[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.45,0:00:02.15,Default,,0000,0000,0000,,Ik ben geboren in Den Bosch,
Dialogue: 0,0:00:02.15,0:00:05.00,Default,,0000,0000,0000,,waarnaar de schilder\NHieronymus Bosch zichzelf noemde.
Dialogue: 0,0:00:05.00,0:00:07.39,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb altijd erg\Nvan deze schilder gehouden,
Dialogue: 0,0:00:07.39,0:00:10.30,Default,,0000,0000,0000,,die in de 15de eeuw leefde en werkte.
Dialogue: 0,0:00:10.30,0:00:12.00,Default,,0000,0000,0000,,In relatie tot moraliteit
Dialogue: 0,0:00:12.00,0:00:15.84,Default,,0000,0000,0000,,is interessant dat destijds\Nde invloed van religie afnam.
Dialogue: 0,0:00:15.84,0:00:17.45,Default,,0000,0000,0000,,Hij vroeg zich af, denk ik,
Dialogue: 0,0:00:17.45,0:00:19.51,Default,,0000,0000,0000,,wat er maatschappelijk zou gebeuren
Dialogue: 0,0:00:19.51,0:00:22.00,Default,,0000,0000,0000,,als er geen religie was,\Nof minder religie.
Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Hij schilderde "De tuin der lusten",
Dialogue: 0,0:00:25.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,door sommigen geïnterpreteerd als
Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:29.56,Default,,0000,0000,0000,,als zijnde de mensheid voor de Zondeval
Dialogue: 0,0:00:29.56,0:00:32.35,Default,,0000,0000,0000,,of de mensheid zonder de Zondeval.
Dialogue: 0,0:00:32.35,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zet je aan het denken.
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we nooit van de vrucht van kennis\Nhadden gegeten, zogezegd,
Dialogue: 0,0:00:37.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,wat voor moraliteit zouden we dan hebben?
Dialogue: 0,0:00:40.87,0:00:42.29,Default,,0000,0000,0000,,Veel later, als student,
Dialogue: 0,0:00:42.29,0:00:44.47,Default,,0000,0000,0000,,ging ik naar een heel andere tuin,
Dialogue: 0,0:00:44.47,0:00:46.81,Default,,0000,0000,0000,,een dierentuin in Arnhem
Dialogue: 0,0:00:46.81,0:00:48.86,Default,,0000,0000,0000,,waar we chimpansees houden.
Dialogue: 0,0:00:48.86,0:00:52.02,Default,,0000,0000,0000,,Dit ben ik op jonge leeftijd\Nmet een baby-chimpansee.
Dialogue: 0,0:00:52.02,0:00:54.32,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:00:54.32,0:00:56.04,Default,,0000,0000,0000,,Ik ontdekte daar
Dialogue: 0,0:00:56.04,0:00:59.75,Default,,0000,0000,0000,,dat chimpansees erg machtsbelust zijn,\Nen schreef daar een boek over.
Dialogue: 0,0:00:59.75,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Destijds lag de nadruk\Nbij veel dierenonderzoek
Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:04.64,Default,,0000,0000,0000,,op agressie en concurrentie.
Dialogue: 0,0:01:04.64,0:01:06.51,Default,,0000,0000,0000,,Ik beschreef het dierenrijk
Dialogue: 0,0:01:06.51,0:01:08.34,Default,,0000,0000,0000,,-- inclusief de mensheid --
Dialogue: 0,0:01:08.34,0:01:10.62,Default,,0000,0000,0000,,als diep van binnen rivaliserend
Dialogue: 0,0:01:10.62,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,en agressief.
Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,We denken enkel aan ons eigen gewin.
Dialogue: 0,0:01:15.00,0:01:17.23,Default,,0000,0000,0000,,Dit is de lancering van mijn boek.
Dialogue: 0,0:01:17.23,0:01:19.68,Default,,0000,0000,0000,,Ik weet niet hoe grondig ze het lazen,
Dialogue: 0,0:01:19.68,0:01:22.46,Default,,0000,0000,0000,,maar ze leken duidelijk geïnteresseerd.
Dialogue: 0,0:01:24.00,0:01:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens het proces
Dialogue: 0,0:01:26.00,0:01:28.21,Default,,0000,0000,0000,,van het onderzoek naar macht en dominantie
Dialogue: 0,0:01:28.21,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,en agressie enzovoort,
Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:33.28,Default,,0000,0000,0000,,ontdekte ik dat chimpansees\Nhet goedmaken na een gevecht.
Dialogue: 0,0:01:33.28,0:01:36.45,Default,,0000,0000,0000,,Hier zie je twee mannetjes\Ndie hebben gevochten.
Dialogue: 0,0:01:36.45,0:01:39.39,Default,,0000,0000,0000,,Ze eindigden in een boom,\Nen eentje steekt zijn hand uit.
Dialogue: 0,0:01:39.39,0:01:42.32,Default,,0000,0000,0000,,Een seconde later\Ngingen ze naar elkaar toe
Dialogue: 0,0:01:42.32,0:01:44.42,Default,,0000,0000,0000,,en ze kusten en omarmden elkaar.
Dialogue: 0,0:01:44.42,0:01:46.16,Default,,0000,0000,0000,,Nu is dat erg interessant
Dialogue: 0,0:01:46.16,0:01:49.27,Default,,0000,0000,0000,,want destijds ging alles\Nover concurrentie en agressie,
Dialogue: 0,0:01:49.27,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,dus het was volstrekt onlogisch.
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.42,Default,,0000,0000,0000,,Belangrijk is of je wint of verliest.
Dialogue: 0,0:01:53.42,0:01:55.53,Default,,0000,0000,0000,,Waarom zou je het goedmaken\Nna een gevecht?
Dialogue: 0,0:01:55.53,0:01:57.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is totaal onlogisch.
Dialogue: 0,0:01:57.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is hoe bonobo's het doen.\NBonobo's doen alles met seks.
Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus ze verzoenen zich ook met seks.
Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar het principe is exact hetzelfde.
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Het principe is dat je
Dialogue: 0,0:02:06.00,0:02:08.00,Default,,0000,0000,0000,,een waardevolle relatie hebt,
Dialogue: 0,0:02:08.00,0:02:10.00,Default,,0000,0000,0000,,die beschadigd is door conflict,
Dialogue: 0,0:02:10.00,0:02:12.14,Default,,0000,0000,0000,,dus je moet er iets aan doen.
Dialogue: 0,0:02:12.14,0:02:14.53,Default,,0000,0000,0000,,Mijn hele beeld van het dierenrijk --
Dialogue: 0,0:02:14.53,0:02:16.68,Default,,0000,0000,0000,,met de mens inbegrepen --
Dialogue: 0,0:02:16.68,0:02:18.37,Default,,0000,0000,0000,,begon toen te veranderen.
Dialogue: 0,0:02:18.92,0:02:20.36,Default,,0000,0000,0000,,We hebben een beeld
Dialogue: 0,0:02:20.36,0:02:23.04,Default,,0000,0000,0000,,in politicologie, economie,\Nde menswetenschappen,
Dialogue: 0,0:02:23.04,0:02:24.42,Default,,0000,0000,0000,,filosofie ook,
Dialogue: 0,0:02:24.42,0:02:27.06,Default,,0000,0000,0000,,dat de mens een wolf is\Nvoor zijn medemens.
Dialogue: 0,0:02:27.06,0:02:29.48,Default,,0000,0000,0000,,Diep van binnen zijn we gemeen.
Dialogue: 0,0:02:29.48,0:02:32.64,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat het beeld\Nunfair is voor de wolf.
Dialogue: 0,0:02:32.64,0:02:34.48,Default,,0000,0000,0000,,De wolf is tenslotte
Dialogue: 0,0:02:34.48,0:02:36.37,Default,,0000,0000,0000,,een zeer coöperatief dier.
Dialogue: 0,0:02:36.37,0:02:38.77,Default,,0000,0000,0000,,Daarom hebben zovelen\Nvan jullie thuis een hond,
Dialogue: 0,0:02:38.77,0:02:40.51,Default,,0000,0000,0000,,die deze eigenschappen ook heeft.
Dialogue: 0,0:02:40.51,0:02:42.48,Default,,0000,0000,0000,,Het is ook heel unfair voor de mensheid,
Dialogue: 0,0:02:42.48,0:02:46.18,Default,,0000,0000,0000,,want de mensheid is eigenlijk\Nveel coöperatiever en empathischer
Dialogue: 0,0:02:46.18,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,dan haar reputatie.
Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:50.26,Default,,0000,0000,0000,,Dus ik raakte geïnteresseerd\Nin deze thema's
Dialogue: 0,0:02:50.26,0:02:52.44,Default,,0000,0000,0000,,en in onderzoek bij andere dieren.
Dialogue: 0,0:02:52.44,0:02:54.55,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn de zuilen van moraliteit.
Dialogue: 0,0:02:54.55,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Als je iemand vraagt:\N"Waarop is moraliteit gebaseerd?",
Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.53,Default,,0000,0000,0000,,komen altijd deze twee\Nfactoren naar voren.
Dialogue: 0,0:03:00.53,0:03:02.18,Default,,0000,0000,0000,,Eén is wederkerigheid,
Dialogue: 0,0:03:02.18,0:03:05.45,Default,,0000,0000,0000,,met daaraan gekoppeld\Neen notie van rechtvaardigheid.
Dialogue: 0,0:03:05.45,0:03:07.69,Default,,0000,0000,0000,,De andere is empathie en compassie.
Dialogue: 0,0:03:07.69,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Menselijke moraliteit is meer dan dit,
Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:12.00,Default,,0000,0000,0000,,maar als je deze twee pijlers weghaalt,
Dialogue: 0,0:03:12.00,0:03:14.00,Default,,0000,0000,0000,,blijft er denk ik niet veel over.
Dialogue: 0,0:03:14.00,0:03:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn dus absoluut essentieel.
Dialogue: 0,0:03:16.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal een paar voorbeelden geven.
Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:20.24,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een heel oude video\Nvan het Yerkes Primate Center,
Dialogue: 0,0:03:20.24,0:03:23.00,Default,,0000,0000,0000,,waar ze chimpansees leren samenwerken.
Dialogue: 0,0:03:23.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Reeds zo'n honderd jaar geleden
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:29.00,Default,,0000,0000,0000,,experimenteerden we met samenwerking.
Dialogue: 0,0:03:29.00,0:03:32.72,Default,,0000,0000,0000,,We hebben hier twee jonge\Nchimpansees met een kist.
Dialogue: 0,0:03:32.72,0:03:35.51,Default,,0000,0000,0000,,Die kist is te zwaar voor één chimpansee.
Dialogue: 0,0:03:35.51,0:03:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Uiteraard ligt er voedsel op de kist.
Dialogue: 0,0:03:37.33,0:03:39.33,Default,,0000,0000,0000,,Anders zouden ze niet zo hard trekken.
Dialogue: 0,0:03:39.33,0:03:41.15,Default,,0000,0000,0000,,Ze halen de kist binnen.
Dialogue: 0,0:03:41.74,0:03:43.88,Default,,0000,0000,0000,,Je kan zien dat ze gesynchroniseerd zijn.
Dialogue: 0,0:03:43.88,0:03:46.50,Default,,0000,0000,0000,,Je ziet dat ze samenwerken,\Ngelijktijdig trekken.
Dialogue: 0,0:03:46.50,0:03:49.74,Default,,0000,0000,0000,,Dat is al een grote voorsprong\Nop veel andere dieren
Dialogue: 0,0:03:49.74,0:03:51.48,Default,,0000,0000,0000,,die dit niet zouden klaarspelen.
Dialogue: 0,0:03:51.48,0:03:53.32,Default,,0000,0000,0000,,Nu krijg je een interessanter plaatje,
Dialogue: 0,0:03:53.32,0:03:56.38,Default,,0000,0000,0000,,want nu heeft één\Nvan de chimps te eten gehad.
Dialogue: 0,0:03:56.38,0:03:59.98,Default,,0000,0000,0000,,Dus eentje is niet echt\Ngeïnteresseerd meer in de taak.
Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:04.28,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:08.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:35.00,0:04:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Kijk nu wat er op het eind gebeurt.
Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:43.15,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:52.00,0:04:54.15,Default,,0000,0000,0000,,Hij neemt zo'n beetje alles.
Dialogue: 0,0:04:54.15,0:04:57.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:04:57.00,0:04:59.17,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn twee interessante punten hierbij.
Dialogue: 0,0:04:59.17,0:05:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Eén is dat de rechterchimp
Dialogue: 0,0:05:01.00,0:05:03.33,Default,,0000,0000,0000,,volledig begrijpt dat hij\Nde partner nodig heeft.
Dialogue: 0,0:05:03.33,0:05:05.74,Default,,0000,0000,0000,,Hij begrijpt de noodzaak van samenwerking.
Dialogue: 0,0:05:05.74,0:05:08.42,Default,,0000,0000,0000,,Het tweede is dat de partner\Nbereid is te werken,
Dialogue: 0,0:05:08.42,0:05:10.26,Default,,0000,0000,0000,,ook al heeft hij geen honger.
Dialogue: 0,0:05:10.26,0:05:13.12,Default,,0000,0000,0000,,Waarom? Waarschijnlijk heeft het\Nte maken met wederkerigheid.
Dialogue: 0,0:05:13.12,0:05:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Er is veel bewijs\Nbij primaten en andere dieren
Dialogue: 0,0:05:15.96,0:05:17.75,Default,,0000,0000,0000,,dat ze wederdiensten leveren.
Dialogue: 0,0:05:17.75,0:05:19.44,Default,,0000,0000,0000,,Hij kan dus een wederdienst
Dialogue: 0,0:05:19.44,0:05:21.17,Default,,0000,0000,0000,,verwachten in de toekomst.
Dialogue: 0,0:05:21.17,0:05:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo werkt dit dus allemaal.
Dialogue: 0,0:05:23.82,0:05:25.94,Default,,0000,0000,0000,,We doen hetzelfde met olifanten.
Dialogue: 0,0:05:25.94,0:05:28.46,Default,,0000,0000,0000,,Met olifanten werken is erg gevaarlijk.
Dialogue: 0,0:05:28.46,0:05:30.22,Default,,0000,0000,0000,,Een ander probleem bij olifanten
Dialogue: 0,0:05:30.22,0:05:32.02,Default,,0000,0000,0000,,is dat je geen apparaat kan maken
Dialogue: 0,0:05:32.02,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,dat te zwaar is voor één olifant.
Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan het waarschijnlijk maken
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.51,Default,,0000,0000,0000,,maar dat zou een erg lomp apparaat zijn.
Dialogue: 0,0:05:38.92,0:05:43.15,Default,,0000,0000,0000,,Dus bij dit onderzoek\Nin Thailand met Josh Plotnik --
Dialogue: 0,0:05:43.15,0:05:46.72,Default,,0000,0000,0000,,hebben we een apparaat\Nmet daaromheen een enkel touw.
Dialogue: 0,0:05:46.72,0:05:48.76,Default,,0000,0000,0000,,Als je aan deze kant van het touw trekt,
Dialogue: 0,0:05:48.76,0:05:50.43,Default,,0000,0000,0000,,verdwijnt het aan de andere kant.
Dialogue: 0,0:05:50.43,0:05:54.12,Default,,0000,0000,0000,,Dus twee olifanten moeten\Ntegelijkertijd aan het touw trekken.
Dialogue: 0,0:05:54.12,0:05:55.77,Default,,0000,0000,0000,,Anders gebeurt er niets
Dialogue: 0,0:05:55.77,0:05:57.22,Default,,0000,0000,0000,,en het touw is weg.
Dialogue: 0,0:05:57.22,0:05:59.03,Default,,0000,0000,0000,,Op het eerste filmpje zie je
Dialogue: 0,0:05:59.03,0:06:01.81,Default,,0000,0000,0000,,twee olifanten die samen losgelaten zijn,
Dialogue: 0,0:06:01.81,0:06:03.45,Default,,0000,0000,0000,,bij het apparaat arriveren.
Dialogue: 0,0:06:03.45,0:06:06.21,Default,,0000,0000,0000,,Het apparaat staat links,\Nmet voedsel erop.
Dialogue: 0,0:06:06.21,0:06:09.22,Default,,0000,0000,0000,,Ze komen samen, ze arriveren samen,
Dialogue: 0,0:06:09.22,0:06:11.82,Default,,0000,0000,0000,,pakken samen het touw op,\Nen trekken samen.
Dialogue: 0,0:06:11.82,0:06:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is vrij eenvoudig voor hen.
Dialogue: 0,0:06:16.11,0:06:17.32,Default,,0000,0000,0000,,Daar zijn ze.
Dialogue: 0,0:06:24.79,0:06:26.46,Default,,0000,0000,0000,,En zo halen ze het binnen.
Dialogue: 0,0:06:26.46,0:06:28.33,Default,,0000,0000,0000,,Maar nu maken we het wat moeilijker.
Dialogue: 0,0:06:28.33,0:06:30.11,Default,,0000,0000,0000,,Want het hele doel van dit experiment
Dialogue: 0,0:06:30.11,0:06:32.50,Default,,0000,0000,0000,,is om te zien hoe goed\Nze samenwerking begrijpen.
Dialogue: 0,0:06:32.50,0:06:35.18,Default,,0000,0000,0000,,Begrijpen ze het zo goed\Nals de chimps, bijvoorbeeld?
Dialogue: 0,0:06:35.18,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus in de volgende stap
Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,laten we één olifant eerder los,
Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,en die olifant moet slim genoeg zijn
Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:43.48,Default,,0000,0000,0000,,om daar te blijven wachten\Nen niet te trekken --
Dialogue: 0,0:06:43.48,0:06:46.30,Default,,0000,0000,0000,,want dan verdwijnt het touw\Nen is de test voorbij.
Dialogue: 0,0:06:46.30,0:06:48.60,Default,,0000,0000,0000,,Deze olifant doet iets illegaals
Dialogue: 0,0:06:48.60,0:06:50.42,Default,,0000,0000,0000,,dat we hem niet leerden.
Dialogue: 0,0:06:50.42,0:06:52.21,Default,,0000,0000,0000,,Maar hij toont dat hij het snapt,
Dialogue: 0,0:06:52.21,0:06:55.00,Default,,0000,0000,0000,,want hij zet zijn dikke poot op het touw,
Dialogue: 0,0:06:55.00,0:06:57.48,Default,,0000,0000,0000,,gaat erop staan en wacht op de ander,
Dialogue: 0,0:06:57.48,0:07:00.00,Default,,0000,0000,0000,,die alle werk voor hem gaat doen.
Dialogue: 0,0:07:00.00,0:07:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat we noemen: klaplopen.
Dialogue: 0,0:07:03.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:08.39,Default,,0000,0000,0000,,Maar het laat de intelligentie\Nzien van de olifanten.
Dialogue: 0,0:07:08.39,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze ontwikkelen diverse\Nvan die alternatieve technieken
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:14.00,Default,,0000,0000,0000,,die we niet altijd goedkeuren.
Dialogue: 0,0:07:14.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,De andere olifant komt nu
Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:22.00,Default,,0000,0000,0000,,en trekt het naar binnen.
Dialogue: 0,0:07:39.01,0:07:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Kijk nu naar de ander.\NHij vergeet niet te eten, uiteraard.
Dialogue: 0,0:07:42.00,0:07:43.74,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:07:45.00,0:07:47.45,Default,,0000,0000,0000,,Tot zover samenwerking en wederkerigheid.
Dialogue: 0,0:07:47.45,0:07:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu iets over empathie,
Dialogue: 0,0:07:49.00,0:07:51.69,Default,,0000,0000,0000,,mijn voornaamste\Nonderzoeksthema momenteel.
Dialogue: 0,0:07:51.69,0:07:53.50,Default,,0000,0000,0000,,Empathie heeft twee kenmerken.
Dialogue: 0,0:07:53.50,0:07:57.19,Default,,0000,0000,0000,,Het begrijpende deel:\N'Het vermogen de gevoelens
Dialogue: 0,0:07:57.19,0:07:59.42,Default,,0000,0000,0000,,van een ander te begrijpen en te delen.'
Dialogue: 0,0:07:59.42,0:08:00.77,Default,,0000,0000,0000,,... en het emotionele deel.
Dialogue: 0,0:08:00.77,0:08:02.82,Default,,0000,0000,0000,,Kortom: empathie heeft twee kanalen.
Dialogue: 0,0:08:02.82,0:08:04.38,Default,,0000,0000,0000,,Een is het lichamelijke kanaal.
Dialogue: 0,0:08:04.38,0:08:06.45,Default,,0000,0000,0000,,Als je met een droevige persoon praat,
Dialogue: 0,0:08:06.45,0:08:09.55,Default,,0000,0000,0000,,zul je een droevige uitdrukking\Nen postuur aannemen.
Dialogue: 0,0:08:09.55,0:08:11.30,Default,,0000,0000,0000,,Voor je het weet voel je je droevig.
Dialogue: 0,0:08:11.30,0:08:14.51,Default,,0000,0000,0000,,Dat is het lichamelijke kanaal\Nvan emotionele empathie,
Dialogue: 0,0:08:14.51,0:08:16.63,Default,,0000,0000,0000,,dat vele dieren hebben.
Dialogue: 0,0:08:16.63,0:08:18.41,Default,,0000,0000,0000,,De gemiddelde hond heeft het ook.
Dialogue: 0,0:08:18.41,0:08:20.53,Default,,0000,0000,0000,,Daarom houden mensen zoogdieren in huis
Dialogue: 0,0:08:20.53,0:08:22.58,Default,,0000,0000,0000,,en niet schildpadden\Nof slangen en zo,
Dialogue: 0,0:08:22.58,0:08:24.47,Default,,0000,0000,0000,,die dit soort empathie niet hebben.
Dialogue: 0,0:08:24.47,0:08:26.16,Default,,0000,0000,0000,,Dan is er een cognitief kanaal:
Dialogue: 0,0:08:26.16,0:08:28.70,Default,,0000,0000,0000,,het vermogen iemands\Nperspectief aan te nemen.
Dialogue: 0,0:08:28.70,0:08:30.16,Default,,0000,0000,0000,,Dat is meer beperkt.
Dialogue: 0,0:08:30.16,0:08:33.39,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn weinig dieren -- ik denk\Ndat olifanten en apen dat kunnen --
Dialogue: 0,0:08:33.39,0:08:35.57,Default,,0000,0000,0000,,maar er zijn weinig dieren die dat kunnen.
Dialogue: 0,0:08:36.10,0:08:37.28,Default,,0000,0000,0000,,Synchronisatie,
Dialogue: 0,0:08:37.28,0:08:39.61,Default,,0000,0000,0000,,dat deel is van het\Nempathische mechanisme,
Dialogue: 0,0:08:39.61,0:08:41.77,Default,,0000,0000,0000,,is een heel oude in het dierenrijk.
Dialogue: 0,0:08:41.77,0:08:43.91,Default,,0000,0000,0000,,Bij mensen kunnen we dat bestuderen
Dialogue: 0,0:08:43.91,0:08:45.55,Default,,0000,0000,0000,,met de geeuwreflex.
Dialogue: 0,0:08:45.55,0:08:47.50,Default,,0000,0000,0000,,Mensen gapen als anderen gapen.
Dialogue: 0,0:08:47.50,0:08:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Het houdt verband met empathie.
Dialogue: 0,0:08:49.00,0:08:51.41,Default,,0000,0000,0000,,Het activeert dezelfde\Ndelen van de hersenen.
Dialogue: 0,0:08:51.41,0:08:53.96,Default,,0000,0000,0000,,We weten tevens dat mensen\Nmet een sterke geeuwreflex
Dialogue: 0,0:08:53.96,0:08:55.19,Default,,0000,0000,0000,,zeer empathisch zijn.
Dialogue: 0,0:08:55.19,0:08:57.96,Default,,0000,0000,0000,,Mensen met weinig empathie,\Nzoals autistische kinderen,
Dialogue: 0,0:08:57.96,0:08:59.75,Default,,0000,0000,0000,,hebben geen geeuwreflex.
Dialogue: 0,0:08:59.75,0:09:01.13,Default,,0000,0000,0000,,Dus het is verbonden.
Dialogue: 0,0:09:01.13,0:09:04.68,Default,,0000,0000,0000,,We testen dat in onze chimpansees\Ndoor ze een geanimeerd hoofd te tonen.
Dialogue: 0,0:09:04.68,0:09:06.60,Default,,0000,0000,0000,,Dat is wat je linksboven ziet:
Dialogue: 0,0:09:06.60,0:09:08.52,Default,,0000,0000,0000,,een geanimeerd hoofd dat gaapt.
Dialogue: 0,0:09:08.52,0:09:10.34,Default,,0000,0000,0000,,Er kijkt een chimpansee naar,
Dialogue: 0,0:09:10.34,0:09:13.29,Default,,0000,0000,0000,,een echte chimpansee\Ndie een computerscherm bekijkt
Dialogue: 0,0:09:13.29,0:09:16.23,Default,,0000,0000,0000,,waarop we deze animaties afspelen.
Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:22.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:09:22.00,0:09:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus de geeuwreflex
Dialogue: 0,0:09:24.00,0:09:26.43,Default,,0000,0000,0000,,waarmee jullie waarschijnlijk\Nallemaal bekend zijn --
Dialogue: 0,0:09:26.43,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en misschien zit je nu\Nvrij snel te gapen --
Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:32.00,Default,,0000,0000,0000,,is iets dat we delen met andere dieren.
Dialogue: 0,0:09:32.00,0:09:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Het staat in verband met\Nhet lichaamskanaal van synchronisatie
Dialogue: 0,0:09:35.00,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,dat onder empathie schuilgaat,
Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:40.00,Default,,0000,0000,0000,,en dat universeel is onder zoogdieren.
Dialogue: 0,0:09:40.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,We bestuderen ook\Ncomplexere uitdrukkingen. Dit is troost.
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een mannelijke chimp\Ndie een gevecht verloren heeft,
Dialogue: 0,0:09:46.00,0:09:48.66,Default,,0000,0000,0000,,en een jonge chimp\Nslaat een arm om hem heen
Dialogue: 0,0:09:48.66,0:09:50.29,Default,,0000,0000,0000,,om hem te kalmeren.
Dialogue: 0,0:09:50.29,0:09:53.63,Default,,0000,0000,0000,,Dat is troost. Het lijkt sterk\Nop menselijke troost.
Dialogue: 0,0:09:53.63,0:09:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Troostend gedrag
Dialogue: 0,0:09:56.00,0:09:58.39,Default,,0000,0000,0000,,wordt gedreven door empathie.
Dialogue: 0,0:09:58.39,0:10:01.32,Default,,0000,0000,0000,,Empathie in menselijke\Nkinderen bestudeer je
Dialogue: 0,0:10:01.32,0:10:03.71,Default,,0000,0000,0000,,door een familielid\Nverdriet te laten veinzen,
Dialogue: 0,0:10:03.71,0:10:05.75,Default,,0000,0000,0000,,en dan te kijken wat kinderen doen.
Dialogue: 0,0:10:05.75,0:10:07.82,Default,,0000,0000,0000,,Dus het staat in verband met empathie,
Dialogue: 0,0:10:07.82,0:10:10.07,Default,,0000,0000,0000,,en naar dat soort uitingen kijken we.
Dialogue: 0,0:10:10.07,0:10:13.50,Default,,0000,0000,0000,,We publiceerden recent een experiment\Nwaarvan je wellicht gehoord hebt.
Dialogue: 0,0:10:13.50,0:10:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Het gaat over altruïsme en chimpansees.
Dialogue: 0,0:10:16.00,0:10:18.42,Default,,0000,0000,0000,,De vraag was of chimpansees geven om
Dialogue: 0,0:10:18.42,0:10:20.24,Default,,0000,0000,0000,,het welzijn van een ander.
Dialogue: 0,0:10:20.24,0:10:22.49,Default,,0000,0000,0000,,Decennia lang was aangenomen
Dialogue: 0,0:10:22.49,0:10:24.38,Default,,0000,0000,0000,,dat alleen mensen dat kunnen,
Dialogue: 0,0:10:24.38,0:10:27.25,Default,,0000,0000,0000,,dat alleen mensen geven\Nom het welzijn van een ander.
Dialogue: 0,0:10:27.25,0:10:29.46,Default,,0000,0000,0000,,We deden een heel simpel experiment.
Dialogue: 0,0:10:29.46,0:10:32.33,Default,,0000,0000,0000,,We doen dat bij chimpansees\Ndie in Lawrenceville leven,
Dialogue: 0,0:10:32.33,0:10:34.48,Default,,0000,0000,0000,,in het veldstation van Yerkes.
Dialogue: 0,0:10:34.48,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is hoe ze leven.
Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:39.00,Default,,0000,0000,0000,,We roepen ze in een kamer\Nen doen experimenten met hen.
Dialogue: 0,0:10:39.00,0:10:41.24,Default,,0000,0000,0000,,In dit geval zetten we\Ntwee chimps zij aan zij.
Dialogue: 0,0:10:41.24,0:10:44.74,Default,,0000,0000,0000,,Eentje heeft een emmer met tokens\Ndie verschillende betekenissen hebben.
Dialogue: 0,0:10:44.74,0:10:47.66,Default,,0000,0000,0000,,Eén soort token levert voedsel op\Nvoor degene die kiest,
Dialogue: 0,0:10:47.66,0:10:49.28,Default,,0000,0000,0000,,de andere voor hen beiden.
Dialogue: 0,0:10:49.28,0:10:52.11,Default,,0000,0000,0000,,Deze studie deden we met Vicky Horner.
Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:55.25,Default,,0000,0000,0000,,Hier heb je de twee kleuren tokens.
Dialogue: 0,0:10:55.25,0:10:57.25,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben een hele emmer vol.
Dialogue: 0,0:10:57.25,0:11:00.46,Default,,0000,0000,0000,,Ze moeten één van de twee kleuren kiezen.
Dialogue: 0,0:11:00.46,0:11:02.67,Default,,0000,0000,0000,,Je zal zien hoe dat gaat.
Dialogue: 0,0:11:03.33,0:11:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus als deze chimp egoïstisch kiest,
Dialogue: 0,0:11:06.00,0:11:09.00,Default,,0000,0000,0000,,de rode token in dit geval,
Dialogue: 0,0:11:09.00,0:11:11.00,Default,,0000,0000,0000,,geeft hij die aan ons.
Dialogue: 0,0:11:11.00,0:11:14.71,Default,,0000,0000,0000,,Wij pakken die, leggen ze op een tafel\Nwaar twee stukken voedsel liggen,
Dialogue: 0,0:11:14.71,0:11:17.44,Default,,0000,0000,0000,,maar in dit geval\Nkrijgt enkel de rechterchimp voedsel.
Dialogue: 0,0:11:17.44,0:11:19.96,Default,,0000,0000,0000,,De linkerchimp loopt weg omdat ze al weet
Dialogue: 0,0:11:19.96,0:11:22.43,Default,,0000,0000,0000,,dat dit geen goede test voor haar is.
Dialogue: 0,0:11:22.43,0:11:24.65,Default,,0000,0000,0000,,Het volgende is de pro-sociale token.
Dialogue: 0,0:11:24.65,0:11:27.65,Default,,0000,0000,0000,,Voor degene die kiest\N-- dat is het interessante hier --
Dialogue: 0,0:11:27.65,0:11:29.12,Default,,0000,0000,0000,,voor degene die kiest,
Dialogue: 0,0:11:29.12,0:11:30.85,Default,,0000,0000,0000,,maakt het niet uit.
Dialogue: 0,0:11:30.85,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze geeft ons een pro-sociale token\Nen beiden krijgen voedsel.
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Degene die kiest,\Nwordt dus altijd beloond.
Dialogue: 0,0:11:37.00,0:11:38.70,Default,,0000,0000,0000,,Dus het is om het even.
Dialogue: 0,0:11:38.70,0:11:41.09,Default,,0000,0000,0000,,Ze zou dan ook blindelings moeten kiezen.
Dialogue: 0,0:11:41.61,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar we zien
Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:45.00,Default,,0000,0000,0000,,dat ze de pro-sociale token prefereren.
Dialogue: 0,0:11:45.00,0:11:48.08,Default,,0000,0000,0000,,Deze lijn geeft 50% aan,\Nhet verwachte gemiddelde.
Dialogue: 0,0:11:48.08,0:11:51.99,Default,,0000,0000,0000,,Vooral als de partner de aandacht\Nop zichzelf vestigt, kiezen ze meer.
Dialogue: 0,0:11:51.99,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Als de partner ze onder druk zet --
Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:57.56,Default,,0000,0000,0000,,dus als hij water gaat spuwen\Nen probeert te intimideren --
Dialogue: 0,0:11:57.56,0:12:00.16,Default,,0000,0000,0000,,gaan de keuzes omlaag. (Gelach)
Dialogue: 0,0:12:00.16,0:12:01.65,Default,,0000,0000,0000,,Alsof ze zeggen:
Dialogue: 0,0:12:01.65,0:12:04.55,Default,,0000,0000,0000,,"Als jij je niet gedraagt,\Nben ik niet pro-sociaal vandaag."
Dialogue: 0,0:12:04.55,0:12:06.73,Default,,0000,0000,0000,,Dit is wat gebeurt zonder partner,
Dialogue: 0,0:12:06.73,0:12:08.46,Default,,0000,0000,0000,,als er geen partner bij zit.
Dialogue: 0,0:12:08.46,0:12:10.44,Default,,0000,0000,0000,,Dus we zagen dat de chimps\Nwel degelijk geven om
Dialogue: 0,0:12:10.44,0:12:12.17,Default,,0000,0000,0000,,het welzijn van een ander --
Dialogue: 0,0:12:12.17,0:12:14.91,Default,,0000,0000,0000,,vooral als het groepsgenoten zijn.
Dialogue: 0,0:12:15.74,0:12:18.72,Default,,0000,0000,0000,,Het laatste experiment\Ndat ik je wil laten zien,
Dialogue: 0,0:12:18.72,0:12:20.49,Default,,0000,0000,0000,,is onze fairness-studie.
Dialogue: 0,0:12:20.49,0:12:23.23,Default,,0000,0000,0000,,Dit werd een heel beroemd onderzoek.
Dialogue: 0,0:12:23.23,0:12:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu zijn er vele andere,
Dialogue: 0,0:12:25.00,0:12:27.00,Default,,0000,0000,0000,,want we deden dit zo'n tien jaar geleden,
Dialogue: 0,0:12:27.00,0:12:29.00,Default,,0000,0000,0000,,en het werd heel bekend.
Dialogue: 0,0:12:29.00,0:12:31.51,Default,,0000,0000,0000,,We deden het oorspronkelijk\Nmet kapucijnaapjes.
Dialogue: 0,0:12:31.51,0:12:34.25,Default,,0000,0000,0000,,Ik ga het eerste experiment\Ntonen dat we deden.
Dialogue: 0,0:12:34.25,0:12:37.21,Default,,0000,0000,0000,,Het is nu ook met honden\Ngedaan en met vogels
Dialogue: 0,0:12:37.21,0:12:39.04,Default,,0000,0000,0000,,en met chimpansees.
Dialogue: 0,0:12:39.04,0:12:42.88,Default,,0000,0000,0000,,Maar met Sarah Brosnan\Nbegonnen we met kapucijnapen.
Dialogue: 0,0:12:43.83,0:12:46.13,Default,,0000,0000,0000,,We plaatsten twee kapucijnapen
Dialogue: 0,0:12:46.13,0:12:47.44,Default,,0000,0000,0000,,naast elkaar.
Dialogue: 0,0:12:47.44,0:12:50.07,Default,,0000,0000,0000,,Ook deze dieren leven\Nin één groep; ze kennen elkaar.
Dialogue: 0,0:12:50.07,0:12:53.07,Default,,0000,0000,0000,,We halen ze uit de groep\Nen zetten ze in en testkamer.
Dialogue: 0,0:12:53.07,0:12:56.01,Default,,0000,0000,0000,,Ze moeten een simpele taak uitvoeren.
Dialogue: 0,0:12:56.01,0:12:59.58,Default,,0000,0000,0000,,Als je ze komkommer geeft voor de taak,
Dialogue: 0,0:12:59.58,0:13:01.49,Default,,0000,0000,0000,,zijn ze graag bereid om
Dialogue: 0,0:13:01.49,0:13:03.97,Default,,0000,0000,0000,,dit 25 keer achter elkaar te doen.
Dialogue: 0,0:13:03.97,0:13:07.45,Default,,0000,0000,0000,,Dus komkommer, ook al\Nis het maar water in mijn ogen,
Dialogue: 0,0:13:07.45,0:13:10.34,Default,,0000,0000,0000,,komkommer vinden ze uitstekend.
Dialogue: 0,0:13:10.34,0:13:13.21,Default,,0000,0000,0000,,Als je nu de partner druiven geeft --
Dialogue: 0,0:13:13.21,0:13:15.22,Default,,0000,0000,0000,,de voedselvoorkeur van mijn kapucijnaapjes
Dialogue: 0,0:13:15.22,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,komt precies overeen\Nmet de prijzen in de supermarkt --
Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:21.33,Default,,0000,0000,0000,,dus als je ze druiven geeft\N-- veel beter voedsel --
Dialogue: 0,0:13:21.33,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,creëer je ongelijkheid tussen hen.
Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:26.27,Default,,0000,0000,0000,,Dat is het experiment dat we deden.
Dialogue: 0,0:13:26.27,0:13:29.72,Default,,0000,0000,0000,,Recentelijk filmden we het\Nmet nieuwe aapjes die dit nog nooit deden,
Dialogue: 0,0:13:29.72,0:13:31.81,Default,,0000,0000,0000,,omdat we een sterkere reactie verwachtten,
Dialogue: 0,0:13:31.81,0:13:33.19,Default,,0000,0000,0000,,en die kregen we ook.
Dialogue: 0,0:13:33.19,0:13:35.88,Default,,0000,0000,0000,,De linkeraap is degene\Ndie komkommer krijgt.
Dialogue: 0,0:13:35.88,0:13:38.44,Default,,0000,0000,0000,,De rechteraap is degene\Ndie de druiven krijgt.
Dialogue: 0,0:13:38.44,0:13:40.23,Default,,0000,0000,0000,,De aap die de komkommer krijgt,
Dialogue: 0,0:13:40.23,0:13:42.85,Default,,0000,0000,0000,,vindt het eerste stukje komkommer prima.
Dialogue: 0,0:13:42.85,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Het eerste stukje eet ze.
Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:49.03,Default,,0000,0000,0000,,Dan ziet ze hoe de ander druif krijgt,\Nen je zult zien wat er gebeurt.
Dialogue: 0,0:13:49.03,0:13:51.24,Default,,0000,0000,0000,,Ze geeft ons een steentje. Dat is de taak.
Dialogue: 0,0:13:51.24,0:13:54.66,Default,,0000,0000,0000,,Wij geven haar een stukje\Nkomkommer, dat ze opeet.
Dialogue: 0,0:13:54.66,0:13:57.08,Default,,0000,0000,0000,,De ander moet ons een steentje geven.
Dialogue: 0,0:13:58.03,0:13:59.27,Default,,0000,0000,0000,,Dat doet ze.
Dialogue: 0,0:14:00.21,0:14:04.04,Default,,0000,0000,0000,,Ze krijgt een druif en eet die op.
Dialogue: 0,0:14:04.04,0:14:05.72,Default,,0000,0000,0000,,De andere aap ziet dat.
Dialogue: 0,0:14:05.72,0:14:07.58,Default,,0000,0000,0000,,Ze geeft ons een steentje,
Dialogue: 0,0:14:07.58,0:14:09.48,Default,,0000,0000,0000,,en krijgt weer komkommer.
Dialogue: 0,0:14:12.00,0:14:20.20,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:14:27.54,0:14:30.36,Default,,0000,0000,0000,,Ze test een steentje tegen de muur.
Dialogue: 0,0:14:30.36,0:14:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze moet het aan ons geven.
Dialogue: 0,0:14:32.00,0:14:35.00,Default,,0000,0000,0000,,En ze krijgt weer komkommer.
Dialogue: 0,0:14:37.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:47.68,Default,,0000,0000,0000,,Dit is dus eigenlijk\Nhet Wall Street-protest wat je hier ziet.
Dialogue: 0,0:14:47.68,0:14:49.72,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:14:49.72,0:14:51.98,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)
Dialogue: 0,0:14:53.88,0:14:55.23,Default,,0000,0000,0000,,Ik zal je zeggen --
Dialogue: 0,0:14:55.23,0:14:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Ik heb nog twee minuten\Nvoor een leuk verhaaltje.
Dialogue: 0,0:14:57.55,0:14:59.49,Default,,0000,0000,0000,,Deze studie werd erg beroemd
Dialogue: 0,0:14:59.49,0:15:01.45,Default,,0000,0000,0000,,en we kregen veel commentaar,
Dialogue: 0,0:15:01.45,0:15:03.91,Default,,0000,0000,0000,,vooral van antropologen, economen,
Dialogue: 0,0:15:03.91,0:15:05.28,Default,,0000,0000,0000,,filosofen.
Dialogue: 0,0:15:05.28,0:15:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze vonden dit niet leuk.
Dialogue: 0,0:15:07.00,0:15:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze hadden bij zichzelf\Nbesloten, geloof ik,
Dialogue: 0,0:15:10.00,0:15:12.00,Default,,0000,0000,0000,,dat fairness een complexe zaak is,
Dialogue: 0,0:15:12.00,0:15:14.32,Default,,0000,0000,0000,,en dat dieren het niet kunnen hebben.
Dialogue: 0,0:15:14.32,0:15:16.31,Default,,0000,0000,0000,,Een filosoof schreef ons zelfs
Dialogue: 0,0:15:16.31,0:15:19.00,Default,,0000,0000,0000,,dat apen onmogelijk gevoel\Nvoor fairness konden hebben,
Dialogue: 0,0:15:19.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat fairness was uitgevonden\Ntijdens de Franse revolutie.
Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:24.00,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:15:24.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Een andere schreef een heel hoofdstuk
Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:31.14,Default,,0000,0000,0000,,met de mededeling dat hij zou geloven\Ndat het met fairness te maken had
Dialogue: 0,0:15:31.14,0:15:33.54,Default,,0000,0000,0000,,als degene die druiven kreeg,\Ndeze zou weigeren.
Dialogue: 0,0:15:33.54,0:15:35.46,Default,,0000,0000,0000,,Nu is het leuk dat Sarah Brosnan,
Dialogue: 0,0:15:35.46,0:15:37.33,Default,,0000,0000,0000,,die dit met chimpansees heeft gedaan,
Dialogue: 0,0:15:37.33,0:15:39.46,Default,,0000,0000,0000,,een aantal combinaties van chimpansees had
Dialogue: 0,0:15:39.46,0:15:42.74,Default,,0000,0000,0000,,waar inderdaad degene\Ndie de druif kreeg, deze weigerde
Dialogue: 0,0:15:42.74,0:15:44.71,Default,,0000,0000,0000,,totdat de ander ook een druif kreeg.
Dialogue: 0,0:15:44.71,0:15:47.62,Default,,0000,0000,0000,,Dus we komen erg dichtbij\Nde menselijke notie van fairness.
Dialogue: 0,0:15:47.62,0:15:51.03,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat filosofen hun filosofie\Nnog eens moeten overdenken.
Dialogue: 0,0:15:51.45,0:15:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Laat ik samenvatten.
Dialogue: 0,0:15:53.00,0:15:55.23,Default,,0000,0000,0000,,Ik geloof dat er een\Ngeëvolueerde moraal bestaat.
Dialogue: 0,0:15:55.23,0:15:57.75,Default,,0000,0000,0000,,Moraal is veel meer\Ndan waarover we het hadden,
Dialogue: 0,0:15:57.75,0:16:00.69,Default,,0000,0000,0000,,maar ze zou onmogelijk zijn\Nzonder deze ingrediënten
Dialogue: 0,0:16:00.69,0:16:02.54,Default,,0000,0000,0000,,die we in andere primaten vinden,
Dialogue: 0,0:16:02.54,0:16:04.46,Default,,0000,0000,0000,,namelijk: empathie en troost,
Dialogue: 0,0:16:04.46,0:16:08.16,Default,,0000,0000,0000,,pro-sociale tendensen en wederkerigheid,\Nen een gevoel voor fairness.
Dialogue: 0,0:16:08.16,0:16:10.29,Default,,0000,0000,0000,,Daaraan werken we, om te zien
Dialogue: 0,0:16:10.29,0:16:13.46,Default,,0000,0000,0000,,of we een moraliteit kunnen\Ncreëren van onderuit, zogezegd,
Dialogue: 0,0:16:13.46,0:16:16.02,Default,,0000,0000,0000,,zonder God of religie erbij te halen,
Dialogue: 0,0:16:16.02,0:16:18.72,Default,,0000,0000,0000,,om te komen bij een\Ngeëvolueerde moraliteit.
Dialogue: 0,0:16:18.72,0:16:20.77,Default,,0000,0000,0000,,Ik dank jullie voor je aandacht.
Dialogue: 0,0:16:20.77,0:16:23.80,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)