επιστήμες δεν μπορούν
πλήρως να εξηγήσουν την έγχρωμη όραση,

41
00:02:21,713 --> 00:02:26,314
τότε ίσως αδυνατούν να εξηγήσουν πλήρως
και άλλες ενσυνείδητες εμπειρίες.

42
00:02:26,434 --> 00:02:29,304
Για παράδειγμα, μπορεί να γνωρίζουμε
κάθε φυσική λεπτομέρεια

43
00:02:29,304 --> 00:02:32,724
για τη δομή και τη λειτουργία
του εγκεφάλου κάποιου άλλου,

44
00:02:32,724 --> 00:02:37,034
αλλά και πάλι να μην καταλαβαίνουμε
πώς θα νιώθαμε αν είμασταν αυτό το άτομο.

45
00:02:37,504 --> 00:02:42,257
Αυτές οι εμπειρίες που δεν εκφράζονται
έχουν ιδιότητες που ονομάζονται qualia,

46
00:02:42,257 --> 00:02:47,515
υποκειμενικές ιδιότητες που δεν γίνεται
να περιγράψουμε ή να μετρήσουμε επακριβώς.

47
00:02:47,515 --> 00:02:50,129
Είναι εμπειρίες μοναδικές
στο κάθε άτομο που τις βιώνει,

48
00:02:50,129 --> 00:02:51,554
όπως το να έχεις φαγούρα,

49
00:02:51,554 --> 00:02:52,834
να είσαι ερωτευμένος,

50
00:02:52,834 --> 00:02:54,394
ή να βαριέσαι.

51
00:02:54,484 --> 00:02:58,697
Τα φυσικά γεγονότα δεν μπορούν να ορίσουν 
πλήρως τέτοιες πνευματικές καταστάσεις.

52
00:02:59,487 --> 00:03:02,045
Οι φιλόσοφοι που εξετάζουν
την τεχνητή νοημοσύνη

53
00:03:02,045 --> 00:03:04,015
χρησιμοποιούν το επιχείρημα της γνώσης

54
00:03:04,015 --> 00:03:07,225
για να στηρίξουν τη θεωρία
ότι η αναπαραγωγή μιας φυσικής κατάστασης

55
00:03:07,225 --> 00:03:10,785
δεν αναπαράγει απαραίτητα
και την αντίστοιχη πνευματική κατάσταση.

56
00:03:11,375 --> 00:03:12,456
Με άλλα λόγια,

57
00:03:12,456 --> 00:03:14,764
από τη δημιουργία
ενός υπολογιστή που θα μιμείται

58
00:03:14,764 --> 00:03:17,716
τη λειτουργία καθενός νευρώνα
του ανθρώπινου εγκεφάλου,

59
00:03:17,716 --> 00:03:21,765
δεν συνεπάγεται ότι θα προκύψει
ένας ηλεκτρονικός ενσυνείδητος εγκέφαλος.

60
00:03:22,375 --> 00:03:26,527
Δεν θεωρούν όλοι οι φιλόσοφοι χρήσιμο
το πείραμα «Το Δωμάτιο της Μαίρης».

61
00:03:26,617 --> 00:03:29,716
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η ευρεία
γνώση της για την έγχρωμη όραση

62
00:03:29,716 --> 00:03:32,926
θα της είχε επιτρέψει να δημιουργήσει
την ίδια πνευματική κατάσταση

63
00:03:32,926 --> 00:03:35,126
που παράγει η εμπειρία του χρώματος.

64
00:03:35,236 --> 00:03:38,535
Η δυσλειτουργία της οθόνης
δεν θα της έδειχνε κάτι νέο.

65
00:03:39,315 --> 00:03:42,605
Άλλοι λένε ότι η γνώση της
ήταν εξαρχής ελλιπής

66
00:03:42,605 --> 00:03:45,326
καθώς βασιζόταν μόνο στα φυσικά γεγονότα

67
00:03:45,326 --> 00:03:47,786
που μπορούν να περιγραφούν με λέξεις.

68
00:03:48,116 --> 00:03:49,955
Χρόνια αφότου έθεσε το πρόβλημα,

69
00:03:49,955 --> 00:03:53,556
ο Τζάκσον ανέστρεψε τη δική του άποψη
πάνω στο πνευματικό του πείραμα.

70
00:03:53,606 --> 00:03:56,826
Αποφάσισε ότι ακόμη και η εμπειρία
της Μαίρης καθώς έβλεπε κόκκινο

71
00:03:56,826 --> 00:04:01,666
αντιστοιχεί σε ένα μετρήσιμο
φυσικό γεγονός στον εγκέφαλο,

72
00:04:01,666 --> 00:04:05,047
και όχι σε άγνωστα qualia
που δεν εξηγούνται επιστημονικά.

73
00:04:05,227 --> 00:04:08,257
Αλλά ακόμη δεν υπάρχει
μια οριστική απάντηση στο ερώτημα

74
00:04:08,257 --> 00:04:10,917
εάν η Μαίρη θα μάθαινε κάτι καινούργιο

75
00:04:10,917 --> 00:04:12,576
όταν θα έβλεπε το μήλο.

76
00:04:12,866 --> 00:04:15,116
Μήπως επειδή υπάρχουν βασικά όρια

77
00:04:15,116 --> 00:04:18,427
στο τι μπορούμε να γνωρίζουμε για κάτι
που δεν μπορούμε να βιώσουμε;

78
00:04:18,917 --> 00:04:22,158
Και μήπως αυτό θα σήμαινε ότι υπάρχουν
κάποιες πλευρές του σύμπαντος

79
00:04:22,158 --> 00:04:25,038
που είναι αδύνατον να κατανοήσουμε;

80
00:04:25,118 --> 00:04:27,546
Ή μήπως η επιστήμη και η φιλοσοφία

81
00:04:27,546 --> 00:04:30,676
θα μας επιτρέψουν να ξεπεράσουμε
τους περιορισμούς της σκέψης μας;