[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Żarłacze olbrzymie są niesamowitymi stworzeniami. Są wspaniałe. Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Osiągają rozmiary 10 m. Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy mówią, że nawet więcej. Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Mogą ważyć do 2 ton. Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Niektórzy twierdzą, że nawet do 5 ton. Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Są drugimi największymi rybami na świecie. Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Są nieszkodliwymi, żywiącymi się planktonem rybami. Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Sądzimy, że są zdolne przefiltrować Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,1 km³ wody na godzinę Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,i potrzebują 30 kg planktonu dziennie, żeby przeżyć. Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Są niesamowite. Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze, że w Irlandii mamy dużo żarłaczy olbrzymich Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,i wiele możliwości do ich badania. Dialogue: 0,0:00:31.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Były bardzo ważne dla społeczności obszarów przybrzeżnych Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,kilkaset lat temu, Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,szczególnie w pobliżu Claddagh, Duff i Connemara, Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,gdzie utrzymujący się z roli farmerzy wypływali Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,łódkami i otwartymi łodziami Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,daleko w morze, czasem w miejsce zwane Sunfish Bank, Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ok. 50 km na zachód od wyspy Achill, Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,by polować na żarłacze olbrzymie. Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,To stary drzeworyt z XVIII w. Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Były bardzo ważne z uwagi na olej pozyskiwany z ich wątroby. Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Pełna oleju wątroba rekina zajmuje 1/3 ich ciała. Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Z ich wątroby pozyskuje się jej dziesiątki litrów. Dialogue: 0,0:00:57.00,0:00:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Olej ten używany był do oświetlenia, Dialogue: 0,0:00:59.00,0:01:01.00,Default,,0000,0000,0000,,ale również do opatrywania ran i innych rzeczy. Dialogue: 0,0:01:01.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Światła uliczne w 1742 roku Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,w Galway, Dublinie i Waterford Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,działały na olej z wątroby rekina słonecznego. Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z określeń żarłacza olbrzymiego jest "rekin słoneczny". Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Były niesamowicie ważnymi zwierzętami. Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Były tam od dawna i były istotne dla społeczności obszarów przybrzeżnych. Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie najlepszym udokumentowanym łowiskiem żarłacza olbrzymiego Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,na świecie jest wyspa Achill. Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,To zatoka Keem przy wyspie Achill. Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Rekiny zwykły do niej wpływać. Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Rybacy przyczepiali sieć od cypla Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,i rozmieszali ją wzdłuż kolejnej sieci. Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Wpływające rekiny wpadały w sieci. Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Często tonęły i dusiły się. Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Czasem rybacy wypływali małymi łodziami zw. curragh Dialogue: 0,0:01:37.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,i zabijali rekiny włóczniami. Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Następnie holowali je z powrotem do portu Purteen, Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,gotowali je i wykorzystywali uch olej. Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ich mięsa używano także jako nawozu Dialogue: 0,0:01:47.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,i odcinano im płetwy. Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie największym na świecie zagrożeniem Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,dla rekinów, jest odcinanie im płetw. Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Przez film "Szczęki" często boimy się rekinów. Dialogue: 0,0:01:57.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ok. 6 osób rocznie Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,ginie przez rekiny. Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Nawet ostatnio ktoś zginął. Kilka tygodni temu. Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,My zabijamy ich ok. 100 mln rocznie. Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiem co to za równowaga, Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:12.00,Default,,0000,0000,0000,,ale rekiny powinny bardziej bać się nas, niż my ich. Dialogue: 0,0:02:12.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Rybołówstwo było świetnie udokumentowane. Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak widać, osiągnęło szczyt w latach 50-tych, Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy to zabijano 1500 rekinów rocznie. Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dobra passa rybołówstwa skończyła się jednak bardzo szybko. Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Sugeruje to, że zasób ryb się wyczerpał Dialogue: 0,0:02:24.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,lub zmniejszyła się zdolność reprodukcji rekinów. Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,W tamtym okresie zabito ok. 12 000 rekinów Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,dosłownie rozciągając linę z manili Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,z cypla na wyspie Achill Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,w zatoce Keem. Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Rekiny zabijano do połowy lat 80-tych, Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,szczególnie w miejscach takich jak Dunmore East w hrabstwie Waterford. Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ok. 3000 rekinów zabito do 1985 roku, Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,wiele z nich przez norweskie statki. Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,To są norweskie statki do połowów żarłaczy olbrzymich. Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Czarna lina w bocianim gnieździe Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,oznacza, że to statek do połowu rekinów, Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:54.00,Default,,0000,0000,0000,,a nie wielorybów. Dialogue: 0,0:02:54.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Wpływ rekinów na przybrzeżne społeczności Dialogue: 0,0:02:57.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,uwidoczniony jest w języku. Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie będę udawać, że znam irlandzki, Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,ale w Kerry znane były jako "Ainmhide na seolta", Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,potwór z żaglami, Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:09.00,Default,,0000,0000,0000,,albo "Liop an da lapa", Dialogue: 0,0:03:09.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,ociężała bestia z dwoma płetwami. Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,"Liabhan mor" oznacza duże zwierzę. Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Moje ulubione to "Liabhan chor greine", Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,wielka ryba słoneczna. Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,To piękne i sugestywne określenie. Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Na wyspie Tory, dość dziwnym miejscu, znane były jako Muldoons Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,i nikt nie wie dlaczego. Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że nie ma tu nikogo z Tory; cudowne miejsce. Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Na wyspie powszechniej znane Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,były jako ryby słoneczne, Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ pływając po powierzchni grzały się na słońcu. Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,To niepokojące, że zmniejszyła się liczba Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,żarłaczy olbrzymich. Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Wg. niektórych, to nie spadek populacji Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,lecz zmiana występowania planktonu. Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Zasugerowano, że żarłacze olbrzymie mogą Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:49.00,Default,,0000,0000,0000,,doskonale wskazać zmianę klimatu, Dialogue: 0,0:03:49.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ długoterminowo monitorują plankton Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:53.00,Default,,0000,0000,0000,,pływając z otwartym pyskiem. Dialogue: 0,0:03:53.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Wpisane są na listę zagrożonych gatunków IUCN. Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,W Europie próbuje się zakazać ich odłowu. Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Wprowadzono zakaz ich odłowu, Dialogue: 0,0:04:02.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,a nawet wyławiania przypadkowo złapanych osobników. Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie są chronione w Irlandii. Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie mają tam żadnego statusu prawnego, Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,pomimo ich roli Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,i kontekstu historycznego. Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Niewiele o nich wiemy. Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Większość tego co wiemy, Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,oparte jest na ich zwyczaju wypływania na powierzchnię. Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Próbujemy odgadnąć co robią, Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,z ich zachowania na powierzchni. Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Już rok temu zauważyłem, na konferencji na wyspie Man, Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,jak niezwykłe jest życie w miejscu, Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,gdzie żarłacze olbrzymie regularnie, często i w sposób przewidywalny Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,ogrzewają się na powierzchni. Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Dla nauki to niesamowita okazja Dialogue: 0,0:04:37.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,móc zobaczyć żarłacze olbrzymie, Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,które są wspaniałymi istotami. Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Daje nam to niesamowitą okazję to zbadania ich. Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Przez ostatnie kilka lat Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,znakowaliśmy rekiny tak, Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,by uzyskać dane na temat Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,ich przywiązania do konkretnych miejsc, przemieszczania itp. Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Skupiliśmy się głównie Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,na Północnym Donegal i Zachodniej części Kerry, Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ tam najaktywniej działałem. Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Znakowaliśmy je w prosty sposób, Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,długim prętem Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,To pręt Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,z nadajnikiem na końcu. Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Staje się w łodzi i znakuje rekina. Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Odnieśliśmy sukces. Dialogue: 0,0:05:14.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Oznakowaliśmy 105 rekinów zeszłego lata. Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,50 w 3 dni Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,w pobliżu półwyspu Inishowen. Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Połowa sukcesu to znalezienie się we właściwym miejscu, o odpowiednim czasie. Dialogue: 0,0:05:23.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,To bardzo prosta technika. Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Pokaże wam jak to wygląda. Dialogue: 0,0:05:27.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Na łodzi używamy kamery przymocowanej do pręta, Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,by móc filmować rekiny. Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Jedna służy do określania płci rekina. Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Rozmieściliśmy również kilka nadajników satelitarnych. Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,To są znaczniki archiwizujące. Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Przechowują dane. Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Działają tylko przy przejrzystym powietrzu Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:44.00,Default,,0000,0000,0000,,i wysyłają sygnał do satelity. Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście rekiny przez większość czasu są pod wodą. Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadajnik wskazuje lokalizację rekina Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,na podstawie czasu położenia słońca Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,oraz temperatury i głębokości wody. Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Musimy więc odtworzyć drogę. Dialogue: 0,0:05:58.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadajniki ustawia się, by po określonym czasie odpięły się od rekina, Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,w tym przypadku po 8 miesiącach, Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:07.00,Default,,0000,0000,0000,,po odpięciu, znacznik wynurzył się i połączył z satelitą Dialogue: 0,0:06:07.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,i przesyłał nam odpowiednie dane. Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,To jedyny sposób na zbadanie ich Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,zachowań i wędrówek, gdy są pod wodą. Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,To kilka stworzonych przez nas map. Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Tamtego, jak widzicie, oznakowaliśmy przy Kerry. Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Ostatnie 8 miesięcy spędził w wodach irlandzkich. Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,W Boże Narodzenie udał się na kraniec szelfu. Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Na tę mapę nie nanieśliśmy jeszcze Dialogue: 0,0:06:28.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,temperatury i głębokości wody. Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Drugi rekin spędził większość czasu Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,w pobliżu Morza Irlandzkiego. Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Moi koledzy z wyspy Man Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,oznakowali rok temu rekina, Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,który przewędrował z wyspy Man do Nowej Szkocji w ok. 90 dni. Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:44.00,Default,,0000,0000,0000,,To 9 500 km. Nie sądziliśmy, że to możliwe. Dialogue: 0,0:06:44.00,0:06:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Inny kolega z USA Dialogue: 0,0:06:46.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,oznakował ok. 20 rekinów w Massachusetts, lecz nie udało się. Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Wie tylko gdzie je oznakował Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,i gdzie odpadły. Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Znaczniki odpadły na Karaibach Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,i nawet w Brazylii. Dialogue: 0,0:06:57.00,0:06:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Sądziliśmy, że żarłacze olbrzymie żyją w strefie umiarkowanej. Dialogue: 0,0:06:59.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Sądziliśmy, że żarłacze olbrzymie żyją w strefie umiarkowanej. Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Okazało się, że przekraczają także równik. Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Próbujemy dowiedzieć podstawowych rzeczy Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:08.00,Default,,0000,0000,0000,,o żarłaczach olbrzymich. Dialogue: 0,0:07:08.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Według mnie, zaskakujące i dziwne jest to, Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Według mnie, zaskakujące i dziwne jest to, Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,jak niskie jest zróżnicowanie genetyczne rekinów. Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie jestem genetykiem i nie zamierzam udawać eksperta. Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Wspaniale jest mieć współpracowników. Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Uwielbiam pracę w terenie. Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Dostaję drgawek, gdy muszę spędzać zbyt wiele godzin Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,w fartuchu w laboratorium. Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Współpracujemy z genetykami. Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Okazało się, że żarłacze olbrzymie są Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,mało zróżnicowane genetycznie. Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,W pierwszej linii widzimy, Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,że wszystkie gatunki rekinów są całkiem do siebie podobne. Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Oznacza to, że wszystkie Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,pochodzą od wspólnego przodka. Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Patrząc na różnorodność nukleotydów, Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,przekazywanych potomstwu przez rodziców, Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,widzimy, że żarłacze olbrzymie Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,to bardziej rząd wielkości niż różnorodności, Dialogue: 0,0:07:57.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,w porównaniu z innymi gatunkami rekinów. Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Badania wykonano w 2006 r. Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Do 2006 r. nie mieliśmy pojęcia o zróżnicowaniu genetycznym żarłaczy olbrzymich. Dialogue: 0,0:08:04.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy zróżnicowały się w inne subpopulacje? Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Czy w ogóle były jakieś subpopulacje? Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,To ważne, gdy chce się znać Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,rozmiar populacji i stan zwierząt. Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,W Aberdeen, Les Noble Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,odkrył coś nadzwyczajnego. Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Przeprowadził kolejne badania Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,przy użyciu mikronadajników, Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,o wiele droższych i czasochłonnych, Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,ku jego zdziwieniu, otrzymał prawie identyczne wyniki. Dialogue: 0,0:08:30.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Wydaje się, że żarłacze olbrzymie Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,z jakiegoś powodu mają bardzo małą różnorodność. Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Podejrzewa się efekt genetycznego wąskiego gardła, Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,sprzed 12 000 lat, Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,który spowodował małą różnorodność. Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Rekin wielorybi, Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,inny duży rekin żywiący się planktonem, Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,jest o wiele bardziej zróżnicowany. Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Wszystko to nie ma sensu. Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Odkryto, że nie było żadnego zróżnicowania genetycznego Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,pomiędzy żarłaczami olbrzymimi na całym świecie. Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomimo, że zamieszkują różne części świata, Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,nie różnią się od siebie pod względem genetycznym. Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Te z Pacyfiku, Atlantyku, Nowej Zelandii, Irlandii czy Południowej Afryki, Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,wydają się być identyczne. Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Jest to zaskakujące, Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,sam tego nie pojmuję i nie będę udawać że to rozumiem. Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Większość genetyków też pewnie tego nie rozumie, Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ale liczby mówią same za siebie. Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Można oszacować rozmiar populacji Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,na podstawie zróżnicowania genetycznego. Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Rus Hoelzel określił rozmiar populacji Dialogue: 0,0:09:21.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,na 8 200 osobników. Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Tylko tyle. Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,8 000 zwierząt na całym świecie. Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślicie, że to niedorzeczne. Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Les przeprowadził dokładniejsze badania Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,i otrzymał 9 000 osobników. Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Zastosowanie różnych mikronadajników dało różne wyniki. Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Otrzymana średnia tych badań Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,to 5 000, Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,w co osobiście nie wierzę, Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,ale jestem sceptykiem. Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Bez względu na liczby, Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,mówimy prawdopodobnie o populacji ok. 20 000 osobników. Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętacie ile zabito niedaleko Achill Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,w latach 70-tych i 50-tych? Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Potwierdza to, Dialogue: 0,0:09:57.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,że istnieje wysokie ryzyko wyginięcia tych gatunków, Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,z uwagi na ich małą populację. Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,8000 spośród 20 000, to samice. Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Na świecie jest tylko 8000 samic żarłacza olbrzymiego? Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiem. Nie wierzę w to. Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Problemem jest Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ograniczenie ilością próbek. Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie było ich wystarczająco, Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,by dokonać dokładnych Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,badań genetycznych. Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Skąd bierze się próbki Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,do badań genetycznych? Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Najczęściej z martwych rekinów Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,wyrzuconych na brzeg. Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Rocznie w Irlandii mamy ich może z 3. Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli mamy szczęście. Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Innym źródłem są przypadkowe odłowy. Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Mieliśmy ich trochę złapanych w sieci dryfujące. Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Teraz jest to zakazane i to dobra wiadomość dla rekinów. Dialogue: 0,0:10:42.00,0:10:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre są wyławiane włókiem. Dialogue: 0,0:10:44.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,To rekin nielegalnie wyłowiony w Howth tuż przed Bożym Narodzeniem, Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Nielegalnie, ponieważ można to robić tylko w zgodzie w prawem UE, Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,a sprzedano go na steki za € 8 / kg. Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Na ścianie nawet był przepis, do czasu aż dowiedzieli się, że to nielegalne. Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Dostali nawet za to grzywnę. Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Biorąc pod uwagę wszystkie pokazane przeze mnie badania, Dialogue: 0,0:11:01.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,w sumie próbek na całym świecie Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,jest teraz 86. Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,To bardzo ważne badania, Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,poruszające bardzo ważne kwestie, Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,m.in. rozmiar populacji, Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,subpopulacji i struktury populacji, Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ale ograniczone są brakiem próbek. Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy znakowaliśmy rekiny, Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,znakowaliśmy je z dziobu łodzi, Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,a czasem rekiny buntowały się. Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Raz byliśmy na Malin Head w Donegal, Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,rekin uderzył ogonem w bok łodzi, Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,myślę, że bardziej przestraszył się zbliżającej łodzi, Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,niż znakowania. Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Byliśmy cali mokrzy, ale nic się nie stało. Dialogue: 0,0:11:39.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy z Emmettem wróciliśmy Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,na przystań w Malin Head, Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,zauważyłem czarną maź na przodzie łodzi. Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Przypomniałem sobie, jak zwykłem spędzać dużo czasu na łodziach rybackich Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,i pewien rybak powiedział mi, że zawsze wiadomo Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:52.00,Default,,0000,0000,0000,,kiedy w sieć wpadnie żarłacz olbrzymi, Dialogue: 0,0:11:52.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ zostawia po sobie czarny śluz. Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślałem więc, że zostawił go rekin. Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Zależało nam, Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo chcieliśmy zebrać próbki tkanek do badań, Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ wiemy, jakie są cenne. Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Używaliśmy konwencjonalnych metod. Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam kuszę, której używamy do pobierania Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,próbek wielorybów i delfinów, również do badań genetycznych. Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Próbowałem wielu sposobów, Dialogue: 0,0:12:11.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,a tu łamały mi się tylko strzały, Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ skóra rekina jest bardzo twarda. Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Nie było sposobu na pobranie próbki. Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Ta metoda nie działała u rekinów. Dialogue: 0,0:12:20.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak zobaczyłem czarny śluz na dziobie łodzi, Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,pomyślałem, że trzeba brać, co dają. Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Pobrałem próbkę. Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Miałem małą probówkę z alkoholem do wysyłania próbek genetykom. Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Pobrałem próbkę śluzu i wysłałem do Aberdeen. Dialogue: 0,0:12:33.00,0:12:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Powiedziałem: "Zbadajcie to". Dialogue: 0,0:12:35.00,0:12:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Siedzieli nad tym kilka miesięcy. Dialogue: 0,0:12:37.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Mieliśmy konferencje na wyspie Man, Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,a ja ciągle wysyłałem maile z zapytaniem, Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,czy mieli już okazję przyjrzeć się próbkom śluzu. Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,W odpowiedzi słyszałem tylko: "Tak, tak. Zajmę się tym później". Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Tak czy inaczej, wiedział, że trzeba się tym zająć, Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ nigdy go nie spotkałem Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,i mógł stracić dobre imię, gdyby nie przebadał moich próbek. Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Sam był zaskoczony, że w próbkach śluzu było DNA. Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Dokonali amplifikacji DNA i go przebadali. Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Potwierdzili, że to DNA żarłacza olbrzymiego, Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,pobrane ze śluzu. Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Był bardzo podekscytowany. Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Śluz nazwano rekinim śluzem Simona. Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślałem, że można to wykorzystać. Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśleliśmy, że zdobędziemy trochę śluzu. Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśleliśmy, że zdobędziemy trochę śluzu. Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Wydałem € 3 500 na nadajniki satelitarne Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,i pomyślałem, że zainwestuję jeszcze € 7.95 Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,w lokalnym sklepie w Kilrush, Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,w kij do mopa Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,i nawet mniej na myjki do piekarnika. Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Owinąłem myjkę wokół końcówki kija Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,i tylko czekałem, Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,by mieć okazję Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,trafienia na rekiny. Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Był sierpień, Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,a te rekiny normalnie pokazują się w czerwcu, lipcu. Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Rzadko można je zobaczyć. Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ciężko spotkać je w sierpniu. Dialogue: 0,0:13:49.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Byliśmy więc zdesperowani. Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Szybko udaliśmy się do Blasket, jak tylko usłyszeliśmy, że są tam rekiny Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,i udało nam się kilka znaleźć. Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Zebraliśmy śluz Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,przez pocieranie mopem Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,rekiny, Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,które przepływały pod łodzią. Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Oto on. Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzcie tylko na ten czarny rekini śluz. Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,W około pół godziny Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,pobraliśmy 5 próbek od 5 różnych rekinów, Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,za pomocą metody Simona. Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech) Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,(Oklaski) Dialogue: 0,0:14:25.00,0:14:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Od 20 lat pracuję z wielorybami i delfinami Dialogue: 0,0:14:28.00,0:14:30.00,Default,,0000,0000,0000,,i są trochę bardziej dramatyczne. Dialogue: 0,0:14:30.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Pewnie widzieliście sfilmowanego humbaka, Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,którego nagraliśmy 2 miesiące temu u wybrzeży hrabstwa Wexford. Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Zawsze myślicie, że macie coś, co zostawicie światu po sobie. Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Ja myślałem o łamaniu praw Dialogue: 0,0:14:39.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,humbaków i delfinów. Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Czasem trzeba pogodzić się z tym, Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,co się dzieje. Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,To będzie moja spuścizna. Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Rekini śluz Simona. Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Zebraliśmy w tym roku więcej pieniędzy Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,na pobieranie większej ilości próbek. Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo pomocne są Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,kamery przymocowane do prętów, takie jak kamera trzymana przez Joanne, Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:01.00,Default,,0000,0000,0000,,dzięki czemu można spojrzeć pod spód rekina. Dialogue: 0,0:15:01.00,0:15:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Samiec posiada przedłużenie płetwy miedniczej, tworzącej rodzaj penisa zwanego "clasper", Dialogue: 0,0:15:04.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,który zwisa po spodniej stronie w tylnej części ciała rekina. Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Łatwo można odróżnić płeć rekina. Dialogue: 0,0:15:09.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Mogąc sprawdzić płeć rekina Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,przed pobraniem próbek, Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,możemy wskazać płeć genetykom, Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ obecnie nie mają takiej możliwości, by badaniami genetycznymi Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:20.00,Default,,0000,0000,0000,,móc odróżnić samca od samicy, Dialogue: 0,0:15:20.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,co jest dość zdumiewające, Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ nie wiedzą jakiego primera szukać. Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Możliwość określenia płci rekina Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,jest bardzo istotna Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:32.00,Default,,0000,0000,0000,,w regulacjach prawnych dotyczących handlu Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:36.00,Default,,0000,0000,0000,,rekinami i innymi gatunkami zwierząt, Dialogue: 0,0:15:36.00,0:15:38.00,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ handel rekinami jest nielegalny. Dialogue: 0,0:15:38.00,0:15:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Rekiny są łapane i nielegalnie sprzedawane. Dialogue: 0,0:15:40.00,0:15:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Jako biolog pracujący w terenie, Dialogue: 0,0:15:42.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,chce się jak najwięcej mieć do czynienia z tymi zwierzętami. Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Chce się nauczyć tyle, ile to tylko możliwe. Dialogue: 0,0:15:46.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Trudno je spotkać. Jesteśmy ograniczeni porą roku. Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Chcę się nauczyć o nich możliwie najwięcej i najszybciej. Dialogue: 0,0:15:52.00,0:15:54.00,Default,,0000,0000,0000,,To niesamowite, Dialogue: 0,0:15:54.00,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,że można później przekazać te próbki Dialogue: 0,0:15:57.00,0:16:00.00,Default,,0000,0000,0000,,i możliwości innym dziedzinom, np. genetyce, Dialogue: 0,0:16:00.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,która może z nich skorzystać jeszcze więcej. Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Jak już wspomniałem, Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,trzeba chwytać się każdej okazji. Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Uznam to za moją naukową spuściznę. Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że dokonam czegoś dramatycznego i romantycznego zanim umrę. Dialogue: 0,0:16:13.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Na dzień dzisiejszy, jestem wdzięczny za to, co mam. Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Uważajcie na rekiny. Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli temat was zainteresował, uruchomiliśmy własnie stronę o żarłaczach. Dialogue: 0,0:16:21.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję bardzo za uwagę. Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,(Oklaski)