[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözler, hayranlık uyandıran canlılar. Tek kelimeyle muhteşemler.
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Boyları 10 metreye ulaşıyor.
Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Daha büyük olduğunu söyleyenler bile var.
Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ağırlıkları iki tona yaklaşıyor.
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Beş tona ulaştığını söyleyenler bile var.
Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Dünyanın ikinci büyük balığı.
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama planktonla beslenen zararsız hayvanlar.
Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda her saat başı
Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,bir kilometreküp suyu filtreledikleri,
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,günde 30 kg hayvansal planktonla beslendikleri düşünülüyor.
Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten de inanılmaz canlılar.
Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Biz çok şanslıyız çünkü İrlanda'da çok sayıda büyük camgözlerimiz var.
Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Onlar üzerine çalışma olanaklarımız da...
Dialogue: 0,0:00:31.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Sahil şeridindeki topluluklar için de
Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,yüzyıllar boyunca çok önemli canlılar oldular,
Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de Claddagh, Duff, Connemara'dakiler için.
Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada geçimlik tarım yapan çiftçiler,
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,balıkçı tekneleri ve filikalarıyla
Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,uzak kıyılara, zaman zaman da Achill Adası'nın
Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,48 km batısındaki Sunfish Bank denen yere
Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük camgözleri öldürmek için giderlerdi.
Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu, 1800'lerden kalma bir gravür.
Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle de karaciğerlerinden elde edilen yağ nedeniyle önemliydiler.
Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözlerin vücudunun üçte biri karaciğerdir ve yağ ile doludur.
Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Zamanında karaciğerinden galonlarca yağ çıkarıyorlar,
Dialogue: 0,0:00:57.00,0:00:59.00,Default,,0000,0000,0000,,bu yağı aydınlanma amacıyla kullanıyorlardı.
Dialogue: 0,0:00:59.00,0:01:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda yaraları ve diğer şeyleri örtmek için kullanılıyordu.
Dialogue: 0,0:01:01.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten de 1742 yılında
Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Galway, Dublin ve Waterford'daki sokak lambaları
Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,güneşbalığı yağıyla donatılıyordu.
Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Güneşbalığı (sunfish) tanımı da, büyük camgözlerin diğer adıdır.
Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle her zaman önemli oldular.
Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Uzun süredir bu sulardalar ve sahil şeridindekiler için hayati konumdalar.
Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Yazılı kaynaklarda sıkça adı geçen ve en bilinen
Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük camgöz av noktası Achill Adası'dır.
Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu fotoğraflar, Achill Adası yakınlarındaki Keem Koyu'ndan.
Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Zamanında köpekbalıkları bu koya gelir,
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,balıkçılar da ağlarını burundan aşağı sallar
Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,ve boylu boyunca diğer ağa kadar uzatırlardı.
Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıkları yaklaştığında ağa takılır ve ağ da hayvanların üzerine katlanırdı.
Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıkları da boğularak can verirdi.
Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Bazen de "currach" adı verilen ufak teknelerle yorgun düşürülüp
Dialogue: 0,0:01:37.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,enselerinin arkasına gelen mızrak darbesiyle öldürülürlerdi.
Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ardından Purteen Limanı'na kadar halatla çekilip
Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,burada kaynatılır, yağ yapılırdı.
Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Hayvanların etini aynı zamanda
Dialogue: 0,0:01:47.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,gübre olarak kullanır, yüzgeçlerini de keserlerdi.
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,İşte dünya çapında köpekbalıklarının karşısındaki en büyük tehdit de bu:
Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,yüzgeçlerinin kesilmesi.
Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,"Jaws" yüzünden çoğumuz köpekbalığından ürküyoruz.
Dialogue: 0,0:01:57.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Senede beş ya da altı kişi
Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalığı saldırısından ölüyor.
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta geçenlerde, birkaç hafta önce biri daha ölmüştü, değil mi?
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Bizse, yılda yaklaşık 100 milyon köpekbalığı öldürüyoruz.
Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Dolayısıyla aradaki dengeyi gerçekten kuramıyorum
Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:12.00,Default,,0000,0000,0000,,ama köpekbalıklarının bizden korkmaya çok daha fazla hakları var.
Dialogue: 0,0:02:12.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,En bilinen av noktalarından biri olduğunu söylemiştim.
Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Gördüğünüz gibi avlanma, 50'li yıllarda doruğa ulaştı
Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ve yılda 1500 köpekbalığı öldürülür hale geldi.
Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Tabii ki sayıları hızla azaldı; klasik bir ani yükseliş ve düşüş hikayesi olarak
Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:24.00,Default,,0000,0000,0000,,balık stokları tükendi veya
Dialogue: 0,0:02:24.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,üreme oranları düştü.
Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu süre içinde 12 bine yakın köpekbalığı katledildi.
Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Achill Adası'ndaki
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Keem Koyu'nun ucundan saldıkları
Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,manila keneviri halatıyla hepsini öldürdüler.
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,80'lerin ortasına geldiğimizde katliamlar hala sürüyordu,
Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de County Waterford'daki Dunmore East taraflarında...
Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,İki buçuk yıl içinde, 1985'e kadar toplam 3 bin köpekbalığı öldürüldü.
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Gelenlerin büyük çoğunluğu Norveç gemileriydi.
Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada pek belli olmasa da, siyah olanlar Norveç av gemileri.
Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Gözcü yerindeki siyah çizgi de
Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalığı avı için geldiklerini belirtiyor,
Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:54.00,Default,,0000,0000,0000,,balina değil.
Dialogue: 0,0:02:54.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözlerin kıyı toplulukları için önemi,
Dialogue: 0,0:02:57.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,dillerine de yansımış.
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,İrlanda dili uzmanı kesilmeyeceğim başınıza,
Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,ama Kerry'de bu hayvanlar "Ainmhide na seolta" olarak,
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,yani, "yelkenli canavar" olarak bilinirdi.
Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Tabii bir de "Liop an da lapa" olarak;
Dialogue: 0,0:03:09.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,yani "çift yüzgeçli hantal yaratık".
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,"Liabhan mor" ise büyük hayvan demek.
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama asıl favorim, "Liabhan chor greine",
Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,"güneşin azametli balığı".
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok güzel ve çağrışımları olan bir isim.
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Başlı başına garip bir yer olan Tory Adası'nda, "Muldoon Ailesi'nden" olarak biliniyorlardı.
Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Nedeni kimse bilmiyor.
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Umarım Tory Ada'lı kimse yoktur burada; ne de olsa güzel bir yer.
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama adanın genelinde daha çok
Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,güneşbalığı olarak anılırlardı.
Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü güneş çıktığında, yüzeye çıkıp güneşlenirlerdi.
Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözlerin dünya çapında sayılarının azaldığına
Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,dair son zamanlarda önemli kaygılar var.
Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Bazıları popülasyonda bir azalma olmadığını iddia ediyor.
Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Planktonların dağılımındaki değişim yüzünen olabileceğini belirtiyorlar.
Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda büyük camgözlerin, iklim değişikliğinin
Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:49.00,Default,,0000,0000,0000,,en belirgin göstergelerinden biri olduğunu söylüyorlar.
Dialogue: 0,0:03:49.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü plankton sayaçları gibiler;
Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:53.00,Default,,0000,0000,0000,,ağızları sürekli açık halde etrafta dolanıyorlar.
Dialogue: 0,0:03:53.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,IUCN listesinde bugün "hassas" türler sınıfına giriyorlar.
Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Avrupa'da bu hayvanların yakalanmasını önlemeye yönelik girişimler de var.
Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta yakın zamanda, yakanlanmalarına ve karaya çıkarılmalarına,
Dialogue: 0,0:04:02.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,yanlışlıkla yakalanmış olsalar bile, yasak getirilmiş durumda.
Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Ancak İrlanda'da koruma altında değiller.
Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta İrlanda'da yasal statüleri bile yok.
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu türler için önemli bir konumda olmamıza ve
Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük camgözlerin tarihsel boyuttaki onca önemine rağmen...
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Onlar hakkında çok az şey biliyoruz.
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Bildiklerimizin çoğu da,
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,yüzeye çıkma alışkanlıkları sonucunda öğrendiklerimiz.
Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Ancak yüzeydeki davranışlarını gözleyerek
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,ne yaptıklarını tahmin etmeye çalışıyoruz.
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçen sene Man Adası'ndaki bir konferansta farkına varabildim:
Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözlerin düzenli olarak, sıklıkla ve tahmini aralıklarla
Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,güneşlenmek için yüzeye çıktığı bir yerde
Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,yaşamanın ne kadar sıradışı bir deneyim olduğunu anladım.
Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilim dünyası için de
Dialogue: 0,0:04:37.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük camgözleri görmek bambaşka bir deneyim
Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü gerçekten muhteşem hayvanlar.
Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu hayvanlar üzerine çalışmalar yapmak ve onlara ulaşmak için de müthiş bir fırsat.
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçtiğimiz yıl ağırlıklı olmak üzere, son birkaç yıldır
Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalıklarını etiketliyoruz.
Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Böylece onları nerelerde gördüğümüzü,
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,rotalarını ve benzer şeyleri takip edebiliyoruz.
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Aktif olarak çalıştığım
Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Kuzey Donegal ve Batı Kerry
Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,bölgelerine odaklandık.
Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Yüksek teknoloji kullanmadan basit etiketlemeler yaptık;
Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük ve uzun sırıklarla etiketledik.
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu, ucunda etiket olan
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,bir tür olta kamışı.
Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Bota atlıyor ve köpekbalıklarını etiketliyoruz.
Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu yöntem oldukça etkili de oldu.
Dialogue: 0,0:05:14.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçtiğimiz yaz 105 köpekbalığı etiketledik.
Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Üç gün içinde Inishowen Yarımadası'nda
Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,50 tanesini etiketledik.
Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,İşin asıl zor olan tarafı, doğru zamanda doğru yerde olabilmek.
Dialogue: 0,0:05:23.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunun dışında oldukça sade ve kolay bir teknik.
Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Neye benzediklerini şimdi göstereceğim.
Dialogue: 0,0:05:27.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Botun üzerindeyken, köpekbalıklarını çekmek için
Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,çubuk kameralar kullanıyoruz.
Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle köpekbalığının cinsiyetini anlamaya çalışıyoruz.
Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir miktar uydu etiketi kullandığımız için yüksek teknolojiye kaydığımız durumlar da oluyor arada.
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar arşiv etiketlerimiz.
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Verileri bunlara depoluyoruz.
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Uydu etiketi, suyun berrak olduğu zamanlarda çalışıyor
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:44.00,Default,,0000,0000,0000,,ve uyduya sinyal gönderebiliyor.
Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıkları da çoğu zaman sualtında olduğu için
Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,bu etiket, zamanı, güneşin durumunu,
Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,su sıcaklığını ve derinliğini hesap ederek
Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalıklarının yerini belirliyor.
Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Böylece tüm rotalarını yeniden yapılandırabiliyorsunuz.
Dialogue: 0,0:05:58.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Belirli bir süre sonra etiketin köpekbalığından ayrılmasını ayarlayabiliyorsunuz.
Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Genellikle bu sekiz ay sonraya ayarlanıyor.
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Etiketin düştüğü o güne kadar,
Dialogue: 0,0:06:07.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,kullanabileceğimiz tüm veriler elimize ulaşıyor.
Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Sualtındaki davranışlarını ve rotalarını
Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,tespit etmenin tek yolu bu.
Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Hazırladığımız haritalardan bazıları da şöyle.
Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir tanesini iki kez Kerry yakınlarında işaretlemişiz.
Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Zamanının çoğunu, son sekiz ay boyunca İrlanda sularında geçirmiş.
Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Yılbaşında şelf kırığı bölgesinde görülmüş.
Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada, henüz yüzey sıcaklığı ve derinlikle ilgili
Dialogue: 0,0:06:28.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,kesin referans alamadığımız bir köpekbalığı var.
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu ikinci köpekbalığı da, zamanının büyük bölümünü
Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,İrlanda suları çevresinde geçirmiş.
Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Man Adası'ndaki çalışma arkadaşlarımız,
Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,geçen yıl bir köpekbalığını etiketledi.
Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu köpekbalığı, Man Adası'ndan Nova Scotia'ya 90 günde ulaşmıştı.
Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu, 9 bin 500 kilometre demek; bunu yapabileceğini tahmin bile edemezdik.
Dialogue: 0,0:06:44.00,0:06:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ABD'deki bir başka çalışma arkadaşımız,
Dialogue: 0,0:06:46.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,pek işe yaramamış olsa da, Massachusetts yakınlarında 20 köpekbalığını etiketledi.
Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Elindeki tek bilgi, onları nerede etiketlediği ve
Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,bu etiketlerin nerelerde düştüğü.
Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Etiketler, Karayipler'de
Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,ve hatta Brezilya'da düşmüştü.
Dialogue: 0,0:06:57.00,0:06:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Oysa biz, büyük camgözlerin ılıman bölgelerde yaşadığını
Dialogue: 0,0:06:59.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,ve yalnızca bu enlemde gezindiğini düşünüyorduk.
Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu çalışmalar sonucunda, Ekvator'u da geçtiklerini farkettik.
Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu tür basit yöntemlerle
Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:08.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük camgözler hakkında bilgi sahibi olmaya çalışıyoruz.
Dialogue: 0,0:07:08.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Beni çok şaşırtan
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,ve oldukça ilginç bulduğum bir detay var:
Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıklarının genetik çeşitliliği çok az.
Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Kalıtım bilimci olmadığım için, genetikle ilgili her şeyi anlıyormuş gibi yapmayacağım.
Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Disiplinlerarası işbirliğinin sevdiğim yanı da bu işte.
Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Ben daha çok arazi adamıyım;
Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,üzerimde beyaz önlüğümle laboratuvarda saatlerimi geçirdiğim zaman,
Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,panik atak geçirip oradan kaçmaya çalışıyorum.
Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Genetikçilerle bu nedenle çalışabiliyoruz.
Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözlerin genetiğini incelediklerinde,
Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,çeşitliliğin çok düşük olduğunu görmüşler.
Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,İlk sıraya baktığınızda,
Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,farklı köpekbalığı türlerinin birbirine ne kadar benzediğini göreceksiniz.
Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Aslında her birinin köpekbalığı olduğunu
Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ve ortak bir soydan geldiğini görüyoruz.
Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Nükleotid çeşitliliğini incelediğimizde,
Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,yani ebeveynlerden geçen genler bazında baktığımızda,
Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,ilk çalışmada görülen büyük camgözlerin,
Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,diğer köpekbalığı türlerine oranla
Dialogue: 0,0:07:57.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,çeşitlilik açısından büyüklük kertesine göre değerlendilrildiğini görürsünüz.
Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu çalışma 2006 yılında yapılmıştı.
Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:04.00,Default,,0000,0000,0000,,2006'dan önce , büyük camgözlerin genetik çeşitliliğine dair hiçbir bilgimiz yoktu.
Dialogue: 0,0:08:04.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Farklı populasyonlarla ayırt edlip edilmediklerini,
Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,alt populasyonları olup olmadığını bilmiyorduk.
Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve tabii ki, çok önemli olan populasyon büyüklüklerinin ne olduğunu ve
Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,hayvanların koruma statülerini bilmiyorduk.
Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Aberdeen'den Les Noble,
Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,araştırma sonuçlarını çok ilginç bularak
Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,başka bir çalışma yapmak istedi.
Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Çalışmasında, çok daha pahalı olan ve
Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,çok daha fazla zaman alan mikro-uydular kullandı.
Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Oysa o da, neredeyse bizimle aynı sonuçları elde etti.
Dialogue: 0,0:08:30.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Nedendir bilinmez ama sonuçta
Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,büyük camgözlerin çeşitliliğinin oldukça düşük olduğu ortaya çıktı.
Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Belki de nedeni, genetik bir darboğazdır.
Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Belki de bundan 12 bin yıl önce gerçekleşen herhangi bir tıkanıklık,
Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,genetik çeşitliliğin az olmasına neden olmuştur.
Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Oysa, planktonla beslenen ve büyük bir köpekbalığı türü olan
Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,balina köpekbalığına baktığınızda,
Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,çeşitliliğinin daha fazla olduğunu görürsünüz.
Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Buna bir anlam veremiyoruz.
Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Dünyanın dört bir yanındaki büyük camgözler arasında
Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,hiçbir genetik farklılık yok.
Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Büyük camgözler dünyanın farklı bölgelerine yayılmış olsa da,
Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,aralarında genetik olarak hiçbir fark bulamıyorsunuz:
Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Pasifik, Atlantik, Yeni Zelanda, İrlanda veya Güney Afrika'dakinin farkı yok.
Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Temelde hepsi aynı gibi.
Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi söyleyeceklerim çok daha şaşırtıcı. Beklenmedik şeyler.
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Pek anlam veremiyorum ve anlıyormuş gibi de yapmayacağım.
Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Genetikçilerin çoğunun da anlamadığına, yalnızca
Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,sayı verebildiklerine eminim.
Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu türlerin populasyon büyüklüklerini,
Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,genetik çeşitliliği temel alarak hesaplayabilirsiniz.
Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Rus Hoelzel da geçerli bir populasyon büyüklüğü tespit etti:
Dialogue: 0,0:09:21.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,8 bin 200 birey.
Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu kadar.
Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dünya çapında 8 bin birey.
Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen içten içe, "Çok saçma, mümkün değil" diyorsunuz.
Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Les de bunun üzerine daha iyi bir çalışma yaptı
Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,ve yaklaşık 9 bin birey hesap etti.
Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Farklı mikro-uydu kullanımları farklı sonuçlar vermişti
Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,ve tüm bu çalışmaların ortalaması,
Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,yaklaşık 5 bin birey anlamına geliyordu.
Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu sayıyı inandırıcı bulmuyorum.
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Ne de olsa şüpheci biriyim.
Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Yine de, sayıları biraz evirip çevirseniz bile,
Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,20 bin bireylik etkin populasyon büyüklüğüyle karşılaşıyorsunuz.
Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,70'li ve 50'li yıllarda Achill taraflarında
Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,kaç tanesini öldürdüklerini hatırlıyor musunuz?
Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani tüm bu rakamlar,
Dialogue: 0,0:09:57.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,bu türün neslinin tükenmek üzere olduğunu belirtiyor.
Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü populasyonları oldukça düşük.
Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Hatta 20 binin yalnızca 8 bini dişi.
Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Dünya çapında yalnızca 8 bin dişi büyük camgöz mü kaldı yani?
Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Bilemiyorum; inandırıcı bulmuyorum.
Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada asıl sorun,
Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,araştırmaların örneklerle sınırlandırılmış olması:
Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,yani, yeterince örnek toplanmamış,
Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,bu nedenle de detaylı bir
Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,genetik çalışma yapılamamış olması.
Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki, genetik analizler için
Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,nasıl örnek toplanır?
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu kaynaklardan biri, ölü köpekbalıkları;
Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,yani karaya vuran ölü köpekbalıkları...
Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,İrlanda'da bir yıl içinde karaya vuran ölü köpekbalığı sayısı,
Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,en iyi ihtimalle iki ya da üç.
Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Diğer kaynak da, tesadüfi ağa yakalanmalar.
Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Geçmişte yüzey ağlarına takılma vakaları oldukça azdı.
Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıkları için iyi haberse, artık bu ağlar yasaklandı.
Dialogue: 0,0:10:42.00,0:10:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama hala bazıları trol ağlarına yakalanıyor.
Dialogue: 0,0:10:44.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu köpekbalığı, yılbaşından hemen önce Howth taraflarında
Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,yasadışı olarak karaya çıkarıldı çünkü AB yasaları buna izin vermiyor.
Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Ve sonunda, köpekbalığı bifteği olmak için kilosu sekiz euro'ya satıldı.
Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Üstelik duvarda bir de yemek tarifi asılıydı; ta ki bunun yasadışı olduğunu öğrenene kadar.
Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Karşılığında para cezası ödemek zorunda kaldılar.
Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Size gösterdiğim tüm bu çalışmalarda kullanılan
Dialogue: 0,0:11:01.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,dünya çapındaki toplam örnek sayısı
Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,şu an itibariyle 86.
Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Hepsi çok önemli çalışmalar çünkü
Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,doğru soruları sorarak, bu türlerin
Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,populasyon büyüklükleri, alt populasyonları ve
Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,populasyon yapıları hakkında bilgiler verebiliyorlar.
Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama eldeki örnekler çok az.
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıklarını etiketlerken,
Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,-ki genellikle bu işlemi bir botun önünde hızlı bir şekilde hallediyoruz-
Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalıklarının tepki gösterdiği de oluyor tabi.
Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Bir keresinde, Donegal'daki Malin Head yakınlarında
Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,bir köpekbalığı kuyruğuyla botun kenarına vurdu;
Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Çok büyük ihtimalle, kendisine yaklaşan bottan korktuğu için.
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,kendisine yaklaşan bottan korktuğu için.
Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Sorun olmadı, çok az ıslandık, o kadar.
Dialogue: 0,0:11:39.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama daha sonra Emmett'le birlikte
Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Malin Head limanına vardığımızda
Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,botun ön tarafında siyah bir salgı gördüm.
Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,O zaman aklıma geldi: Ticari balık teknelerinde uzun yıllar çalışmıştım
Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,ve balıkçılar bana, büyük camgözün ağa yakalanıp yakalanmadığını
Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:52.00,Default,,0000,0000,0000,,nasıl anladıklarını anlatmışlardı.
Dialogue: 0,0:11:52.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Ardında siyah salgı bırakıyordu.
Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,O nedenle bu salgının da o köpekbalığı tarafından bırakıldığını anladım.
Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Genetik çalışmalar için
Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,örneklerin ne kadar önemli olduğunu bildiğimiz için
Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,örnek toplamaya başladık ve
Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,daha çok geleneksel yöntemleri kullandık.
Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Elimde gördüğünüz tatar yayını, aynı zamanda
Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,balina ve yunuslardan genetik örnek toplamak için de kullanıyoruz.
Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Tatar yayını da denememe rağmen,
Dialogue: 0,0:12:11.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,tek elde ettiğim kırık oklardı çünkü
Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalığı derisi çok serttir.
Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu şekilde örnek toplayamayacaktık.
Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu yöntem işe yaramıyordu.
Dialogue: 0,0:12:20.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,O yüzden botun önündeki siyah salgıyı görünce,
Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,"Sana sunulmuş nimetlerden faydalanırsan..." dedim
Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,ve salgıyı sıyırdım aldım.
Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Yanımda, genetikçilere vermek için getirdiğim, içinde alkol olan ufak bir tüpe koydum.
Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Sonrasında salgıyı Aberdeen'e yolladım.
Dialogue: 0,0:12:33.00,0:12:35.00,Default,,0000,0000,0000,,"Bir de bunu deneyin" diyerek onlara verdim ve
Dialogue: 0,0:12:35.00,0:12:37.00,Default,,0000,0000,0000,,onlar da örneği aylarca beklettiler.
Dialogue: 0,0:12:37.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü o sırada Man Adası'nda bir konferansımız vardı.
Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama sürekli onlara e-posta attım ve
Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,"Salgıma bakma fırsatı buldunuz mu?" diye sordum.
Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Onlar da her seferinde, "Tamam, tamam. Bir ara bakacağız" diyip durdular.
Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Her neyse, sonunda yapmaya karar verdi,
Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,daha önce kendisiyle tanışmamıştık ama
Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,ona gönderdiğim birşeyle ilgilenmemesi, itibarını kaybetmesine neden olabilirdi.
Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda salgıdan DNA örneği alabilmelerine kendileri bile şaşırdı.
Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Örneği genişleterek teste tabii tuttular
Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun, büyük camgöz DNA'sı olduğunu tespit edebildiler.
Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,DNA, bu salgıdan elde edilmişti;
Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,ve oldukça heyecan vericiydi.
Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Bundan böyle Simon'ın köpekbalığı salgısı olarak adlandırıldı.
Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu geliştirebileceğimi düşündüm
Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,ve daha fazla
Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,salgı edinmeye karar verdim.
Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Uydu etiketlerine 3 bin 500 pound harcadıktan sonra
Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,fiyatı hala üzerinde olan 7.95'i de
Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Kilrush'taki donanım mağazısına yatırabileceğimi düşündüm.
Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Bununla paspas sapı alacaktım
Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,ve daha azını da fırın temizlik bezine harcayacaktım.
Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Bezi paspasın sapına sardım
Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bıkmadan usanmadan
Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,köpekbalıklarının
Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,yaklaşmasını bekledim.
Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bunlar, Ağustos ayında oldu
Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,ve köpekbalıkları genellikle Haziran, Temmuz'da yoğunlaşır.
Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Ağustos'ta görmek çok zordur çünkü
Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:49.00,Default,,0000,0000,0000,,doğru zamanda doğru yerde olmanız sık rastlanır bir durum değildir.
Dialogue: 0,0:13:49.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu nedenle umutsuzduk.
Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Blasket'ta köpekbalıkları olduğunu duyunca hemen oraya yöneldik
Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,ve köpekbalıklarını bulduk.
Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalıkları botun altından geçerken,
Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,paspas sapını yavaşça üzerlerine dokundurduk.
Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,İşte burada görüyorsunuz, alttan geçiyorlar.
Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu yolla salgı toplamayı başardık.
Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Burada gördüğünüz gibi.
Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu harika siyah salgıya bakın.
Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık yarım saat içinde
Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,beş farklı örnek topladık
Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Simon'ın köpekbalığı salgısı yöntemiyle teste soktuk.
Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkahalar)
Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)
Dialogue: 0,0:14:25.00,0:14:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık 20 yıldır İrlanda'daki balinalar ve yunuslar üzerine çalışıyorum
Dialogue: 0,0:14:28.00,0:14:30.00,Default,,0000,0000,0000,,ve onlar kulağa çok daha etkileyici geliyor.
Dialogue: 0,0:14:30.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Muhtemelen, yaklaşık bir iki ay önce County Wexford'da görüntülediğimiz
Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,kambur balina videosuna denk gelmişsinizdir.
Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Birçoğunuzun, arkanızda dünyaya miras bırakacağınız birşeyler olmasını dilediğinizi de biliyorum.
Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Ben de suyun üzerinde sıçrayan kambur balinaları
Dialogue: 0,0:14:39.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,ve yunusları düşündüm.
Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama bazen bu fırsat ayağınıza gelir
Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,ve siz de bu fırsatı değerlendirmeniz gerektiğini bilirsiniz.
Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Sanıyorum benim mirasım da bu olacak:
Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Simon'ın köpekbalığı salgısı.
Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu yıl daha çok örnek toplamak için
Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,fonumuzda artış oldu.
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda çok işe yarayacak bir ekipmanız oldu:
Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,artık, polecam kullanacağız. Çalışma arkadaşım Joanne'de gördüğünüz gibi...
Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Böylece köpekbalığının alt tarafını da görebileceğiz.
Dialogue: 0,0:15:01.00,0:15:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Yani dişiyi tutmak için erkekte bulunan uzva bakacağız.
Dialogue: 0,0:15:04.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu uzuv köpekbalığının arkasından sarkar
Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:09.00,Default,,0000,0000,0000,,ve kolaylıkla cinsiyet tespiti yapılabilir.
Dialogue: 0,0:15:09.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalığının cinsiyetini örnek almadan önce
Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,tespit ettiğimizde,
Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,genetikçilere dişi veya erkekten alındığını söyleyebileceğiz.
Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü şu anda genetik düzeyde
Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:20.00,Default,,0000,0000,0000,,cinsiyet tespiti yapılamıyor.
Dialogue: 0,0:15:20.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu duyunca çok şaşırmıştım
Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,çünkü hangi primerlere bakmaları gerektiğini bilmiyorlar.
Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Köpekbalığının cinsiyetini belirleyebilmek
Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,çok önemli;
Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:32.00,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de Büyük camgöz ve diğer türlerin ticaretini
Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:36.00,Default,,0000,0000,0000,,polis takibine alabilmek için...
Dialogue: 0,0:15:36.00,0:15:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü köpekbalığı ticaretinin her türü yasadışı olmasına rağmen,
Dialogue: 0,0:15:38.00,0:15:40.00,Default,,0000,0000,0000,,halen yakalanıyor ve pazarda satılıyor.
Dialogue: 0,0:15:40.00,0:15:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Arazide çalışan bir biyolog olarak
Dialogue: 0,0:15:42.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,bu hayvanlarla karşılaşmak istiyorsunuz.
Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Onlar hakkında her şeyi bilmek, öğrenmek istiyorsunuz.
Dialogue: 0,0:15:46.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu karşılaşmalar genellikle mevsimsel ve çok kısa süreli olduğu için,
Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:52.00,Default,,0000,0000,0000,,olabildiğince çok şey öğrenmeye çalışıyorsunuz.
Dialogue: 0,0:15:52.00,0:15:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Düşünsenize... Sonrasında bu örnekleri alıp
Dialogue: 0,0:15:54.00,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,genetik gibi diğer disiplinlerle
Dialogue: 0,0:15:57.00,0:16:00.00,Default,,0000,0000,0000,,paylaşmak ve bu süreç sonunda
Dialogue: 0,0:16:00.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,çok daha fazla bilgi edinmek ne kadar değerli.
Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Söylediğim gibi,
Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,bu fırsatlar ayağınıza geldiğinde, kaçırmamak gerekir.
Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bilimsel mirasım olarak görüyorum.
Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Umarım ölmeden önce çok daha çarpıcı ve romantik başka bir miras bulurum kendime.
Dialogue: 0,0:16:13.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Ama şimdilik buna minnettarım.
Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Siz de köpekbalıklarına dikkat edin.
Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Eğer ilgileniyorsanız, yeni açtığımız Büyük camgözlerle ilgili web sitemize girin.
Dialogue: 0,0:16:21.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Beni dinlediğiniz için çok teşekkür ederim.
Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)