WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Nacín en Den Bosch

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
onde o pintor Hieronymus Bosch 
tomou o seu nome

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
por iso sempre me sentín moi preto del,

00:00:07.000 --> 00:00:10.000
que viviu e traballou no século XV.

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
O interesante entre el e a moralidade

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
é que viviu cando a influencia 
da relixión minguaba

00:00:15.000 --> 00:00:17.000
e foi unha persoa que se preguntaba

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
que lle sucedería á sociedade

00:00:19.000 --> 00:00:22.000
se non houbese relixión ou 
se non a houbese.

00:00:22.000 --> 00:00:25.000
E por iso pintou o seu famoso 
cadro: "o Xardín das Delicias"

00:00:25.000 --> 00:00:27.000
que algúns interpretan

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
como a humanidade antes da Caída,

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
ou a humanidade sen ningunha Caída.

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
E iso fai que nos preguntemos,

00:00:34.000 --> 00:00:37.000
que pasaría se non probaramos
a froita da sabedoría,

00:00:37.000 --> 00:00:40.000
que tipo de moralidade teriamos?

NOTE Paragraph

00:00:40.000 --> 00:00:42.000
Máis tarde, como estudante,

00:00:42.000 --> 00:00:44.000
fun a un xardín moi diferente,

00:00:44.000 --> 00:00:47.000
un xardín zoolóxico en Arnhem

00:00:47.000 --> 00:00:49.000
onde viven chimpancés.

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
Este son eu moi novo cun bebé chimpancé.

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
(Risas)

00:00:54.000 --> 00:00:56.000
E alí descubrín

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
que eles teñen fame de poder 
e escribín un libro sobre iso.

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
Daquela a atención na investigación animal

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
estaba na agresión e na competencia.

00:01:04.000 --> 00:01:06.000
Retratei unha imaxe do reino animal,

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
e incluín a Humanidade,

00:01:08.000 --> 00:01:10.000
eramos no fondo competidores,

00:01:10.000 --> 00:01:12.000
agresivos,

00:01:12.000 --> 00:01:15.000
movémonos polo noso propio beneficio.

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
Este é o inicio do meu libro.

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
Non sei se os chimpacés o leron,

00:01:19.000 --> 00:01:22.000
mais pareceron interesados no libro.

NOTE Paragraph

00:01:24.000 --> 00:01:26.000
Durante o proceso

00:01:26.000 --> 00:01:28.000
todo este traballo sobre o poder

00:01:28.000 --> 00:01:30.000
a dominación, a agresión...

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
descubrín que os chimpancés
se reconcilian despois das liortas.

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
O que ven aquí son dous machos
que acaban de rifar.

00:01:36.000 --> 00:01:39.000
Rematan na copa da árbore, 
sostendo a man doutro.

00:01:39.000 --> 00:01:42.000
Segundos máis tarde fixen a foto, 
xuntos na galla da árbore

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
bicándose e apertándose un a outro.

NOTE Paragraph

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
Isto é moi interesante

00:01:46.000 --> 00:01:49.000
porque daquela todo era arredor 
da competencia e da agresión,

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
así que non tería sentido.

00:01:51.000 --> 00:01:53.000
O único que importa é se gañas ou perdes.

00:01:53.000 --> 00:01:55.000
Por que reconciliarse despois de rifar?

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
Non ten sentido.

00:01:57.000 --> 00:02:00.000
Esta é a forma na que os bonobos o fan. 
Usan o sexo para todo.

00:02:00.000 --> 00:02:02.000
Así que tamén para se reconciliaren.

00:02:02.000 --> 00:02:04.000
Mais o principio é exactamente o mesmo.

00:02:04.000 --> 00:02:06.000
A máxima é que tes

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
unha relación valiosa

00:02:08.000 --> 00:02:10.000
que está danada por un conflito,

00:02:10.000 --> 00:02:12.000
así que necesitas facer algo.

00:02:12.000 --> 00:02:14.000
Daquela a miña idea do reino animal,

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
e inclúo tamén aos humanos,

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
empezou a mudar naquela altura.

NOTE Paragraph

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
Ben, temos esta imaxe

00:02:20.000 --> 00:02:22.000
en ciencias políticas, económicas, 


00:02:22.000 --> 00:02:24.000
humanidades e filosofía,

00:02:24.000 --> 00:02:26.000
que o home é un lobo para o home.

00:02:26.000 --> 00:02:29.000
Así que o máis profundo da nosa 
natureza é noxenta.

00:02:29.000 --> 00:02:32.000
Eu creo que a imaxe é moi inxusta co lobo.

00:02:32.000 --> 00:02:34.000
O lobo

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
é un animal moi cooperativo.

00:02:36.000 --> 00:02:38.000
Razón pola que teñen un can na casa,

00:02:38.000 --> 00:02:40.000
que ademais ten estas características.

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
E é moi inxusto coa humanidade,

00:02:42.000 --> 00:02:46.000
porque a humanidade é sen dúbida 
moito máis cooperativa e empática

00:02:46.000 --> 00:02:48.000
do que se cre.

00:02:48.000 --> 00:02:50.000
Empecei a interesarme por eses temas

00:02:50.000 --> 00:02:52.000
e a estudalos noutros animais.

NOTE Paragraph

00:02:52.000 --> 00:02:54.000
Estes son os alicerces da moralidade.

00:02:54.000 --> 00:02:58.000
Se preguntas a alguén: "en que 
se basa a moralidade?"

00:02:58.000 --> 00:03:00.000
os dous factores que sempre aparecen son

00:03:00.000 --> 00:03:02.000
a reciprocidade,

00:03:02.000 --> 00:03:05.000
asociada a ela está a noción de xustiza 
e o senso de equidade.

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
E a outra é a empatía e a compaixón.

00:03:07.000 --> 00:03:10.000
E a moralidade humana é máis ca isto,

00:03:10.000 --> 00:03:12.000
pero se retiran estes dous piares,

00:03:12.000 --> 00:03:14.000
non ficaría, creo, moito.

00:03:14.000 --> 00:03:16.000
Polo que son absolutamente esenciais.

NOTE Paragraph

00:03:16.000 --> 00:03:18.000
Permítanme aportarlles dous exemplos.

00:03:18.000 --> 00:03:20.000
Este vídeo vello do Yerkes 
Primate Center

00:03:20.000 --> 00:03:23.000
onde adestraban chimpacés para cooperar.

00:03:23.000 --> 00:03:26.000
Aproximadamente hai uns cen anos

00:03:26.000 --> 00:03:29.000
que estamos a facer experimentos 
sobre a cooperación.

00:03:29.000 --> 00:03:32.000
O que teñen aquí son dous chimpacés novos 
que teñen unha caixa,

00:03:32.000 --> 00:03:35.000
a caixa é demasiado pesada para que 
un chimpancé turra só dela.

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
Por suposto, dentro da caixa hai comida,

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
senón non turrarían tan forte.

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
Aquí vémolos turrando da caixa.

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
E poden observar que están sincronizados.

00:03:43.000 --> 00:03:46.000
Poden ver que traballan xuntos, 
turran ao mesmo tempo.

00:03:46.000 --> 00:03:49.000
É un gran avance con respecto 
a outros animais

00:03:49.000 --> 00:03:51.000
incapaces de facer tal cousa.

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
Agora temos unha imaxe máis interesante,

00:03:53.000 --> 00:03:56.000
porque un dos chimpancés recibe comida.

00:03:56.000 --> 00:03:58.000
Aquí un dos dous xa non quere colaborar

00:03:58.000 --> 00:04:01.000
no asunto

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
(Risas)

00:04:08.000 --> 00:04:13.000
(Risas)

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
(Risas)

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
Agora ollen o que pasa ao final.

00:04:41.000 --> 00:04:43.000
(Risas)

00:04:52.000 --> 00:04:54.000
Adónase basicamente de todo.

NOTE Paragraph

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
(Risas)

NOTE Paragraph

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
Hai dúas cousas interesantes aquí.

00:04:59.000 --> 00:05:01.000
Un é que o chimpacé da dereita

00:05:01.000 --> 00:05:03.000
entende que necesita un parceiro,

00:05:03.000 --> 00:05:05.000
e entende que necesita cooperación.

00:05:05.000 --> 00:05:08.000
O segundo ten intención de traballar

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
aínda que non está interesado na comida.

00:05:10.000 --> 00:05:13.000
Poida que teña que ver coa reciprocidade.

00:05:13.000 --> 00:05:15.000
Hai evidencias en primates

00:05:15.000 --> 00:05:17.000
e outros animais que devolven os favores.

00:05:17.000 --> 00:05:19.000
Conseguirá que lle devolva o favor

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
máis adiante.

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
Así como todo isto funciona.

NOTE Paragraph

00:05:23.000 --> 00:05:25.000
Fixemos o mesmo con elefantes.

00:05:25.000 --> 00:05:28.000
É moi perigoso traballarmos con elefantes.

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
Outro problema con eles

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
é que non podes facer aparatos

00:05:32.000 --> 00:05:34.000
xa que son demasiado pesados.

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
Agora podes probablemente facelo,

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
mais acho que será un trebello moi fráxil.

00:05:38.000 --> 00:05:40.000
Así que o que fixemos nesta ocasión

00:05:40.000 --> 00:05:43.000
foi levar adiante estes estudos 
en Tailandia por Josh Plotnik

00:05:43.000 --> 00:05:46.000
e facer un aparato circular que ten 
unha única corda

00:05:46.000 --> 00:05:48.000
e se turras deste lado da corda,

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
a corda desaparece doutro lado.

00:05:50.000 --> 00:05:53.000
Dous elefantes teñen que turraren delas
á vez.

00:05:53.000 --> 00:05:55.000
Se non o fan nada sucederá

00:05:55.000 --> 00:05:57.000
e a corda desaparece.

NOTE Paragraph

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
Na primeira gravación que van ver

00:05:59.000 --> 00:06:01.000
hai dous elefantes que ceibamos a un tempo

00:06:01.000 --> 00:06:03.000
e chegan até o trebello.

00:06:03.000 --> 00:06:06.000
O aparato está á esquerda con comida.

00:06:06.000 --> 00:06:09.000
Van xuntos, chegan xuntos.

00:06:09.000 --> 00:06:11.000
Recollen e turran xuntos pola corda.

00:06:11.000 --> 00:06:14.000
Para eles é algo moi sinxelo.

00:06:15.000 --> 00:06:17.000
Velaquí.

00:06:24.000 --> 00:06:26.000
E así é como o traen.

00:06:26.000 --> 00:06:28.000
Mais agora ímolo facer máis difícil.

00:06:28.000 --> 00:06:30.000
Porque o propósito deste experimento

00:06:30.000 --> 00:06:32.000
é saber o ben que entenden a cooperación.

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
Enténdena tan ben como os chimpancés, 
por exemplo?

NOTE Paragraph

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
O noso seguinte paso é

00:06:37.000 --> 00:06:39.000
ceibar un elefante antes ca o outro,

00:06:39.000 --> 00:06:41.000
e ese elefante necesita ser intelixente

00:06:41.000 --> 00:06:43.000
para ficar alí e agardar sen turrar

00:06:43.000 --> 00:06:46.000
porque se turra, desaparece 
e todo o experimento remata.

00:06:46.000 --> 00:06:48.000
Agora este elefante fai algo ilegal

00:06:48.000 --> 00:06:50.000
que nós non lle ensinamos.

00:06:50.000 --> 00:06:52.000
Mais explica o entendemento que ten,

00:06:52.000 --> 00:06:55.000
porque pon a súa pata sobre a corda, 
fica sobre ela

00:06:55.000 --> 00:06:57.000
e espera até que o outro chega,

00:06:57.000 --> 00:07:00.000
así o outro fará todo o traballo por el.

00:07:00.000 --> 00:07:03.000
Iso é que chamamos "a sopa boba".

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
(Risas)

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
Isto amosa a intelixencia que teñen.

00:07:08.000 --> 00:07:11.000
Desenvolven varias destas 
técnicas alternativas

00:07:11.000 --> 00:07:14.000
que non aprobamos necesariamente.

00:07:14.000 --> 00:07:19.000
Agora o outro elefante aparece

00:07:19.000 --> 00:07:22.000
e disponse a turrar da corda

00:07:38.000 --> 00:07:41.000
Agora olla ao outro. O outro non 
se esquece de comer.

00:07:41.000 --> 00:07:45.000
(Risas)

00:07:45.000 --> 00:07:47.000
Esta foi a cooperación, a reciprocidade.

NOTE Paragraph

00:07:47.000 --> 00:07:49.000
Agora algo sobre a empatía.

00:07:49.000 --> 00:07:51.000
A empatía é a miña especialidade-

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
A empatía ten dúas cualidades.

00:07:53.000 --> 00:07:56.000
Unha é entender ao outro. A definición 
habitual é a abilidade

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
de entender e compartir os sentimentos.

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
E a parte emocional.

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
A empatía basicamente 
ten dúas canles.

NOTE Paragraph

00:08:02.000 --> 00:08:04.000
Unha é o corpo como canle.

00:08:04.000 --> 00:08:06.000
Se falas cunha persoa triste,

00:08:06.000 --> 00:08:09.000
adoptarás unha expresión e postura triste,

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
e antes de que o saibas.

00:08:11.000 --> 00:08:14.000
Esa é a canle corporal 
da empatía emocional

00:08:14.000 --> 00:08:16.000
que teñen os animais.

00:08:16.000 --> 00:08:18.000
O voso can tamén a ten.

00:08:18.000 --> 00:08:20.000
Razón pola que temos mamíferos 
nas casas

00:08:20.000 --> 00:08:22.000
e non tartarugas ou cobras 
ou cousas

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
que non teñen esa clase de empatía.

00:08:24.000 --> 00:08:26.000
E temos tamén a canle cognitiva.

00:08:26.000 --> 00:08:28.000
que é máis que captar a perspectiva doutro

00:08:28.000 --> 00:08:30.000
e iso é máis limitado.

00:08:30.000 --> 00:08:32.000
Hai poucos animais

00:08:32.000 --> 00:08:35.000
quen de facelo. Os elefantes e 
primates poden.

NOTE Paragraph

00:08:35.000 --> 00:08:37.000
A sincronización,

00:08:37.000 --> 00:08:39.000
que é unha parte do mecanismo 
da empatía

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
é moi antiga no reino animal.

00:08:41.000 --> 00:08:43.000
e en humanos podemos estudala

00:08:43.000 --> 00:08:45.000
co bocexo contaxioso.

00:08:45.000 --> 00:08:47.000
Os humanos bocexamos cando outros bocexan.

00:08:47.000 --> 00:08:49.000
e está relacionado coa empatía.

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
Activa a mesma área do cerebro.

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
Sabemos que quen ten 
o bocexo contaxioso

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
é moi empáticos.

00:08:55.000 --> 00:08:57.000
Por exemplo, os nenos autistas

00:08:57.000 --> 00:08:59.000
non teñen bocexo contaxioso.

00:08:59.000 --> 00:09:01.000
Así que hai unha conexión.

NOTE Paragraph

00:09:01.000 --> 00:09:04.000
E o estudamos nos chimpances poñéndoos
ante unha cabeza animada.

00:09:04.000 --> 00:09:06.000
O que se ve na esquina 
superior esquerda

00:09:06.000 --> 00:09:08.000
é unha cabeza animada que bocexa

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
e hai un chimpacé ollando,

00:09:10.000 --> 00:09:13.000
un chimpancé de carne e óso que 
olla unha pantalla

00:09:13.000 --> 00:09:16.000
sobre o que se ven estas animacións.

00:09:20.000 --> 00:09:22.000
(Risas)

00:09:22.000 --> 00:09:24.000
Bocexar é contaxioso

00:09:24.000 --> 00:09:26.000
algo co que estamos familiarizados.

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
E se cadra vós comezan
a bocexar axiña.

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
É algo que compartimos con outros animais

00:09:32.000 --> 00:09:35.000
e está relacionado co canal 
corporal da sincronización

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
que está á súa vez relacionado coa empatía

00:09:37.000 --> 00:09:40.000
e que é universal entre os mamíferos.

NOTE Paragraph

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
Ademais estudamos expresións 
máis complexas. O consolo.

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
Este é un chimpacé macho que rifou
e está berrando,

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
e un novo achégase e rodéao co seu brazo

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
e acóugao.

00:09:50.000 --> 00:09:53.000
Iso é o consolo. É moi semellante 
ao consolo humano.

00:09:53.000 --> 00:09:56.000
E o comportamento do consolo

00:09:56.000 --> 00:09:58.000
está impulsado pola empatía.

00:09:58.000 --> 00:10:01.000
Hoxe se estuda a empatía nos nenos

00:10:01.000 --> 00:10:03.000
facendo que un membro da familia

00:10:03.000 --> 00:10:05.000
actúe angustiado e así ven que fan.

00:10:05.000 --> 00:10:07.000
E iso está relacionado coa empatía,

00:10:07.000 --> 00:10:10.000
e ese é o tipo de expresión que vemos.

NOTE Paragraph

00:10:10.000 --> 00:10:13.000
Hai pouco publicamos un experimento 


00:10:13.000 --> 00:10:16.000
sobre o altruísmo e os chimpacés

00:10:16.000 --> 00:10:18.000
e pregúntase: preocúpanse 
os chimpancés

00:10:18.000 --> 00:10:20.000
sobre o benestar doutro?

00:10:20.000 --> 00:10:22.000
Durante décadas asumimos

00:10:22.000 --> 00:10:24.000
que só o podemos facer os humanos,

00:10:24.000 --> 00:10:27.000
que só os humanos nos preocupamos 
do benestar dos demais.

00:10:27.000 --> 00:10:29.000
Fixemos un experimento moi sinxelo.

00:10:29.000 --> 00:10:32.000
Fixémolo con chimpancés que viven 
en Lawrenceville,

00:10:32.000 --> 00:10:34.000
nunha estación de campo en Yerkes.

00:10:34.000 --> 00:10:36.000
E así é como viven.

00:10:36.000 --> 00:10:39.000
Chamámolos para que entren nun cuarto 
e experimentamos con eles

00:10:39.000 --> 00:10:41.000
Neste caso, poñemos un 
a carón doutro.

00:10:41.000 --> 00:10:44.000
Un ten unha bolsa con fichas, as pezas 
teñen diferentes sensos.

00:10:44.000 --> 00:10:47.000
Unha das fichas alimenta só 
ao parceiro que escolle,

00:10:47.000 --> 00:10:49.000
a outro alimenta a ámbolos dous.

NOTE Paragraph

00:10:49.000 --> 00:10:52.000
Este é un estudo que fixemos 
con Vicky Horner.

00:10:53.000 --> 00:10:55.000
Aquí tedes as fichas de dúas cores.

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
Así que teñen unha bolsa enteira delas.

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
E teñen que escoller unha 
entre as dúas cores.

00:11:00.000 --> 00:11:03.000
Agora veredes como funciona.

00:11:03.000 --> 00:11:06.000
Se este chimpancé fai a escolla egoísta,

00:11:06.000 --> 00:11:09.000
que é neste caso a ficha vermella,

00:11:09.000 --> 00:11:11.000
necesita devolvérnola.

00:11:11.000 --> 00:11:14.000
Nós poñémola sobre a mesa 
onde hai dúas recompensas,

00:11:14.000 --> 00:11:17.000
neste caso só o da dereita obtén comida.

00:11:17.000 --> 00:11:19.000
A que está á dereita marcha porque xa sabe

00:11:19.000 --> 00:11:22.000
que este non é un bo resultado para ela.

00:11:22.000 --> 00:11:24.000
Entón o próximo é a ficha pro-social.

NOTE Paragraph

00:11:24.000 --> 00:11:27.000
Aquel que escolle, esa é 
a parte interesante,

00:11:27.000 --> 00:11:29.000
para quen escolle,

00:11:29.000 --> 00:11:31.000
non ten neste caso importancia.

00:11:31.000 --> 00:11:34.000
Así que entrega unha ficha pro-social 
e ambos reciben comida.

00:11:34.000 --> 00:11:37.000
O que escolle sempre obtén 
unha recompensa.

00:11:37.000 --> 00:11:39.000
polo que quen escolla non ten relevancia.

00:11:39.000 --> 00:11:41.000
E ela debería entón escoller a cegas.

00:11:41.000 --> 00:11:43.000
Mais o que nos atopamos

00:11:43.000 --> 00:11:45.000
é que prefiren a ficha pro-social.

00:11:45.000 --> 00:11:48.000
Esta é a liña cincuenta por cento que 
é o esperable no azar.

00:11:48.000 --> 00:11:51.000
Se o compañeiro atrae a atención 
sobre el escollen máis,

NOTE Paragraph

00:11:51.000 --> 00:11:54.000
e tamén se o compañeiro lles mete presión.

00:11:54.000 --> 00:11:57.000
Se o compañeiro comeza
a cuspir e intimidalos

00:11:57.000 --> 00:12:00.000
entón diminúen as escollas.

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
É como se dixesen,

00:12:02.000 --> 00:12:04.000
"se non te comportas non 
serei pro-social"

00:12:04.000 --> 00:12:06.000
E isto é o que pasa sen compañeiro,

00:12:06.000 --> 00:12:08.000
cando non hai un parceiro sentado aí.

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
Agora sabemos que os chimpacés 


00:12:10.000 --> 00:12:12.000
se preocupan de que os demais estean ben

00:12:12.000 --> 00:12:15.000
especialmente, se son membros 
do seu mesmo grupo.

NOTE Paragraph

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
O experimento final que quero expoñer

00:12:18.000 --> 00:12:20.000
é o noso estudo sobre a equidade.

00:12:20.000 --> 00:12:23.000
Esto chegou a ser un estudo moi famoso.

00:12:23.000 --> 00:12:25.000
Agora hai moitos máis,

00:12:25.000 --> 00:12:27.000
despois de facermos 
isto hai dez anos,

00:12:27.000 --> 00:12:29.000
chegou a ser moi coñecido.

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
O primeiro foi con monos capuchinos.

00:12:31.000 --> 00:12:34.000
Vou amosarlles o noso experimento.

00:12:34.000 --> 00:12:37.000
Foi feito con cans e paxaros

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
e con chimpacés.

00:12:39.000 --> 00:12:43.000
Mais con Sarah Brosnan empezamos 
con monos capuchinos.

NOTE Paragraph

00:12:43.000 --> 00:12:45.000
Así que o que fixemos foi

00:12:45.000 --> 00:12:47.000
poñer dous capuchinos 
cóbado con cóbado.

00:12:47.000 --> 00:12:49.000
Viven en grupo 
e coñécense entre eles.

00:12:49.000 --> 00:12:52.000
Tirámolos do grupo e puxémolos 
nunha cámara de experimentación.

00:12:52.000 --> 00:12:54.000
E hai unha tarefa moi simple

00:12:54.000 --> 00:12:56.000
que necesitan facer.

00:12:56.000 --> 00:12:59.000
Se lle dan aos dous cogombro
para faceren a tarefa,

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
os dous monos un a carón doutro,

00:13:01.000 --> 00:13:03.000
son capaces de facelo 25 veces seguidas.

00:13:03.000 --> 00:13:07.000
Así que o cogombro, que para min 
non é máis que auga,

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
para eles é algo estupendo.

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
Agora se lle dan uvas ao compañeiro,

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
a comida preferida dos capuchinos,

00:13:15.000 --> 00:13:18.000
corresponde exactamente cos prezos 
no supermercado

00:13:18.000 --> 00:13:21.000
polo tanto se lle dan uvas, unha comida 
moito mellor

00:13:21.000 --> 00:13:24.000
entón crean desigualdade entre eles.

00:13:24.000 --> 00:13:26.000
Ben este é o experimento que fixemos.

NOTE Paragraph

00:13:26.000 --> 00:13:29.000
Hai pouco gravámolo con novos monos 
que non fixeran esta tarefa

00:13:29.000 --> 00:13:31.000
pensando que reaccionarían
máis forte

00:13:31.000 --> 00:13:33.000
e tiñamos razón.

00:13:33.000 --> 00:13:35.000
O da esquerda é o que recibe o cogombro.

00:13:35.000 --> 00:13:38.000
O da dereita recibe uvas.

00:13:38.000 --> 00:13:40.000
O que recibe cogombro,

00:13:40.000 --> 00:13:42.000
vexan como a primeira peza está ben.

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
O primeiro anaco o come.

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
Agora o outro recibe unha uva, 
verán que lle sucede.

00:13:48.000 --> 00:13:51.000
Entréganos unha pedra. Esa é a tarefa.

00:13:51.000 --> 00:13:54.000
E nós dámoslles un anaco 
de cogombro e o comen.

00:13:54.000 --> 00:13:57.000
O outro debe darnos unha pedra

00:13:57.000 --> 00:14:00.000
e así o fai.

00:14:00.000 --> 00:14:03.000
E ela consegue unha uva e a come.

00:14:03.000 --> 00:14:05.000
O outro observa.

00:14:05.000 --> 00:14:07.000
Dános unha pedra

00:14:07.000 --> 00:14:10.000
e recibe, outra vez, cogombro.

00:14:12.000 --> 00:14:27.000
(Risas)

00:14:27.000 --> 00:14:30.000
Proba a pedra contra a parede.

00:14:30.000 --> 00:14:32.000
Ten que entregárnola.

00:14:32.000 --> 00:14:35.000
E recibe cogombro outra vez.

00:14:37.000 --> 00:14:41.000
(Risas)

00:14:43.000 --> 00:14:47.000
O que aquí vemos é a protesta 
contra Wall Street.

NOTE Paragraph

00:14:47.000 --> 00:14:50.000
(Risas)

NOTE Paragraph

00:14:50.000 --> 00:14:53.000
(Aplauso)

NOTE Paragraph

00:14:53.000 --> 00:14:55.000
Permítanme,

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
permítanme contar unha historia graciosa.

00:14:57.000 --> 00:14:59.000
Este estudo chegou a ser moi famoso

00:14:59.000 --> 00:15:01.000
e recibimos moitos comentarios,

00:15:01.000 --> 00:15:03.000
en concreto de antropólogos, 
economistas,

00:15:03.000 --> 00:15:05.000
filósofos.

00:15:05.000 --> 00:15:07.000
Non lles gustou en absoluto.

00:15:07.000 --> 00:15:10.000
Porque dicidiran nas súas mentes, creo,

00:15:10.000 --> 00:15:12.000
que a equidade é un asunto moi complexo

00:15:12.000 --> 00:15:14.000
e que os animais non a teñen.

00:15:14.000 --> 00:15:16.000
Incluso un filósofo escribiunos

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
que é imposible que un mono 
teña a noción da equidade

00:15:19.000 --> 00:15:22.000
porque a equidade foi inventada 
durante a Revolución Francesa.

00:15:22.000 --> 00:15:24.000
(Risas)

NOTE Paragraph

00:15:24.000 --> 00:15:27.000
Outro escribiu un capítulo enteiro

00:15:27.000 --> 00:15:31.000
dicindo que crería que todo isto 
tiña algo que ver coa equidade

00:15:31.000 --> 00:15:33.000
se o que obtiña as uvas renunciase a elas.

00:15:33.000 --> 00:15:35.000
Agora o chiste esta en que Sarah Brosnan,

00:15:35.000 --> 00:15:37.000
que leva fai isto mesmo con chimpancés,

00:15:37.000 --> 00:15:39.000
tiña unha parella de combinacións deles

00:15:39.000 --> 00:15:42.000
onde, sen dúbida, aquel que recibía 
a uva refugábaa

00:15:42.000 --> 00:15:44.000
até que o seu compañeiro obtivese unha.

00:15:44.000 --> 00:15:47.000
Aquí nos achegamos moito á 
noción humana de equidade.

00:15:47.000 --> 00:15:51.000
Acho que os filósofos necesitan repensar 
a súa filosofía durante un momento.

NOTE Paragraph

00:15:51.000 --> 00:15:53.000
Resumindo,

00:15:53.000 --> 00:15:55.000
coido que hai unha moralidade evolutiva.

00:15:55.000 --> 00:15:57.000
e que é moito máis do que levamos falado,

00:15:57.000 --> 00:16:00.000
mais sería imposible sen 
estes ingredientes

00:16:00.000 --> 00:16:02.000
que atopamos noutros primates,

00:16:02.000 --> 00:16:04.000
que son a empatía e o consolo, 


00:16:04.000 --> 00:16:07.000
as tendencias pro-sociais, a reciprocidade

00:16:07.000 --> 00:16:10.000
e a noción de xustiza. Traballamos 
para ver se podemos

00:16:10.000 --> 00:16:13.000
crear unha moralidade de abaixo a arriba

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
sen implicar a Deus e a relixión,

00:16:15.000 --> 00:16:18.000
e ver como podemos chegar até 
unha moralidade evolutiva

NOTE Paragraph

00:16:18.000 --> 00:16:21.000
Grazas pola súa atención.

NOTE Paragraph

00:16:21.000 --> 00:16:30.000
(Aplausos)