Bence merdivenler
bir mimarın üzerinde çalışması gereken
duygusal olarak en şekillendirilebilir
fiziksel elementlerden biri.
[Küçük şey. Büyük fikir.]
[David Rockwell
Merdivenler hakkında konuşuyor.]
En kolay hâliyle bir merdiven
sizi yükseklikleri farklı olan
A noktasından B noktasına götürür.
Merdivenlerin ortak bir dili var.
Basamaklar, yani üzerine
bastığınız kısım.
Basamak altı, yani iki basamağı
birbirinden ayıran dikey kısım.
Merdivenlerin pek çoğunda
bir boşluk yaratan bir ön kenar olur.
Bir de bağlı olan trabzan kısmı vardır.
Bu parçalar, farklı biçimlerde
bir merdiven oluştururlar.
Bence merdivenler birinin
şöyle demesiyle ortaya çıktı:
''Ben bu alçak kayadan
üstteki kayaya çıkmak istiyorum.''
İnsanlar neleri varsa
kullanarak çıktılar:
taşınan kütükler, el merdivenleri
ve zaman içinde yok olan
doğal yaya yolları.
Bilinen en eski merdivenler
Chichén Itzá piramitleri
veya Çin'deki Mount Tai yolları
daha yüksek bir yere
gitmekte kullanılan araçlardı,
insanların ibadet veya korunma
amaçlı gittikleri yerler.
Mühendislik geliştikçe
pratiklik de gelişti.
Merdivenler her tür
materyalden yapılabilir.
Lineer merdivenler var,
spiral merdivenler var.
Açık alanda da
kapalı alanda da merdiven olabilir.
Acil bir durumda bize yardım ediyorlar.
Ancak kendilerine özgü
sanatsal bir yanları da var.
Bir merdivende ilerlediğimiz zaman,
merdivenin biçimi bizim hareketimizi,
hislerimizi, güvenliğimizi
ve çevremizdeki alanla olan
ilişki ve etkileşimimizi düzenliyor.
Bir saniye için kademeli, dev gibi
bir merdivenden indiğinizi varsayın,
New York Kütüphanesi'nin
önündeki merdiven gibi.
Bu basamaklardan
caddenin ve çevredeki insanların
bir manzarasına sahipsiniz
ve yürüyüşünüz yavaş ve dengeli
çünkü basamaklar çok geniş.
Bu eski bir bar gibi
dar merdivenli bir yerden inmekten
tamamen farklı bir deneyim,
odaya damlıyor gibi oluyorsunuz.
Sonra uzun basamak araları oluyor,
bu yüzden hızla hareket ediyorsunuz.
Merdivenler işe çok duygu katıyor.
Merdivenlerin büyük bir girişe
işaret verdiğini düşünün
ve o anın yıldızı olduklarını.
Hatta kahraman bile olabiliyorlar.
11 Eylül ve Dünya Ticaret Merkezi'ne
yapılan saldırı sonunda
yıkılmayan merdiven
''Sağ kalanların merdiveni'' adını aldı
çünkü yüzlerce insanı güvenli yere
doğru yönlendiren önemli bir rolü vardı.
Ancak küçük merdivenlerin de
devasa etkileri olabilir.
Veranda komşularla toplanmak için
kullandığınız bir yer,
müzik dinlemek, şehri seyretmek.
Merdivenlerde zaman geçirmek isteyen
insanları görmek büyüleyici bir şey.
Bence sahip olduğumuz
derin bir boşuğu dolduruyorlar;
sadece yeryüzünde olmaktan ziyade
biraz daha alan doldurma isteği.
Ve eğer merdivenin
ortasında oturabiliyorsanız
adeta sihirli bir yerdesiniz.