WEBVTT

00:00:27.910 --> 00:00:30.435
KARŞILIKLI YARDIMLAŞMA

00:00:32.515 --> 00:00:37.550
Karşılıklı Yardımlaşma, anarşist pratiğin ardındaki temel faktörlerden birisidir ve anarşistlerin

00:00:37.550 --> 00:00:40.780
sosyal örgütlenmeye dair fikirlerinin geniş bir şekilde
anlaşılması için temel bir çerçevedir.

00:00:40.780 --> 00:00:43.250
Fakat... Karşılıklı Yardımlaşma 
tam olarak nedir?

00:00:43.250 --> 00:00:48.260
Peki... en basit biçimiyle, karşılıklı yardımlaşma, dahil olan herkesin paylaştığı ortak çıkarlar adına

00:00:48.260 --> 00:00:52.620
iki veya daha fazla insanın bir problemi çözmek için birlikte çalıştıkları bir oyun motivasyonudur.

00:00:52.620 --> 00:00:56.960
Diğer bir deyişle,
ortak fayda adına işbirliğidir.

00:00:56.960 --> 00:01:02.730
Bu şekilde anlaşıldığında, bunun yeni
veya anarşistlere özgü bir fikir olmadığı aşikardır.

00:01:02.730 --> 00:01:07.360
Aslında, ilk toplumlar hayatta kalmanın bir yolu olarak 
karşılıklı yardımlaşmayı uyguluyorlardı,

00:01:07.360 --> 00:01:12.940
ve bugüne kadar bu mantığın bitki ve hayvan
alemlerinde de sayısız örneği gözlemlenmiştir.

00:01:13.000 --> 00:01:17.700
Anarşistlerin karşılıklı yardımlaşmayı özellikle benimsemesini anlayabilmek için, 100 yıl öncesine geri dönmemiz gerekir:

00:01:17.700 --> 00:01:22.400
tüm zamanların en verimli sakallılarından
biri olmasının yanı sıra,

00:01:22.400 --> 00:01:26.160
başarılı bir zoolog
ve bir evrimci biyolog da olan

00:01:26.170 --> 00:01:29.850
ünlü Rus anarşisti 
Pyotr Kropotkin'in yazılarına.

00:01:31.530 --> 00:01:36.250
Kropotkin'in zamanında,
evrimci biyolojiye ağırlıklı olarak

00:01:36.250 --> 00:01:39.950
Thomas H. Huxley gibi
Sosyal Darwinistlerin fikirleri hakimdi.

00:01:39.950 --> 00:01:44.440
Huxley ve benzerleri Charles Darwin'in meşhur
"güçlü olanın hayatta kalması" görüşünü

00:01:44.450 --> 00:01:47.340
insan toplumlarına umarsızca uygulayarak
mevcut toplumsal hiyerarşilerin

00:01:47.340 --> 00:01:53.420
doğal seçilimin veya özgür egemen bireyler 
arasındaki rekabetin sonuçları olduğu ve bu nedenle,

00:01:53.420 --> 00:01:57.830
insan evriminde önemli ve kaçınılmaz
bir faktör olduğu sonucuna vardılar.

00:01:57.830 --> 00:02:02.380
Bu görüşler, toplumda kendi ayrıcalıklı konumları için
sahte bilimsel bir meşruiyet ve

00:02:02.380 --> 00:02:07.170
ayrıca Asya, Afrika ve Amerika kıtalarının
Avrupalılar tarafından sömürgeleştirilmesi için

00:02:07.170 --> 00:02:12.440
ırkçı birer rasyonellik sağladığından özellikle
zengin ve siyasi olarak güçlü beyaz erkekler arasında

00:02:12.440 --> 00:02:17.220
popüler olması pek de şaşırtıcı değildi.

00:02:17.220 --> 00:02:21.741
Kropotkin bu aklıselime karşı koydu ve 1902'de Karşılıklı Yardımlaşma: Evrimin Bir Faktörü adında

00:02:21.741 --> 00:02:26.730
bir kitap yazdı. Bu kitapta, evrimdeki
basiretsiz bireysel rekabetin ötesinde bir şey

00:02:26.730 --> 00:02:30.290
olduğunu kanıtladı.

00:02:31.550 --> 00:02:36.000
Kropotkin, birlikte çalışabilen veya diğer türlerle
karşılıklı faydaya dayalı

00:02:36.000 --> 00:02:40.750
ortak yaşama yönelik tertibatlar oluşturan türlerin, kendi çevrelerine daha iyi uyum sağladıklarını

00:02:40.750 --> 00:02:45.650
ve bunu yapmayan veya yapamayan
türlere göre rekabet avantajları olduğunu kanıtladı.

00:02:45.650 --> 00:02:50.110
Günümüzün metropol toplumlarında,
apartman daireleri, banka hesapları,

00:02:50.110 --> 00:02:54.660
akıllı telefonları ve facebook profilleri ile kuşanmış
insanlar kendilerini bağımsız ve kendi kendine yeten

00:02:54.660 --> 00:02:56.180
bireyler olarak
görmek için sosyalleşirler.

00:02:56.180 --> 00:03:01.489
Fakat, bu bağımsızlık görüşü, bizleri atomize edilmiş
ve kolaylıkla kontrol edilebilir müşterilere

00:03:01.489 --> 00:03:06.280
dönüştürmek, sadece bizim kısa vadeli tatminimizle
ilgilenen şirketler ve devletler tarafından

00:03:06.280 --> 00:03:08.560
yüceltilen bir efsanedir.

00:03:08.560 --> 00:03:12.060
Gerçek şu ki, insanlar inanılmaz bir biçimde
karşılıklı olarak birbirlerine bağlıdır.

00:03:12.060 --> 00:03:15.060
Bu aslında, bizim bir tür olarak
başarımızın anahtarı.

00:03:15.060 --> 00:03:19.090
Yediğin yemeğin ya da giydiğin kıyafetlerin
nereden geldiği hakkında

00:03:19.090 --> 00:03:20.250
hiç düşündün mü?

00:03:20.250 --> 00:03:24.260
Evini ya da arabanı yaratan
emeği ya da malzemeleri?

00:03:24.260 --> 00:03:28.829
Uygarlığın konforlarını bir kenara bırakarak başımızın çaresine bakalım, sadece birkaçımız bir hafta hayatta kalabilir.

00:03:28.829 --> 00:03:32.949
Her gün tükettiğimiz onbinlerce şeyin
ufak bir kısmını bile üretebilmek

00:03:32.949 --> 00:03:34.729
bir kenara dursun.

00:03:34.729 --> 00:03:39.109
Dev piramitlerin Eski Mısır'ın firavunları tarafından hizmete sokulmasından, bugünün küresel çaptaki

00:03:39.109 --> 00:03:43.200
üretim ve arz zincirlerine kadar, 
egemen sınıfın işlevi, daima

00:03:43.200 --> 00:03:44.979
insan faaliyetini düzenlemek oldu.

00:03:44.979 --> 00:03:48.590
Ve aynı şeyleri yaptıkları her yerde, 
zor kullanımına bel bağladılar.

00:03:48.590 --> 00:03:53.479
Kapitalizm koşullarında, bu faaliyet ya doğrudan şiddet ya da mülkün ve refahın özel mülkiyetine dayalı bir sistem

00:03:53.479 --> 00:03:58.870
tarafından yaratılan açlık tehdidi 
yoluyla düzenleniyor.

00:03:58.870 --> 00:04:02.989
Kapitalizm, kar amaçlı
olduğu sürece,

00:04:02.989 --> 00:04:03.989
insanlara pek şaşırtıcı şeyler 
yapmaları için ilham verebilir.

00:04:03.989 --> 00:04:06.830
Ama kar motivasyonunun 
yokluğunda, küresel yoksulluktan,

00:04:06.830 --> 00:04:12.960
hastalıkların önlenmesinden, zehirli plastiklerin
okyanuslardan temizlenmesine kadar

00:04:12.960 --> 00:04:14.930
asla başarılamayacak
pek çok önemli iş vardır.

00:04:14.930 --> 00:04:19.358
Bunları yerine getirmek için; bizim, 
bizi ayakta tutan dünyaya ve bizi birbirimize bağlayan

00:04:19.358 --> 00:04:22.040
değerler sisteminde 
bir değişikliğe ihtiyacımız var.

00:04:22.040 --> 00:04:24.560
Kapitalizmden bir uzaklaşma...


00:04:24.560 --> 00:04:26.380
karşılıklı yardımlaşmaya doğru.

00:04:26.380 --> 00:04:30.580
Anarşistlerin karşılıklı yardımlaşma
idealine bakışları, bugün açık kaynak geliştiricilerde

00:04:30.580 --> 00:04:34.979
ve Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA)
takibini engellemek için

00:04:34.979 --> 00:04:36.560
yeni şifreleme biçimleriyle ortaya çıkan
programcıların pratiklerinde görülebilir.

00:04:36.560 --> 00:04:41.009
Bir çocuk bakıcı kolektifinde bir araya gelmiş komşularda ve

00:04:41.009 --> 00:04:45.160
Katrina ve Sandy kasırgaları gibi felaketlerin sonucunda, 
devlet kurumlarının yokluğunda,

00:04:45.160 --> 00:04:49.180
bir diğerinin yardımına koşturan ve 
birbirlerini tanımayan harika insanlar

00:04:49.180 --> 00:04:52.939
kendi hayatlarını çocuklarını Esat’ın varil bombaları tarafından vurulan bina enkazlarından çıkarmak için riske atan

00:04:52.939 --> 00:04:57.270
Halepli Beyaz Miğferliler'in
cesurluğunda görülebilir.

00:04:57.270 --> 00:05:02.024
İnsan etkinliğinin yapay olarak kıtlaştırılan kaynaklar
üzerindeki sonu gelmeyen rekabet ilkelerini

00:05:02.074 --> 00:05:07.024
temel alarak örgütlenmediği, aksine insan ihtiyaçlarının karşılanması arayışında olduğu bir dünya hayal et.

00:05:07.374 --> 00:05:12.594
İşte o zaman, anarşistlerin yaratmayı amaçladığı
dünya görüşünü anlayacaksın.