WEBVTT

00:00:08.119 --> 00:00:11.229
ماسولکە و جومگەکان دەگۆڕێن و دەجوڵێن

00:00:11.229 --> 00:00:16.658
ڕیتمی دڵ خێرا دەبێت.
خوێن بە دەمارەکاندا نەرەی دێت.

00:00:16.658 --> 00:00:21.028
لەماوەی دووگیانیدا، 
هەموو ئەندامێک گۆرانکاری بەسەردا دێت

00:00:21.028 --> 00:00:23.514
بەهۆی زنجیرەیەک هۆرمۆنەوە دادەگیرسێت،

00:00:23.514 --> 00:00:26.937
ئەم گۆرانکاریانە کاتێک دەستپێدەکەن
کە دووگیانی دەستیپێکرد.

NOTE Paragraph

00:00:30.384 --> 00:00:36.238
تەنها دوای چەند ڕۆژێک لە پیتاندن، کۆرپەلە
لەناوپۆشی منداڵداندا جێگیر دەبێت.


00:00:36.238 --> 00:00:39.608
لەبەرئەوەی DNAکەی
بەتەواوی لەگەڵ هی دایکی ناگوونجێت،

00:00:39.608 --> 00:00:43.510
سیستەمی بەرگری بە شێوەیەکی سیستەماتیکی
وەک داگیرکەرێک دەیناسێت،

00:00:43.510 --> 00:00:48.417
وەک بەکتریا و میکرۆبی زیانبەخش 
هیرشی بۆدەبات و لەناوی دەبات.

00:00:48.417 --> 00:00:51.577
ئەوە بەرانگاری سیستەمی بەرگری دایکەکەیە

00:00:51.577 --> 00:00:57.083
پێویستە بەرگری لە خۆیی و کۆرپەکەی بکات
بەڵام بەشیوەیەکی ئاسایی ناتوانێت.

00:00:57.083 --> 00:01:01.053
ئەوەی روودەدات بەو ئاسانە نییە
بە کەمکردنەوەی وەڵامە بەرگریەکان.

00:01:01.053 --> 00:01:06.144
لەجیاتی ئەوە، کارلێکێکی ئاڵۆزە
ئێمە تازە لێی تێدەگەین،

00:01:06.144 --> 00:01:08.984
بە بەژداری چەندین جۆری خانەی بەرگری جیاواز

00:01:08.984 --> 00:01:13.523
هەندێکیان بەرگری لە کۆرپەکە دەکەن 
لە هێرشی خانە دیکەی بەرگری.

00:01:15.977 --> 00:01:20.537
هەروەها لەش دژە بەکتریا لە مووکس درووست دەکات
لەسەر سیرویکس،

00:01:20.537 --> 00:01:24.512
کە میکرۆبەکان دووردەخاتەوە
وە دایدەخات هاتا کاتی منداڵبوون.

NOTE Paragraph

00:01:24.512 --> 00:01:26.096
لە کاتیکدا دووگیانی پێشدەکەوێت،

00:01:26.096 --> 00:01:30.076
مندالدان بەرەو سەرەوە و خوارەوە لەگەڵ
گەورەبوونی کۆرپەلەدا فراوان دەبێت.

00:01:30.076 --> 00:01:33.806
بۆ درووستکردنی جێگای زیاتر
هۆرمۆن کە پێی دەوترێت پرۆجیسترۆن و پشوودەر

00:01:33.806 --> 00:01:36.347
ئاماژە بۆ ماسولکە دەنێرێت بۆ خابوونەوە.

00:01:36.347 --> 00:01:41.208
هەروەها ئەو ماسولکانەی کە پاشەرۆی خواردن دەردەکەن
لە ڕێگەی هەرسەوە ئەوانیش خاوو دەبنەوە،

00:01:41.208 --> 00:01:42.638
کە وای لیدەکات لە کاربکەون،

00:01:42.638 --> 00:01:46.777
دەبێتەهۆی قەبزی کاتێک پێیداتێپەر دەبێت.

00:01:46.777 --> 00:01:48.826
خاوکردنەوەی ماسولکەکان لەسەری گەدەوە

00:01:48.826 --> 00:01:52.147
لەوانەیە ڕێگە بە ترشی گەدە بدات 
بچێتە ناو گەروو و قورگ

00:01:52.147 --> 00:01:54.347
دەبێتەهۆی سوتانی دڵ و هەڵگەرانەوە.

00:01:54.347 --> 00:01:56.607
ئەم گۆرانکاریانە
نەخۆشی بەیانیان خراپتر دەکات،

00:01:56.607 --> 00:02:03.121
لە بەشێکیدا بەهۆی هۆرمۆنی HCGوە دەبێت
وە لەوانەیە لە کاتەکانی دیکەی رۆژدا رووبدات.

NOTE Paragraph

00:02:03.121 --> 00:02:06.091
کاتێک منداڵدان گەورە دەبێت
پاڵ بە ناوپەنچکەوە دەنێت،

00:02:06.091 --> 00:02:10.487
ئەو ماسولکانەی کە لەهەر هەناسەیەک
سینگ گەورە و بچووک دەکەنەوە.

00:02:10.487 --> 00:02:12.917
ئەمە سنووری مەودای ناوپەنچک دیاری دەکات.

00:02:12.917 --> 00:02:17.592
بۆ قەرەبووکردنەوەی، هۆرمۆنی پرۆجیسترۆن 
وەک هاندەرێکی هەناسەدان کاردەکات،

00:02:17.592 --> 00:02:21.317
والە ژنی دووگیان دەکات بە خێرای هەناسە بدات
بۆ ئەوەی هەم خۆی هەم کۆرپەکە

00:02:21.317 --> 00:02:25.122
بتوانن ئۆکسجینی تەواو وەرگرن 
بە توانی کەمتری سیەکان.

00:02:25.122 --> 00:02:29.222
ئەمە لەوانەیە ئافرەتی دووگیان
هەست بە هەناسە کەمی بکات.

NOTE Paragraph

00:02:29.222 --> 00:02:32.702
لەهەمان کاتدا، گوورچیلەکان
ڕیترۆپۆیتینی زیاتر بەرهەم دێنێت،

00:02:32.702 --> 00:02:35.812
هۆرمۆنێکە کە خانەی پاراستنی 
خرۆکە سوورەکان زیاد دەکات.

00:02:38.901 --> 00:02:43.690
هەروەها گوورچیلەکان ئاو و خوێی زیادە دەپارێزن
وەک لەوەی بیخەناو میزڵدانەوە

00:02:43.690 --> 00:02:46.420
بۆ درووستکردنی زیاتری خوێن.

00:02:46.420 --> 00:02:50.892
کە ڕێژەی خوێننی ئافرەتی دووگیان
بەڕێژەی لەسەدا ٥٠ زیاد دەکات.

00:02:50.892 --> 00:02:52.399
بەڵام هەورەها کەمێکیش کەم دەبێتەوە،

00:02:52.399 --> 00:02:56.384
چونکە تەنها لەسەدا ٢٥ 
خانەی خرۆکەی سووری هەیە .

00:02:56.384 --> 00:03:00.214
زۆرجار، جەستە خانەی خوێن درووست دەکات
بە بەکارهێنانی ئاسن لە خواردنەکانمانەوە.

00:03:00.214 --> 00:03:04.154
بەڵام لەماوەی دووگیانی، کۆرپەلە خۆی
پیداویستی خوێن درووستدەکات

00:03:04.154 --> 00:03:06.014
لە خۆراکی دایکەوە--

00:03:06.014 --> 00:03:09.284
بەجێهێشتنی ئاسنی کەمتر و خۆراکی دیکە
بۆ دایکەکە.

NOTE Paragraph

00:03:09.284 --> 00:03:12.304
دڵ پیویستە کاری زیاتر بکات
بۆ پاڵ پیوەنانی ئەو هەموو خوێنە

00:03:12.304 --> 00:03:14.444
بۆ لەش و ویڵاش

00:03:14.444 --> 00:03:16.834
ڕیژەی لیدانی ئافرەتی دووگیان بەرز دەبێتەوە

00:03:16.834 --> 00:03:21.334
بەڵام تێناگەین کە چۆن فشاری خوێن 
لە دووگیانی تەندرووست دەگۆڕێت --

00:03:21.334 --> 00:03:23.401
ناوچەیەکی گرینگ بۆ توێژینەوە،

00:03:23.401 --> 00:03:25.904
چونکە هەندێک لە زنجیرە ئاڵۆزەکان

00:03:25.904 --> 00:03:29.274
پەیوەندارن بە دڵ و فشاری خوێنەوە.

00:03:29.274 --> 00:03:31.921
لەوانەیە فراوانبوونی منداڵدان
پەستان بخاتە سەر دەمارەکان--

00:03:31.921 --> 00:03:35.191
دەبێتەهۆی درووستبوونی شلە
لە پەل و قاچەکان.

00:03:35.191 --> 00:03:38.851
ئەگەر پەستان بخاتە سەر دەماری گەورە
کە پێی دەوترێت ڤێنا کاڤای ناوەکی،

00:03:38.851 --> 00:03:41.949
لەوانەیە ببێتەهۆی گەرانەوەی خوێن بۆ دڵ

00:03:41.949 --> 00:03:46.608
دەىیتەهۆی دابەزینیکی گێژ لە پەستانی خوێن
دوای وەستان بۆ ماوەیەکی زۆر.

NOTE Paragraph

00:03:46.608 --> 00:03:51.220
هەندێک لەو گۆرانکاریانە پێچەوانە دەبنەوە
تەنانت پێش لەدایک بوون.

00:03:51.220 --> 00:03:54.670
بە زووی، پێش لەدایک بوون
کۆرپەلە دێتە خوارێ

00:03:54.670 --> 00:03:56.941
نزمبوونەوەی پەستان لەسەر ناوپەنچک

00:03:56.941 --> 00:04:00.911
وە ڕێگە بە ئافرەتی دووگیان دەدات
کە هەناسەی قوڵتر بدات.

00:04:00.911 --> 00:04:02.491
لەماوەی لەدایک بوون،

00:04:02.491 --> 00:04:05.721
زۆربەی شلە زیادەکانی لەش لەدەست دەچێت
کاتێک سەرئاو دەتەقێت.

00:04:08.612 --> 00:04:13.232
منداڵدان بچووک دەبیتەوە
دوای چەند هەفتەیەک لە منداڵ بوون.

NOTE Paragraph

00:04:13.232 --> 00:04:16.545
هەروەک بەشەکانی دیکەی جەستە
دووگیانی کاریگەری لەسەر مێشک دەىێت--

00:04:16.545 --> 00:04:20.246
بەڵام کاریگەریەکانی لێرە 
لە کەمترین تێگەیشتندا.

00:04:20.246 --> 00:04:23.096
لێکۆڵینەوەکانی ئەم دوایانە 
جیاوازی لە سکانەکانی مێشک نیشان دەدات

00:04:23.096 --> 00:04:25.606
لەدوای دووگیانی و سەرەتایی دایکوباوکایەتی،

00:04:25.606 --> 00:04:28.706
وە پێشنیازی ئەوە دەکەن کە ئەم گۆڕنکاریانە
خۆ گوونجاندنە لەگەڵی

00:04:28.706 --> 00:04:31.736
بەو واتایەی دەتوانن یارمەتیدەر بن 
لەگەڵ بەهرەی دایکوباوکایەتی،

00:04:31.736 --> 00:04:37.505
وەک بەرزبوونەوەی توانای خوێندنەوە
چونکە مندالەکان ناتوانن قسە بکەن.

NOTE Paragraph

00:04:37.505 --> 00:04:41.085
کەمی زانیاری دەربارەی دووگیانی 
کاریگەری دەبێت لەسەر مێشک

00:04:41.085 --> 00:04:47.174
ڕاستیەکی گشتی دەخاتە بەرچاو: لە مێژووی
نزیکەی هەموو توێژینەوەکان دەربارەی دووگیانی

00:04:47.174 --> 00:04:51.044
کە سەرنجی لەسەر کۆرپەلە بووە
نەک ژنی دووگیان.

00:04:51.044 --> 00:04:53.775
ئەزموونەکانی دووگیانی بەشێوەیەکی فراوان
جیاوازیان هەیە،

00:04:53.775 --> 00:04:56.245
لە هەردوو مەودای دووگیانی تەندرووست

00:04:56.245 --> 00:05:01.711
بەهۆی ئاڵۆزبوونی بارودۆخی تەندرووستی
توێژنەوەی نوێ یارمەتیمان دەدات لەوەی تێبگەینن کە بۆچی،

00:05:01.711 --> 00:05:05.271
وە پەرەپێدانی چارەسەری پێویست 
لەو شوێنەی کە پێویستە

00:05:05.271 --> 00:05:08.545
لە هەمان کاتدا، هەموو دووگیانیەک جیاوازە،

00:05:08.545 --> 00:05:12.269
وە گرینگە ڕاوێژ بە پزیشک بکەی 
لە کاتی بوونی هەر پرسیارێکی تایبەت

00:05:13.189 --> 00:05:16.779
ئەمرۆ، ئێمە گۆشەیەکەی خۆش دەگێرینەوە،

00:05:16.779 --> 00:05:21.723
هەروەک توێژنەوەی زیاتر تەرخانکراوە
بۆ سەرلێشێوای بایۆلۆجی دووگیانی.