1
00:00:07,035 --> 00:00:09,825
Telo postane sam svoj steznik.

2
00:00:09,825 --> 00:00:13,640
Prošlost, sadašnjost i budućnost
postoje kao jedinstvena sila.

3
00:00:13,640 --> 00:00:18,314
Zamah bez gravitacije uzdiže
se do zastrašujuće visine.

4
00:00:18,314 --> 00:00:22,295
Obrisi ljudi i stvari se razlažu.

5
00:00:23,125 --> 00:00:26,355
Bezbrojni pesnici i pisci
pokušali su da opišu

6
00:00:26,355 --> 00:00:28,880
napad panike -

7
00:00:28,880 --> 00:00:33,941
osećaj tako moćan da ga mnogi ljudi
protumače kao infarkt, moždani udar

8
00:00:33,941 --> 00:00:36,841
ili neko drugo po život opasno oboljenje.

9
00:00:36,841 --> 00:00:40,060
Iako napadi panike ne uzrokuju
dugoročnu fizičku štetu,

10
00:00:40,060 --> 00:00:44,371
nakon prvog, strah od sledećeg napada
može da utiče na nečiju svakodnevicu

11
00:00:44,371 --> 00:00:46,961
i uzrokuje nove napade panike.

12
00:00:46,961 --> 00:00:49,357
Istraživanja ukazuju da skoro trećina nas

13
00:00:49,357 --> 00:00:52,730
iskusi barem jedan napad panike u životu.

14
00:00:52,730 --> 00:00:55,379
Bilo da nam je prvi ili stoti,

15
00:00:55,379 --> 00:00:57,967
ili posmatramo nekog drugog
kako prolazi kroz njega,

16
00:00:57,967 --> 00:01:00,717
niko ne želi da se taj doživljaj ponovi.

17
00:01:00,717 --> 00:01:04,937
Čak i učenje o njemu može biti neprijatno,
međutim, ono je neophodno -

18
00:01:04,937 --> 00:01:09,166
jer prvi korak u sprečavanju
napada panike jeste njegovo razumevanje.

19
00:01:10,166 --> 00:01:13,276
U svojoj suštini, napad panike
je prenaglašena reakcija organizma

20
00:01:13,276 --> 00:01:17,127
na normalni fiziološki
odgovor tela na opasne situacije.

21
00:01:17,127 --> 00:01:19,547
Taj odgovor započinje od amigdale,

22
00:01:19,547 --> 00:01:22,627
dela mozga zaduženog
za obrađivanje osećanja straha.

23
00:01:22,627 --> 00:01:24,537
Kada amigdala oseti opasnost,ž

24
00:01:24,537 --> 00:01:27,392
ona stimuliše simpatički nervni sistem,

25
00:01:27,392 --> 00:01:30,087
koji zatim pokreće lučenje adrenalina.

26
00:01:30,087 --> 00:01:33,317
Adrenalin ubrzava rad srca i disanja

27
00:01:33,317 --> 00:01:37,339
kako bi krv i kiseonik dospeli
do mišića ruku i nogu.

28
00:01:37,339 --> 00:01:41,835
Kiseonik takođe putuje do mozga,
čineći ga budnijim i svesnijim.

29
00:01:42,882 --> 00:01:44,312
Tokom napada panike,

30
00:01:44,312 --> 00:01:48,269
taj odgovor je toliko prenaglašen
da više nije koristan

31
00:01:48,269 --> 00:01:50,326
u opasnoj situaciji,

32
00:01:50,326 --> 00:01:55,115
izazivajući ubrzani rad srca,
otežano disanje ili hiperventilaciju.

33
00:01:55,115 --> 00:01:57,805
Promene u krvotoku uzrokuju vrtoglavicu

34
00:01:57,805 --> 00:02:00,819
i utrnulost ruku i nogu.

35
00:02:00,819 --> 00:02:03,869
Napad panike uglavnom dostiže
vrhunac u roku od 10 minuta.

36
00:02:03,869 --> 00:02:07,289
Nakon toga, prefrontalni korteks
preuzima posao od amigdale

37
00:02:07,289 --> 00:02:10,639
i stimuliše parasimpatički nervni sistem.

38
00:02:10,639 --> 00:02:14,140
To pokreće lučenje hormona
pod nazivom acetilholin

39
00:02:14,140 --> 00:02:19,273
koji usporava rad srca i postepeno
privodi napad panike kraju.

40
00:02:19,273 --> 00:02:22,223
Pri napadu panike, percepcija
opasnosti od strane organizma

41
00:02:22,223 --> 00:02:27,351
više je nego dovoljna da pokrene odgovor
koji bismo imali u slučaju prave pretnje.

42
00:02:27,351 --> 00:02:30,151
Ne znamo sa sigurnošću zašto se to dešava,

43
00:02:30,151 --> 00:02:32,910
ali ponekad nadražaji iz okruženja
koji nas podsećaju

44
00:02:32,910 --> 00:02:37,060
na traumatična iskustva
mogu da pokrenu napad panike.

45
00:02:37,060 --> 00:02:39,688
Napadi panike mogu biti
i deo anksioznih poremećaja,

46
00:02:39,688 --> 00:02:46,664
kao što su PTSP, socijalna fobija, OKP
i generalizovani anksiozni poremećaj.

47
00:02:46,664 --> 00:02:50,374
Učestali napadi panike,
stalna briga o novim napadima

48
00:02:50,374 --> 00:02:53,350
i promene u ponašanju
kako bi se napadi izbegli

49
00:02:53,350 --> 00:02:57,120
mogu da dovedu do dijagnoze
paničnog poremećaja.

50
00:02:57,120 --> 00:02:59,522
Dva glavna tretmana za panični poremećaj

51
00:02:59,522 --> 00:03:05,374
uključuju antidepresive i kognitivno
bihejvioralnu terapiju ili KBT.

52
00:03:05,374 --> 00:03:08,614
Oba imaju oko 40 posto verovatnoće uspeha,

53
00:03:08,614 --> 00:03:12,410
iako nekom kome odgovara jedna terapija,
možda neće odgovarati druga.

54
00:03:12,410 --> 00:03:16,300
Međutim, antidepresivi
nose sa sobom neka neželjena dejstva

55
00:03:16,300 --> 00:03:20,110
i 50 posto ljudi se vrati na staro
kada prestanu da ih koriste.

56
00:03:20,110 --> 00:03:25,983
KBT je, međutim, dugotrajnija terapija,
sa samo 20 posto recidivizma.

57
00:03:25,983 --> 00:03:29,893
Cilj KBT tretmana za panični poremećaj
jeste pomoći ljudima da nauče

58
00:03:29,893 --> 00:03:34,385
i uvežbaju konkretne metode za fizičku,
a posledično i mentalnu

59
00:03:34,385 --> 00:03:39,657
kontrolu nad senzacijama i mislima
povezanim sa napadom panike.

60
00:03:39,657 --> 00:03:44,706
KBT započinje objašnjenjem
fizioloških uzroka napada panike,

61
00:03:44,706 --> 00:03:48,636
praćenim vežbama disanja i mišića,
kreiranih sa ciljem da pomognu ljudima

62
00:03:48,636 --> 00:03:51,825
u svesnom kontrolisanju ritma disanja.

63
00:03:51,825 --> 00:03:54,265
Sledi kognitivno restrukturiranje

64
00:03:54,265 --> 00:03:56,825
koje se sastoji od identifikacije
i promene misli

65
00:03:56,825 --> 00:03:58,753
koje su česte tokom napada -

66
00:03:58,753 --> 00:04:02,885
na primer, da ne možemo da dišemo,
da ćemo doživeti infarkt ili umreti -

67
00:04:02,885 --> 00:04:05,675
i njihovim menjanjem za ispravnije misli.

68
00:04:07,065 --> 00:04:11,684
Sledeći korak tretmana jeste izlaganje
ogranizma senzacijama i situacijama

69
00:04:11,684 --> 00:04:14,654
koje tipično izazivaju napad panike.

70
00:04:14,654 --> 00:04:17,857
Cilj je da se putem iskustva
promeni uverenje

71
00:04:17,857 --> 00:04:22,307
da su te senzacije i situacije opasne.

72
00:04:22,307 --> 00:04:27,512
Čak i nakon KBT, u kandžama napada
nije lako preduzeti te korake.

73
00:04:27,512 --> 00:04:32,209
Ali uz vežbu, ove metode mogu da
spreče napade i umanje njihovu jačinu

74
00:04:32,209 --> 00:04:36,378
i, na kraju krajeva, smanje
uticaj panike na nečiji život.

75
00:04:37,518 --> 00:04:39,208
Osim stručne terapije,

76
00:04:39,208 --> 00:04:44,615
mnogi paničari pronalaze olakšanje
u istim uverenjima koja KBT usađuje:

77
00:04:44,615 --> 00:04:50,116
strah ne može da te povredi, ali
koncentrisanje na njega dovodi do panike.

78
00:04:50,116 --> 00:04:52,676
Čak i ako nikada niste
doživeli napad panike,

79
00:04:52,676 --> 00:04:57,429
njegovo razumevanje pomaže vam da ga
prepoznate kod sebe ili kod drugih -

80
00:04:57,429 --> 00:05:01,419
a prepoznavanje je prvi korak
u njegovom sprečavanju.