1
00:00:00,242 --> 00:00:02,171
"Mario!"

2
00:00:03,049 --> 00:00:04,810
"Ó! Hjálp!"

3
00:00:25,151 --> 00:00:30,082
Velkomin í þáttaröðina okkar þar sem við skoðum
hlutverk og birtingarmyndir kvenna í tölvuleikjum

4
00:00:30,082 --> 00:00:36,447
Í þáttunum könnum við þau minni, frásagnartól
og munstur sem oftast tengjast konum í tölvuleikjum

5
00:00:36,447 --> 00:00:39,410
á kerfisbundinn hátt
með heildarmyndina í huga.

6
00:00:39,410 --> 00:00:43,079
Í þáttaröðinni verða margir vinsælir leikir og
ástsælar sögupersónur rýndar á gagnrýninn hátt.

7
00:00:43,079 --> 00:00:46,463
en munið, að það er bæði mögulegt,
og jafnvel nauðsynlegt,

8
00:00:46,463 --> 00:00:52,672
að hafa ánægju af listformi, en vera um leið
gagnrýninn á galla þess og neikvæðar hliðar.

9
00:00:52,672 --> 00:00:56,917
En komun okkur að efninu,
og sökkvum okkur í að kanna Yngismær í neyð.

10
00:00:58,134 --> 00:01:01,259
Við skulum byrja á sögunni um
leikinn sem enginn fékk að spila.

11
00:01:01,259 --> 00:01:08,665
Árið 1999, vann fyrirtækið 'Rare' að gerð frumsamins
leiks fyrir Nintendo 64, sem hét Dinosaur Planet

12
00:01:08,665 --> 00:01:14,193
Í leiknum átti önnur af spilanlegu aðalpersónunum
að vera 16 ára hetja að nafni Krystal.

13
00:01:14,193 --> 00:01:19,326
Hún þurfti að ferðast um tímann, berjast við 
forsöguleg skrímsli með galdrastafnum sínum

14
00:01:19,326 --> 00:01:24,408
og bjarga heiminum. Hún var sterk,
hún gat allt og hún var hetja.

15
00:01:24,408 --> 00:01:27,109
"Og hver ert þú, dýrastelpa?"

16
00:01:27,109 --> 00:01:28,860
"Ég heiti Krystal"

17
00:01:40,214 --> 00:01:41,820
Ansi svalt, ekki satt?

18
00:01:41,820 --> 00:01:44,904
Eða það hefði verið það.
Leikurinn var nefnilega aldrei gefinn út.

19
00:01:44,920 --> 00:01:49,720
Þegar þróun verkefnisins var alveg að ljúka,
grínaðist frægi leikjahönnuðurinn, Shigeru Miyamoto

20
00:01:49,720 --> 00:01:54,766
með að honum finndist að þetta ætti frekar að
verða þriðji leikurinn í Star Fox leikjaseríunni sinni.

21
00:01:54,766 --> 00:01:57,451
Sem var einmitt það sem hann og Nintendo
gerðu á næstu tveimur árum.

22
00:01:57,451 --> 00:02:03,462
Þeir endurskrifuðu og -hönnuðu leikinn og gáfu hann út
sem Star Fox Adventures fyrir Game Cube árið 2002

23
00:02:03,462 --> 00:02:08,961
Í þessari endurbættu útgáfu var Krystal, sem hafði
verið aðalpersónan, orðin að Yngismær í neyð

24
00:02:08,961 --> 00:02:12,502
og situr, megnið af leiknum, föst í kristalsfangelsi

25
00:02:12,502 --> 00:02:15,699
og bíður eftir að vera bjargað
af nýju aðal hetjunni, Fox McCloud.

26
00:02:15,699 --> 00:02:19,259
Hasarsenunum í leiknum, sem voru
upprunalega samdar fyrir Krystal

27
00:02:19,259 --> 00:02:21,802
var breytt þannig að Fox kom í staðinn.

28
00:02:21,802 --> 00:02:25,317
Krystal var klædd í efnisminni og kynferðislegri fatnað.

29
00:02:26,470 --> 00:02:29,102
"Vá! Hún er falleg!!"

30
00:02:35,796 --> 00:02:38,072
"Hvað er ég að gera?"

31
00:02:38,072 --> 00:02:43,516
Og, já. Þarna er spiluð hallærisleg saxafóntónlist
til að það sé alveg á tæru

32
00:02:43,516 --> 00:02:47,824
að hún er núna girnileg, jafnvel
meðan hún er meðvitundarlaus.

33
00:02:47,824 --> 00:02:56,003
Til að kóróna allt saman, notar Fox núna galdrastafinn
hennar í baráttu sinni til að bjarga henni.

34
00:02:56,003 --> 00:02:59,173
Sagan um það hvernig Krystal breyttist úr
aðal hetjunni í sínu eigin magnaða ævintýri

35
00:02:59,173 --> 00:03:01,516
í framtakslaust fórnarlamb í leik einhvers annars

36
00:03:01,516 --> 00:03:05,735
sýnir hvernig Yngismær í neyð minnið
gerir kvenpersónur valdalausar

37
00:03:05,735 --> 00:03:09,237
og sviptir þær tækifærinu á að vera
hetjur upp á sitt einsdæmi

38
00:03:10,222 --> 00:03:14,947
Á ensku kallast Yngismær í neyð 'Damsel in distress',
sem er á frönsku 'demoiselle en détresse'.

39
00:03:14,947 --> 00:03:17,358
'Demoiselle' þýðir bara 'ung kona'

40
00:03:17,358 --> 00:03:23,778
en 'détresse' má þýða sem, hræðsla eða örvænting
þess sem er yfirgefinn, hjálparlaus eða í hættu.

41
00:03:23,778 --> 00:03:27,142
Sem minni, er Yngismær í neyð, frásagnartól

42
00:03:27,142 --> 00:03:30,149
þar sem kvenpersóna er sett í háskalegar aðstæður

43
00:03:30,149 --> 00:03:34,628
sem hún sleppur ekki úr að sjálfsdáðum
og þarf að vera bjargað af karlpersónu,

44
00:03:34,628 --> 00:03:38,910
og er oftast helsta hvatning eða markmið
aðalpersónunnar í sögunni.

45
00:03:38,910 --> 00:03:42,231
Í tölvuleikjum er þetta oftast gert með mannráni

46
00:03:42,231 --> 00:03:46,483
en yngismærin getur líka 
t.d. verið fryst eða andsetin.

47
00:03:46,483 --> 00:03:51,490
Oft er yngismærin fjölskyldumeðlimur 
hetjunnar eða hann ástfanginn af henni -

48
00:03:51,490 --> 00:03:56,673
prinsessur, eiginkonur, kærustur 
og systur eru gjarnan notaðar.

49
00:03:57,458 --> 00:04:01,985
Vissulega er Yngismær í neyð nokkrum 
þúsundum ára eldri en tölvuleikir.

50
00:04:01,985 --> 00:04:06,578
Minnið er hægt að rekja til forngrísku
goðsagnarinnar um Perseus.

51
00:04:06,578 --> 00:04:10,536
Í goðsögninni er sæskrímsli í þann 
mund að gleypa Andrómedu

52
00:04:10,536 --> 00:04:14,081
þar sem hún er bundin nakin við klett, sem mannfórn.

53
00:04:14,081 --> 00:04:18,929
Perseus drepur skrímslið, bjargar prinsessunni
og gerir hana að eiginkonu sinni.

54
00:04:18,929 --> 00:04:25,065
Á miðöldum var Yngismær í neyð algengt minni
í fjölmörgum kvæðabálkum, og ævintýrum.

55
00:04:25,065 --> 00:04:28,736
Björgun varnarlausrar konu var oft 
sett fram sem grunnur að öllu

56
00:04:28,736 --> 00:04:33,223
eða tilgangur lífins í
rómönsum og ljóðum þessa tíma,

57
00:04:33,223 --> 00:04:38,853
um farand-riddara í ævintýraleit til að 
sanna hetjulund sína, krafta og dygð.

58
00:04:38,856 --> 00:04:42,992
Í byrjun 20.aldar urðu kvenkyns
fórnarlömb, uppáhalds klisja

59
00:04:43,002 --> 00:04:48,752
á upphafsárum bandaríska kvikmyndaiðnaðarins,
af því hún var einfalt frásagnartól fyrir bíótjaldið.

60
00:04:48,752 --> 00:04:55,355
Frægt dæmi er stuttmynd frá 1913 um Keystone
löggurnar - *Barney Oldfield's Race for a Life*

61
00:04:55,356 --> 00:05:01,256
en þar er hið klassíska atriði: Kona bundin við
járnbrautarteina af illmenni með yfirvaraskegg.

62
00:05:03,563 --> 00:05:07,426
Um þetta leyti birtist sagnaminnið um risa-
apann, sem nemur öskrandi konu á brott

63
00:05:07,426 --> 00:05:11,611
og nær mikilli útbreiðslu og vinsældum 
í öllum tegundum miðlunar.

64
00:05:11,611 --> 00:05:15,387
t.d. er ástkona Tarsans, Jane,
hremmd af groddalegum mannapa.

65
00:05:15,404 --> 00:05:20,440
í reyfara Edgar Rice Burroughs
frá 1912 *Tarsan og aparnir.*

66
00:05:20,440 --> 00:05:24,276
Árið 1930 notaði Walt Disney þetta
minni, í Mikka mús teiknimynd

67
00:05:24,276 --> 00:05:26,237
sem hét *The Gorilla Mystery*.

68
00:05:28,897 --> 00:05:34,787
Myndefnið var einnig notað af bandaríska hernum
á auglýsinga veggspjaldi fyrir Fyrri heimstyrjöldina.

69
00:05:34,787 --> 00:05:38,918
En árið 1933 gerðist tvennt,
sem fimmtíu árum síðar

70
00:05:38,918 --> 00:05:45,590
gerði það að Yngismær í neyð minnið varð
grunnvallar þáttur í tölvulekjum sem miðli.

71
00:05:45,590 --> 00:05:51,581
Annars vegar, Paramount Pictures kynnti
til sögunnar teiknimyndirnar um Stjána bláa.

72
00:05:51,581 --> 00:05:58,853
Formúlan í flestum stuttmyndunum var Stjáni
að bjarga Stínu Stöng frá mannræningjum.

73
00:05:58,853 --> 00:06:05,082
Hins vegar, í marsmánuði, frumsýndi RKO
kvikmyndaverið hina gríðarvinsælu King Kong

74
00:06:05,082 --> 00:06:11,116
þar sem risa api rænir ungri konu og er loks drepinn
meðan hann reynir að halda yfirráðum yfir henni.

75
00:06:13,436 --> 00:06:16,994
Spólum nú áfram til 1981, þegar
japanska fyrirtækið Nintendo

76
00:06:16,994 --> 00:06:20,172
fékk ungum hönnuði að nafni Shigeru Miyamoto

77
00:06:20,172 --> 00:06:23,802
það verkefni að búa til nýjan leik í
spilakassa á Bandaríkjamarkað.

78
00:06:23,802 --> 00:06:28,264
Í byrjun var hugmyndin að gera leik
með Stjána bláa í aðalhlutverki

79
00:06:28,264 --> 00:06:30,676
en þegar Nintendo tókst ekki að tryggja sér réttinn

80
00:06:30,676 --> 00:06:36,683
bjó Miyamoto til sínar eigin persónur til að fylla í
eyðurnar, með sterkri tilvísan í *King Kong*

81
00:06:39,775 --> 00:06:44,106
Hetja leiksins 'Jump Man' hafði það hlutverk
að bjarga yngismeyju sem hét 'Lady'

82
00:06:44,106 --> 00:06:47,157
sem hafði verið numin á brott af risa apa.

83
00:06:47,157 --> 00:06:50,506
Í seinni útgáfum fékk hún nafnið 'Pauline'.

84
00:06:51,906 --> 00:06:56,619
Jafnvel þótt Donkey Kong sé e.t.v. frægasti
gamli spilakassaleikurinn með Yngismær í neyð

85
00:06:56,619 --> 00:06:59,455
þá var hann ekki fyrsta skiptið sem
Miyamoto notaði þetta minni.

86
00:06:59,455 --> 00:07:04,957
Tveimur árum fyrr hafði hann
aðstoðað við hönnun leiksins 'Sheriff'.

87
00:07:04,957 --> 00:07:07,803
Í honum var kvenlegt hrúgald af punktum

88
00:07:07,803 --> 00:07:12,218
kallað 'Beauty' (Hin Fallega),
sem þurfti að bjarga frá flokki bófa.

89
00:07:12,218 --> 00:07:17,848
Hetjan fær svo 'sigurkoss' í verðlaun
fyrir hugrekki sitt, í lokin.

90
00:07:17,848 --> 00:07:21,228
Nokkrum árum síðar, endurnýtti Miyamoto
hönnun sína að Donkey Kong.

91
00:07:21,228 --> 00:07:25,312
Pauline varð fyrirmyndin að nýrri
yngismær, prinsessunni 'Toadstool'

92
00:07:25,312 --> 00:07:28,961
og 'Jump Man' breyttist í vel þekktan pípara.

93
00:07:39,541 --> 00:07:45,126
Prinsessan 'Peach' er að mörgu leyti
dæmigerðasta útgáfan af Yngismær í neyð.

94
00:07:45,126 --> 00:07:50,506
Þessi ólánssama prinsessa er í fjórtan af
grunn-leikjunum í Super Mario Bros röðinni

95
00:07:50,506 --> 00:07:53,093
og henni er rænt í þrettán þeirra.

96
00:08:01,648 --> 00:08:05,028
Norður Ameríska útgáfan af
Super Mario Bros 2, frá 1988

97
00:08:05,028 --> 00:08:09,689
er eini leikurinn í grunn-leikjaröðinni
þar sem Peach er ekki rænt

98
00:08:09,689 --> 00:08:12,495
og er jafnframt eini leikurinn þar sem
leikmen geta valið að spila sem hún,

99
00:08:12,495 --> 00:08:16,372
þó rétt sé að taka fram að sá leikur átti
upphaflega ekki að verða Mario leikur.

100
00:08:16,372 --> 00:08:20,119
Leikurinn var upphaflega gefinn út
í Japan með allt öðru heiti

101
00:08:20,119 --> 00:08:22,499
kallaður "Yume Kōjō: Doki Doki Panic"

102
00:08:22,499 --> 00:08:27,200
sem mætti þýða sem "Draumasmiðja: Stressandi panikk"

103
00:08:38,468 --> 00:08:45,926
Nintendo í Bandaríkjunum fannst upprunalegi japanski
Super Mario Bros 2 of erfiður og líkur fyrsta leiknum

104
00:08:45,936 --> 00:08:51,226
svo þeir breyttu "Doki Doki Panic" til að
innihalda Mario og Luigi í staðinn.

105
00:08:51,236 --> 00:08:54,907
En í Japanska leiknum var hægt
að spila fjórar persónur.

106
00:08:59,260 --> 00:09:04,411
Svo hönnuðirnir ákváðu að nota Toad og 
Prinsessuna til að fylla í seinustu tvö hólfin

107
00:09:04,411 --> 00:09:07,801
til að vinna út frá teikningum sem voru til fyrir.

108
00:09:07,801 --> 00:09:12,798
Svo í raun og veru, var Peach
eiginlega óvart spilanleg þarna.