WEBVTT

00:00:02.079 --> 00:00:03.253
Başlamadan önce...

00:00:03.277 --> 00:00:04.665
Burada olmaktan çok mutluyum,

00:00:04.689 --> 00:00:07.927
tam da buradan
neler olacağını izlemekten de.

00:00:07.951 --> 00:00:13.400
Bunu da söylediğime göre başlayalım:

00:00:13.424 --> 00:00:16.466
En büyük ihtiyaçlarımızdan biri ne?

00:00:16.490 --> 00:00:18.799
Beynimiz için en büyük
ihtiyaçlarımızdan biri?

00:00:18.823 --> 00:00:21.051
Cevabı söylemek yerine
göstermek istiyorum.

00:00:21.075 --> 00:00:22.556
Hatta hissetmenizi istiyorum.

00:00:22.580 --> 00:00:25.349
Önümüzdeki 14 dk içinde
hissetmenizi istediğim çok şey var.

NOTE Paragraph

00:00:25.349 --> 00:00:27.475
Hepimiz bir ayağa kalkabilir miyiz?

00:00:27.499 --> 00:00:31.919
Birlikte Strauss'tan
bir parça canlandıracağız.

00:00:32.546 --> 00:00:34.480
Hepiniz biliyorsunuz.

00:00:34.815 --> 00:00:36.377
Tamam mı? Hazır mısınız?

00:00:36.401 --> 00:00:37.562
İzleyiciler: Evet!

00:00:37.586 --> 00:00:39.888
Beau Lotto: Pekâlâ.
Hazır, bir, iki, üç!

00:00:40.506 --> 00:00:41.704
Sadece son kısmını.

NOTE Paragraph

00:00:41.728 --> 00:00:45.697
(Müzik: Richard Strauss
"Also Sprach Zarathustra")

NOTE Paragraph

00:00:49.036 --> 00:00:50.165
Tamam mı?

00:00:50.165 --> 00:00:51.729
Nasıl ilerlediğini biliyorsunuz.

NOTE Paragraph

00:00:51.753 --> 00:00:56.871
(Müzik)

NOTE Paragraph

00:01:01.950 --> 00:01:03.100
İşte geliyor.

NOTE Paragraph

00:01:10.591 --> 00:01:11.980
(Müzik birden kesiliyor)

NOTE Paragraph

00:01:12.004 --> 00:01:13.155
Oh!

NOTE Paragraph

00:01:13.179 --> 00:01:14.345
(Gülme sesleri)

NOTE Paragraph

00:01:14.369 --> 00:01:15.536
İşte...

00:01:15.560 --> 00:01:17.012
Toplu geri çekilme.

00:01:17.036 --> 00:01:18.433
Pekâlâ, oturabilirsiniz.

NOTE Paragraph

00:01:18.457 --> 00:01:20.357
(Gülme sesleri)

NOTE Paragraph

00:01:20.381 --> 00:01:23.540
Bitirmeye dair temel bir ihtiyacımız var.

NOTE Paragraph

00:01:23.564 --> 00:01:25.508
(Gülme sesleri)

NOTE Paragraph

00:01:25.532 --> 00:01:27.341
Bitirmeyi çok seviyoruz.

NOTE Paragraph

00:01:27.365 --> 00:01:29.903
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:01:29.927 --> 00:01:33.177
Dinlediğim hikâyelere göre
Mozart yatmaya gitmeden önce

00:01:33.201 --> 00:01:34.587
piyanosuna geçer

00:01:34.611 --> 00:01:35.805
ve ''da-da-da'' yaparmış.

00:01:35.805 --> 00:01:38.472
Yatmaya geçmiş babası buna sinir olurmuş.

00:01:38.496 --> 00:01:41.188
Yataktan kalkar
ve melodinin son notasını çalarmış ki

00:01:41.212 --> 00:01:42.816
yeniden uyuyabilsin.

NOTE Paragraph

00:01:42.840 --> 00:01:43.934
(Gülme)

NOTE Paragraph

00:01:43.958 --> 00:01:49.059
Bitirmeye yönelik bu ihtiyaç
bize şunu düşündürüyor:

00:01:49.083 --> 00:01:51.260
En büyük korkumuz ne?

00:01:52.378 --> 00:01:56.642
Düşünün -- büyürkenki, hatta şimdi
en büyük korkumuz ne?

NOTE Paragraph

00:01:57.407 --> 00:02:01.064
Karanlık korkusu.

00:02:03.717 --> 00:02:05.866
Belirsizlikten nefret ediyoruz.

00:02:06.384 --> 00:02:08.344
Bilmemekten nefret ediyoruz.

00:02:08.368 --> 00:02:09.534
Nefret ediyoruz.

00:02:09.558 --> 00:02:10.997
Korku filmlerini düşünün.

00:02:11.021 --> 00:02:13.791
Korku filmleri hep karanlıkta çekiliyor,

00:02:13.815 --> 00:02:15.791
ormanda,

00:02:15.815 --> 00:02:17.053
gece vakti,

00:02:17.077 --> 00:02:18.348
denizin derinliklerinde,

00:02:18.372 --> 00:02:19.982
uzayın karanlığında.

00:02:20.539 --> 00:02:23.870
Bunun da nedeni
ölmek evrim boyunca kolaydı.

00:02:23.894 --> 00:02:25.855
O şeyin avcı olduğundan
emin olamadıysanız

00:02:25.855 --> 00:02:27.079
artık çok geç olurdu.

00:02:27.490 --> 00:02:30.033
Beyniniz tahmin etmeye evrildi.

00:02:30.057 --> 00:02:32.458
Tahmin edemiyorsanız ölüyordunuz.

00:02:33.136 --> 00:02:35.099
Beyninizin tahmin ediş şekli de

00:02:35.099 --> 00:02:39.165
geçmişte faydalı olan
ön yargı ve varsayımları çözmekti.

NOTE Paragraph

00:02:39.593 --> 00:02:42.379
Ancak bu varsayımlar
beyninizin içinde kalmıyor.

00:02:42.403 --> 00:02:44.803
Onları dünyaya yansıtıyorsunuz.

00:02:45.498 --> 00:02:47.368
Orada kuş yok.

00:02:48.006 --> 00:02:51.139
Anlamı ekrana siz yansıtıyorsunuz.

00:02:52.506 --> 00:02:56.063
Size söylediğim her şey aslında
tamamen anlamsız.

NOTE Paragraph

00:02:57.151 --> 00:02:59.580
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:02:59.604 --> 00:03:02.675
Anlamı siz yaratıyor
ve bana yansıtıyorsunuz.

00:03:02.699 --> 00:03:05.286
Nesneler için doğru olan şey
insanlar için de doğru.

00:03:05.310 --> 00:03:07.744
Siz onların "ne"
ve "ne zaman"larını ölçebilirken

00:03:07.768 --> 00:03:09.559
"neden"lerini asla ölçemezsiniz.

00:03:09.559 --> 00:03:11.107
Yani insanları renklendiriyoruz.

00:03:11.107 --> 00:03:15.513
Kendi ön yargı ve tecrübemize göre
onlara bir anlam yüklüyoruz.

00:03:17.911 --> 00:03:22.201
O yüzden en iyi tasarım her zaman
belirsizliği düşürmekle ilgili olandır.

NOTE Paragraph

00:03:22.739 --> 00:03:24.822
Belirsizliğe adım attığımızda

00:03:25.858 --> 00:03:28.762
bedenlerimiz fizyolojik
ve mental olarak buna tepki verir.

00:03:28.786 --> 00:03:31.635
Bağışıklık sisteminiz çökmeye başlar.

00:03:31.659 --> 00:03:34.509
Beyin hücreleriniz zayıflar hatta ölür.

00:03:34.533 --> 00:03:38.086
Yaratıcılığınız ve zekanız düşüşe geçer.

00:03:38.443 --> 00:03:42.332
Genellikle korkudan kızgınlığa geçeriz,
bunu çok sık yaşarız.

00:03:42.356 --> 00:03:45.250
Sebebi belirsizlik durumu.

00:03:45.870 --> 00:03:47.751
Ahlaki olarak yargılayıcı oluruz.

00:03:47.775 --> 00:03:49.878
Kendimizin ekstrem bir hâline dönüşürüz.

00:03:49.902 --> 00:03:52.505
Muhafazakâr biriyseniz
daha muhafazakâr olursunuz.

00:03:52.529 --> 00:03:54.672
Özgürlükçüyseniz
daha özgürlükçü olursunuz.

00:03:54.696 --> 00:03:57.075
Çünkü aşina olduğunuz
bir yere gidiyorsunuz.

NOTE Paragraph

00:03:58.133 --> 00:04:01.294
Sorun şu ki dünya değişiyor.

00:04:01.770 --> 00:04:03.548
Ya uyum sağlayacağız ya da öleceğiz.

00:04:03.548 --> 00:04:05.260
A'dan B'ye gitmek istiyorsanız

00:04:05.284 --> 00:04:07.180
ilk adım B değil.

00:04:07.204 --> 00:04:10.267
İlk adım A'dan, A olmayana gitmek --

00:04:11.141 --> 00:04:13.332
ön yargı ve varsayımlarınızdan arınmak;

00:04:13.356 --> 00:04:17.881
beynimizin kaçınmaya evrildiği
o yere adım atmak;

00:04:19.696 --> 00:04:22.877
bilinmeyene adım atmak.

00:04:25.553 --> 00:04:28.180
Bu yere gitmemiz o kadar temel ki

00:04:28.204 --> 00:04:30.942
beynimiz bize bir çözüm sunmuş.

00:04:30.966 --> 00:04:33.109
Evrim bize bir çözüm sunmuş.

00:04:33.133 --> 00:04:37.598
Muhtemelen en derin
algısal deneyimlerimizden biri.

00:04:38.971 --> 00:04:41.579
Şaşkınlık deneyimi.

NOTE Paragraph

00:04:43.860 --> 00:04:49.149
(Müzik)

NOTE Paragraph

00:05:44.333 --> 00:05:48.022
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:05:49.109 --> 00:05:54.982
(Müzik)

NOTE Paragraph

00:05:56.870 --> 00:06:00.854
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:06:00.878 --> 00:06:06.267
(Müzik)

NOTE Paragraph

00:06:44.557 --> 00:06:49.339
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:06:50.438 --> 00:06:55.007
(Müzik)

NOTE Paragraph

00:07:04.881 --> 00:07:09.896
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:07:09.920 --> 00:07:13.769
(Tezahüratlar)

NOTE Paragraph

00:07:13.793 --> 00:07:18.420
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:07:19.836 --> 00:07:22.876
Beau Lotto: Ne kadar harika, değil mi?

00:07:22.900 --> 00:07:29.786
Muhtemelen hepiniz şu anda
az veya çok şaşkınlık içindesiniz.

00:07:30.332 --> 00:07:31.483
Değill mi?

00:07:31.507 --> 00:07:34.773
Beyninizde neler oluyor o zaman?

00:07:35.570 --> 00:07:36.997
Binlerce yıldır,

00:07:37.021 --> 00:07:40.410
şaşkınlık üzerine düşüyor,
yazıyor ve bunu deneyimliyoruz

00:07:40.434 --> 00:07:43.007
ama yine de bunun hakkında
çok az şey biliyoruz.

00:07:43.514 --> 00:07:49.619
Bunun ne olduğu
ve ne yaptığını anlamak adına

00:07:49.643 --> 00:07:55.476
benim Lab of Misfits organizasyonum
harika bir fırsat edindi

00:07:55.500 --> 00:08:00.514
ve tanıdığımız en büyük
şaşkınlık yaratıcılarıyla çalıştı:

00:08:00.538 --> 00:08:04.408
yazarlar, yaratıcılar,
direktörler, muhasebeciler,

00:08:04.432 --> 00:08:06.793
Cirque Du Soleil insanları.

NOTE Paragraph

00:08:08.137 --> 00:08:09.987
Ve Las vegas'a gittik,

00:08:11.120 --> 00:08:14.616
orada bu performansı izleyen insanların

00:08:14.640 --> 00:08:16.974
beyin aktivitelerini kaydettik,

00:08:16.998 --> 00:08:19.784
''O'' performansının en az 10 izlenişini,

00:08:19.808 --> 00:08:22.641
Cirque'nin imza performansı.

00:08:22.665 --> 00:08:26.229
Performans öncesinde
davranışları da ölçtük,

00:08:26.253 --> 00:08:29.010
performans sonrasında
başka bir grubunkini de.

00:08:29.332 --> 00:08:31.932
Yani 200'ün üzerinde insanı dâhil ettik.

NOTE Paragraph

00:08:33.371 --> 00:08:35.323
Peki şaşkınlık nedir?

00:08:35.347 --> 00:08:37.506
Şu an beyninizde neler oluyor?

00:08:37.530 --> 00:08:40.538
Tamam bu bir beyin durumu.

00:08:40.562 --> 00:08:43.260
Beyninizin ön kısmı, prefrontal korteks,

00:08:43.284 --> 00:08:45.601
idari fonksiyonlarınızdan sorumlu kısım,

00:08:45.625 --> 00:08:46.875
dikkat kontrolünüz,

00:08:46.899 --> 00:08:48.699
şu anda azalarak düzenleniyor.

00:08:50.157 --> 00:08:54.777
Kısaca DMN dediğiniz, beyninizin
varsayılan mod ağı kısmı

00:08:54.801 --> 00:08:57.776
ki bu kısım beyninizde pek çok
alanın etkileşimidir

00:08:57.800 --> 00:09:01.514
ve fikir üretmek gibi şeylerde aktif olur,

00:09:01.538 --> 00:09:04.760
uyumsuz düşünme veya hayal kurma
gibi yaratıcı düşünme durumlarında,

00:09:04.784 --> 00:09:06.450
şu anda artarak düzenleniyor.

00:09:07.942 --> 00:09:09.934
Ve tam şu anda da...

00:09:09.958 --> 00:09:12.714
prefrontal korteksinizdeki
aktivite değişiyor.

00:09:13.416 --> 00:09:16.344
aktivitesinde daha asimetrik hâle geliyor,

00:09:16.368 --> 00:09:17.678
sağ tarafa doğru kayıyor,

00:09:17.702 --> 00:09:21.543
insanların dış dünyaya adım atmasıyla
yüksek oranda ilişkili,

00:09:21.567 --> 00:09:23.167
geriye çekilmesinin tam tersi.

00:09:24.718 --> 00:09:29.702
Aslında bu insanların beyinlerindeki
aktivite birbiriyle o kadar ilişkili ki

00:09:29.726 --> 00:09:32.258
biz yapay bir sinirsel ağ geliştirebiliyor

00:09:32.282 --> 00:09:34.991
ve insanların şaşkınlık içinde
olup olmadığını

00:09:35.015 --> 00:09:38.220
ortalama %75 doğruluk oranıyla
tahmin edebiliyoruz,

00:09:38.244 --> 00:09:40.177
maksimum oransa %83.

NOTE Paragraph

00:09:42.946 --> 00:09:46.306
Peki bu beyin durumunda ne oluyor?

00:09:46.850 --> 00:09:48.579
Başkalarının gösterdiğine göre,

00:09:48.603 --> 00:09:51.176
örneğin Profesör Haidt ve Keltner

00:09:51.200 --> 00:09:55.948
insanların küçük ama dünyayla
bağlantılı hissettiğini söylediler.

00:09:56.662 --> 00:10:00.169
Sosyal davranışları artış gösteriyor

00:10:00.193 --> 00:10:03.043
çünkü başkalarına karşı
artan bir yakınlık hissediyorlar.

00:10:03.836 --> 00:10:06.233
Yine bu çalışmada şunu gösterdik ki

00:10:06.257 --> 00:10:09.630
insanlar bilişsel kontrole
daha az ihtiyaç duyuyor.

00:10:09.654 --> 00:10:13.923
Bitirme olmadan
belirsizlik konusunda daha rahatlar.

00:10:14.408 --> 00:10:17.473
Risk alma güdüleri de artıyor.

00:10:17.497 --> 00:10:21.259
Hatta risk arayışında oluyorlar
ve risk göze almada daha iyiler.

00:10:22.172 --> 00:10:24.751
Gerçekten dikkate değer bir şey de

00:10:24.775 --> 00:10:26.299
insanlara şunu sorduğumuzda

00:10:26.323 --> 00:10:30.116
"Şaşkınlık deneyimlemeye
meyilli biri misiniz?"

00:10:30.641 --> 00:10:33.188
Performans sonrasında
performans öncesine göre

00:10:33.212 --> 00:10:35.391
pozitif cevap verme
olasılıkları daha fazla.

00:10:35.415 --> 00:10:38.738
Kendilerini ve geçmişlerini
yeniden tanımlıyorlar.

NOTE Paragraph

00:10:40.974 --> 00:10:47.077
Şaşkınlık bizden daha büyük bir algı.

00:10:48.823 --> 00:10:50.871
Joseph Campbell'in sözleriyle,

00:10:50.895 --> 00:10:53.934
''Şaşkınlık bizi ileriye taşıyan şey.''

00:10:54.522 --> 00:10:56.450
Çok sevgili bir arkadaşın sözleriyle,

00:10:56.474 --> 00:10:58.630
muhtemelen en iyi fotoğrafçılardan biri,

00:10:58.630 --> 00:11:00.752
hâlâ yaşayan fotoğrafçılardan
Duane Michaels,

00:11:00.776 --> 00:11:02.371
bana geçen gün dedi ki

00:11:02.395 --> 00:11:06.831
belki de korkaklığımızı yenmemiz için
bize gereken merakı sağlıyor.

NOTE Paragraph

00:11:08.752 --> 00:11:12.092
Kimin umrunda? Neden umursuyoruz?

00:11:12.534 --> 00:11:13.868
Çatışmaları düşünün,

00:11:13.892 --> 00:11:17.225
şu an toplumumuzun
her bir yanında var olan bir şey.

00:11:17.249 --> 00:11:19.026
Eğer ikimiz bir çatışma içindeysek

00:11:19.050 --> 00:11:22.006
aynı çizginin iki uç noktasındayız demek.

00:11:22.030 --> 00:11:25.275
Benim amacım yanıldığınızı kanıtlayıp
sizi kendime çekmek.

00:11:25.299 --> 00:11:27.538
Ama sorun şu ki
siz de aynını yapıyorsunuz.

00:11:27.562 --> 00:11:30.736
Benim yanıldığımı kanıtlayıp
beni kendinize çekiyorsunuz.

00:11:30.760 --> 00:11:35.858
Çatışma, kazanma üzerine kurulu,
öğrenme üzerine değil.

00:11:36.525 --> 00:11:39.155
Beyniniz yalnızca hareket edersek öğrenir.

00:11:39.179 --> 00:11:41.048
Hayat da hareket demek.

NOTE Paragraph

00:11:42.555 --> 00:11:47.952
Peki şaşkınlığı kullanırsak --
çatışmadan kurtulmak için değil,

00:11:47.976 --> 00:11:51.514
çatışma da temel,
beynimiz bu şekilde gelişiyor,

00:11:51.538 --> 00:11:53.395
bu şekilde öğreniyor --

00:11:53.419 --> 00:11:56.696
ama bunu çatışmaya daha farklı
bir giriş yapmak için kullansak?

00:11:57.561 --> 00:12:00.769
Şaşkınlığı en az iki farklı şekilde

00:12:00.769 --> 00:12:02.304
çatışmaya girmek için kullansak?

00:12:02.328 --> 00:12:05.708
Biri, bilmemenin alçak gönüllülüğü
ve cesaretini bize vermesi için.

00:12:06.466 --> 00:12:10.514
Çatışmaya bir cevap için değil
bir soru için girmek.

00:12:10.538 --> 00:12:11.941
O zaman ne olur?

00:12:11.965 --> 00:12:15.261
Çatışmaya kesinlik değil,
belirsizlikle girmiş oluruz.

00:12:15.798 --> 00:12:18.512
İkincisi ise, çatışmaya giriş şeklimizin

00:12:18.536 --> 00:12:22.091
ikna etmeye değil,
anlamaya yönelik olması.

00:12:23.377 --> 00:12:26.884
Çünkü herkes kendini anlamlı bulur.

00:12:27.461 --> 00:12:29.057
Başkasını anlamak için de

00:12:29.081 --> 00:12:30.878
onların davranışına yön veren

00:12:30.878 --> 00:12:32.995
ön yargı ve varsayımları anlamak gerek.

NOTE Paragraph

00:12:34.493 --> 00:12:37.156
Bir pilot çalışma başlattık,

00:12:37.180 --> 00:12:39.770
insanlarda hoşgörüyü sağlamak için

00:12:39.770 --> 00:12:42.863
sanat kaynaklı şaşkınlıktan
yararlanmaya çalışıyoruz.

00:12:43.895 --> 00:12:46.553
Sonuçlar inanılmaz olumlu.

00:12:46.577 --> 00:12:49.604
Sanat kaynaklı şaşkınlık deneyimiyle

00:12:49.628 --> 00:12:52.773
kızgınlık ve nefreti yatıştırabiliyoruz.

NOTE Paragraph

00:12:54.080 --> 00:12:58.001
Önemini de anladığımıza göre

00:12:58.025 --> 00:12:59.758
şaşkınlığı nerede bulabiliriz?

00:13:02.914 --> 00:13:05.070
Peki ya...

00:13:06.747 --> 00:13:08.533
Bir öneri:

00:13:08.557 --> 00:13:12.265
Şaşkınlık sadece görkemli
yerlerde bulunmuyor.

00:13:12.914 --> 00:13:14.084
Şaşkınlık çok temel.

00:13:14.108 --> 00:13:18.452
Dağlar, deniz ve kıyı manzarası...

00:13:19.506 --> 00:13:23.048
Basit olanda imkânsızı görmek için

00:13:24.356 --> 00:13:27.554
kendimizi yeniden ölçeklendirsek?

00:13:29.165 --> 00:13:30.487
Çünkü bu doğruysa

00:13:31.431 --> 00:13:34.763
ve verillerimiz doğruysa

00:13:34.787 --> 00:13:37.200
bilim gibi girişimler,

00:13:37.224 --> 00:13:41.255
macera, sanat, fikirler, aşk,

00:13:41.279 --> 00:13:44.131
bir TED konferansı, bir performans

00:13:45.171 --> 00:13:48.104
sadece şaşkınlıktan
ilham vermekle kalmıyor

00:13:49.029 --> 00:13:52.871
belirsizliğe doğru merdivenlerimiz olarak

00:13:53.897 --> 00:13:55.414
gelişmemize yardım ediyor.

NOTE Paragraph

00:14:14.736 --> 00:14:16.077
Çok teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:14:16.101 --> 00:14:17.252
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:14:17.276 --> 00:14:18.427
Lütfen gelin.

NOTE Paragraph

00:14:18.451 --> 00:14:22.449
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:14:22.473 --> 00:14:26.554
(Tezahüratlar)

NOTE Paragraph

00:14:26.578 --> 00:14:33.119
(Alkışlar)