[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Reuzenhaaien zijn fantastische wezens. Ze zijn gewoon magnifiek.
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze worden tot 10 meter lang.
Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Sommigen zeggen groter.
Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen tot 2 ton wegen.
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Sommigen zeggen tot 5 ton.
Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn de op één na grootste vissen ter wereld.
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn ook onschuldige dieren die zich met plankton voederen.
Dialogue: 0,0:00:16.00,0:00:18.00,Default,,0000,0000,0000,,En men denkt dat ze
Dialogue: 0,0:00:18.00,0:00:21.00,Default,,0000,0000,0000,,één kubieke kilometer water per uur kunnen filteren
Dialogue: 0,0:00:21.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,en kunnen overleven op 30 kilo zoo-plankton per dag.
Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn fantastische wezens.
Dialogue: 0,0:00:26.00,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben veel geluk dat er in Ierland veel reuzenhaaien zijn
Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:31.00,Default,,0000,0000,0000,,en veel mogelijkheden om hen te bestuderen.
Dialogue: 0,0:00:31.00,0:00:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze waren ook heel belangrijk voor kustgemeenschappen
Dialogue: 0,0:00:33.00,0:00:35.00,Default,,0000,0000,0000,,100 jaar geleden,
Dialogue: 0,0:00:35.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,vooral in de regio van Claddagh, Duff, en Connemara
Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,waar zelfvoorzieningslandbouwers uitzeilden
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:42.00,Default,,0000,0000,0000,,op hun vissersboten en open boten,
Dialogue: 0,0:00:42.00,0:00:44.00,Default,,0000,0000,0000,,soms ver van de kust, soms naar een plaats genaamd Sunfish-oever,
Dialogue: 0,0:00:44.00,0:00:46.00,Default,,0000,0000,0000,,ongeveer 30 mijl ten west van het eiland Achill,
Dialogue: 0,0:00:46.00,0:00:48.00,Default,,0000,0000,0000,,om de reuzenhaaien te doden.
Dialogue: 0,0:00:48.00,0:00:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een oude houtsnede van de jaren 1700-1800.
Dialogue: 0,0:00:50.00,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze waren heel belangrijk, omwille van de olie in hun lever.
Dialogue: 0,0:00:53.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Eén derde van de omvang van een reuzenhaai is de lever, gevuld met olie.
Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Hun lever levert vele liters olie op.
Dialogue: 0,0:00:57.00,0:00:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Die olie werd vooral gebruikt voor verlichting,
Dialogue: 0,0:00:59.00,0:01:01.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook voor de verzorging van wonden en andere dingen.
Dialogue: 0,0:01:01.00,0:01:03.00,Default,,0000,0000,0000,,In 1742 brandden de straatlantaarns
Dialogue: 0,0:01:03.00,0:01:05.00,Default,,0000,0000,0000,,van Galway, Dublin en Waterford
Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:07.00,Default,,0000,0000,0000,,op olie van zonnevissen.
Dialogue: 0,0:01:07.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,En "zonnevis" is 1 van de woorden voor reuzenhaaien.
Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Het waren ongelooflijk belangrijke dieren.
Dialogue: 0,0:01:11.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn er al lang geweest, en ze waren heel belangrijk voor kustgemeenschappen.
Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarschijnlijk is de meest gedocumenteerde reuzenhaaivisserij ter wereld
Dialogue: 0,0:01:17.00,0:01:19.00,Default,,0000,0000,0000,,die van het eiland Achill.
Dialogue: 0,0:01:19.00,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is Keem Bay op Achill Island.
Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:24.00,Default,,0000,0000,0000,,De haaien kwamen op bezoek in de baai.
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:27.00,Default,,0000,0000,0000,,De vissers gooiden vanop de kaap een net uit,
Dialogue: 0,0:01:27.00,0:01:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en maakten het vast aan het andere net.
Dialogue: 0,0:01:29.00,0:01:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer de haai aankwam, raakte hij het net, en het net stortte zich op hem.
Dialogue: 0,0:01:32.00,0:01:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Vaak verdronk en stikte hij.
Dialogue: 0,0:01:34.00,0:01:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Of soms roeiden ze uit in hun kleine roeiboten
Dialogue: 0,0:01:37.00,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,en doodden hem met een lans in de achterkant van de nek
Dialogue: 0,0:01:39.00,0:01:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Dan trokken ze de haaien terug naar de haven van Purteen,
Dialogue: 0,0:01:42.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,kookten ze en gebruikten de olie.
Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze gebruikten het vlees ook als meststof
Dialogue: 0,0:01:47.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,en ontvinden de haaien ook.
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is waarschijnlijk wereldwijd de grootste bedreiging voor haaien --
Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,het ontvinnen van de haaien.
Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,We zijn vaak allemaal bang van haaien door "Jaws"
Dialogue: 0,0:01:57.00,0:01:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer vijf of zes mensen worden jaarlijks gedood
Dialogue: 0,0:01:59.00,0:02:01.00,Default,,0000,0000,0000,,door haaien.
Dialogue: 0,0:02:01.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Er was iemant recent, niet? Een paar weken geleden.
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:07.00,Default,,0000,0000,0000,,We doden jaarlijks ongeveer 100 miljoen haaien.
Dialogue: 0,0:02:07.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet niet wat de balans is,
Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:12.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ik denk dat de haaien banger van ons moeten zijn dan wij van hen.
Dialogue: 0,0:02:12.00,0:02:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Het was goed gedocumenteerde visserij,
Dialogue: 0,0:02:14.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,en zoals je hier kan zien, piekte het in de jaren 50
Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,toen ze jaarlijks 1.500 haaien doodden.
Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Het ging snel achteruit - klassieke "boom and bust"-visserij,
Dialogue: 0,0:02:21.00,0:02:24.00,Default,,0000,0000,0000,,wat erop wijst dat een voorraad uitgeput was
Dialogue: 0,0:02:24.00,0:02:26.00,Default,,0000,0000,0000,,of dat er een lage voortplantingsgraad was.
Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze doodden ongeveer 12.000 haaien in die periode,
Dialogue: 0,0:02:28.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,letterlijk gewoon door een manila-touw te spannen
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:33.00,Default,,0000,0000,0000,,vanop de top van de baai van Keem
Dialogue: 0,0:02:33.00,0:02:35.00,Default,,0000,0000,0000,,naar het eiland Achill.
Dialogue: 0,0:02:35.00,0:02:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Haaien werden nog steeds gedood tot midden jaren 80,
Dialogue: 0,0:02:37.00,0:02:40.00,Default,,0000,0000,0000,,vooral in plaatsen zoals Oost-Dunmore in de provincie Waterford.
Dialogue: 0,0:02:40.00,0:02:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Ongeveer 2.500 tot 3.000 haaien werden gedood tot in 1985,
Dialogue: 0,0:02:43.00,0:02:45.00,Default,,0000,0000,0000,,vele door Noorse schepen.
Dialogue: 0,0:02:45.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,De zwarte schepen, moeilijk zichtbaar, zijn Noorse reuzenhaaienjachtschepen.
Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,De zwarte lijn op het kraaiennest
Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,toont dat het een haaienschip is
Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:54.00,Default,,0000,0000,0000,,en geen walvissenschip.
Dialogue: 0,0:02:54.00,0:02:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Het belang van reuzenhaaien voor de kustgemeenschappen
Dialogue: 0,0:02:57.00,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,is te herkennen aan de taal.
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik doe niet alsof ik Iers kan,
Dialogue: 0,0:03:01.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,maar in Kerry waren ze vaak bekend als "Ainmhide na seolta"
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:06.00,Default,,0000,0000,0000,,het monster met zeilen.
Dialogue: 0,0:03:06.00,0:03:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Een een andere titel was "Liop an da lapa,"
Dialogue: 0,0:03:09.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,het onhandelbare beest met 2 vinnen.
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,"Liabhan mor" duidt op een groot dier.
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Of mijn favoriet, "Liabhan chor greine,"
Dialogue: 0,0:03:17.00,0:03:19.00,Default,,0000,0000,0000,,de grote vis van de zon.
Dialogue: 0,0:03:19.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een heerlijke, evocatieve naam.
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Op het eiland Tory, dat hoe dan ook een rare plaats is, waren ze bekend als muldoons,
Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,en niemand weet waarom.
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik hoop dat hier niemand van Tory is; heerlijke plek.
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar gewoonlijk waren ze op heel het eiland,
Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,bekend als zonnevis.
Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat staat voor hun gewoonte om aan de oppervlakte te komen na zonsopgang.
Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is een grote bezorgdheid dat reuzenhaaien uitgestorven raken
Dialogue: 0,0:03:39.00,0:03:41.00,Default,,0000,0000,0000,,op heel de wereld.
Dialogue: 0,0:03:41.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Sommigen zeggen dat het niet het uitsterven van de populatie is.
Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Het kan een verandering in de verdeling van plankton zijn.
Dialogue: 0,0:03:45.00,0:03:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is gesuggereerd dat reuzenhaaien
Dialogue: 0,0:03:47.00,0:03:49.00,Default,,0000,0000,0000,,grote indicatoren van de klimaatverandering zijn,
Dialogue: 0,0:03:49.00,0:03:51.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze eigenlijk doorlopende plankton-rapporteurs zijn
Dialogue: 0,0:03:51.00,0:03:53.00,Default,,0000,0000,0000,,die rondzwemmen met open mond.
Dialogue: 0,0:03:53.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn nu vermeld als kwetsbaar door de IUCN.
Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn ook bewegingen in Europa die proberen de vangst te stoppen.
Dialogue: 0,0:03:59.00,0:04:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Er is nu een verbod op het vangen en zelfs het aan land zetten,
Dialogue: 0,0:04:02.00,0:04:04.00,Default,,0000,0000,0000,,zelfs voor exemplaren die per ongeluk gevangen zijn.
Dialogue: 0,0:04:04.00,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn niet beschermd in Ierland.
Dialogue: 0,0:04:06.00,0:04:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Feitelijk hebben ze geen wettelijke status in Ierland,
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:10.00,Default,,0000,0000,0000,,ondanks ons belang voor de soort
Dialogue: 0,0:04:10.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,en ook de historische context waarin de reuzenhaaien verblijven.
Dialogue: 0,0:04:14.00,0:04:16.00,Default,,0000,0000,0000,,We weten heel weinig over hen.
Dialogue: 0,0:04:16.00,0:04:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Het meeste dat we weten,
Dialogue: 0,0:04:18.00,0:04:20.00,Default,,0000,0000,0000,,is gebaseerd op hun gewoonte om aan de oppervlakte te komen.
Dialogue: 0,0:04:20.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,We proberen te raden wat ze doen
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,op basis van hun gedrag aan de oppervlakte.
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb het pas afgelopen jaar ontdekt, op een conferentie op het eiland Man,
Dialogue: 0,0:04:27.00,0:04:30.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe ongewoon het is om ergens te wonen
Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:33.00,Default,,0000,0000,0000,,waar reuzenhaaien gewoonlijk, dikwijls en voorspelbaar
Dialogue: 0,0:04:33.00,0:04:35.00,Default,,0000,0000,0000,,naar de oppervlakte komen om te "genieten".
Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een fantastische gelegenheid voor de wetenschap
Dialogue: 0,0:04:37.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,om reuzenhaaien te bekijken en te ondervinden.
Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn fantastische wezens.
Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:44.00,Default,,0000,0000,0000,,We krijgen de kans om ze te bestuderen, om toegang te krijgen.
Dialogue: 0,0:04:44.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat we al een paar jaar doen -- maar afgelopen jaar was een groot jaar --
Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:50.00,Default,,0000,0000,0000,,is haaien labelen
Dialogue: 0,0:04:50.00,0:04:52.00,Default,,0000,0000,0000,,om een idee te krijgen
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,van hoe trouw ze aan de plek zijn, van hun bewegingen en zo.
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,We brachten hen samen, voornamelijk
Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,in noord-Donegal en West-Kerry,
Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,de 2 gebieden waar ik vooral actief was.
Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,We labelden hen heel eenvoudig, niet heel hi-tech,
Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,met een grote, lange staak
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een strandhengel
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,met een label op het einde.
Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,We gingen in onze boot en labelden de haai.
Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:14.00,Default,,0000,0000,0000,,We waren heel effectief.
Dialogue: 0,0:05:14.00,0:05:16.00,Default,,0000,0000,0000,,We labelden 105 haaien afgelopen zomer.
Dialogue: 0,0:05:16.00,0:05:18.00,Default,,0000,0000,0000,,We deden er 50 in 3 dagen
Dialogue: 0,0:05:18.00,0:05:20.00,Default,,0000,0000,0000,,vanop het schiereiland Inishowen.
Dialogue: 0,0:05:20.00,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,De helft van de uitdaging is toegang krijgen, op het juiste moment op de juiste plaats zijn.
Dialogue: 0,0:05:23.00,0:05:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het is een heel eenvoudige en gemakkelijke techniek.
Dialogue: 0,0:05:25.00,0:05:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal je tonen hoe ze eruit zien.
Dialogue: 0,0:05:27.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,We gebruiken een camera op een stok op de boot
Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:31.00,Default,,0000,0000,0000,,om de haaien te filmen.
Dialogue: 0,0:05:31.00,0:05:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Eén techniek is om het geslacht van de haai te proberen te bepalen.
Dialogue: 0,0:05:33.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben ook een paar satellietlabels uitgezet, dus we hebben ook hi-tech-dingen gebruikt.
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Deze zijn archieflabels.
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze slaan de gegevens op.
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Een satellietlabel werkt alleen wanneer de lucht watervrij is
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:44.00,Default,,0000,0000,0000,,en een signaal kan zenden naar de satelliet.
Dialogue: 0,0:05:44.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,En natuurlijk zitten haaien, vissen, bijna altijd onder water.
Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus dit label bepaalt de locatie van haaien
Dialogue: 0,0:05:50.00,0:05:53.00,Default,,0000,0000,0000,,op basis van de tijd en de zonsopgang,
Dialogue: 0,0:05:53.00,0:05:55.00,Default,,0000,0000,0000,,de watertemperatuur en de diepte.
Dialogue: 0,0:05:55.00,0:05:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet de weg reconstrueren.
Dialogue: 0,0:05:58.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Je stelt het label zo in dat het na een bepaalde periode loskomt van de haai.
Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,In dit geval was het 8 maanden.
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Letterlijk op die dag kwam het label los, kwam bovendrijven, zei "hallo" aan de satelliet
Dialogue: 0,0:06:07.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,en verzond, niet alle gegevens, maar genoeg gegevens voor ons om te gebruiken.
Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de enige manier om het gedrag en de bewegingen
Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,te bepalen wanneer ze onder water zijn.
Dialogue: 0,0:06:15.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier zijn een paar kaarten die we gemaakt hebben.
Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan zien dat we deze twee op Kerry gelabeld hebben.
Dialogue: 0,0:06:21.00,0:06:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij bracht de laatste 8 maanden al zijn tijd door in Ierse wateren.
Dialogue: 0,0:06:24.00,0:06:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Op kerstdag was hij in het schelpengebied.
Dialogue: 0,0:06:26.00,0:06:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is er eentje waar we nog geen 'ground-truth' over hebben,
Dialogue: 0,0:06:28.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,met de temperatuur van het wateroppervlak en de diepte van het water,
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,maar opnieuw spendeerde de tweede haai het meeste van zijn tijd
Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,in en rond de Ierse Zee.
Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Collega's van het eiland Man hebben afgelopen jaar
Dialogue: 0,0:06:36.00,0:06:38.00,Default,,0000,0000,0000,,een haai gelabeld
Dialogue: 0,0:06:38.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,die vanaf het eiland Man helemaal tot Nova Scotia zwom in ongeveer 90 dagen.
Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is 9.500 kilometer. We hadden nooit gedacht dat dat gebeurde.
Dialogue: 0,0:06:44.00,0:06:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Een andere collega in de VS
Dialogue: 0,0:06:46.00,0:06:49.00,Default,,0000,0000,0000,,labelde ongeveer 20 haaien in Massachusetts, maar zijn labels werkten niet helemaal.
Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij wist alleen waar hij hen gelabeld had
Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,en waar ze loskwamen.
Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn tags kwamen los in de Caraïben
Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.00,Default,,0000,0000,0000,,en zelfs in Brazilië.
Dialogue: 0,0:06:57.00,0:06:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij dachten dat reuzenhaaien gematigde dieren waren
Dialogue: 0,0:06:59.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,en alleen in onze breedtecirkel leefden.
Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar feitelijk steken ze waarschijnlijk ook de evenaar over.
Dialogue: 0,0:07:04.00,0:07:06.00,Default,,0000,0000,0000,,We proberen dus heel eenvoudige dingen
Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:08.00,Default,,0000,0000,0000,,te leren over reuzenhaaien.
Dialogue: 0,0:07:08.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Eén ding is volgens mij
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,is heel verrassend en raar,
Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,nl. de lage genetische diversiteit van haaien.
Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben geen geneticus, dus ik ga niet doen alsof ik genetica begrijp.
Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarom is het heel goed om samen te werken.
Dialogue: 0,0:07:22.00,0:07:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Omdat ik een persoon ben die graag buiten is,
Dialogue: 0,0:07:24.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,krijg ik paniekaanvallen als ik te veel uren met doorbrengen
Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,in een lab met een witte jas aan -- haal me weg.
Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:32.00,Default,,0000,0000,0000,,We werken samen met genetici die dat begrijpen.
Dialogue: 0,0:07:32.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer ze de genetica van reuzenhaaien bestudeerden,
Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:37.00,Default,,0000,0000,0000,,ontdekten ze dat de diversiteit ongelooflijk laag was.
Dialogue: 0,0:07:37.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer je naar de eerste lijn kijkt,
Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,kan je zien dat al deze verschillende soorten haaien redelijk gelijkend zijn.
Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat het voornamelijk betekent dat het allemaal haaien zijn
Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,die van gemeenschappelijke voorouders afstammen.
Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je kijkt naar nucleotidediversiteit,
Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,genetica die doorgegeven wordt door de ouders,
Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:55.00,Default,,0000,0000,0000,,kan je zien dat reuzenhaaien, als je de eerste studie bekijkt,
Dialogue: 0,0:07:55.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,een grootte-orde minder divers zijn
Dialogue: 0,0:07:57.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,dan andere soorten haaien.
Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet dat dit werk gedaan werd in 2006.
Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Voor 2006 hadden we geen idee van de genetische veranderlijkheid van reuzenhaaien.
Dialogue: 0,0:08:04.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,We hadden geen idee, vielen ze uiteen in verschillende populaties?
Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Waren er deelpopulaties?
Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is heel belangrijk als je wilt weten
Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:13.00,Default,,0000,0000,0000,,wat de grootte van de populatie en de status van de dieren is.
Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Les Noble in Aberdeen
Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,vond dit niet geloofwaardig.
Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus hij deed een andere studie
Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,met microsatellieten,
Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:27.00,Default,,0000,0000,0000,,die veel duurder en veel tijdrovender zijn.
Dialogue: 0,0:08:27.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Tot zijn verbazing had bijna identieke resultaten.
Dialogue: 0,0:08:30.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Het lijkt
Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,dat reuzenhaaien, om één of andere reden, een ongelooflijk lage diversiteit hebben.
Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Men dacht dat dit misschien een genetische flessenhals was,
Dialogue: 0,0:08:37.00,0:08:39.00,Default,,0000,0000,0000,,12.000 jaar geleden,
Dialogue: 0,0:08:39.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,en dat dit een heel lage diversiteit heeft veroorzaakt.
Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Toch, als je walvishaaien bestudeert
Dialogue: 0,0:08:44.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,de andere grote plankton-etende haai,
Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,is de diversiteit veel groter.
Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Het slaat eigenlijk nergens op.
Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze ontdekten dat er geen genetisch verschil was
Dialogue: 0,0:08:53.00,0:08:56.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen enige reuzenhaai in enige oceanen ter wereld.
Dialogue: 0,0:08:56.00,0:08:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel reuzenhaaien overal ter wereld te vinden zijn,
Dialogue: 0,0:08:58.00,0:09:00.00,Default,,0000,0000,0000,,kon je genetisch het verschil niet zien
Dialogue: 0,0:09:00.00,0:09:03.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen haaien uit de Grote Oceaan, de Atlantische Oceaan, Nieuw-Zeeland, Ierland of Zuid-Afrika.
Dialogue: 0,0:09:03.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze lijken allemaal hetzelfde.
Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat is opnieuw verrassend. Je zou het niet verwachten.
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik begrijp dit niet. Ik doe niet alsof ik het begrijp.
Dialogue: 0,0:09:10.00,0:09:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat de meeste genetici het ook niet begrijpen,
Dialogue: 0,0:09:12.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,maar zij produceren de getallen.
Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan de grootte van de populatie schatten
Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,gebaseerd op de diversiteit van de genetica.
Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Rus Hoelzel ontdekte een effectieve populatiegrootte:
Dialogue: 0,0:09:21.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,8.200 dieren.
Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is alles.
Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,8.000 dieren in de wereld.
Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Je denkt: "Belachelijk. Dat kan niet."
Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Les deed een grondiger studie
Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:33.00,Default,,0000,0000,0000,,en ontdekte dat er ongeveer 9.000 waren.
Dialogue: 0,0:09:33.00,0:09:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Het gebruik van andere microsatellieten gaf de andere resultaten.
Dialogue: 0,0:09:36.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het gemiddelde resultaat van deze studies was --
Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,het gemiddelde is ongeveer 5.000,
Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,wat ik persoonlijk niet geloof,
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ik ben dan ook sceptisch.
Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar zelfs als je een paar getallen gokt,
Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:50.00,Default,,0000,0000,0000,,praat je waarschijnlijk over een effectieve populatie van ongeveer 20.000 dieren.
Dialogue: 0,0:09:50.00,0:09:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Weet je nog hoeveel er gedood zijn in Achill
Dialogue: 0,0:09:52.00,0:09:55.00,Default,,0000,0000,0000,,in de jaren 70 en 50?
Dialogue: 0,0:09:55.00,0:09:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat het ons vertelt,
Dialogue: 0,0:09:57.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat deze soort dreigt uit te sterven
Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat de populatie zo klein is.
Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Men denkt dat van die 20.000 reuzenhaaien er 8.000 vrouwtjes zijn.
Dialogue: 0,0:10:05.00,0:10:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Zijn er maar 8.000 vrouwelijke reuzenhaaien op de wereld?
Dialogue: 0,0:10:08.00,0:10:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet het niet. Ik geloof het niet.
Dialogue: 0,0:10:10.00,0:10:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Het probleem hier is
Dialogue: 0,0:10:12.00,0:10:14.00,Default,,0000,0000,0000,,dat we te weinig stalen hebben.
Dialogue: 0,0:10:14.00,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben te weinig stalen genomen
Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.00,Default,,0000,0000,0000,,om de genetica goed te bestuderen
Dialogue: 0,0:10:18.00,0:10:20.00,Default,,0000,0000,0000,,en grondig genoeg.
Dialogue: 0,0:10:20.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Waar haal je de stalen
Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,voor je genetische analyse?
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Eén logische bron is dode haaien,
Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,die aangespoeld zijn.
Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Er spoelen misschien 2 of 3 dode haaien per jaar aan in Ierland,
Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,als we 'geluk' hebben.
Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Een andere bron is de bijvangst van vissen.
Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,We vangen er nogal wat in oppervlaktedrijfnetten.
Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is nu verboden, en dat is good nieuws voor de haaien.
Dialogue: 0,0:10:42.00,0:10:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Sommige zijn in sleepnetten gevangen.
Dialogue: 0,0:10:44.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een haai die geland was in Howth net voor Kerstmis,
Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:50.00,Default,,0000,0000,0000,,illegaal, omdat je dit volgens de E.U.-wet niet mag doen,
Dialogue: 0,0:10:50.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,en die verkocht werd voor 8 euro per kilo als haaiensteak.
Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze hingen zelfs een recept op aan de muur, tot er hen gezegd werd dat het illegaal was.
Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze werden ervoor beboet.
Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je al deze studies bekijkt die ik jullie getoond heb,
Dialogue: 0,0:11:01.00,0:11:04.00,Default,,0000,0000,0000,,is het totale aantal stalen
Dialogue: 0,0:11:04.00,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,vandaag wereldwijd 86.
Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is heel belangrijk werk.
Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen heel goede vragen stellen,
Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.00,Default,,0000,0000,0000,,en ons vertellen over de grootte van de populatie
Dialogue: 0,0:11:12.00,0:11:15.00,Default,,0000,0000,0000,,en subpopulaties en structuur,
Dialogue: 0,0:11:15.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ze zijn gehinderd door het gebrek aan stalen.
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen we haaien aan het labelen waren --
Dialogue: 0,0:11:20.00,0:11:23.00,Default,,0000,0000,0000,,zo deden we dat op de voorkant van een opblaasboot -- we deden het snel --
Dialogue: 0,0:11:23.00,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,reageerden de haaien af en toe.
Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Op een keer, toen we in Malin Head in Donegal waren,
Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:31.00,Default,,0000,0000,0000,,sloeg een haai de zijkant van onze boot met zijn staart,
Dialogue: 0,0:11:31.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,eerder, denk ik, als reactie op het feit dat de boot dichterbij kwam,
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,dan als reactie op het label.
Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat was niet erg. We werden nat. Geen probleem.
Dialogue: 0,0:11:39.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer ik en Emett
Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,teruggingen naar Malin Head, naar de pier,
Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:46.00,Default,,0000,0000,0000,,bemerkte ik zwart slijm op de voorkant van de boot.
Dialogue: 0,0:11:46.00,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zat vroeger vaak op commerciële vissersboten,
Dialogue: 0,0:11:48.00,0:11:50.00,Default,,0000,0000,0000,,en herinnerde me dat vissers me vertelden dat ze altijd wisten
Dialogue: 0,0:11:50.00,0:11:52.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer een reuzenhaai gevangen was in het net
Dialogue: 0,0:11:52.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat het dit zwarte slijm achterliet.
Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik dacht dat het van de haai moest komen.
Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu hadden we er belang bij
Dialogue: 0,0:11:58.00,0:12:00.00,Default,,0000,0000,0000,,om genetische stalen te krijgen
Dialogue: 0,0:12:00.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat we wisten dat ze heel waardevol waren.
Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:04.00,Default,,0000,0000,0000,,We zouden conventionele methodes gebruiken --
Dialogue: 0,0:12:04.00,0:12:06.00,Default,,0000,0000,0000,,ik heb een kruisboog, je ziet hem hier in mijn hand,
Dialogue: 0,0:12:06.00,0:12:09.00,Default,,0000,0000,0000,,die we gebruiken om ook walvis- en dolfijnstalen te verkrijgen voor genetische studies.
Dialogue: 0,0:12:09.00,0:12:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik probeerde dat. Ik probeerde veel technieken.
Dialogue: 0,0:12:11.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Al wat ik deed was mijn pijlen breken
Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat de haaienhuid veel te sterk is.
Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Er was geen enkele manier om daarmee een staal te verkrijgen.
Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat werkte niet.
Dialogue: 0,0:12:20.00,0:12:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen ik het zwarte slijm op de boeg van de boot zag,
Dialogue: 0,0:12:23.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,dacht ik: "Als je zou nemen wat je gegeven werd op deze wereld ..."
Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik schraapte het eraf.
Dialogue: 0,0:12:28.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik had een klein flesje alcohol om naar de genetici te sturen.
Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik schraapte het slijm eraf en en zond het naar Aberdeen.
Dialogue: 0,0:12:33.00,0:12:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zei: "Dit wil je misschien proberen."
Dialogue: 0,0:12:35.00,0:12:37.00,Default,,0000,0000,0000,,En ze deden maanden niets.
Dialogue: 0,0:12:37.00,0:12:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Het was alleen omdat we een conferentie hadden op het eiland Man.
Dialogue: 0,0:12:39.00,0:12:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar ik bleef e-mailen, en zei:
Dialogue: 0,0:12:41.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,"Heb je al naar mijn slijm kunnen kijken?
Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij antwoordde altijd, "Ja, ja. Later, later."
Dialogue: 0,0:12:45.00,0:12:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Na een tijd besloot hij het toch te doen,
Dialogue: 0,0:12:47.00,0:12:49.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ik hem nog nooit ontmoet had
Dialogue: 0,0:12:49.00,0:12:51.00,Default,,0000,0000,0000,,en hij misschien zou afgaan als hij niets deed met wat ik had gestuurd.
Dialogue: 0,0:12:51.00,0:12:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Tot zijn verbazing verkregen ze DNA uit het slijm.
Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze vermenigvuldigden en testten het
Dialogue: 0,0:12:56.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,en ze ontdekten dat dit het DNA van een reuzenhaai was,
Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,dat van het slijm verkregen was.
Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij vond het heel spannend.
Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Het werd bekend als Simon's haaienslijm.
Dialogue: 0,0:13:06.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik dacht: "Weet je, ik kan hierop verderbouwen."
Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,We probeerden dus uit te varen
Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,en meer slijm te verzamelen.
Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Nadat we € 3.500 gespendeerd hadden aan satellietlabels,
Dialogue: 0,0:13:19.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,besloot ik om € 7,95 -- de prijs staat er nog op --
Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:25.00,Default,,0000,0000,0000,,te investeren in mijn lokale hardware-winkel in Kilrush
Dialogue: 0,0:13:25.00,0:13:27.00,Default,,0000,0000,0000,,voor een uitschuifbare staak
Dialogue: 0,0:13:27.00,0:13:30.00,Default,,0000,0000,0000,,en nog minder geld voor een paar ovenreinigers.
Dialogue: 0,0:13:30.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik wikkelde de ovenreiniger rond het uiteinde van de staak
Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,en was heel wanhopig
Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:38.00,Default,,0000,0000,0000,,op zoek naar een kans
Dialogue: 0,0:13:38.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,om een paar haaien tegen te komen.
Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit was in augustus.
Dialogue: 0,0:13:42.00,0:13:44.00,Default,,0000,0000,0000,,Normaal zijn er veel haaien in juni en juli.
Dialogue: 0,0:13:44.00,0:13:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet ze zelden.
Dialogue: 0,0:13:46.00,0:13:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan maar zelden op de juiste plaats zijn om haaien te vinden in augustus.
Dialogue: 0,0:13:49.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,We waren wanhopig.
Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:54.00,Default,,0000,0000,0000,,We snelden naar Blasket toen we hoorden dat daar haaien waren
Dialogue: 0,0:13:54.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,en vonden een paar haaien.
Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Door met de staak over de haai te wrijven
Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer hij onder de boot zwom --
Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:02.00,Default,,0000,0000,0000,,hier zie je dat er een haai is die onder de boot zwemt --
Dialogue: 0,0:14:02.00,0:14:04.00,Default,,0000,0000,0000,,konden we slijm verzamelen.
Dialogue: 0,0:14:04.00,0:14:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier is het.
Dialogue: 0,0:14:06.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Bekijk dat prachtige, zwarte haaienslijm.
Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:12.00,Default,,0000,0000,0000,,In ongeveer een half uur
Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:15.00,Default,,0000,0000,0000,,hadden we 5 stalen, 5 individuele haaienstalen
Dialogue: 0,0:14:15.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,werden genomen met Simon's systeem van haaienslijm-stalen.
Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:25.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:14:25.00,0:14:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb nu al 20 jaar lang walvissen en dolfijnen onderzocht in Ierland,
Dialogue: 0,0:14:28.00,0:14:30.00,Default,,0000,0000,0000,,en ze zijn dramatischer.
Dialogue: 0,0:14:30.00,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt waarschijnlijk al de beelden van de bultrug gezien
Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,die we ongeveer een maand geleden in de provincie Wexford genomen hebben.
Dialogue: 0,0:14:34.00,0:14:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Je denkt altijd dat je een beetje nalatenschap hebt om aan de wereld achter te laten.
Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik dacht aan duikende bultruggen
Dialogue: 0,0:14:39.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,en dolfijnen.
Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar soms worden die dingen naar jou gezonden
Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,en je moet ze gewoon nemen wanneer ze komen.
Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit wordt misschien mijn nalatenschap --
Dialogue: 0,0:14:47.00,0:14:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Simon's haaienslijm.
Dialogue: 0,0:14:49.00,0:14:51.00,Default,,0000,0000,0000,,We kregen meer geld dit jaar
Dialogue: 0,0:14:51.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,om meer en meer stalen te blijven verzamelen.
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Eén ding dat heel nuttig is,
Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:59.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn camera's op stokken -- dit is mijn collega Joanne met zo'n camera --
Dialogue: 0,0:14:59.00,0:15:01.00,Default,,0000,0000,0000,,waarmee je onder een haai kan kijken.
Dialogue: 0,0:15:01.00,0:15:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat je probeert te ontdekken, is of de mannetjes geslachtsorganen hebben.
Dialogue: 0,0:15:04.00,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Die bengelen zowat achter de rug van de haai.
Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan dus gemakkelijk het geslacht van de haai bepalen.
Dialogue: 0,0:15:09.00,0:15:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we het geslacht bepalen van een haai
Dialogue: 0,0:15:11.00,0:15:13.00,Default,,0000,0000,0000,,voor we een staal nemen,
Dialogue: 0,0:15:13.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,kunnen we de geneticus zeggen of dit genomen was van een mannetje of vrouwtje.
Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Want op dit moment hebben ze geen manier om genetisch
Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:20.00,Default,,0000,0000,0000,,het verschil tussen een mannetje en een vrouwtje te bepalen,
Dialogue: 0,0:15:20.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,wat ik heel onthutsend vind,
Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze niet weten naar welke geslachtskenmerken ze moeten zoeken.
Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Het kunnen bepalen van het geslacht van een haai
Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:29.00,Default,,0000,0000,0000,,is heel belangrijk geworden
Dialogue: 0,0:15:29.00,0:15:32.00,Default,,0000,0000,0000,,voor dingen zoals het toezicht op de handel
Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:36.00,Default,,0000,0000,0000,,in reuzenhaaien en andere soorten in gemeenschappen,
Dialogue: 0,0:15:36.00,0:15:38.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat het illegaal is om haaien te verhandelen.
Dialogue: 0,0:15:38.00,0:15:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze worden gevangen en ze zijn op de markt.
Dialogue: 0,0:15:40.00,0:15:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Als bioloog te velde
Dialogue: 0,0:15:42.00,0:15:44.00,Default,,0000,0000,0000,,wil je gewoon ontmoetingen hebben met deze dieren.
Dialogue: 0,0:15:44.00,0:15:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Je wil zoveel leren als je kan.
Dialogue: 0,0:15:46.00,0:15:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn vaak redelijk kortaf. Ze zijn vaak heel seizoensafhankelijk.
Dialogue: 0,0:15:49.00,0:15:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Je wilt gewoon zoveel leren als je kan en zo vlug mogelijk.
Dialogue: 0,0:15:52.00,0:15:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Is het niet fantastisch
Dialogue: 0,0:15:54.00,0:15:57.00,Default,,0000,0000,0000,,dat je dan deze stalen en mogelijkheden
Dialogue: 0,0:15:57.00,0:16:00.00,Default,,0000,0000,0000,,kan aanbieden aan andere wetenschappers, zoals genetici,
Dialogue: 0,0:16:00.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,die daar zoveel meer uit kunnen halen?
Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Zoals ik zei,
Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,deze dingen worden in rare vormen naar je gestuurd. Grijp ze wanneer je kan.
Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik beschouw dat als mijn wetenschappelijke nalatenschap.
Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Hopelijk verkrijg ik iets dramatischer en romantischer voor ik sterf.
Dialogue: 0,0:16:13.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar tot het zover is, ben ik er dankbaar voor.
Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,En pas op voor haaien.
Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je geïnteresseerd bent, we hebben net een reuzenhaaienwebsite opgestart.
Dialogue: 0,0:16:21.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Bedankt voor het luisteren.
Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)