1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Żarłacze olbrzymie są niesamowitymi stworzeniami. Są wspaniałe.

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
Osiągają rozmiary 10 m.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Niektórzy mówią, że nawet więcej.

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
Mogą ważyć do 2 ton.

5
00:00:09,000 --> 00:00:11,000
Niektórzy twierdzą, że nawet do 5 ton.

6
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
Są drugimi największymi rybami na świecie.

7
00:00:13,000 --> 00:00:16,000
Są nieszkodliwymi, żywiącymi się planktonem rybami.

8
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
Sądzimy, że są zdolne przefiltrować

9
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
1 km³ wody na godzinę

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
i potrzebują 30 kg planktonu dziennie, żeby przeżyć.

11
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Są niesamowite.

12
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Dobrze, że w Irlandii mamy dużo żarłaczy olbrzymich

13
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
i wiele możliwości do ich badania.

14
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
Były bardzo ważne dla społeczności obszarów przybrzeżnych

15
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
kilkaset lat temu,

16
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
szczególnie w pobliżu Claddagh, Duff i Connemara,

17
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
gdzie utrzymujący się z roli farmerzy wypływali

18
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
łódkami i otwartymi łodziami

19
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
daleko w morze, czasem w miejsce zwane Sunfish Bank,

20
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
ok. 50 km na zachód od wyspy Achill,

21
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
by polować na żarłacze olbrzymie.

22
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
To stary drzeworyt z XVIII w.

23
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Były bardzo ważne z uwagi na olej pozyskiwany z ich wątroby.

24
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Pełna oleju wątroba rekina zajmuje 1/3 ich ciała.

25
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
Z ich wątroby pozyskuje się jej dziesiątki litrów.

26
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
Olej ten używany był do oświetlenia,

27
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
ale również do opatrywania ran i innych rzeczy.

28
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
Światła uliczne w 1742 roku

29
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
w Galway, Dublinie i Waterford

30
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
działały na olej z wątroby rekina słonecznego.

31
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
Jednym z określeń żarłacza olbrzymiego jest "rekin słoneczny".

32
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
Były niesamowicie ważnymi zwierzętami.

33
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
Były tam od dawna i były istotne dla społeczności obszarów przybrzeżnych.

34
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
Prawdopodobnie najlepszym udokumentowanym łowiskiem żarłacza olbrzymiego

35
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
na świecie jest wyspa Achill.

36
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
To zatoka Keem przy wyspie Achill.

37
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
Rekiny zwykły do niej wpływać.

38
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
Rybacy przyczepiali sieć od cypla

39
00:01:27,000 --> 00:01:29,000
i rozmieszali ją wzdłuż kolejnej sieci.

40
00:01:29,000 --> 00:01:32,000
Wpływające rekiny wpadały w sieci.

41
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Często tonęły i dusiły się.

42
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Czasem rybacy wypływali małymi łodziami zw. curragh

43
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
i zabijali rekiny włóczniami.

44
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
Następnie holowali je z powrotem do portu Purteen,

45
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
gotowali je i wykorzystywali uch olej.

46
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
Ich mięsa używano także jako nawozu

47
00:01:47,000 --> 00:01:51,000
i odcinano im płetwy.

48
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
Prawdopodobnie największym na świecie zagrożeniem

49
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
dla rekinów, jest odcinanie im płetw.

50
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
Przez film "Szczęki" często boimy się rekinów.

51
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Ok. 6 osób rocznie

52
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
ginie przez rekiny.

53
00:02:01,000 --> 00:02:04,000
Nawet ostatnio ktoś zginął. Kilka tygodni temu.

54
00:02:04,000 --> 00:02:07,000
My zabijamy ich ok. 100 mln rocznie.

55
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
Nie wiem co to za równowaga,

56
00:02:09,000 --> 00:02:12,000
ale rekiny powinny bardziej bać się nas, niż my ich.

57
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Rybołówstwo było świetnie udokumentowane.

58
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Jak widać, osiągnęło szczyt w latach 50-tych,

59
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
kiedy to zabijano 1500 rekinów rocznie.

60
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
Dobra passa rybołówstwa skończyła się jednak bardzo szybko.

61
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
Sugeruje to, że zasób ryb się wyczerpał

62
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
lub zmniejszyła się zdolność reprodukcji rekinów.

63
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
W tamtym okresie zabito ok. 12 000 rekinów

64
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
dosłownie rozciągając linę z manili

65
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
z cypla na wyspie Achill

66
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
w zatoce Keem.

67
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
Rekiny zabijano do połowy lat 80-tych,

68
00:02:37,000 --> 00:02:40,000
szczególnie w miejscach takich jak Dunmore East w hrabstwie Waterford.

69
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
Ok. 3000 rekinów zabito do 1985 roku,

70
00:02:43,000 --> 00:02:45,000
wiele z nich przez norweskie statki.

71
00:02:45,000 --> 00:02:48,000
To są norweskie statki do połowów żarłaczy olbrzymich.

72
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
Czarna lina w bocianim gnieździe

73
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
oznacza, że to statek do połowu rekinów,

74
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
a nie wielorybów.

75
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
Wpływ rekinów na przybrzeżne społeczności

76
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
uwidoczniony jest w języku.

77
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
Nie będę udawać, że znam irlandzki,

78
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
ale w Kerry znane były jako "Ainmhide na seolta",

79
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
potwór z żaglami,

80
00:03:06,000 --> 00:03:09,000
albo "Liop an da lapa",

81
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
ociężała bestia z dwoma płetwami.

82
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
"Liabhan mor" oznacza duże zwierzę.

83
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
Moje ulubione to "Liabhan chor greine",

84
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
wielka ryba słoneczna.

85
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
To piękne i sugestywne określenie.

86
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
Na wyspie Tory, dość dziwnym miejscu, znane były jako Muldoons

87
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
i nikt nie wie dlaczego.

88
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
Mam nadzieję, że nie ma tu nikogo z Tory; cudowne miejsce.

89
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
Na wyspie powszechniej znane

90
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
były jako ryby słoneczne,

91
00:03:33,000 --> 00:03:36,000
ponieważ pływając po powierzchni grzały się na słońcu.

92
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
To niepokojące, że zmniejszyła się liczba

93
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
żarłaczy olbrzymich.

94
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
Wg. niektórych, to nie spadek populacji

95
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
lecz zmiana występowania planktonu.

96
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
Zasugerowano, że żarłacze olbrzymie mogą

97
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
doskonale wskazać zmianę klimatu,

98
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
ponieważ długoterminowo monitorują plankton

99
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
pływając z otwartym pyskiem.

100
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
Wpisane są na listę zagrożonych gatunków IUCN.

101
00:03:56,000 --> 00:03:59,000
W Europie próbuje się zakazać ich odłowu.

102
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
Wprowadzono zakaz ich odłowu,

103
00:04:02,000 --> 00:04:04,000
a nawet wyławiania przypadkowo złapanych osobników.

104
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Nie są chronione w Irlandii.

105
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
Nie mają tam żadnego statusu prawnego,

106
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
pomimo ich roli

107
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
i kontekstu historycznego.

108
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Niewiele o nich wiemy.

109
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
Większość tego co wiemy,

110
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
oparte jest na ich zwyczaju wypływania na powierzchnię.

111
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
Próbujemy odgadnąć co robią,

112
00:04:22,000 --> 00:04:24,000
z ich zachowania na powierzchni.

113
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
Już rok temu zauważyłem, na konferencji na wyspie Man,

114
00:04:27,000 --> 00:04:30,000
jak niezwykłe jest życie w miejscu,

115
00:04:30,000 --> 00:04:33,000
gdzie żarłacze olbrzymie regularnie, często i w sposób przewidywalny

116
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
ogrzewają się na powierzchni.

117
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
Dla nauki to niesamowita okazja

118
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
móc zobaczyć żarłacze olbrzymie,

119
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
które są wspaniałymi istotami.

120
00:04:41,000 --> 00:04:44,000
Daje nam to niesamowitą okazję to zbadania ich.

121
00:04:44,000 --> 00:04:47,000
Przez ostatnie kilka lat

122
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
znakowaliśmy rekiny tak,

123
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
by uzyskać dane na temat

124
00:04:52,000 --> 00:04:54,000
ich przywiązania do konkretnych miejsc, przemieszczania itp.

125
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
Skupiliśmy się głównie

126
00:04:56,000 --> 00:04:58,000
na Północnym Donegal i Zachodniej części Kerry,

127
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
ponieważ tam najaktywniej działałem.

128
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
Znakowaliśmy je w prosty sposób,

129
00:05:03,000 --> 00:05:05,000
długim prętem

130
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
To pręt

131
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
z nadajnikiem na końcu.

132
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
Staje się w łodzi i znakuje rekina.

133
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
Odnieśliśmy sukces.

134
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
Oznakowaliśmy 105 rekinów zeszłego lata.

135
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
50 w 3 dni

136
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
w pobliżu półwyspu Inishowen.

137
00:05:20,000 --> 00:05:23,000
Połowa sukcesu to znalezienie się we właściwym miejscu, o odpowiednim czasie.

138
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
To bardzo prosta technika.

139
00:05:25,000 --> 00:05:27,000
Pokaże wam jak to wygląda.

140
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
Na łodzi używamy kamery przymocowanej do pręta,

141
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
by móc filmować rekiny.

142
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
Jedna służy do określania płci rekina.

143
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
Rozmieściliśmy również kilka nadajników satelitarnych.

144
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
To są znaczniki archiwizujące.

145
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
Przechowują dane.

146
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
Działają tylko przy przejrzystym powietrzu

147
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
i wysyłają sygnał do satelity.

148
00:05:44,000 --> 00:05:47,000
Oczywiście rekiny przez większość czasu są pod wodą.

149
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
Nadajnik wskazuje lokalizację rekina

150
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
na podstawie czasu położenia słońca

151
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
oraz temperatury i głębokości wody.

152
00:05:55,000 --> 00:05:58,000
Musimy więc odtworzyć drogę.

153
00:05:58,000 --> 00:06:01,000
Nadajniki ustawia się, by po określonym czasie odpięły się od rekina,

154
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
w tym przypadku po 8 miesiącach,

155
00:06:03,000 --> 00:06:07,000
po odpięciu, znacznik wynurzył się i połączył z satelitą

156
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
i przesyłał nam odpowiednie dane.

157
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
To jedyny sposób na zbadanie ich

158
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
zachowań i wędrówek, gdy są pod wodą.

159
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
To kilka stworzonych przez nas map.

160
00:06:18,000 --> 00:06:21,000
Tamtego, jak widzicie, oznakowaliśmy przy Kerry.

161
00:06:21,000 --> 00:06:24,000
Ostatnie 8 miesięcy spędził w wodach irlandzkich.

162
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
W Boże Narodzenie udał się na kraniec szelfu.

163
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
Na tę mapę nie nanieśliśmy jeszcze

164
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
temperatury i głębokości wody.

165
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Drugi rekin spędził większość czasu

166
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
w pobliżu Morza Irlandzkiego.

167
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Moi koledzy z wyspy Man

168
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
oznakowali rok temu rekina,

169
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
który przewędrował z wyspy Man do Nowej Szkocji w ok. 90 dni.

170
00:06:41,000 --> 00:06:44,000
To 9 500 km. Nie sądziliśmy, że to możliwe.

171
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
Inny kolega z USA

172
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
oznakował ok. 20 rekinów w Massachusetts, lecz nie udało się.

173
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
Wie tylko gdzie je oznakował

174
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
i gdzie odpadły.

175
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
Znaczniki odpadły na Karaibach

176
00:06:55,000 --> 00:06:57,000
i nawet w Brazylii.

177
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Sądziliśmy, że żarłacze olbrzymie żyją w strefie umiarkowanej.

178
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Sądziliśmy, że żarłacze olbrzymie żyją w strefie umiarkowanej.

179
00:07:01,000 --> 00:07:04,000
Okazało się, że przekraczają także równik.

180
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
Próbujemy dowiedzieć podstawowych rzeczy

181
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
o żarłaczach olbrzymich.

182
00:07:08,000 --> 00:07:11,000
Według mnie, zaskakujące i dziwne jest to,

183
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
Według mnie, zaskakujące i dziwne jest to,

184
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
jak niskie jest zróżnicowanie genetyczne rekinów.

185
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
Nie jestem genetykiem i nie zamierzam udawać eksperta.

186
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
Wspaniale jest mieć współpracowników.

187
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
Uwielbiam pracę w terenie.

188
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Dostaję drgawek, gdy muszę spędzać zbyt wiele godzin

189
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
w fartuchu w laboratorium.

190
00:07:29,000 --> 00:07:32,000
Współpracujemy z genetykami.

191
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
Okazało się, że żarłacze olbrzymie są

192
00:07:34,000 --> 00:07:37,000
mało zróżnicowane genetycznie.

193
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
W pierwszej linii widzimy,

194
00:07:39,000 --> 00:07:42,000
że wszystkie gatunki rekinów są całkiem do siebie podobne.

195
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
Oznacza to, że wszystkie

196
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
pochodzą od wspólnego przodka.

197
00:07:46,000 --> 00:07:49,000
Patrząc na różnorodność nukleotydów,

198
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
przekazywanych potomstwu przez rodziców,

199
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
widzimy, że żarłacze olbrzymie

200
00:07:55,000 --> 00:07:57,000
to bardziej rząd wielkości niż różnorodności,

201
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
w porównaniu z innymi gatunkami rekinów.

202
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
Badania wykonano w 2006 r.

203
00:08:01,000 --> 00:08:04,000
Do 2006 r. nie mieliśmy pojęcia o zróżnicowaniu genetycznym żarłaczy olbrzymich.

204
00:08:04,000 --> 00:08:07,000
Czy zróżnicowały się w inne subpopulacje?

205
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Czy w ogóle były jakieś subpopulacje?

206
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
To ważne, gdy chce się znać

207
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
rozmiar populacji i stan zwierząt.

208
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
W Aberdeen, Les Noble

209
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
odkrył coś nadzwyczajnego.

210
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Przeprowadził kolejne badania

211
00:08:21,000 --> 00:08:24,000
przy użyciu mikronadajników,

212
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
o wiele droższych i czasochłonnych,

213
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
ku jego zdziwieniu, otrzymał prawie identyczne wyniki.

214
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
Wydaje się, że żarłacze olbrzymie

215
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
z jakiegoś powodu mają bardzo małą różnorodność.

216
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
Podejrzewa się efekt genetycznego wąskiego gardła,

217
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
sprzed 12 000 lat,

218
00:08:39,000 --> 00:08:42,000
który spowodował małą różnorodność.

219
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
Rekin wielorybi,

220
00:08:44,000 --> 00:08:47,000
inny duży rekin żywiący się planktonem,

221
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
jest o wiele bardziej zróżnicowany.

222
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
Wszystko to nie ma sensu.

223
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
Odkryto, że nie było żadnego zróżnicowania genetycznego

224
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
pomiędzy żarłaczami olbrzymimi na całym świecie.

225
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
Pomimo, że zamieszkują różne części świata,

226
00:08:58,000 --> 00:09:00,000
nie różnią się od siebie pod względem genetycznym.

227
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
Te z Pacyfiku, Atlantyku, Nowej Zelandii, Irlandii czy Południowej Afryki,

228
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
wydają się być identyczne.

229
00:09:05,000 --> 00:09:08,000
Jest to zaskakujące,

230
00:09:08,000 --> 00:09:10,000
sam tego nie pojmuję i nie będę udawać że to rozumiem.

231
00:09:10,000 --> 00:09:12,000
Większość genetyków też pewnie tego nie rozumie,

232
00:09:12,000 --> 00:09:14,000
ale liczby mówią same za siebie.

233
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
Można oszacować rozmiar populacji

234
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
na podstawie zróżnicowania genetycznego.

235
00:09:18,000 --> 00:09:21,000
Rus Hoelzel określił rozmiar populacji

236
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
na 8 200 osobników.

237
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
Tylko tyle.

238
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
8 000 zwierząt na całym świecie.

239
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
Pomyślicie, że to niedorzeczne.

240
00:09:29,000 --> 00:09:31,000
Les przeprowadził dokładniejsze badania

241
00:09:31,000 --> 00:09:33,000
i otrzymał 9 000 osobników.

242
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Zastosowanie różnych mikronadajników dało różne wyniki.

243
00:09:36,000 --> 00:09:39,000
Otrzymana średnia tych badań

244
00:09:39,000 --> 00:09:41,000
to 5 000,

245
00:09:41,000 --> 00:09:43,000
w co osobiście nie wierzę,

246
00:09:43,000 --> 00:09:45,000
ale jestem sceptykiem.

247
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
Bez względu na liczby,

248
00:09:47,000 --> 00:09:50,000
mówimy prawdopodobnie o populacji ok. 20 000 osobników.

249
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Pamiętacie ile zabito niedaleko Achill

250
00:09:52,000 --> 00:09:55,000
w latach 70-tych i 50-tych?

251
00:09:55,000 --> 00:09:57,000
Potwierdza to,

252
00:09:57,000 --> 00:10:00,000
że istnieje wysokie ryzyko wyginięcia tych gatunków,

253
00:10:00,000 --> 00:10:02,000
z uwagi na ich małą populację.

254
00:10:02,000 --> 00:10:05,000
8000 spośród 20 000, to samice.

255
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
Na świecie jest tylko 8000 samic żarłacza olbrzymiego?

256
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
Nie wiem. Nie wierzę w to.

257
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
Problemem jest

258
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
ograniczenie ilością próbek.

259
00:10:14,000 --> 00:10:16,000
Nie było ich wystarczająco,

260
00:10:16,000 --> 00:10:18,000
by dokonać dokładnych

261
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
badań genetycznych.

262
00:10:20,000 --> 00:10:23,000
Skąd bierze się próbki

263
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
do badań genetycznych?

264
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
Najczęściej z martwych rekinów

265
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
wyrzuconych na brzeg.

266
00:10:29,000 --> 00:10:32,000
Rocznie w Irlandii mamy ich może z 3.

267
00:10:32,000 --> 00:10:34,000
Jeśli mamy szczęście.

268
00:10:34,000 --> 00:10:36,000
Innym źródłem są przypadkowe odłowy.

269
00:10:36,000 --> 00:10:39,000
Mieliśmy ich trochę złapanych w sieci dryfujące.

270
00:10:39,000 --> 00:10:42,000
Teraz jest to zakazane i to dobra wiadomość dla rekinów.

271
00:10:42,000 --> 00:10:44,000
Niektóre są wyławiane włókiem.

272
00:10:44,000 --> 00:10:47,000
To rekin nielegalnie wyłowiony w Howth tuż przed Bożym Narodzeniem,

273
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
Nielegalnie, ponieważ można to robić tylko w zgodzie w prawem UE,

274
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
a sprzedano go na steki za € 8 / kg.

275
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Na ścianie nawet był przepis, do czasu aż dowiedzieli się, że to nielegalne.

276
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
Dostali nawet za to grzywnę.

277
00:10:59,000 --> 00:11:01,000
Biorąc pod uwagę wszystkie pokazane przeze mnie badania,

278
00:11:01,000 --> 00:11:04,000
w sumie próbek na całym świecie

279
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
jest teraz 86.

280
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
To bardzo ważne badania,

281
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
poruszające bardzo ważne kwestie,

282
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
m.in. rozmiar populacji,

283
00:11:12,000 --> 00:11:15,000
subpopulacji i struktury populacji,

284
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
ale ograniczone są brakiem próbek.

285
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
Kiedy znakowaliśmy rekiny,

286
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
znakowaliśmy je z dziobu łodzi,

287
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
a czasem rekiny buntowały się.

288
00:11:25,000 --> 00:11:28,000
Raz byliśmy na Malin Head w Donegal,

289
00:11:28,000 --> 00:11:31,000
rekin uderzył ogonem w bok łodzi,

290
00:11:31,000 --> 00:11:34,000
myślę, że bardziej przestraszył się zbliżającej łodzi,

291
00:11:34,000 --> 00:11:36,000
niż znakowania.

292
00:11:36,000 --> 00:11:39,000
Byliśmy cali mokrzy, ale nic się nie stało.

293
00:11:39,000 --> 00:11:41,000
Kiedy z Emmettem wróciliśmy

294
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
na przystań w Malin Head,

295
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
zauważyłem czarną maź na przodzie łodzi.

296
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
Przypomniałem sobie, jak zwykłem spędzać dużo czasu na łodziach rybackich

297
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
i pewien rybak powiedział mi, że zawsze wiadomo

298
00:11:50,000 --> 00:11:52,000
kiedy w sieć wpadnie żarłacz olbrzymi,

299
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
ponieważ zostawia po sobie czarny śluz.

300
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
Pomyślałem więc, że zostawił go rekin.

301
00:11:56,000 --> 00:11:58,000
Zależało nam,

302
00:11:58,000 --> 00:12:00,000
Bardzo chcieliśmy zebrać próbki tkanek do badań,

303
00:12:00,000 --> 00:12:02,000
ponieważ wiemy, jakie są cenne.

304
00:12:02,000 --> 00:12:04,000
Używaliśmy konwencjonalnych metod.

305
00:12:04,000 --> 00:12:06,000
Mam kuszę, której używamy do pobierania

306
00:12:06,000 --> 00:12:09,000
próbek wielorybów i delfinów, również do badań genetycznych.

307
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
Próbowałem wielu sposobów,

308
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
a tu łamały mi się tylko strzały,

309
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
ponieważ skóra rekina jest bardzo twarda.

310
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
Nie było sposobu na pobranie próbki.

311
00:12:17,000 --> 00:12:20,000
Ta metoda nie działała u rekinów.

312
00:12:20,000 --> 00:12:23,000
Jak zobaczyłem czarny śluz na dziobie łodzi,

313
00:12:23,000 --> 00:12:26,000
pomyślałem, że trzeba brać, co dają.

314
00:12:26,000 --> 00:12:28,000
Pobrałem próbkę.

315
00:12:28,000 --> 00:12:31,000
Miałem małą probówkę z alkoholem do wysyłania próbek genetykom.

316
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
Pobrałem próbkę śluzu i wysłałem do Aberdeen.

317
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
Powiedziałem: "Zbadajcie to".

318
00:12:35,000 --> 00:12:37,000
Siedzieli nad tym kilka miesięcy.

319
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Mieliśmy konferencje na wyspie Man,

320
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
a ja ciągle wysyłałem maile z zapytaniem,

321
00:12:41,000 --> 00:12:43,000
czy mieli już okazję przyjrzeć się próbkom śluzu.

322
00:12:43,000 --> 00:12:45,000
W odpowiedzi słyszałem tylko: "Tak, tak. Zajmę się tym później".

323
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
Tak czy inaczej, wiedział, że trzeba się tym zająć,

324
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
ponieważ nigdy go nie spotkałem

325
00:12:49,000 --> 00:12:51,000
i mógł stracić dobre imię, gdyby nie przebadał moich próbek.

326
00:12:51,000 --> 00:12:54,000
Sam był zaskoczony, że w próbkach śluzu było DNA.

327
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
Dokonali amplifikacji DNA i go przebadali.

328
00:12:56,000 --> 00:12:58,000
Potwierdzili, że to DNA żarłacza olbrzymiego,

329
00:12:58,000 --> 00:13:01,000
pobrane ze śluzu.

330
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
Był bardzo podekscytowany.

331
00:13:03,000 --> 00:13:06,000
Śluz nazwano rekinim śluzem Simona.

332
00:13:06,000 --> 00:13:09,000
Pomyślałem, że można to wykorzystać.

333
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
Pomyśleliśmy, że zdobędziemy trochę śluzu.

334
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
Pomyśleliśmy, że zdobędziemy trochę śluzu.

335
00:13:13,000 --> 00:13:17,000
Wydałem € 3 500 na nadajniki satelitarne

336
00:13:19,000 --> 00:13:22,000
i pomyślałem, że zainwestuję jeszcze € 7.95

337
00:13:22,000 --> 00:13:25,000
w lokalnym sklepie w Kilrush,

338
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
w kij do mopa

339
00:13:27,000 --> 00:13:30,000
i nawet mniej na myjki do piekarnika.

340
00:13:30,000 --> 00:13:33,000
Owinąłem myjkę wokół końcówki kija

341
00:13:33,000 --> 00:13:35,000
i tylko czekałem,

342
00:13:35,000 --> 00:13:38,000
by mieć okazję

343
00:13:38,000 --> 00:13:40,000
trafienia na rekiny.

344
00:13:40,000 --> 00:13:42,000
Był sierpień,

345
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
a te rekiny normalnie pokazują się w czerwcu, lipcu.

346
00:13:44,000 --> 00:13:46,000
Rzadko można je zobaczyć.

347
00:13:46,000 --> 00:13:49,000
Ciężko spotkać je w sierpniu.

348
00:13:49,000 --> 00:13:51,000
Byliśmy więc zdesperowani.

349
00:13:51,000 --> 00:13:54,000
Szybko udaliśmy się do Blasket, jak tylko usłyszeliśmy, że są tam rekiny

350
00:13:54,000 --> 00:13:56,000
i udało nam się kilka znaleźć.

351
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
Zebraliśmy śluz

352
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
przez pocieranie mopem

353
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
rekiny,

354
00:14:02,000 --> 00:14:04,000
które przepływały pod łodzią.

355
00:14:04,000 --> 00:14:06,000
Oto on.

356
00:14:06,000 --> 00:14:09,000
Spójrzcie tylko na ten czarny rekini śluz.

357
00:14:09,000 --> 00:14:12,000
W około pół godziny

358
00:14:12,000 --> 00:14:15,000
pobraliśmy 5 próbek od 5 różnych rekinów,

359
00:14:15,000 --> 00:14:18,000
za pomocą metody Simona.

360
00:14:18,000 --> 00:14:20,000
(Śmiech)

361
00:14:20,000 --> 00:14:25,000
(Oklaski)

362
00:14:25,000 --> 00:14:28,000
Od 20 lat pracuję z wielorybami i delfinami

363
00:14:28,000 --> 00:14:30,000
i są trochę bardziej dramatyczne.

364
00:14:30,000 --> 00:14:32,000
Pewnie widzieliście sfilmowanego humbaka,

365
00:14:32,000 --> 00:14:34,000
którego nagraliśmy 2 miesiące temu u wybrzeży hrabstwa Wexford.

366
00:14:34,000 --> 00:14:37,000
Zawsze myślicie, że macie coś, co zostawicie światu po sobie.

367
00:14:37,000 --> 00:14:39,000
Ja myślałem o łamaniu praw

368
00:14:39,000 --> 00:14:41,000
humbaków i delfinów.

369
00:14:41,000 --> 00:14:43,000
Czasem trzeba pogodzić się z tym,

370
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
co się dzieje.

371
00:14:45,000 --> 00:14:47,000
To będzie moja spuścizna.

372
00:14:47,000 --> 00:14:49,000
Rekini śluz Simona.

373
00:14:49,000 --> 00:14:51,000
Zebraliśmy w tym roku więcej pieniędzy

374
00:14:51,000 --> 00:14:54,000
na pobieranie większej ilości próbek.

375
00:14:54,000 --> 00:14:56,000
Bardzo pomocne są

376
00:14:56,000 --> 00:14:59,000
kamery przymocowane do prętów, takie jak kamera trzymana przez Joanne,

377
00:14:59,000 --> 00:15:01,000
dzięki czemu można spojrzeć pod spód rekina.

378
00:15:01,000 --> 00:15:04,000
Samiec posiada przedłużenie płetwy miedniczej, tworzącej rodzaj penisa zwanego "clasper",

379
00:15:04,000 --> 00:15:07,000
który zwisa po spodniej stronie w tylnej części ciała rekina.

380
00:15:07,000 --> 00:15:09,000
Łatwo można odróżnić płeć rekina.

381
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Mogąc sprawdzić płeć rekina

382
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
przed pobraniem próbek,

383
00:15:13,000 --> 00:15:16,000
możemy wskazać płeć genetykom,

384
00:15:16,000 --> 00:15:18,000
ponieważ obecnie nie mają takiej możliwości, by badaniami genetycznymi

385
00:15:18,000 --> 00:15:20,000
móc odróżnić samca od samicy,

386
00:15:20,000 --> 00:15:22,000
co jest dość zdumiewające,

387
00:15:22,000 --> 00:15:25,000
ponieważ nie wiedzą jakiego primera szukać.

388
00:15:25,000 --> 00:15:27,000
Możliwość określenia płci rekina

389
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
jest bardzo istotna

390
00:15:29,000 --> 00:15:32,000
w regulacjach prawnych dotyczących handlu

391
00:15:32,000 --> 00:15:36,000
rekinami i innymi gatunkami zwierząt,

392
00:15:36,000 --> 00:15:38,000
ponieważ handel rekinami jest nielegalny.

393
00:15:38,000 --> 00:15:40,000
Rekiny są łapane i nielegalnie sprzedawane.

394
00:15:40,000 --> 00:15:42,000
Jako biolog pracujący w terenie,

395
00:15:42,000 --> 00:15:44,000
chce się jak najwięcej mieć do czynienia z tymi zwierzętami.

396
00:15:44,000 --> 00:15:46,000
Chce się nauczyć tyle, ile to tylko możliwe.

397
00:15:46,000 --> 00:15:49,000
Trudno je spotkać. Jesteśmy ograniczeni porą roku.

398
00:15:49,000 --> 00:15:52,000
Chcę się nauczyć o nich możliwie najwięcej i najszybciej.

399
00:15:52,000 --> 00:15:54,000
To niesamowite,

400
00:15:54,000 --> 00:15:57,000
że można później przekazać te próbki

401
00:15:57,000 --> 00:16:00,000
i możliwości innym dziedzinom, np. genetyce,

402
00:16:00,000 --> 00:16:03,000
która może z nich skorzystać jeszcze więcej.

403
00:16:03,000 --> 00:16:05,000
Jak już wspomniałem,

404
00:16:05,000 --> 00:16:08,000
trzeba chwytać się każdej okazji.

405
00:16:08,000 --> 00:16:10,000
Uznam to za moją naukową spuściznę.

406
00:16:10,000 --> 00:16:13,000
Mam nadzieję, że dokonam czegoś dramatycznego i romantycznego zanim umrę.

407
00:16:13,000 --> 00:16:16,000
Na dzień dzisiejszy, jestem wdzięczny za to, co mam.

408
00:16:16,000 --> 00:16:18,000
Uważajcie na rekiny.

409
00:16:18,000 --> 00:16:21,000
Jeśli temat was zainteresował, uruchomiliśmy własnie stronę o żarłaczach.

410
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
Dziękuję bardzo za uwagę.

411
00:16:24,000 --> 00:16:26,000
(Oklaski)