[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:02.22,0:00:06.66,Default,,0000,0000,0000,,Ang Internet: Cybersecurity at Krimen
Dialogue: 0,0:00:06.66,0:00:11.08,Default,,0000,0000,0000,,Magandang araw ako si Jenny Martin at ako ang\Ndirektor ng cyber security
Dialogue: 0,0:00:11.08,0:00:16.30,Default,,0000,0000,0000,,investigations sa Symantec. Sa ngayon\Nnagdudulot ang cybercrime ng malalaking problema para sa
Dialogue: 0,0:00:16.30,0:00:22.55,Default,,0000,0000,0000,,lipunan nang personal, pinansiyal, at kahit na\Nsa mga usapin ng pambansang seguridad. Noon lang
Dialogue: 0,0:00:22.55,0:00:26.66,Default,,0000,0000,0000,,nakaraang ilang taon daan-daang milyong\Nnumero ng credit card ay nanakaw,
Dialogue: 0,0:00:26.66,0:00:30.54,Default,,0000,0000,0000,,sampu-sampu ng milyon-milyong numero ng \NSocial Security at rekord sa pangangalagang pangkalusugan ay
Dialogue: 0,0:00:30.54,0:00:35.36,Default,,0000,0000,0000,,nakompromiso, kahit na mga nuclear centrifuges\Nna na-hack, at mga walang piloto na
Dialogue: 0,0:00:35.36,0:00:40.09,Default,,0000,0000,0000,,aerial drone ay na-hijack. Ginagawa ang lahat ng ito\Nsa pamamagitan ng pagsasamantala sa mga bulnerabilidad
Dialogue: 0,0:00:40.09,0:00:45.06,Default,,0000,0000,0000,,sa hardware at software o mas madalas\Nsa pamamagitan ng pagsasamantala sa mga hindi sinasadyang
Dialogue: 0,0:00:45.06,0:00:53.30,Default,,0000,0000,0000,,desisyon na ginawa ng mga tao gamit ang\Nsoftware. Ang mga taong nakatuon sa mga cyber crime
Dialogue: 0,0:00:53.30,0:00:57.60,Default,,0000,0000,0000,,na ito ay walang iisang profile o\Nmotibasyon. Maaari itong sinuman mula sa isang
Dialogue: 0,0:00:57.60,0:01:03.33,Default,,0000,0000,0000,,internasyonal na terorista hanggang sa isang tinedyer na nakikipagpaligsahan para sa karapatan ng pagmamayabang. Sa ngayon ang mga pinakamalaking
Dialogue: 0,0:01:03.33,0:01:08.96,Default,,0000,0000,0000,,bansa hindi lang ang may regular na hukbo\Npero mayroon ding cyber na hukbo na armadong mabuti. Sa
Dialogue: 0,0:01:08.96,0:01:12.50,Default,,0000,0000,0000,,katunayan ang susunod na Digmaang Pandaigdig ay maaaring hindi paglalabanan gamit ang mga tradisyonal na armas, pero gamit ang
Dialogue: 0,0:01:12.50,0:01:17.21,Default,,0000,0000,0000,,mga computer na ginagamit sa pagsasara ng mga pambansang panustos sa tubig, grid ng enerhiya, at
Dialogue: 0,0:01:17.21,0:01:25.33,Default,,0000,0000,0000,,sistema ng transportasyon. Kumusta ako si Parisa at\Nako ang Google Security Princess. Nakapagtrabaho na ako
Dialogue: 0,0:01:25.33,0:01:29.54,Default,,0000,0000,0000,,sa maraming iba't ibang produkto\Nat maraming iba't ibang paraan upang subukan at
Dialogue: 0,0:01:29.54,0:01:33.60,Default,,0000,0000,0000,,gawing ligtas hangga't maaari ang ating software.
Dialogue: 0,0:01:33.60,0:01:36.69,Default,,0000,0000,0000,,Ngayon tingnan natin kung paano gumagana ang\Ncybercrime sa ilalim ng hood
Dialogue: 0,0:01:36.69,0:01:41.32,Default,,0000,0000,0000,,Matututo tayo tungkol sa mga virus ng software,\Natake na pagtanggi ng serbisyo, at phishing scam.
Dialogue: 0,0:01:41.32,0:01:46.17,Default,,0000,0000,0000,,Sa biolohiya at buhay, ang isang virus ay isang\Norganismo na kumakalat sa pag-ubo,
Dialogue: 0,0:01:46.17,0:01:49.13,Default,,0000,0000,0000,,pagbahing o pisikal na kontak.
Dialogue: 0,0:01:49.13,0:01:53.37,Default,,0000,0000,0000,,Gumagana ang mga virus sa pamamagitan ng paglalagay ng impeksiyon sa mga selula, pag-iniksiyon ng kanilang materyal na henetiko, at
Dialogue: 0,0:01:53.37,0:01:59.14,Default,,0000,0000,0000,,paggamit sa mga selulang iyon upang mag-replicate. Magagawa nila ang mga tao na talagang magkasakit at saka ikalat sa iba pang tao.
Dialogue: 0,0:01:59.14,0:02:04.29,Default,,0000,0000,0000,,Gumagana ang computer virus sa katulad na paraan. Ang isang\Nvirus ay isang maipapatupad na program na
Dialogue: 0,0:02:04.29,0:02:10.09,Default,,0000,0000,0000,,nai-install, kadalasang hindi sinasadya, at pinipinsala ang gumagamit at kanilang computer. Posible rin na
Dialogue: 0,0:02:10.09,0:02:16.21,Default,,0000,0000,0000,,kumalat ang virus mismo sa iba pang\Ncomputer. Ngayon paano muna nakakapasok ang virus sa
Dialogue: 0,0:02:16.21,0:02:19.88,Default,,0000,0000,0000,,computer mo? May dalawang\Nparaan na maaaring bigyan ng impeksiyon ng isang umaatake ang computer
Dialogue: 0,0:02:19.88,0:02:24.73,Default,,0000,0000,0000,,ng isa. Pinapainan nila ang isang biktima upang\Ni-install ang isang program na may panlilinlang tungkol sa
Dialogue: 0,0:02:24.73,0:02:29.20,Default,,0000,0000,0000,,layunin ng programa, kaya halimbawa maraming\Nvirus ay nagbabalatkayo bilang mga update sa seguridad.
Dialogue: 0,0:02:29.20,0:02:35.92,Default,,0000,0000,0000,,Posible rin na ang software sa computer mo ay may\Nbulnerabilidad para mai-install ng umaatake ang sarili nito
Dialogue: 0,0:02:35.92,0:02:39.33,Default,,0000,0000,0000,,nang hindi kinakailangan ang hayagang permiso.
Dialogue: 0,0:02:39.33,0:02:43.59,Default,,0000,0000,0000,,Sa sandaling nasa computer mo ang virus maaari nitong\Nnakawin o tanggalin ang anuman sa mga file mo,
Dialogue: 0,0:02:43.59,0:02:47.96,Default,,0000,0000,0000,,kontrolin ang iba pang program, o kahit hayaan\Nang isa na kontrolin nang malayuan ang
Dialogue: 0,0:02:47.96,0:02:50.34,Default,,0000,0000,0000,,computer mo.
Dialogue: 0,0:02:50.34,0:02:55.83,Default,,0000,0000,0000,,Gamit ang mga computer virus, maaaring kunin ng mga hacker\Nang mahigit milyong computer sa buong mundo
Dialogue: 0,0:02:55.83,0:03:01.28,Default,,0000,0000,0000,,at saka gamitin sila bilang isang digital na hukbo, kilala sa ibang pagkakataon bilang isang botnet, upang atakehin at alisin ang mga website.
Dialogue: 0,0:03:01.28,0:03:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Ang uring ito ng atake ay tinatawag na\Nipinamahaging pagtanggi ng serbisyo.
Dialogue: 0,0:03:07.27,0:03:10.47,Default,,0000,0000,0000,,Ang isang pagtanggi ng serbisyo ay kapag kinaya \Nng mga hacker ang isang website gamit ang napakaraming
Dialogue: 0,0:03:10.47,0:03:14.84,Default,,0000,0000,0000,,hiling. Tinatawag namin itong ipinamahaging\Npagtanggi-ng-serbisyo kapag nanggagaling ang atake sa maraming
Dialogue: 0,0:03:14.84,0:03:16.54,Default,,0000,0000,0000,,computer nang minsanan.
Dialogue: 0,0:03:16.54,0:03:21.95,Default,,0000,0000,0000,,Karamihan sa mga website ay handang tumugon sa\Nmga milyong hiling kada araw, pero patamaan mo
Dialogue: 0,0:03:21.95,0:03:25.43,Default,,0000,0000,0000,,sila ng bilyon o trilyong hiling, na nanggagaling sa\Niba't ibang lugar,
Dialogue: 0,0:03:25.43,0:03:31.50,Default,,0000,0000,0000,,ang mga computer ay nao-overload at tumitigil\Nsa pagtugon. Isa pang pandaraya na ginagamit ng
Dialogue: 0,0:03:31.50,0:03:35.97,Default,,0000,0000,0000,,mga cybercriminal ay ipadala ang malaking bilang ng spam\Nemail sa pagtatangka na lokohin ang mga tao
Dialogue: 0,0:03:35.97,0:03:39.11,Default,,0000,0000,0000,,na magbahagi ng sensitibong personal na impormasyon.
Dialogue: 0,0:03:39.11,0:03:44.92,Default,,0000,0000,0000,,Ito ang tinatawag na phishing scam. Ang isang phishing scam ay\Nkapag nakatanggap ka ng tila
Dialogue: 0,0:03:44.92,0:03:49.59,Default,,0000,0000,0000,,mapagkakatiwalaang email na hinihingian ka na mag-log in\Nsa account mo, pero sa pagpindot sa email
Dialogue: 0,0:03:49.59,0:03:51.56,Default,,0000,0000,0000,,ang nagdadala sa iyo sa isang pekeng website.
Dialogue: 0,0:03:51.56,0:03:55.60,Default,,0000,0000,0000,,Kung nag-log in ka sa anumang paraan naloko ka\Nsa pagbibigay ng password mo.
Dialogue: 0,0:03:55.60,0:04:00.39,Default,,0000,0000,0000,,Maaari na gamitin ng mga hacker ang mga login\Ncredential mo upang i-access ang mga totoong account mo
Dialogue: 0,0:04:00.39,0:04:05.52,Default,,0000,0000,0000,,upang nakawin ang impormasyon o malamang kahit na\Nnakawin ang pera mo. Sa kabutihang palad may napakaraming
Dialogue: 0,0:04:05.52,0:04:09.92,Default,,0000,0000,0000,,kompanya, batas at organisasyon sa pamahalaan\Nna nagtatrabaho upang gawin ang
Dialogue: 0,0:04:09.92,0:04:14.75,Default,,0000,0000,0000,,internet na mas ligtas, pero ang mga pagsisikap na ito ay \Nhindi sapat.
Dialogue: 0,0:04:14.75,0:04:18.45,Default,,0000,0000,0000,,Maaari mong isipin na kapag ang sistema ng computer\Nay na-hack ang problema ay ang disenyo ng
Dialogue: 0,0:04:18.45,0:04:22.86,Default,,0000,0000,0000,,seguridad o ang software. Siyamnapug porsiyento\Nng oras na na-hack ang sistema
Dialogue: 0,0:04:22.86,0:04:26.98,Default,,0000,0000,0000,,gayunpaman, ay hindi dahil sa security bug, pero dahil sa isang\Nsimpleng pagkakamali na gawa ng
Dialogue: 0,0:04:26.98,0:04:35.07,Default,,0000,0000,0000,,isang tao. Lumalabas na may mga hakbang na maaari nating\Ngamiting lahat upang protektahan ang ating sarili. Madalas
Dialogue: 0,0:04:35.07,0:04:39.04,Default,,0000,0000,0000,,na ang mga aksiyon mo hindi lang inaapektuhan ang\Nseguridad ng sarili mong datos at computer, pero ang
Dialogue: 0,0:04:39.04,0:04:41.55,Default,,0000,0000,0000,,seguridad ng lahat sa paaralan mo,
Dialogue: 0,0:04:41.55,0:04:46.51,Default,,0000,0000,0000,,lugar ng trabaho, at bahay. Sa bilyon-bilyon o triyon-trilyon\Nna dolyar ang nakataya
Dialogue: 0,0:04:46.51,0:04:51.59,Default,,0000,0000,0000,,nagiging mas matalino ang mga cybercriminal bawat taon at\Nlahat tayo ay kailangang umalinsabay.